Εργαστηριακή Άσκηση 1



Σχετικά έγγραφα
ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index)

Εργαστηριακή Άσκηση 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΟΖΟΝ ΥΠΕΡΙΩ ΗΣ ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 6 ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΟ-ΧΗΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΟΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Ηλεκτροµαγνητικό Φάσµα. και. Ορατό Φως

Η «τρύπα» του όζοντος

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3.

Τροπόσφαιρα. Στρατόσφαιρα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Φαινόμενο θερμοκηπίου

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ - ΤΡΟΠΟΣΦΑΙΡΑ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας: Ασκήσεις Α. Μπάης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 2. Η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας Ra σε ένα τόπο εξαρτάται:

Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής

Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης

Υπεύθυνη για τη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Εξατμίζει μεγάλες μάζες νερού. Σχηματίζει και διαμορφώνει το κλίμα της γης.

Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Μετρήσεις Διατάξεων Laser Ανιχνευτές Σύμφωνης Ακτινοβολίας. Ιωάννης Καγκλής Φυσικός Ιατρικής Ακτινοφυσικός

Για παράδειγµα, το σύµβολο HTb αναφέρεται στην άµεση ηλιακή ακτινοβολία που προσπίπτει σε µια κεκλιµένη επιφάνεια σε µια ηµέρα.

Μια εικόνα, από υπολογιστή, Ανταρκτική. µετρήθηκε.

Χαράλαμπος Φείδας Αν. Καθηγητής. Τομέας Μετεωρολογίας & Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

Η λέπτυνση του στρώματος του όζοντος στην Ατμόσφαιρα και οι επιπτώσεις της στον ανθρώπινο οφθαλμό.

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Πολυτεχνική Σχολή ΘΕΜΑΤΙΚΗ : ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

ΕΠΑ.Λ. Β ΟΜΑ ΑΣ ΦΥΣΙΚΗ I ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΑΣΚΗΣΗ 5. Χρώµα στην Αστρονοµία

Μέτρηση της Ηλιακής Ακτινοβολίας

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΑΙΩΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΚΙΝΗΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ)

H κατανομή του Planck για θερμοκρασία 6000Κ δίνεται στο Σχήμα 1:

Όλα τα θέματα των εξετάσεων έως και το 2014 σε συμβολή, στάσιμα, ηλεκτρομαγνητικά κύματα, ανάκλαση - διάθλαση Η/Μ ΚΥΜΑΤΑ. Ερωτήσεις Πολλαπλής επιλογής

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

1. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

Mεγάλου µήκους κύµατος ακτινοβολία - Φαινόµενο

Κεφάλαιο 1. Lasers και Εφαρμογές τους στο Περιβάλλον. Αλέξανδρος Δ. Παπαγιάννης

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΥΔΡΟΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ (πραγματική ατμόσφαιρα)

Εργαστήριο ΑΠΕ I. Ενότητα 3: Ηλιακοί Συλλέκτες: Μέρος Α. Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 η - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14/09/2014 ΘΕΜΑ Α

Βασικές έννοιες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης. Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία

Το πρόγραμμα SOLEA. Εκτίμηση δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2. World Radiation Centre, Switzerland

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΣΗΣΗ 2

Τηλεπισκόπηση Περιβαλλοντικές Εφαρμογές. Αθανάσιος Α. Αργυρίου

Γ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Κεφάλαιο 3. Lasers και Εφαρμογές τους στο Περιβάλλον. Αλέξανδρος Δ. Παπαγιάννης

Δρ. Σταύρος Καραθανάσης

ΗλιακήΓεωµετρία. Γιάννης Κατσίγιαννης

Lasers και Εφαρµογές τους στη Βιοϊατρική και το Περιβάλλον» ο ΜΕΡΟΣ. Lasers και Εφαρµογές τους στο Περιβάλλον» 9 ο Εξάµηνο

«ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΟΣΕΩΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ»

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MicroworldsPro

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Προσδιορισµός της Ηλιοφάνειας. Εργαστήριο 6

Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε για την υπεριώδη ακτινοβολία και το τεχνητό μαύρισμα (σολάριουμ)

Εργαστηριακή άσκηση L0: Ασφάλεια και προστασία από ακτινοβολία Laser. Σύγκριση έντασης ακτινοβολίας Laser με συμβατικές πηγές φωτός

Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί

2015 ii. iii. 8 ii. iii. 9

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΙΚΤΥΟΥ GR-UVNET

Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο

Ήπιες Μορφές Ενέργειας

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ.

Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου

Δx

Κύμα, κάθε διαταραχή που μεταφέρει ενέργεια με ορισμένη ταχύτητα. Γραμμικό κύμα

Εκπομπή Φωτός Απορρόφηση φωτός

4ο ιαγώνισµα Γ Τάξης Ενιαίου Λυκείου Κυριακή 21 εκέµβρη ο Κεφάλαιο - Κύµατα

1.5 Υπέρυθρη Ακτινοβολία

Aτμοσφαιρική και Γήινη Ακτινοβολία

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Είναι τρείς και σχηματικά φαίνονται στο σχήμα

3080 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ. Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα

Φωτοβιολογία (ΒΙΟΛ-463) 1 η Ενότητα Φωτονιακή πληροφορία και φωτοελεγχόμενες αποκρίσεις

Kεφάλαιο 9ο (σελ ) Η ατµόσφαιρα

ΟΡΓΑΝΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΔΙΑΧΥΤΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

6.10 Ηλεκτροµαγνητικά Κύµατα

Κεφάλαιο Η Ακτινοβολία στην Ατμόσφαιρα Η Ηλιακή Ακτινοβολία και η Φύση της

2. Τι ονομάζομε μετεωρολογικά φαινόμενα, μετεωρολογικά στοιχεία, κλιματολογικά στοιχεία αναφέρατε παραδείγματα.

ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 5 ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΙΑΣΤΗΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ CALIPSO ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΕΡΥΘΡΟΥ (532 ΚΑΙ 1064 NM) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας Φαινόµενο θερµοκηπίου Μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Transcript:

Εργαστηριακή Άσκηση 1 Μέτρηση του είκτη (UV Index) και της Ερυθηµατικής όσης Υπεριώδους Ακτινοβολίας 1.1 Σκοπός Σκοπός της άσκησης αυτής είναι η µέτρηση της χρονικής µεταβολής του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) και ο προσδιορισµός διαφόρων παραµέτρων της υπεριώδους ακτινοβολίας στην επιφάνεια του εδάφους, όπως µεταξύ των άλλων και η ερυθηµατική δόση υπεριώδους ακτινοβολίας. 1.2 Γενικά Παρακάτω δίνονται οι κυριότερες έννοιες από τη θεωρία της διάδοσης της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας στην ατµόσφαιρα, όπως και του ατµοσφαιρικού όζοντος. 1) Ατµοσφαιρικό όζον Το ατµοσφαιρικό όζον υπάρχει σαν συστατικό της ατµόσφαιρας τόσο στην τροπόσφαιρα, όσο και στην στρατόσφαιρα. Στην στρατόσφαιρα µάλιστα παρουσιάζει και τη µεγαλύτερή αριθµητική του πυκνότητα (περίπου γύρω στα 20-26 χλµ. ύψος, το λεγόµενο στρώµα του όζοντος) ανάλογα µε το γεωγραφικό πλάτος και την εποχή του χρόνου. Το όζον εκτείνεται λοιπόν από το έδαφος έως τα 50 χλµ. ύψος περίπου πάνω από τη µέση στάθµη της θάλασσας (ΜΣΘ). Τα µόρια του όζοντος απορροφούν έντονα την υπεριώδη ακτινοβολία, µε µήκος κύµατος λ<320 nm, σύµφωνα µε την παρακάτω εξώθερµη χηµική αντίδραση, παράγοντας ατοµικό οξυγόνο: Ο 3 + ηλιακή ακτινοβολία (180 nm < λ < 320 nm) Ο 2 + Ο (1.1) Επίσης, το όζον απορροφά και στην φασµατική περιοχή των 9.1 και 9.6 µm, περιοχή εκποµπής της γήινης υπέρυθρης ακτινοβολίας. Εποµένως, το όζον παίζει σηµαντικότατο ρόλο στο φαινόµενο του θερµοκηπίου. Η συνολική ποσότητα όζοντος σε µια κατακόρυφη ατµοσφαιρική στήλη µετράται σε µονάδες Dobson (DU: Dobson Units). Οι φυσιολογικές τιµές της ολικής στήλης του όζοντος στα µέσα γεωγραφικά πλάτη κυµαίνεται από 250-350 DU. H ολική στήλη του όζοντος µετράται µε τη βοήθεια των επίγειων φασµατοφωτοµέτρων (τύπου Dobson, SAOZ, ή Brewer) ή µε φασµατοφωτόµετρα σε δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τη γη (πχ. TOMS). 2) Υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάδοσή της στη γήινη ατµόσφαιρα απορροφάται κυρίως από το στρατοσφαιρικό όζον, στη φασµατική περιοχή από 180 έως 320 nm. Ειδικότερα,

το όζον απορροφά εντονότατα τις επικίνδυνες Γ-υπεριώδη (180-280 nm) και τη Β-υπεριώδη (280-320 nm) ηλιακές ακτινοβολίες. Η λιγότερη επικίνδυνη Α-υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία (320-400 nm) απορροφάται λιγότερα έντονα από το όζον. Η µείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος γύρω από τον πλανήτη µας στα µέσα γεωγραφικά πλάτη και κυρίως στους πόλους, συνεπάγεται την αύξηση της επικίνδυνης Β-υπεριώδους ακτινοβολίας στο επίπεδο του εδάφους. Για τον λόγο αυτό απαιτείται η χρήση ενός δείκτη της έντασης (αντίστοιχα, της επικινδυνότητας) της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index), όπως θα παρουσιάσουµε λεπτοµερέστερα παρακάτω. Ταυτόχρονες µετρήσεις ολικού όζοντος και Β-υπεριώδους ακτινοβολίας πραγµατοποιούνται σε πολυάριθµα σηµεία του πλανήτη µας και κατέδειξαν τη σχέση µεταξύ µείωσης του στρατοσφαιρικού όζοντος και αύξησης της επικίνδυνης Β-υπεριώδους ακτινοβολίας. Βέβαια, η σχέση αυτή επηρεάζεται άµεσα και από άλλους παράγοντες, όπως η ζενίθεια γωνία του ήλιου (SZA), η νέφωση και η ατµοσφαιρική ρύπανση. Γενικά, η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία µεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ηµέρας, και µεγιστοποιείται, υπό ανέφελες ατµοσφαιρικές συνθήκες, κατά το τοπικό µεσηµέρι (Εικόνα 1). Στην Εικόνα αυτή η ολική στήλη όζοντος παραµένει σταθερή κατά τις τρεις ανέφελες ηµέρες της µέτρησης, αλλά η ατµοσφαιρική ρύπανση (όζον, αιωρούµενα σωµατίδια) αυξάνεται από την 8/09 έως την 14/09/94, οπότε αντίστοιχα ελαττώνεται και η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία που φθάνει στο έδαφος. Εικόνα 1. Η ηµερήσια µεταβολή (από 05:00-19:00 τοπική ώρα) της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας (εκφρασµένη σε ερυθηµατική δόση UVB ακτινοβολίας mwm -2 ) στην περιοχή των Αθηνών τον Σεπτέµβριο 1994 (Papayannis et al., 1998). Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία διαχωρίζεται στη διάχυτη (diffused) που προέρχεται από πολλαπλή σκέδαση από τα συστατικά της ατµόσφαιρας και στην άµεση (direct) ακτινοβολία που διαδίδεται κατευθείαν στην ατµόσφαιρα. Στην Εικόνα 2α παρουσιάζεται η µεταβολή της σχετικής έντασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο έδαφος (κανονικοποιηµένη στη µονάδα στα 400 nm) σε συνάρτηση µε το µήκος κύµατος, µεταξύ 280-400 nm, για τρεις διαφορετικές τιµές της ολικής στήλης του όζοντος (200 DU, 260 DU και 400 DU, αντίστοιχα, όπου, 200 DU αντιστοιχούν σε 2 mm πάχος της ολικής στήλης του όζοντος όταν αυτή συµπιεσθεί σε κανονικές συνθήκες πίεσης (1013 hpa) και θερµοκρασίας (0 o C) στο επίπεδο του εδάφους). Η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας αντιστοιχεί σε γεωγραφικό πλάτος 40 o και για ζενίθεια γωνία του ήλιου θ=0 ο.

Εικόνα 2α: Μεταβολή της σχετικής έντασης της υπεριώδους ακτινοβολίας Ε(λ) στο έδαφος (κανονικοποιηµένη στη µονάδα στα 400 nm) σε συνάρτηση µε το µήκος κύµατος, µεταξύ 280-400 nm, για τρεις διαφορετικές τιµές της ολικής στήλης του όζοντος (200 DU, 260 DU και 400 DU) και για γεωγραφικό πλάτος 40 ο (βόρειο) και ηλιακή ζενίθεια γωνία θ=0 ο, χωρίς την ύπαρξη νεφών. Στην Εικόνα 2β παρουσιάζεται η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας (αφετική ικανότητα) όπως µετρήθηκε στην Αθήνα µεταξύ 280-400 nm για ζενίθεια γωνία 50 0. Οι παρατηρούµενες αυξοµοιώσεις της έντασης της υπεριώδους ακτινοβολίας οφείλονται στην ύπαρξη υψηλών συγκεντρώσεων αιωρούµενων σωµατιδίων στην κατώτερη τροπόσφαιρα (σύγκριση µεταξύ µοντέλου και φασµατοφωτόµετρου Brewer).

Εικόνα 2β: Η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας Ε(λ) (αφετική ικανότητα) στην Αθήνα µεταξύ 280-400 nm για ζενίθεια γωνία 50 ο (σύγκριση µεταξύ µοντέλου και φασµατοφωτόµετρου Brewer) (Papayannis et al., 1998). 3) Φάσµα ερυθηµατικής απόκρισης Το ανθρώπινο δέρµα δεν είναι το ίδιο ευαίσθητο σε όλα τα µήκη κύµατος του υπεριώδους φάσµατος. Το φάσµα της ερυθηµατικής απόκρισης (erythemal response spectrum) Α(λ) αποδίδει ακριβώς την ευαισθησία του ανθρώπινου δέρµατος, στο να προκληθεί ερύθηµα (κοκκίνισµα) στο δέρµα, στα διάφορα µήκη κύµατος του υπεριώδους φάσµατος. Παρατηρούµε δηλαδή ότι το ανθρώπινο δέρµα κοκκινίζει πιο γρήγορα και είναι πολύ ευαίσθητο όταν το µήκος κύµατος της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας κυµαίνεται από 280 έως 320 nm. Στην Εικόνα 3 παρουσιάζεται το φάσµα της ερυθηµατικής απόκρισης Α(λ) του ανθρώπινου δέρµατος, για µήκη κύµατος από 280-400 nm, κανονικοποιηµένο στη µονάδα (1.0) στα 280 nm. Εικόνα 3: To φάσµα της ερυθηµατικής απόκρισης Α(λ) του ανθρώπινου δέρµατος για µήκη κύµατος από 280-400 nm. 4) Ενεργό υπεριώδες φάσµα Το ενεργό υπεριώδες φάσµα (Effective UV spectrum) Ε*(λ) είναι το αποτέλεσµα του γινοµένου: Ε(λ)*Α(λ), δηλαδή: Ε*(λ)=Ε(λ)*Α(λ) (1.2) Το Ε*(λ) είναι ισοδύναµο µε την ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας που προκαλεί ερύθηµα, σε διαφορετικά µήκη κύµατος και µετράται σε mw m -2 nm -1. Η φασµατική κατανοµή του Ε*(λ) καταδεικνύει ότι το ερύθηµα προκαλείται κυρίως από την επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία, στη φασµατική περιοχή 290-320 nm. Η Εικόνα 4 παρουσιάζει το ενεργό υπεριώδες φάσµα για τρεις διαφορετικές τιµές της ολικής στήλης του όζοντος (200 DU, 260 DU και 400 DU). Είναι προφανές ότι η µείωση της ολικής στήλης του όζοντος προκαλεί απότοµη αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο ενεργό υπεριώδες φάσµα αυτής (290-320 nm).

Εικόνα 4. Ενεργό υπεριώδες φάσµα Ε*(λ) για τρεις διαφορετικές τιµές της ολικής στήλης του όζοντος (200 DU, 260 DU και 400 DU) και για γεωγραφικό πλάτος 40 ο (βόρειο). 5) Η ενεργός ένταση υπεριώδους ακτινoβολίας - είκτης υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) Η ενεργός ένταση υπεριώδους ακτινοβολίας (Εffective UV Intensity ) είναι το oλοκλήρωµα του ενεργού υπεριώδους φάσµατος στην υπεριώδη φασµατική περιοχή (290-400 nm), δηλαδή θα ισχύει: Ιuv = 400nm E *( λ) δλ (1.3) 290nm Η ενεργός ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας ουσιαστικά εκφράζει την ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας που προκαλεί ερύθηµα στο δέρµα, σε όλο το υπεριώδες φάσµα και µετράται σε mwm -2. Η ένταση αυτή εκφράζεται, είτε σε µονάδες MED/hr (Minimal Erythemal Dose ανά ώρα), είτε σε µονάδες του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index), σύµφωνα µε την παρακάτω σχέση: 6) Ενεργός δόση υπεριώδους ακτινοβολίας 1 MED/hr = 58.3 mw/m 2 (1.4) 1 UV Index = 25 mw/m 2 (1.5) Η ενεργός δόση υπεριώδους ακτινοβολίας (Effective UV Dose) σχετίζεται άµεσα µε την έναρξη της εµφάνισης του ηλιακού ερυθήµατος στο ανθρώπινο δέρµα. Εκφράζει ουσιαστικά τη συσωρευµένη δόση της υπεριώδους ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισµό για ένα καθορισµένο χρονικό διάστηµα. Η δόση αυτή εξαρτάται άµεσα από τον τύπο του δέρµατος. Για παράδειγµα για τον πιο ευαίσθητο τύπο του δέρµατος (Τύπος 1, βλ. και Πίνακα 2) που «δεν µαυρίζει, αλλά πάντα καίγεται», η δόση 1 MED αντιστοιχεί σε δόση υπεριώδους ακτινοβολίας ίση µε 210 J/m 2. Όµως, η ένδειξη του οργάνου σε MED αποτελεί ουσιαστικά συσσωρευτική δόση UV-B ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισµό. Έτσι, η ενεργός δόση υπεριώδους ακτινοβολίας (EUVD) για το χρονικό διάστηµα Τ δίνεται από την εξίσωση (1.6) και εκφράζεται σε µονάδες MED ή J/m 2 :

T EUVD = MED* dt (1.6) 0 όπου, έχουµε: MED* = δόση MED/min = ένδειξη οργάνου (MED) / min (1.7) Σύµφωνα µε τα παραπάνω, ο δείκτης υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) είναι ένας δείκτης «επικινδυνότητας» της Β-υπεριώδους ακτινοβολίας στο να προκαλέσει ερύθηµα. Στόχος της χρήσης του είναι η ευαισθητοπίηση του κοινού να αποφεύγει την έκθεσή του στην υπεριώδη ακτινοβολία εάν ο UV Index υπερβαίνει µια συγκεκριµένη τιµή, ανάλογα µε τον τύπο δέρµατός του. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται η συσχέτιση του δείκτη UV Index µε το εικονίδιο του ηλίου (πόσο επικίνδυνη δηλαδή γίνεται η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου), ενώ στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά των 4 τύπων του δέρµατος για το Β. Ηµισφαίριο, καθώς και η αντίστοιχη δόση MED. Πίνακας 1: Συσχέτιση του δείκτη UV Index µε το εικονίδιο του ηλίου. Πίνακας 2: Τα χαρακτηριστικά των 4 τύπων του δέρµατος για το Β. Ηµισφαίριο και η αντίστοιχη δόση MED. Τύπος 1-10 Τύπος 10-12 Τύπος 11-14 Τύπος 12-16 Χρώµα Κόκκινα µαλλιά Ξανθά µαλλιά Καστανά µαλλιά Μαύρα µαλλιά µαλλιών Χρώµα µατιών Μπλε µάτια Μπλε-πράσινα Καστανά/µαύρα Μαύρα µάτια µάτια µάτια Μαύρισµα εν µαυρίζει Μερικές φορές Πάντα µαυρίζει Πάντα µαυρίζει στον ήλιο ποτέ µαυρίζει Κάψιµο στον ήλιο Πάντα καίγεται Μερικές φορές ή πάντα καίγεται Μερικές φορές ή σπάνια καίγεται Σπάνια ή ποτέ δεν καίγεται MED 1 1.2 1.67 2.14 Παρατηρούµε λοιπόν ότι σύµφωνα µε τον Πίνακα 2 ο τύπος δέρµατος 1-10 (τύπος δέρµατος 1 κατά DIN 5050) είναι ο πλέον ευαίσθητος στην υπεριώδη ακτινοβολία, σε αντίθεση µε τον τύπο δέρµατος 12-16 (τύπος δέρµατος 4 κατά DIN 5050) που είναι ο λιγότερο ευαίσθητος στην ακτινοβολία αυτήν. Στον Πίνακα 3 παρουσιάζονται οι τιµές σε J/m 2 για κάθε τύπο δέρµατος της ελάχιστης δόσης που προκαλεί ερύθηµα σε µονάδες MED και σε J/m 2. 1.3 Μέθοδος Για τη µέτρηση της χρονικής µεταβολής του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) και τον προσδιορισµό διαφόρων παραµέτρων της υπεριώδους ακτινοβολίας στην επιφάνεια του εδάφους,

όπως µεταξύ των άλλων και η ερυθηµατική δόση υπεριώδους ακτινοβολίας, θα χρησιµοποιηθεί ένα φορητό όργανο µέτρησης της υπεριώδους ακτινοβολίας (µοντέλο SafeSun). Επίσης, θα χρησιµοποιηθούν µετρήσεις της ολικής στήλης του όζοντος από το φασµατοφωτόµετρο TOMS της NASA http://jwocky.gsfc.nasa.gov/ όπως και µετρήσεις της ολικής ακτινοβολίας (solar radiation) σε Wm -2, που µετράται στο έδαφος στο σηµείο της µέτρησης: http://www.meteo.ntua.gr/e/charts/. Σηµειώνεται ότι οι µετρήσεις της ολικής ακτινοβλίας θα πρέπει να ανακτηθούν την ίδια ηµέρα της µέτρησης, καθόσον αυτές ανανεώνονται κάθε 24 ώρες. Πίνακας 3: Οι τιµές της ελάχιστης δόσης για κάθε τύπο δέρµατος που προκαλεί ερύθηµα σε µονάδες MED και σε J/m 2. Τύπος δέρµατος Ελάχιστη δόση (MED) Ελάχιστη δόση (J/m 2 ) 1 0.24 50 2 0.29 61 3 0.36 75 4 0.44 92 5 0.54 113 6 0.66 139 7 0.81 171 8 1.00 210 9 1.23 258 10 1.51 317 11 1.86 390 12 2.29 480 13 2.81 590 14 3.45 725 15 4.24 891 16 5.76 1100 17 6.43 1350 18 7.91 1660 19 9.72 2040 20 11.91 2500 1.4 Πειραµατική ιάταξη Στην Εικόνα 5 παρουσιάζεται το όργανο µέτρησης του δείκτη UV Index (SafeSun). Το όργανο αυτό αποτελείται από ένα φίλτρο (1) που απορρίπτει µεγάλο τµήµα του ορατού µέρους του φάσµατος και είναι πλήρως διαπερατό από την Β-υπεριώδη ακτινοβολία. Όλες οι ενδείξεις του οργάνου παρουσιάζονται σε µια οθόνη υγρών κρυστάλλων (2). Πατώντας το κουµπί 3 µε την ένδειξη ON/OFF το όργανο τίθεται σε λειτουργία. Η ακριβής τοπική ώρα εµφανίζεται στο επάνω δεξιά εικονίδιο. Εάν για οποιονδήποτε λόγο η ένδειξη αυτή δεν είναι ακριβής, ζητήσατε από τον επιβλέποντα να ρυθµίσει το όργανο στην ακριβή τοπική ώρα (κουµπί: time).

Εικόνα 5: Το όργανο µέτρησης του δείκτη UV Index (SafeSun-Advanced model). Στο κάτω αριστερό τµήµα της οθόνης παρουσιάζεται η ένδειξη του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας UV Index. Ο δείκτης αυτός κυµαίνεται από 0 έως 15. Η αντίστοιχη ένδειξη σε ΜΕD κυµαίνεται από 0 έως 99. Προσοχή! Μην κοιτάτε ποτέ απευθείας τον ήλιο έστω και µε προστατευτικά γυαλιά! 1.5 Εκτέλεση Ακολουθήστε πιστά τα παρακάτω βήµατα. 1) Καταγράψτε εάν υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό (εάν ναι, δώστε το ποσοστό κάλυψης του ηµισφαρικού θόλου σε τιµή πολλαπλάσια του 1/8), 2) Στρέψατε το όργανο µε το παράθυρο εισόδου στραµµένο προς τον ηλιακό δίσκο και πατήστε το κουµπί λειτουργίας (ON/OFF), 3) Ελέγξατε ότι η αναγραφόµενη τοπική ώρα είναι η ορθή. Αναγράψατε την αντίστοιχη ώρα Greenwich, και θέσατε τον Skin factor στη θέση 2 και τον cream factor στη θέση 1 (Safe Sun Advanced model). 4) Καταχωρήστε την ένδειξη του οργάνου (UV Index και την δόση UV ακτινοβολίας σε MED) ανά λεπτό, καταγράφοντας αντίστοιχα και την τοπική ώρα, για συνολικό διάστηµα τουλάχιστον 45-60 λεπτών, 5) Kαταγράψατε τη µεταβολή της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας κατά την ηµέρα µέτρησης στο σηµείο των µετρήσεων (µετρήσεις διαθέσιµες µέσω Web), όπως και την τιµή της ολικής στήλης του όζοντος στο σηµείο µετρήσεων (µετρήσεις διαθέσιµες µέσω Web όπως αναφέρονται στην παράγραφο 1.3). 1.6 Επεξεργασία των µετρήσεων 1) Μετατρέψτε τις τιµές του UV Index που µετρήσατε µε το όργανο, σε τιµές UV Index (mw/m 2 ) και τιµές MED/hr µε βάση τις εξισώσεις (1.4) και (1.5) και υπολογίστε την δόση EUVD (σε µονάδες J/m 2 ) και MED* (σε µονάδες MED/min), για το συνολικό χρόνο παρατήρησης και ανά λεπτό, αντίστοιχα, συµπληρώνοντας ολόκληρο το φύλλο µετρήσεων. 2) Συγκρίνατε τις µετρούµενες και τις υπολογιζόµενες τιµές (MED οργάνου και MED/hr, αντίστοιχα) για συνολικό διάστηµα 1 ώρας. Σχολιάστε τα λαµβανόµενα αποτελέσµατα και τις τυχόν παρατηρούµενες διαφορές. 3) Mε βάση την Εικόνα 4 και την τιµή της ολικής στήλης του όζοντος, χαράξτε την αντίστοιχη καµπύλη (ανά 1 nm) για το ενεργό υπεριώδες φάσµα Ε*(λ) σε mw/m 2 nm, έτσι ώστε ο δείκτης Ι UV και UV index που του αντιστοιχεί [εξισώσεις (1.3) και (1.5)], να είναι ίσος µε τον µέσο όρο των UV Index που µετρήσατε. Σε ποιά τιµή ολικής στήλης

όζοντος αντιστοιχεί; Υπάρχει απόκλιση από την ολική στήλη όζοντος που µετράται απευθείας (δορυφορική ή επίγεια µέτρηση); Σχολιάστε. 4) Χαράξτε ακολούθως (ανά 1 nm) την καµπύλη της έντασης της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας Ε(λ) και αφού την κανονικοποιήσετε στην περιοχή 380-400 nm, συγκρίνατέ την µε αυτήν του οργάνου (Εικόνα 2α). Τι διαφορές παρατηρείτε σε συνάρτηση µε την ολική στήλη όζοντος που µετράται απευθείας (δορυφορική ή επίγεια µέτρηση); 5) Με βάση την καµπύλη Ε(λ) που χαράξατε πριν, υπολογίστε, ακολούθως, την συνολική ένταση της UV-B ακτινοβολίας σε W/m 2. 6) Kατά τη γνώµη σας τι ποσοστό της ολικής ηλιακής ακτινοβολίας που προσπίπτει ανά m 2 στο έδαφος αποτελεί η µετρούµενη Β-υπεριώδης ακτινοβολία; 7) Υπολογίστε την ζενίθεια γωνία του ήλιου για την τοπική ώρα µέτρησης. 8) Η EUVD που υπολογίσατε για τον συνολικό χρόνο παρατήρησης (τώρα σε µονάδες MED), αντιστοιχεί στη συνολική δόση (MED οργάνου) που µετρήσατε για χρονική περίοδο 1 ώρας; 9) Ανάλογα µε τον τύπο του δέρµατός σας υπολογίστε την αντίστοιχη επιτρεπτή δόση υπεριώδους ακτινοβολίας για τη συνολική διάρκεια των µετρήσεων που λάβατε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Παπαγιάννης, Α., «Φυσική Περιβάλλοντος», Ε.Μ.Π. 2004. 2. Optix Tech, Inc., SafeSun Precision UV meter, User s manual, USA (http://www.safesun.com) 3. Optix Tech, Inc., SafeSun Precision UV meter, Technical manual, USA (http://www.safesun.com) 4. Papayannis, A., D. Balis, A. Bais, H. van der Bergh, B. Calpini, E. Durieux, L. Fiorani, L. Jaquet, I. Ziomas, C. Zerefos, «Role of Urban and suburban aerosols on solar UV radiation over Athens, Greece», Atmos. Environ., 32, 2193-2201, 1998. 5. Madronich, S., Chapter 2, UV radiation in the natural and perturbed atmosphere, in UV-B Radiation and Ozone Depletion: Effects on Humans, Animals, Plants, Microorganisms, and Materials, M. Tevini, ed., Lewis Publishers, Boca Raton, Florida, 1993. 6. Kneizys, F. X., E. P. Shettle, W. O. Gallery, J. H. Chetwynd, Jr., L. W. Abreu, J. E. A. Selby, R. W. Fenn, and R. A. McClatchey, Atmospheric transmittance/radiance: Computer Code LOWTRAN 5, no. 687, AFGL-TR-80-0067, Air Force Geophysical Laboratory, Hanscom AFB, Massachusetts, 1980. 7. http://www.infosoleil.com/defscient.php 8. http://sedac.ciesin.org/ozone/docs/uvd-home.html 9. http://www.temis.nl 10. http://solardat.uoregon.edu 11. http://www.meteo.ntua.gr/e/charts

Εργαστηριακή Άσκηση 1 Φύλλο Μετρήσεων Hµεροµηνία: / / Τοπική Ώρα (hh:mm) Ώρα Greenwich (hh:mm) Νέφωση (Χ 1/8) UV Index οργάνου UV Index (mw/m 2 ) MED οργάνου MED/ hr MED* Ποσοστό δόσης (όργανο) EUVD (J/m 2 )

Ολική στήλη όζοντος (D.U.) = Μέσος όρος UV Index που µετρήσατε: