Οργάνωση των φυσικοχημικών παραμέτρων των υδάτων στους Νομούς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και δημιουργία χρονοσειρών

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Οργάνωση των φυσικοχημικών παραμέτρων των υδάτων στους Νομούς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και δημιουργία χρονοσειρών Αργυρίου Κυριακή - Άρτεμις Δασολόγος Πολυχρονιάδης Κωνσταντίνος Γεωλόγος Επιβλέποντες Δρ. Αχιλλέως Ευδοκία Ζαχάρογλου Φώτης ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009

Περιεχόμενα Πρόλογος 2 Εισαγωγή 2 Δειγματοληψίες και παράμετροι 4 Υλικά και μέθοδοι 6 Αποτελέσματα - Συμπεράσματα 10 Προτάσεις 10 Παράρτημα 11 2

Πρόλογος Για τη δημιουργία αυτού του συγγράμματος συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό οι Δρ. Ευδοκία Αχιλλέως και κος. Ζαχάρογλου Φώτης, του οποίους ευχαριστούμε για τη πολύτιμη βοήθεια και την αμέριστη συμπαράστασή τους. Τα δεδομένα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του συγγράμματος αποτελούν τις μετρήσεις από τις δειγματοληψίες νερού τρίτων της Διεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας από το ξεκίνημα των καταγραφών έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2009. Εισαγωγή Με βάση την Οδηγία 2000/60 μέχρι το 2009 πρέπει να καταρτιστούν Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών για κάθε περιοχή λεκανών απορροής ποταμών. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να διαμορφωθούν δίκτυα παρακολούθησης των υδάτων ώστε να παρέχουν μια αξιόπιστη εκτίμηση της χημικής και ποσοτικής κατάστασης των υδάτων. Η παρακολούθηση και συλλογή δεδομένων αποτελούν, επομένως, αναπόσπαστα τμήματα του κύκλου διαχείρισης των υδατικών πόρων. (σχήμα 1) Ανάγκες πληροφοριών Διαχείριση Υδάτων Χρήση πληροφοριών Αξιολόγηση και υποβολή Στρατηγική αξιολόγησης Ανάλυση δεδομένων Πρόγραμμα παρακολούθησης Χειρισμός δεδομένων Συλλογή δειγμάτων Εργαστηριακή ανάλυση Σχήμα 1: Ο κύκλος διαχείρισης των υδατικών πόρων Για να γίνει σωστή παρακολούθηση των λεκανών απορροής πρέπει να καταστρωθεί στρατηγική δειγματοληψίας, Η στρατηγική αυτή αποτελεί το μεθοδολογικό πυρήνα των 3

προγραμμάτων: καθορίζει το βαθμό πιστότητας με τον οποίο στατιστικά σημαντικές μεταβολές του περιβάλλοντος μπορούν να συσχετισθούν με συγκεκριμένες αιτίες. Η Διεύθυνση Υδάτων είναι υπεύθυνη για τη συλλογή και καταγραφή δεδομένων δειγματοληψίας για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Οι δειγματοληψίες διενεργούνται από την Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων κάθε Νομαρχίας. Δειγματοληψίες και παράμετροι Η ΠΚΜ, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, είναι υπεύθυνη για τη συλλογή δεδομένων από τους 7 Νομούς που ανήκουν στη δικαιοδοσία της: Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες και Χαλκιδική. Τα πρωτογενή δεδομένα που καταλήγουν στην Υπηρεσία χωρίς στατιστική επεξεργασία είναι τιμές των εξής παραμέτρων: ηλεκτρική αγωγιμότητα (μs/cm), ph (25ο C), θερμοκρασία (ο C), χλωροϊόντα Cl 1- (mg/l), ασβέστιο Ca 2+ (mg/l), μαγνήσιο Mg2+ (mg/l), νάτριο Na 1+ (mg/l), σύνθετη και ολική αλκαλικότητα (mmol/l), υπολείμματα Na2CO3 (meq/l), διαλυμένο Na και Mg (%), S.A.R. (βαθμός απορρόφησης νατρίου), ολική, παροδική και μόνιμη σκληρότητα (mgcaco3/l), διαλυμένο οξυγόνο (%), νιτρικά ΝΟ31- (mg/l) και κάδμιο Cd (mg/l). Από αυτές οι σημαντικότερες, για τις οποίες έγινε η παρακάτω διαδικασία, είναι η ηλεκτρική αγωγιμότητα, το ph, η θερμοκρασία, το διαλυμένο οξυγόνο, τα νιτρικά ιόντα και η περιεκτικότητα σε κάδμιο. Η ηλεκτρική αγωγιμότητα εκφράζει την ευκολία με την οποία το ηλεκτρικό ρεύμα περνάει μέσα από κάποιο αντικείμενο και αποτελεί το δυαδικό μέγεθος της ηλεκτρικής αντίστασης. Εξαρτάται γενικά από την ειδική αγωγιμότητα του υλικού, και τη γεωμετρία του αντικειμένου. Η μονάδα μέτρησης της αγωγιμότητας σύμφωνα με το Διεθνές σύστημα μονάδων (SI) είναι το Siemens. Το ph είναι ένας εύχρηστος τρόπος έκφρασης της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου σε ένα υδατικό διάλυμα. Πιο συγκεκριμένα, με "ph" συμβολίζεται ο αρνητικός δεκαδικός λογάριθμος της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου [H +] στο διάλυμα. Δηλαδή: ph=-log[h+]. Η ανάλυση διαλυμένου οξυγόνου υπολογίζει την ποσότητα του οξυγόνου (Ο2) που βρίσκεται μέσα σε ένα υδατικό διάλυμα. Το οξυγόνο εισέρχεται στο νερό με διάχυση από τον περιβάλλοντα αέρα και ως απόβλητο της φωτοσύνθεσης. Οι συγκεντρώσεις του 4

συνολικού διαλυμένου οξυγόνου δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 110%. Συγκεντρώσεις πάνω από αυτό το επίπεδο μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υδρόβια ζωή. Το Κάδμιο είναι χημικό στοιχείο του περιοδικού πίνακα, με σύμβολο Cd και ατομικό αριθμό 48, ατομικό βάρος 112,41 με σημείο τήξης 320 C περίπου. Είναι ένα σχετικά σπάνιο, μαλακό (σκληρότητα 2), ελαφρώς γαλάζιο, τοξικό μέταλλο. Απαντάται σε ορυκτά του ψευδαργύρου και σε αναλογία 1 προς 400 μέρη ψευδαργύρου από τα οποία λαμβάνεται με κλασματική απόσταξη, και μάλιστα ως πτητικό του ψευδαργύρου στα πρώτα κλάσματα της απόσταξης. Στη συνέχεια με χημική κατεργασία και τελική αναγωγή σχηματίζεται το οξείδιο του καδμίου (CdO). Οι δειγματοληψίες έχουν γίνει σε θέσεις κοντά σε πιθανές σημειακές πιέσεις της περιοχής, όπως είναι εργοστάσια, γέφυρες και φράγματα (ανάντι και κατάντι). Με αυτό τον τρόπο η προέλευση των δειγμάτων κατέχει σημαντικό ρόλο στον υπολογισμό των παραπάνω παραμέτρων. Οι επιπτώσεις από τη διαδικασία αυτή φαίνονται στις ακραίες τιμές ή στις τιμές που αποκλίνουν αισθητά από τις φυσιολογικές. Οι φυσιολογικές τιμές των παραμέτρων κυμαίνονται ανάλογα με τον οργανισμό για τον οποίο μας απασχολεί η βιωσιμότητα του. Επίσης, εξαρτώνται από την περιοχή δειγματοληψίας και τον τύπο του υδάτινου σώματος. Σε κάθε Νομό περιλαμβάνεται ένα πλήθος σταθμών δειγματοληψίας και για τον κάθε σταθμό υπάρχουν οι μετρήσεις κάθε παραμέτρου. Μια βάση δεδομένων ενημερώνεται κάθε φόρα που εισέρχονται στην υπηρεσία νέα δεδομένα από τις πρόσφατες δειγματοληψίες. Αντικείμενο της συγκεκριμένης μελέτης ήταν η επεξεργασία και η οργάνωση των δεδομένων σε συλλογική μορφή χρονοσειρών. Η επεξεργασία αυτή έγινε σε επίπεδο Νομού, σταθμού δειγματοληψίας και παραμέτρου ξεχωριστά. Υλικά και Μέθοδοι Αρχικά όλα τα δεδομένα των δειγματοληψιών της υπηρεσίας ήταν καταχωρημένα σε αρχεία Excel ανά Νομό. Κάθε αρχείο περιλάμβανε ένα φύλλο εργασίας με τους σταθμούς δειγματοληψίας πλαισιωμένους από στήλες με τις τιμές των παραμέτρων στις αντίστοιχες ημερομηνίες δειγματοληψίας. Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν νέα φύλλα για 5

κάθε παράμετρο ξεχωριστά. Κάθε τέτοιο φύλλο έχει καταχωρημένες τις τιμές στις θέσεις και τις αντίστοιχες ημερομηνίες στις οποίες έγινε μέτρηση της συγκεκριμένης παραμέτρου. (Πίνακας 1) Πίνακας 1: Σταθμοί Δειγματοληψίας στην ΠΚΜ, ταξινομημένοι ανά αποδέκτη και Νομό Α/α 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Αποδέκτης π. Αλιάκμονας ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΡΙΔΑΙΑΣ ΦΡΑΓΜΑ ΑΡΙΔΑΙΑΣ π.αλμωπαιοσ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΔΕΣΣΑΙΟΥ ΓΕΦΥΡΑ ΡΙΖΟΥ-ΠΕΤΡΙΑΣ κατάντι ΕΒΕΠ, ΙΝΤΡΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΔΕΣΣΑΙΟΥ ΔΙΜΕΡΙΣΤΗΣ Δ 2 κατάντι ΣΕΦΕΚΟ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΔΕΣΣΑΙΟΥ ΤΑΦΡΟΣ Δ4Γ κατάντι ΚΡΟΝΟΣ, ΕΚΟΠ, ΣΚΟ ΠΟΤΑΜΟΣ ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ ΓΕΦΥΡΑ ΕΔΕΣΣΑΣ-ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΩΝ κεα ΚΟΝΦΡΟΥΤ, ΟΣΚΑΡ, ΣΑΛΙΓΚΑΡ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΒΑΛΙΒΙΤΣΑΣ ΤΡΕΙΣ ΓΕΦΥΡΕΣ κατάντι ΑΡΤΕΜΙΣ, ΜΕΛΙΣΣΑ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΒΑΛΙΒΙΤΣΑΣ ΦΡΑΓΜΑ ΒΑΛΙΒΙΤΣΑΣ κατάντι ΑΓΡΑ, ΒΕΚΟ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΞΙΦΙΑΝΗΣ ΑΛΩΡΟ κατάντι ΚΟΡΙΝΑ ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ ΚΟΝΣΕΡΒΟΠΟΙΪΑ CONVERI ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΩΡΥΓΑ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑ Χ.Θ. 66 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ 66 ALLME ΚΟΥΛΟΥΡΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ 66 ΖΑΝΑΕ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ 66 ΚΟΒΕ ΜΑΚΡΟΧΩΡΙ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΦΡΑΓΜΑ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ ανάντι ΣΦΑΓΕΙΩΝ ΒΕΡΟΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ ΚΟΝΣΕΡΒΟΠΟΙΪΑ ALEXANDER ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ ΚΟΝΣΕΡΒΟΠΟΙΪΑ VENUS ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑ ΜΑΚΡΟΧΩΡΙΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΚΟΥΤΙΧΑΣ κεα ΜΠΟΥΤΑΡΗ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΚΟΥΤΙΧΑΣ ΚΟΝΣΕΡΒ ΑΣΤΕΡΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜ. ΓΕΦΥΡΑ ΑΙΓΙΝΙΟΥ Αποδέκτης π. Ανθεμούντας ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΑΝΘΕΜΟΥΝΤΑ (ΓΑΛΑΡΙΝΟΣ) ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΑΣ (ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ) Αποδέκτης π. Αξιός ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΞΙΟΣ ΓΕΦΥΡΑ ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ - ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΞΙΟΣ ΓΕΦΥΡΑ ΠΡΟΧΩΜΑΤΟΣ - ΚΟΥΦΑΛΙΑ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΞΙΟΣ ΓΕΦΥΡΑ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΞΙΟΣ ΓΕΦΥΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ ΛΙΜΝΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ ΝΗΣΟΣ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Αποδέκτης π. Γαλλικός ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΚΑΜΠΑΝΗ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΚΡΥΟΝΕΡΙ ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΑΝANTI OIKΙΣΜΟΥ ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΑΛΛΙΚΟΣ KΑTANTI OIKΙΣΜΟΥ Αποδέκτης λ. Δοϊράνη ΝΟΜΟΣ Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Πιερίας ΝΟΜΟΣ Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης ΝΟΜΟΣ Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Πέλλας Πέλλας ΝΟΜΟΣ Κιλκίς Κιλκίς Κιλκίς Κιλκίς ΝΟΜΟΣ 6

34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 ΛΙΜΝΗ ΔΟΪΡΑΝΗ ΟΡΙΟΓΡΑΜΜΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΚΟΠΙΩΝ Αποδέκτης π. Λουδίας ΠΟΤΑΜΟΣ ΛΟΥΔΙΑΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ Ν.ΖΩΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΛΟΥΔΙΑΣ ΓΕΦΥΡΑ Ε. Ο. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΟΕΒ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ κατάντι ΣΕΚΟΒΕ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΟΕΒ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ ΤΑΦΡΟΣ Τ 1 κατάντι ΧΥΜΟΦΙΞ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΡΥΩΤΙΣΣΑΣ Κ.Σ.Τ ΛΙΠΟΧΩΡΙΟΥ ΓΕΦ ΣΦΥΚΙΑΣ κατάντι ΒΙΕΤ-ΚΑΤ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΓΟΕΒ ΤΑΦΡΟΣ 66 (ΠΟΡΤ. ΛΙΠΟΧΩΡΙΟΥ) ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ έξοδος ΒΙΟΛ. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ Τ24 κεα Ε.Β.Ζ. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ Τ24 κεα NESTLE ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΒΑΣΙΛΩΝ Τ11 κεα ΦΙΛΙΠΠΟΣ-ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ Τ25 ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ ΒΟΓΙΑΤΖΗ Αποδέκτης π. Ρήχειος ΛΙΜΝΗ ΒΟΛΒΗ ΑΝΤΛΙΟΣ. ΤΟΕΒ ΑΣΚΟΥ ΛΙΜΝΗ ΚΟΡΩΝΕΙΑ (ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ) ΛΙΜΝΗ ΚΟΡΩΝΕΙΑ (κέντρο λίμνης) ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΒΑΜΒΑΚΟΛΑΚΑ (ΑΡΕΘΟΥΣΑ) ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΡΗΧΙΟΣ (ΓΕΦΥΡΑ ΣΤΑΥΡΟΥ) Αποδέκτης π. Στρυμόνας ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΔΕΛΤΑ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΟ ΜΠΙΤΖΙΔΗ (Μητρούσι) ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΟ ΣΕΡΚΟ (Μαυροθάλασσα) ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΝ. ΡΥΠ. ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ ΓΕΦΥΡΑ ΔΑΣΟΧΩΡΙΟΥ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΝ. ΡΥΠΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 200 m ΚΕΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟΔΕΚΤ. ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΝ. ΡΥΠΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΑΜΕΣΩΣ ΚΕΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΝΟΛΟΥ ΡΥΠΑΝΤΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ-ΔΑΣΟΧΩΡ. ΑΝΤΛ. ΔΑΣΟΧΩΡΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ Ν.ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΜΥΡΚΙΝΟΥ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ 2Ο ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ Ν.ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ ΓΕΦΥΡΑ ΛΥΓΑΡΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ ΓΕΦΥΡΑ Ν. ΠΕΤΡΙΤΣΙΟΥ ΤΑΦΡΟΣ ΜΠΕΛΙΤΣΑ ΓΕΦΥΡΑ ΤΥΡΟΛΟΗΣ-ΣΚΟΤ. ΤΑΦΡΟΣ ΜΠΕΛΙΤΣΑ ΓΕΦΥΡΑ ΣΕΡΡΩΝ ΝΙΓΡΙΤΑΣ ΤΑΦΡΟΣ ΜΠΕΛΙΤΣΑ ΓΕΦΥΡΑ ΒΑΛΤΟΤΟΠΙΟΥ ΤΑΦΡΟΣ ΜΠΕΛΙΤΣΑ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΓΟΕΒ ΣΕΡΡΕΣ Νομός Χαλκιδικής ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΙΚΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΚΑΛΑΜΙΕΣ, Δεξαμενή ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΚΑΛΥΒΕΣ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΦΥΛΑΚΕΣ Νο 5 ΓΕΩΤΡΗΣΗ - Ν.ΠΛΑΓΙΑ Κτήμα Συν/σμού Κιλκίς ΝΟΜΟΣ Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Πέλλας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας Ημαθίας ΝΟΜΟΣ Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης Θεσ/νίκης ΝΟΜΟΣ Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών Σερρών ΝΟΜΟΣ Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής 7

73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 ΓΕΩΤΡΗΣΗ - Ν.ΤΡΙΓΛΙΑ ΚΑΜΠΟΣ, Κτήμα Σεπετζή ΓΕΩΤΡΗΣΗ - ΟΡΜΥΛΙΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ Α.Σ. ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΚΑΛΥΒΑ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΓΕΩΤΡΗΣΗ -Ν.ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Ν.ΠΛΑΓΙΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΟΡΜΥΛΙΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΛΑΤΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΤΡΙΓΛΙΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ-ΟΡΜΥΛΙΑ ΜΕΤΟΧΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Χαλκιδικής Καθώς στον κάθε Νομό περιλαμβάνονται πολλές θέσεις δειγματοληψίας, κρίνεται σκόπιμη η ομαδοποίηση αυτών των σταθμών ανάλογα με τον υδάτινο αποδέκτη στον οποίο καταλήγουν τα επιφανειακά ύδατα. Παράλληλα, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60, η οικολογική διαχείριση και η μελέτη της ποιότητας του νερού πρέπει να πραγματοποιείται σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Σε πρώτη φάση, η ομαδοποίηση αυτή γίνεται για κάθε Νομό ξεχωριστά. Με τη βοήθεια του προγράμματος SigmaPlot διαχωρίζονται οι τιμές για κάθε αποδέκτη του Νομού και κατασκευάζονται διαγράμματα για κάθε μία από τις βασικές παραμέτρους. Σε κάθε διάγραμμα, στον άξονα Υ διακρίνονται οι τιμές της παραμέτρου, ενώ οι ημερομηνίες δειγματοληψίας ανά τρίμηνο φαίνονται στον άξονα Χ. Για να έχει κάθε Νομαρχία μια συνολική εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης, δημιουργήθηκαν ιστογράμματα που απεικονίζουν το Μέσο Όρο των μετρήσεων της κάθε παραμέτρου για όλες τους σταθμούς δειγματοληψίας που ανήκουν σε κάθε Νομό. Στο κάθε ιστόγραμμα Μ.Ο. αποτυπώνεται ακόμα η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή του κάθε σταθμού. Είναι λογικό πως η συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση είναι ορθότερη όταν ο Μ.Ο. προκύπτει από μεγάλο πλήθος τιμών της παραμέτρου, από μια χρονοσειρά αρκετών ετών. Τέλος, λαμβάνοντας σοβαρά υπ όψιν τις προτάσεις της Οδηγίας 2000/60, θεωρείται σημαντική η κατασκευή διαγραμμάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Για αυτό το λόγο, δημιουργήθηκαν διαγράμματα για κάθε υδάτινο αποδέκτη περιλαμβάνοντας όλους τους σταθμούς δειγματοληψίας ανεξαρτήτως από ποιο Νομό προέρχονται οι μετρήσεις. 8

Αποτελέσματα Συμπεράσματα Η δημιουργία αξιόπιστων χρονοσειρών απαιτεί δεδομένα πολλών ετών. Σε κάποιους σταθμούς δειγματοληψίας οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν μόνο μια φορά χωρίς να επαναληφθούν. Ακόμα, σε άλλες περιπτώσεις, διακρίνεται μεγάλη χρονική περίοδος μεταξύ δύο δειγματοληψιών με αποτέλεσμα να προκύπτει μεγάλο κενό μεταξύ των σημείων και να μην είναι εύκολη η σύγκριση ανάμεσα στους σταθμούς δειγματοληψίας. Εκεί, όμως, που υπήρχαν δειγματοληψίες σε τακτά χρονικά διαστήματα έγινε εφικτή η δημιουργία ικανοποιητικών χρονοσειρών οι οποίες αποτυπώνουν την κατάσταση της περιοχής μελέτης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, στα διαγράμματα διακρίνονται εύκολα οι ακραίες τιμές. Αυτές μπορεί να οφείλονται σε σφάλμα του οργάνου αλλά τις περισσότερες φορές υποδηλώνουν κάποιο πιθανό ατύχημα ή σημειακό πρόβλημα που υπάρχει στην περιοχή. Έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν αρχικά δεδομένα μελετών μιας περιοχής και να βελτιωθεί η οικολογική κατάσταση των υδάτινων συστημάτων, όπου κρίνεται απαραίτητο, με βάση την Οδηγία 2000/60. Προτάσεις Έχοντας λάβει μια γενική εικόνα της υπάρχουσας κατάστασης κρίνεται απαραίτητη η μελέτη των χρονοσειρών των μετρήσεων των φυσικοχημικών παραμέτρων απ τους κατά τόπους φορείς διαχείρισης των υδάτινων συστημάτων. Είναι σημαντική η διατήρηση των ίδιων θέσεων δειγματοληψίας και ακόμα πιο επιτακτική η τήρηση των δειγματοληψιών σ ακριβή τακτά χρονικά διαστήματα. Παράλληλα, προτείνεται το σταντάρισμα των οργάνων δειγματοληψίας ώστε να αποφευχθούν τυχόν λανθασμένες μετρήσεις οι οποίες προκαλούν αλλοίωση των αποτελεσμάτων στα διαγράμματα ανά υδάτινο αποδέκτη. Τέλος, σύμφωνα πάντα με την Οδηγία 2000/60, είναι απαραίτητο να συνεχιστεί να πραγματοποιείται η επεξεργασία όλων των δεδομένων ανά υδάτινο αποδέκτη, δηλαδή κατά προσέγγιση σε επίπεδο λεκάνης απορροής. 9

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106