Κατεύθυνση Πολιτικής Ποινικής Δικαιοσύνης

Κατεύθυνση Πολιτικής Ποινικής Δικαιοσύνης Θέμα Γενικής Παιδείας «Χαρακτηριστικά του καλού νόμου, του καλού δικαστή, του καλού πολίτη». 1 Ο Θέμα Αστικού δικαίου Εμπορικού δικαίου Πολιτικής Δικονομίας έτους 2005 Ο Έλληνας πρέσβης στην Ελβετία Π, προτιθέμενος να πωλήσει την πολυτελή εξοχική κατοικία του στο Πήλιο, παρέχει την εντολή και πληρεξουσιότητα, με πληρεξούσιο που συντάχθηκε ενώπιον του Έλληνα Προξένου της Βέρνης, στον συνάδερφό του Διπλωμάτη Δ, κάτοικο Πειραιώς, να προβεί στην πώληση του ακινήτου του. Το πληρεξούσιο στέλνεται με courier μαζί με φιλική επιστολή του Π στον Δ, με την οποία τον πληροφορεί ότι έχει απόλυτη ανάγκη χρημάτων, για να αντιμετωπίσει τα έξοδα νοσηλείας του ανιάτως πάσχοντος πατέρα του, και ζητεί να πωλήσει το ακίνητο με τίμημα 1.100.000 «τοις - 1 -

μετρητοίς». Ο Δ δημοσιεύει αγγελίες επί τρίμηνο χωρίς αποτέλεσμα και έτσι αποφασίζει μόνος του να μειώσει το τίμημα κατά 100.000 με πληρωμή του ½ μετρητοίς και του υπολοίπου ½ σε 5 μηνιαίες δόσεις. Ο αγοραστής Α, έμπορος Θεσσαλονίκης, συμφωνεί για την αγορά με τους παραπάνω όρους, απαιτεί όμως το συμβόλαιο να γίνει στη Θεσσαλονίκη, πράγμα που γίνεται δεκτό. Έτσι ενώπιον του Συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Θ, ο Δ πωλεί και μεταβιβάζει το ακίνητο του Π αντί του ποσού 1.000.000, από το οποίο 500.000 καταβλήθηκαν μετρητοίς και το υπόλοιπο ορίστηκε να καταβληθεί σε 5 ισόποσες μηνιαίες δόσεις των 100.000 καθεμία. Στο συμβόλαιο περιλαμβάνεται όρος ότι σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής έστω και μιας δόσεως, η κυριότητα του ακινήτου επιστρέφει αυτοδικαίως στον Π. Ο Α πλήρωσε μόνο τις 2 πρώτες γιατί στο μεταξύ καταδικάστηκε σε επταετή κάθειρξη και κλείστηκε στις φυλακές όπου και πέθανε αιφνιδίως από καρδιακή προσβολή, αφού όμως προηγουμένως αποτύπωσε με «σπρέι» στον τοίχο του κελιού του την τελευταία του θέληση, με ημερομηνία και υπογραφή ως εξής: «Αφήνω μοναδικό κληρονόμο μου το γιο μου Γ, στη σύζυγο μου Σ αφήνω την επικαρπία του ακινήτου στο Πήλιο που είναι το μοναδικό περιουσιακό μου στοιχείο». Η Σ, η οποία είχε συνδράμει με την εργασία της το σύζυγό της, κατά τη διάρκεια του γάμου τους, στην άσκηση του εμπορικού του επαγγέλματος και που τώρα βρίσκεται σε ρήξη με τον επίσης έμπορο γιο της Γ, γιατί αντιτίθεται στον επικείμενο γάμο του με αλλοδαπή γυναίκα, κατέφυγε στον δικηγόρο Μ για την εξεύρεση νόμιμου τρόπου δικαστικής προστασίας των δικαιωμάτων της. Τέλος ο Π, δυσαρεστημένος γιατί ο Δ αυτόβουλα μείωσε το τίμημα κατά 100.000, στρέφεται δικαστικά εναντίον του ζητώντας να του καταβάλει και με προσωπική του κράτηση, το ποσό των 100.000 καθώς και 10.000 για χρηματική ικανοποίησή του λόγω ηθικής βλάβης που υπέστη από την ανώμαλη εξέλιξη της πωλήσεως. Ερωτάται: 1. Είναι έγκυρη η πώληση που έγινε με τίμημα 1.000.000 με πληρεξούσιο του Προξένου και με συμβόλαιο που συντάχθηκε στη Θεσσαλονίκη; 2. Ο Π έχει δικαίωμα να στραφεί κατά του Δ για τα ποσά των 100.000 και 10.000 ; Είναι νόμιμη η αγωγή του, κατά τα άνω αιτήματα της, που ερείδεται και σε ποιο δικαστήριο θα ασκηθεί; - 2 -

3. Είναι έγκυρη η διαθήκη του Α; Ευθύνεται ο Γ για την πληρωμή των 3 τελευταίων δόσεων; Είναι νόμιμη η αγωγή που άσκησε εναντίον του ο Π για την πληρωμή των δόσεων αυτών από 300.000 και με προσωπική του κράτηση ως εμπόρου; Σε περίπτωση αδυναμίας του να καταβάλει το ποσό αυτό, ποια δικαιώματα έχει εναντίον του ο Π; 4. Ευθύνεται η Σ, για την πληρωμή των 3 τελευταίων δόσεων; Είναι νόμιμη η αγωγή που άσκησε εναντίον της ο Π; Αν υποχρεωθεί να πληρώσει το ποσό αυτό έχει δικαίωμα να το αναζητήσει από τον Γ και με ποιο τρόπο; 5. Η σύζυγος του αποθανόντος αγοραστού, Σ με ποιο νόμιμο τρόπο μπορεί να προστατεύσει το κληρονομικό της δικαίωμα; Έχει άλλα και ποια δικαιώματα κατά του Γ ως μοναδικού κληρονόμου του συζύγου της; Με ποιο νόμιμο τρόπο μπορεί να τα ασκήσει; (Οι απαντήσεις να είναι σαφείς και αιτιολογημένες με παράθεση των σχετικών διατάξεων.) 2 Ο Θέμα Αστικού δικαίου Εμπορικού δικαίου Πολιτικής Δικονομίας Η Αντωνία Αντωνοπούλου δώρισε και μεταβίβασε με συμβόλαιο που μεταγράφηκε νόμιμα στην ανιψιά της Βασιλική Βασιλοπούλου ένα διαμέρισμα αγοραίας αξίας 150.000 με την συμπεριληφθείσα στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο συμφωνία ότι η δωρεά επιχειρείται με τον όρο ότι μετά το θάνατό της η ανιψιά της θα παρέχει ως διατροφή 1.000 τον μήνα στον ασθενή σύζυγό της Αντώνιο Αντωνόπουλο μέχρι το θάνατο του με τον οποίον η ανιψιά είναι και η μόνη συνέταιρος στην ομόρρυθμη εταιρία «Α. Αντωνόπουλος και Σία Ο.Ε.». Μετά το θάνατο της δωρήτριας, η Βασιλική Βασιλοπούλου επί τρία χρόνια κατέβαλε το άνω ποσόν ανελλιπώς στον Αντώνιο Αντωνόπουλο. Κατόπιν αρνείται από καθαρή δυστροπία να συνεχίσει την παροχή της διατροφής. Κατόπιν αυτού ο Αντωνόπουλος, ως μόνος εκ διαθήκης κληρονόμος της δωρήτριας συζύγου του, προέβη με εξώδικη δήλωσή του που επιδόθηκε στην Βασιλική Βασιλοπούλου σε δήλωση ανάκλησης της δωρεάς και με αγωγή του στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών ζήτησε να του αποδοθεί το ακίνητο. Παράλληλα με αίτηση του στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών ζήτησε, με τον ισχυρισμό ότι το επίδικο ακίνητο κινδυνεύει να εκποιηθεί, να τεθεί - 3 -

αυτό υπό δικαστική μεσεγγύηση και χολωμένος και μη ενδιαφερόμενος πλέον να συνεχίσει την εταιρεία που ήταν αορίστου χρόνου, προέβη σε καταγγελία της (εταιρείας). Η Βασιλική Βασιλοπούλου ισχυρίσθηκε με τις προτάσεις της ότι η ανάκληση είναι ανίσχυρη, διότι το δικαίωμα ανακλήσεως το είχε μόνο η δωρήτρια, σε κάθε περίπτωση ότι έπρεπε να γίνει με συμβολαιογραφικό έγγραφο διότι αφορά ακίνητο και ότι δεν ασκήθηκε εντός έτους αφ ότου έπαυσε να καταβάλει διατροφή. Η Βασιλική Βασιλοπούλου με ανταγωγή που άσκησε με τις προτάσεις της που κατέθεσε προ 30 ημερών ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείο Αθηνών, ισχυρίζεται ότι αυτή και ο εναγόμενος ήσαν μόνο ομόρρυθμοι εταίροι της ομορρύθμου εταιρείας και ότι ο αντεναγόμενος χωρίς σπουδαίο λόγο κατήγγειλε την εταιρεία και με την αγωγή ζήτησε ως αποζημίωση το ποσό των 120.000, το οποίο, όπως ισχυρίσθηκε θα κέρδιζε σε ένα χρόνο με πιθανότητα και κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων αν ο αντεναγόμενος δεν κατάγγελλε την εταιρεία. Ερωτήσεις: 1. Έχει το δικαίωμα ο Αντωνόπουλος να ανακαλέσει την δωρεά ως κληρονόμος της δωρήτριας και αν ναι έπρεπε να γίνει με συμβολαιογραφικό έγγραφο; 2. Νομίμως αναζητεί το ακίνητο ο Αντωνόπουλος και αν ναι με ποια νομική βάση; 3. Απεσβέσθη το τυχόν δικαίωμα ανακλήσεως επειδή όντως πέρασε έτος αφ ότου η Βασιλοπούλου σταμάτησε να πληρώνει τη μηνιαία διατροφή; 4. Δικαιούται όντως η αντενάγουσα, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αποζημίωση, λόγω καταγγελίας αν η ομόρρυθμη εταιρεία που καταγγέλθηκε είναι αορίστου χρόνου; Αν ήταν ορισμένου χρόνου η παραπάνω εταιρεία θα ήταν άλλη η απάντηση; 5. Σε ποια περίπτωση έχει σημασία η άκαιρη καταγγελία ομόρρυθμης εταιρείας και σε ποια η καταγγελία της με τη συνδρομή σπουδαίου λόγου; 6. Είναι νόμιμο το αίτημα δικαστικής μεσεγγυήσεως; 7. Μπορούσε να ζητήσει ο Αντωνόπουλος συντηρητική κατάσχεση του ακινήτου αντί για μεσεγγύηση; (Οι απαντήσεις να είναι σαφείς και αιτιολογημένες με παράθεση των σχετικών διατάξεων.) Θέμα Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας - 4 -

Οι Α και Β, επιβαίνοντας σε μοτοποδήλατο που οδηγεί ο Α, αποφασίζουν να αφαιρέσουν την τσάντα της πεζής Γ. Αμφότεροι γνωρίζουν, ότι η Γ ενδέχεται να προβάλλει αντίσταση που θα έχει ως συνέπεια τον τραυματισμό της, ενδεχομένως δε και τον θάνατό της λόγω πτώσης στο έδαφος. Ο Α αποδέχεται το αποτέλεσμα του θανάτου, ενώ ο Β πιστεύει ότι θα αποφευχθεί. Εφαρμόζοντας το κοινό σχέδιο ο Α, πλησιάζει με το μοτοποδήλατο την Γ και ο Β της τραβάει δυνατά την τσάντα. Η Γ προβάλλει αντίσταση με αποτέλεσμα να πέσει στο έδαφος, να παρασυρθεί σε μεγάλη απόσταση και να υποστεί σοβαρό τραυματισμό. Τελικώς, λόγω της εμφάνισης περιπολικού της αστυνομίας, οι Α και Β πανικοβάλλονται και απομακρύνονται χωρίς να επιτύχουν το στόχο τους. Η Γ διαμετακομίζεται σε νοσοκομείο, όπου και πεθαίνει λόγω της σοβαρότητας των τραυμάτων της. Οι Α και Β καταδικάζονται σε πρώτο βαθμό για τις πράξεις τους. Κατά την εκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, ο Α προβάλλει το πρώτον της ακυρότητας της κλήσης του ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου λόγω μη αναφοράς του σ αυτήν του αριθμού του παραπεμπτικού δουλεύματος. Επίσης, οι Α και Β ζητούν αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης του «προτέρου εντίμου βίου» (άρθρο 84 παρ. 2 α ΠΚ) εκθέτοντας τα πραγματικά περιστατικά που δικαιολογούν την αναγνώρισή της. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, αφού απορρίπτει τον ισχυρισμό της ακυρότητας της κλήσης που προβάλλει ο Α, καταδικάζει τους κατηγορούμενους για όλες τις πράξεις που τους αποδίδονται και δεν απαντά στα αιτήματα αναγνώρισης της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2 α ΠΚ. Κατά της απόφασης αυτής ασκεί αίτηση αναίρεσης μόνον ο Α παραπονούμενος για την παράλειψη του δικαστηρίου να απαντήσει στο αίτημα αναγνώρισης της ελαφρυντικής περίστασης. Ερωτάται: 1. Ποια η ποινική ευθύνη των Α και Β; 2. Θα τιμωρηθούν οι Α και Β ή θα μείνουν ατιμώρητοι λόγω της απομάκρυνσης τους πριν από την αφαίρεση της τσάντας; 3. Θα καταλογισθεί σ αυτούς η πρόκληση του θανάτου της Γ; 4. Ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την εκδίκαση καθεμιάς από τις πράξεις των Α και Β; - 5 -

5. Είναι δυνατή η συνεκδίκαση των πράξεων αυτών; 6. Ορθώς απέρριψε το δευτεροβάθμιο δικαστήριο τον ισχυρισμό του Α για την ακυρότητα της κλήσης του; Θεμελιώνει λόγο αναίρεσης και ποιον η παράλειψη απάντησης του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου στο αίτημα του Α για αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2 α ΠΚ; Αν γίνει δεκτός ο λόγος αυτός, θα αναιρεθεί η απόφαση για τον Α και για τον Β; - 6 -