Προσαρμογή του Ηλεκτρικού Τομέα της Ελλάδας στη νέα πολιτική της ΕΕ για το Κλίμα και τις ΑΠΕ Παντελή Κάπρου Καθηγητή ΕΜΠ ΙΕΝΕ Συνέδριο Ενέργεια και Ανάπτυξη 2008
Υποχρεωτικοί Στόχοι για την Ελλάδα το 2020 Εκπομπές Αερίων Θερμοκηπίου από τομείς εκτός ETS (Emission Trading Scheme): -4% από το 2005 (αντί αύξησης το 2020 κατά 11% στο σενάριο Αναφοράς) Οι τομείς ETS (ηλεκτροπαραγωγή, βαριά βιομηχανία, βιομηχανικός ατμός) πρέπει να αγοράζουν σε δημοπρασίες τις Άδειες Εκπομπής CO2 για το σύνολο των εκπομπών τους. Το σύνολο των αδειών εκπομπής του ETS στην ΕΕ που θα δημοπρατηθούν το 2020 θα είναι -21% από το 2005 (αντί αναμενόμενης αύξησης) Οι ΑΠΕ πρέπει να συνεισφέρουν φρ το 2020 το 18% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της Ελλάδας (αντί 10-11% στο σενάριο αναφοράς). 2 Βιοκαύσιμα 10% των υγρών καυσίμων μεταφορών
Ανάλυση με το μοντέλο PRIMES Η μελέτη του E3MLab του ΕΜΠ έγινε για την ΕΕ για όλες τις χώρες της Ευρώπης : http://ec.europa.eu/environment/climat/pdf/climat_act ion/analysis.pdf Με το μοντέλο μελετήθηκαν Βέλτιστη προσαρμογή των ενεργειακών συστημάτων μέχρι μχρ το 2030 Επιμερισμός κατά κλάδο και κατά χώρα των στόχων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών και αύξηση των ΑΠΕ Προβλέψεις με το μοντέλο για το 2020: Τιμή ισορροπίας του ETS (35 40 /t CO2) Οριακή Αξία των ΑΠΕ (50 55 /MWh) Ειδικά για την Ελλάδα μελέτη με λεπτομερή 3 Προσομοιωτή της Ημερήσιας Αγοράς
Προσαρμογή Ηλεκτρικού Τομέα της Ελλάδας Για την επίτευξη των εθνικών στόχων αλλά και με βάση τους ειδικούς περιορισμούς από την ETS, ο ηλεκτρικός τομέας της Ελλάδας, οφείλει: Να προγραμματίζει την ένταξη μονάδων στο Σύστημα και την επέκταση με νέες μονάδες θεωρώντας μοναδιαίο κόστος εκπομπής CO2 στα 40 /t CO2 Μονάδα λιγνίτη (απόδοσης 36%) επιβάρυνση 40 /MWh Μονάδα άνθρακα (απόδοσης 41%) επιβάρυνση 33 /MWh Μονάδα φ. αερίου (απόδοσης 55%) επιβάρυνση 15 /MWh Να παράγει το 2020 το 35% του ηλεκτρισμού από ΑΠΕ (από 8% σήμερα) Προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς και στην ηλεκτρική ενέργεια: 10-15% 15% λιγότερη κατανάλωση ηλεκτρισμού το 2020 4 συγκριτικά με το Αναφοράς
90000 85000 80000 75000 70000 65000 60000 55000 50000 90000 85000 80000 75000 70000 65000 60000 Εγχώρια Καθ. Ζήτηση Ηλ. Εν. (GWh) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ηλεκτροπαραγωγή (GWh) Αναφοράς Πολιτικής 10% Αναφοράς Πολιτικής Εξοικονόμηση Ηλεκτρικής Ενέργειας o Μέτρα πολιτικής ώστε η ζήτηση ηλεκτρισμού το 2020 να σταθεροποιηθεί στα επίπεδα του 2014 o Μείωση εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας o Αύξηση εισαγωγών 14% ηλεκτρικής ενέργειας ώστε η ηλεκτροπαραγωγή το 2020 να μην υπερβαίνει το επίπεδο του 2014 55000 50000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 5
90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Αναφοράς Ηλεκτροπαραγωγή (GWh) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Πολιτικής Ηλεκτροπαραγωγή (GWh) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 0 2011 1 2012 2 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 0 Α.Π.Ε. Υδροηλεκτρικά Πετρέλαιο Φυσικό Αέριο Άνθρακας Λιγνίτες Α.Π.Ε. Υδροηλεκτρικά Πετρέλαιο Φυσικό Αέριο Άνθρακας Λιγνίτες Δομή Ηλεκτροπαραγ ωγής o Σημαντική μεταβολή της σειράς ένταξης μονάδων o Μείωση της παραγωγής από στερεά καύσιμα o Διατήρηση της παραγωγής από Φυσικό Αέριο o Θεαματική αύξηση της χρήσης ΑΠΕ 6
% Δομή Ηλεκτροπαραγωγής 3 7 10 7 3 25 59 30 38 8 Α.Π.Ε. Υδροηλεκτρικά Πετρέλαιο 11 40 Φυσικό Αέριο 36 Αναφοράς 2007 2020 3 19 Πολιτικής Άνθρακας Λιγνίτες Καύσιμα στην Ηλεκτροπαραγ ωγή o 55 5.5 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου το 2020 (μείωση από το σενάριο αναφοράς) o 50% μείωση της παραγωγής λιγνίτη από το σενάριο αναφοράς, το 2020 o 700 χιλ. τόνοι άνθρακα το 2020 o 1800 Κτιπ βιομάζα και απόβλητα το 2020 7
Ηλεκτρική Ισχύς σε MW Α.Π.Ε. 8672 Υδροηλεκτρι 2555 κά Αιχμής 978 3220 ΦΑ Νέοι 3220 3220 148 5191 295 Πετρέλαιο 1605 750 1100 4705 ΦΑ Παλαιοί 560 1203 320 Άνθρακας 5288 4105 3505 Λιγνίτες Αναφοράς 2008 2020 Πολιτικής o Λιγνιτικές Μονάδες: 600 MW σε ψυχρή εφεδρεία, 1200 MW αποξήλωση, νέα Φλώρινα 330 MW o Μία μόνο μονάδα άνθρακα αντί 4 στο σενάριο αναφοράς o 8 νέες μονάδες ΦΑ Συνδ. Κύκλου αντί 9-10 στο σενάριο αναφοράς o 300 MW μονάδες αιχμής και 1200 MW σε ψυχρή εφεδρεία o 6000-6500 MW επιπλέον ΑΠΕ από το σενάριο αναφοράς (900 MW βιομάζα, 950 MW Φ/Β και 6500 MW αιολικά) από σήμερα 8
Σημαντική Μείωση Εκπομπών 60.0 50.0 Mt CO2 Εκπομπές CO2 το 2020: 48% από το Αναφοράς 40.0 30.0 20.0 10.0 00 0.0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Εκπομπές CO2 Πολιτικής Εκπομπές CO2 Αναφοράς Ετήσιο κόστος αγοράς αδειών εκπομπής: 1 δισ. Ετήσιο κόστος αν οι εκπομπές αμετάβλητες από το σενάριο αναφοράς: 2.1 δισ. 9
Μέσες Τιμές Ηλεκτρικής Ενέργειας 140.0 130.0 120.0 110.0 100.0 90.0 80.0 70.0 60.0 /MWh Αύξηση Τιμών Ηλεκτρισμού το 2020: +27% από το Αναφοράς 50.0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Τιμή Ηλ. Εν. Πολιτικής Τιμή Ηλ. Εν. Αναφοράς Μέση ΟΤΣ Πολιτικής Μέση ΟΤΣ Αναφοράς Μείωση συνολικού κόστους επενδύσεων σε νέες μονάδες, όμως αύξηση μεταβλητού κόστους και ιδίως κόστους εφεδρείας και επικουρικών υπηρεσιών Το κόστος αγοράς αδειών εκπομπής 1 δισ. ετησίως 10 αποτελεί έσοδο του κράτους
Στόχοι Πρόγραμμα μέχρι το 2020 Εξοικονόμηση 10-14% 14% ηλεκτρικής ενέργειας (αύξηση τιμών, λευκά πιστοποιητικά, αντλίες θερμότητας, φωτισμός κλπ.) Ενσωμάτωση του οριακού κόστους αδειών εκπομπής CO2 στο μεταβλητό κόστος που αποτελεί κάτω όριο των οικονομικών προσφορών ρ στην Ημερήσια μρή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας 8400 MW νέα ΑΠΕ (35-38% της ηλεκτροπαραγωγής εκτός Ημερήσιας Αγοράς με σύστημα feed-in tariff) 6500 MW Αιολικά (πολιτική έργων μεγάλης κλίμακας) 950 MW Φωτοβολταϊκά 900 MW Βιομάζα (50% pellets, 7% landfill gas, 20% απορρίμματα, 23% βιοαέριο) ειδική πολιτική για τη γεωργία (ενεργ. καλλιέργειες) και ενεργειακή χρήση αποβλήτων και απορριμμάτων 3100 MW νέες μονάδες Φυσικού Αερίου Συνδ. Κύκλου 320 MW νέα μονάδα άνθρακα και 330 MW νέα μονάδα λιγνίτη Διακοπή λειτουργίας 1200 MW παλαιών λιγνιτικών μονάδων στο σενάριο αναφοράς και επιπλέον 300 MW στο σενάριο πολιτικής εκτός εάν επιτρέπονται άδειες από το σύστημα Clean Development Mechanism ή/και εφαρμόζεται cofiring βιομάζας (20-25%) Σε κάθε περίπτωση διακοπή λειτουργίας παλαιών μονάδων πετρελαίου και φυσικού αερίου Μονάδες αιχμής 300 MW και εφεδρεία εκτάκτων αναγκών 1200 MW ανάκτηση κόστους με επιβάρυνση όλων των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας ε 11 Ενίσχυση Συστήματος και Δικτύου το οποίο θα λειτουργεί με τουλάχιστον 25% μη κατανεμόμενες μονάδες ΑΠΕ
oαπαιτείται Εθνικό Πρόγραμμα για τον Ενεργειακό Τομέα δεσμευτικού χαρακτήρα με κοινωνική και πολιτική συναίνεση oαπαιτούνται ειδικές πολιτικές δράσεις που δεν υπάρχουν σήμερα, η προσαρμογή δεν μπορεί να γίνει χωρίς ενεργή κρατική παρέμβαση oη μη προσαρμογή δεν αποτελεί πλέον επιλογή και θα έχει δυσβάστακτο κόστος oη προσαρμογή πρέπει να θεωρηθεί ευκαιρία για την Ελληνική Οικονομία oμένουν μόλις 11 χρόνια! 12 Αναφορές http://www.e3mlab.ntua.gr http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/figures/trends_2030 _update_2007/index_en.htm d http://ec.europa.eu/environment/climat/climate_action.htm