ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ελτίο Τύπου Αθήνα, 14 Φεβρουαρίου 2014 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Γ. ΒΡΟΥΤΣΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΟΥ ΟΑΕ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Ο θεσµός της Μαθητείας ως µέσο για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εγγύηση για τη Νεολαία: Ο ρόλος και το πλαίσιο συνεργασίας όλων των εµπλεκοµένων φορέων» Σας ευχαριστώ για την τιµητική πρόσκληση να απευθύνω χαιρετισµό σε αυτή την εκδήλωση που διοργανώνει ο Οργανισµός Απασχόλησης Εργατικού υναµικού (ΟΑΕ ) στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας. Πρόκειται για µια σηµαντική εκδήλωση. Όχι µόνο επειδή το εύρος των συµµετοχών είναι µεγάλο, µε εκπροσώπους φορέων και οργανισµών απο 20 διαφορετικές χώρες. Αλλά, κυρίως, επειδή η θεµατολογία της είναι επίκαιρη και πολυεπίπεδη, εγγίζοντας, ταυτόχρονα, σε πολλά πεδία της σηµερινής συγκυρίας. Το καθένα µε τη δική του βαρύτητα και κρισιµότητα. Σήµερα, λοιπόν, συζητούµε για: το πρόβληµα της ανεργίας και, γενικότερα, τις προοπτικές απασχόλησης των νέων που τόσο καίρια έχουν πληγεί κατά τη διάρκεια της οικονοµικής κρίσης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth Guarantee) που αποτελεί, ουσιαστικά, την πιο οργανωµένη και πειστική προσπάθεια της ευρωπαϊκής οικογένειας να απαντήσει αποτελεσµατικά στο παραπάνω πρόβληµα, και 1
το θεσµό της µαθητείας ως ένα αποδεδειγµένα αποτελεσµατικό ιδιαίτερα στη σηµερινή συγκυρία της κρίσης - εργαλείο πολιτικής: Τόσο για την επιτυχή υλοποίηση της πρωτοβουλίας «Εγγύηση για τη Νεολαία» σε πολλές χώρες, µεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Όσο και για τη θεσµική ενδυνάµωση του πλαισίου σύνδεσης της εκπαίδευσης µε την αγορά εργασίας, καθώς και την παραγωγική αναβάθµιση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας µας. Ωστόσο, αυτό που συνδέει οργανικά όλα τα παραπάνω ζητήµατα, η έννοια «κλειδί» για την επιτυχία των προσπαθειών µας είναι η συνεργασία. Η στενή συνεργασία, η συνεννόηση και, κυρίως, η εµπιστοσύνη µεταξύ όλων των εµπλεκοµένων φορέων και προσώπων: των δηµόσιων αρχών και φορέων, των κοινωνικών εταίρων, των παραγωγικών δυνάµεων του τόπου, των ίδιων των νέων. Η ανεργία των νέων είναι ένα πρόβληµα µε κρίσιµες διαστάσεις. Πέρα από τις σηµαντικές ανθρώπινες και κοινωνικές πτυχές, εξίσου ανησυχητικός είναι ο οικονοµικός και αναπτυξιακός του αντίκτυπος. Το γεγονός ότι αυτή τη στιγµή σε όλη την Ευρώπη περισσότερο από το 13% των νέων ηλικίας 15-24 ετών ούτε εργάζονται, αλλά ούτε συµµετέχουν και σε κάποιο κύκλο εκπαίδευσης ή κατάρτισης, συνεπάγεται ένα τεράστιο κόστος. Που υπονοµεύει, επιπλέον, τη µακροχρόνια αναπτυξιακή δυναµική των ευρωπαϊκών χωρών και ιδιαίτερα αυτών του ευρωπαϊκού νότου, αποδυναµώνοντας παράλληλα τη δηµογραφική τους βάση. Περισσότερα από 150 δις ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί στον 1,2% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι οι οικονοµικές απώλειες από την ανεπαρκή ενσωµάτωση των νέων στην οικονοµία. Οι αντίστοιχες απώλειες για την Ελλάδα, µάλιστα, υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ! Ωστόσο έχει γίνει, νοµίζω, αντιληπτό ότι το πρόβληµα της απασχόλησης των νέων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, δεν είναι ένα νέο φαινόµενο. Επιδεινώθηκε µεν κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Τυπικό παράδειγµα είναι η Ελλάδα, όπου η ανεργία των νέων ουσιαστικά προϋπήρχε της κρίσης. Ακόµη και σε περιόδους µεγάλης οικονοµικής µεγέθυνσης η ανεργία των νέων ήταν υπερδιπλάσια του ενήλικου πληθυσµού. 2
Η µετάβαση τους απο την εκπαίδευση στην απασχόληση ήταν συχνά µια µακρά και ασταθής διαδροµή µεταξύ ανεργίας, ανασφαλούς υποαπασχόλησης και µαύρης εργασίας. Αυτό σηµαίνει ότι η ανεργία των νέων αποτελεί και στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες - διαρθρωτικό, δοµικό ζήτηµα της αγοράς εργασίας. Συνεπώς, χρειάζεται να πιάσουµε από την αρχή το «νήµα» της υπόθεσης, θεραπεύοντας στρεβλώσεις και παθογένειες σε όλα τα βήµατα εισόδου των νέων στην απασχόληση. Στην εκπαίδευση, στους µηχανισµούς µετάβασης από το σχολείο στην απασχόληση, στην ίδια τη θεσµική οργάνωση της αγοράς εργασίας. Χρειάζεται µε άλλα λόγια, ένα ισορροπηµένο µίγµα διαρθρωτικών/ θεσµικών µεταρρυθµίσεων αλλά και άµεσων ενεργητικών µέτρων, προκειµένου να αποφύγουµε την απαξίωση µιας ολόκληρης γενιάς. Σε αυτές ακριβώς τις απαιτήσεις ανταποκρίνεται η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία της θέσπισης «Εγγυήσεων για τη Νεολαία» (Youth Guarantee). Μια θετική εξέλιξη που αποτέλεσε προτεραιότητα των προσπαθειών και του ίδιου του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, του κ. Σαµαρά που ανέδειξε το µέγεθος του προβλήµατος στη χώρα µας. Η δράση «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» περιλαµβάνει µια σειρά µέτρων και παρεµβάσεων µε έκτακτο και άµεσο χαρακτήρ, δίνοντας σε όλους τους νέους 15-24 ετών µια πρώτη δυνατή ευκαιρία εισόδου στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, αναδεικνύει τη µαθητεία ως ένα από τα κοµβικά εργαλεία για τη σταθερή και δοµική βελτίωση των µηχανισµών ένταξης των νέων στην απασχόληση. Ο θεσµός της µαθητείας έχει µια µακρά παράδοση στην Ελλάδα. Οι σχολές µαθητείας του ΟΑΕ, από τη δεκαετία του 50 µέχρι σήµερα, έχουν καθιερωθεί στη συνείδηση της κοινωνίας και του επαγγελµατικού κόσµου ως επιτυχηµένες εκπαιδευτικές δοµές. Με ποιότητα στο έργο τους και, κυρίως, αντίκρισµα στην αγορά εργασίας. Σήµερα η χώρα µας κάνει το επόµενο βήµα. Η Ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε τη δραστική επέκταση του υικού Συστήµατος Μαθητείας σε όλο το εύρος της επαγγελµατικής εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Τα συναρµόδια Υπουργεία Εργασίας και Παιδείας καθώς και ο ΟΑΕ, για πρώτη φορά συνεργάσθηκαν τόσο στενά, ώστε η µαθητεία να αποτελέσει τον κορµό της επαγγελµατικής εκπαίδευσης στη χώρα µας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου, αποτελεί ο σωστός σχεδιασµός. 3
Και αυτός µε τη σειρά του εξαρτάται από την ακριβή διάγνωση των αναγκών της αγοράς εργασίας, αλλά και τη διευρυµένη συµµετοχή του παραγωγικού ιστού της χώρας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είµαστε έτοιµοι. Με την αξιοποίηση των νέων πληροφοριακών εργαλείων του υπουργείου Εργασίας και ειδικότερα το σύστηµα «Εργάνη» - το οποίο για µια ακόµη φορά αποδεικνύει την πολλαπλή χρησιµότητά του δηµιουργούµε ένα ορθολογικό και ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης του θεσµού της µαθητείας. Με την πλήρη καταγραφή της εξέλιξης των θέσεων µαθητείας στη χώρα µας, την παρακολούθηση της διαθεσιµότητας των επιχειρήσεων και, κυρίως, µε την πρωτογενή αποτύπωση των αναγκών της αγοράς εργασίας. Περιµένουµε την ενεργό συµµετοχή και συνεργασία των επιχειρήσεων στην υλοποίηση των δράσεων µαθητείας. Περιµένουµε και θεωρούµε αυτονόητη την κινητοποίηση των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειµένου να µεταφέρουν το µήνυµα της συµµετοχής στα µέλη τους. Ο εκπαιδευτικός σχεδιασµός της µαθητείας θα λαµβάνει υπόψη τόσο τις µελλοντικές ανάγκες των επιχειρήσεων όσο και τις νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες της οικονοµίας. Σηµειώνω στο σηµείο αυτό, ότι θεωρούµε ιδιαίτερα σηµαντική τη µεταφορά τεχνογνωσίας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν εφαρµόσει µε υποδειγµατικό τρόπο το δυϊκό σύστηµα Μαθητείας. Προσδοκούµε πολλά από τη συνεργασία µε τη γερµανική πλευρά, αλλά και το Ελληνογερµανικό Επιµελητήριο για τη δηµιουργική ενσωµάτωση της πολύτιµης και πετυχηµένης εµπειρίας τους στο δυϊκό σύστηµα. Οι νέες πειραµατικές σχολές του ΟΑΕ στον τοµέα του τουρισµού αποτελούν µια µοναδική ευκαιρία για την εµπέδωση µιας υψηλής ποιότητας στο χώρο της µαθητείας. Το πρόγραµµα «Εγγύηση για τη Νεολαία» στην Ελλάδα απευθύνεται σε περίπου 240.000 νέους 15-24 ετών που αυτή τη στιγµή βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αποτελεί ένα διακριτό πυλώνα στο πλαίσιο του ολοκληρωµένου Σχεδίου για την Απασχόληση και την Καταπολέµηση της Ανεργίας που εξαγγέλθηκε πριν λίγες ηµέρες απο τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, τον Αντώνη Σαµαρά. 4
Το Σχέδιο αυτό, συνολικού προϋπολογισµού περίπου 1,5 δις, θα δώσει δυνατές και πραγµατικές ευκαιρίες ένταξης στην αγορά εργασίας σε περισσότερους απο 440.000 ανέργους τη διετία 2014-2015. Ωστόσο, θα ήθελα να επισηµάνω ότι ιδιαίτερα επωφελής για τους νέους της χώρας θα αποδειχθεί η συνολική µεταρρυθµιστική δυναµική αυτής της κυβέρνησης. Το «κύµα» των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που υλοποιούµε σε όλο το φάσµα της οικονοµικής και κοινωνικής ζωής του τόπου, αποτελεί τη µοναδική επιλογή για το σπάσιµο του φαύλου κύκλου της χαµηλής ανταγωνιστικότητας, που οδηγεί σε αδιέξοδα, καθηλώνει τις προσδοκίες των νέων ανθρώπων. Σήµερα µπορούµε, πλέον, να ισχυριστούµε ότι τα πιο δύσκολα έχουν περάσει. Οι θυσίες των συµπολιτών µας πιάνουν «τόπο». Σήµερα η Ελλάδα µε ρεαλισµό, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα απαλλάσσεται οριστικά από τις στρεβλώσεις και παθογένειες του παρελθόντος, απελευθερώνει και εξελίσσει τα αναπτυξιακά συγκριτικά της πλεονεκτήµατα, όπως το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναµικό και τη γεωγραφική της θέση, φιλοδοξώντας να αποτελέσει πόλο έλξης για επενδύσεις µεγάλης κλίµακας, να αποτελέσει κρίσιµο και δυνατό κρίκο µιας παγκόσµιας αλυσίδας αξίας. Η ανεργία για πρώτη φορά µετά απο τέσσερα χρόνια συνεχόµενης αύξησης, δείχνει να σταθεροποιείται πριν αρχίσει µια ισχυρή τάση αποκλιµάκωσης της το 2014. Πλήθος νέων επιχειρηµατικών πρωτοβουλιών απο νέους ανθρώπους, κυρίως στο χώρο των νέων τεχνολογιών (start-ups) δείχνουν το δρόµο για την έξοδο της χώρας απο την κρίση. Η επενδυτική εµπιστοσύνη και η ανάκαµψη της οικονοµίας κατακτώνται µε σταθερότητα και αξιοπιστία. Θα έλεγα ότι δεν είναι, πλέον, καθόλου µακριά η στιγµή που η ελληνική οικονοµία, πιο δυναµική από ποτέ, θα αρχίσει ξανά να «γεννά» νέες θέσεις εργασίας, εισοδήµατα και ευηµερία. Και αυτή τη φορά ωφεληµένοι θα είναι πρώτα από όλους οι νέοι της χώρας. Με αυτές τις σκέψεις εύχοµαι καλή επιτυχία στις εργασίες αυτής της ηµερίδας. 5