Ο ΣΥΜΠΑΘΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΤΩΝ ΔΙΩΚΟΜΕΝΩΝ

ΑΥΛΩΝΑ 01-2360 ΕΛΤΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΚ ΟΤΗΣ: Μητροπολίτης ττικής καί Μεγαρίδος ΝΙΚΟ ΗΜΟΣ ριθµός φύλλου 321 κτώβριος 2012 Ο ΣΥΜΠΑΘΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΤΩΝ ΔΙΩΚΟΜΕΝΩΝ Στιχηρό προσόμοιο τῶν Αἴνων Ἁγίου Δημητρίου Μυροβλύτου Δεῦρο Μάρτυς Χριστοῦ πρός ἡµᾶς, σοῦ δεοµένους συµπαθοῦς ἐπισκέψε - ως καί ρῦσαι κεκακωµένους, τυραννικαῖς ἀ πειλαῖς, καί δεινῇ µανίᾳ τῆς αἱρέσε - ως ὑφ ἧς ὡς αἰχµάλωτοι, καί γυµνοί δι - ω κόµεθα, τόπον ἐκ τόπου, συνεχῶς διαµείβοντες, καί πλανώµενοι ἐν σπηλαίοις καί ὄρεσιν. Οἴκτειρον οὖν πανεύφηµε, καί δός ἡµῖν ἄνεσιν παῦσον τήν ζάλην καί σβέσον, τήν καθ ἡµῶν ἀγανάκτησιν, Θεόν ἱκετεύων, τόν παρέχοντα τῷ κόσµῳ τό µέγα ἔλεος. Ἔλα ἐσύ, ὁ µάρτυρας Χριστοῦ (Δηµή - τριος), κοντά µας, γιατί χρειαζόµαστε τή γεµάτη συµπάθεια ἐπίσκεψή σου. Καί ἐλευθέρωσε ὅσους ἔχουν κακοποιηθεῖ ἀπό ἀπειλές τυράννων, καί ἀπό τή φοβερή µανία τῆς αἱρέσεως. Ἀπ αὐτήν ὡς αἰχµάλωτοι καί γυµνοί διωκόµαστε, συνεχῶς περπατῶντες ἀπό τόπο σέ τόπο καί σέ σπηλιές καί ὄρη περιπλα - νώµενοι. Σπλαχνίσου, λοιπόν, πανεύφηµε καί δός µας ἄνεση, παῦσε τή ζάλη καί σβῆσε τήν ἐναντίον µας ἀγανάκτηση, ἱκετεύοντας τόν Θεό, πού παρέχει στόν κόσµο τό µέγα ἔλεος.

2 Τά στοιχε α τ ς ντιστροφ ς αταθέτω τό κείµενο το το ς στοιχε ο νδει - κτι κό τ ς ντιστροφ ς καί µεταλλαγ ς το ε - ρο λειτουργήµατος τ ς ρχιερωσύνης καί τ ς διακίνησής του σέ κοσµικό κυριολεκτικά ξίωµα καί το πλήρους κφυ λι - σµο του σέ ποιότητα κοινωνι - κ ς ο κονοµικ ς α γλης. στορία στό σύνολό της χει λλες γγραφές ραµάτων καί λλη ποιότητα ε σφορ ς το ρχιερατικο λειτουργήµατος καί, κατά προέκταση, τ ς νσυν - είδητης καί ε συνείδητης ερατι - κ ς διακονίας στόν γρό τ ς βιο - πάλης καί στό γήπεδο τ ς πνευ - µατικ ς θλησης. Τό θυσιαστικό νοιγµα το κκλησιαστικο λειτουργο πρός τίς λαϊκές µάζες ε ναι, κατά πρ το λόγο, ντα - πόκριση στήν ντολή το Κυρίου µας, πού τήν πηύθυνε στούς - ποστόλους, λίγο πρίν τήν νάλη - ψη, «πορευθέντες µαθη τεύ σατε πάν τα τά θνη, βαπτίζοντες α - τούς ε ς τό νοµα το Πατρός καί το Υ ο καί το γίου Πνεύµατος, διδάσκοντες α τούς τηρε ν πάντα σα νετειλάµην µ ν» (Ματθ. κη~ 19-20) καί, κατά δεύτερο λόγο, ε ναι µόχθος γιά τήν - νάπτυξη καί ρίµανση το πνευ - µατικο µπελώνα καί τή συ νεχή

3 ναβάθµιση το νθρώπι νου προσώπου σέ γνήσια ε κόνα. ν νοίξουµε τήν Καινή ια - θήκη στίς σελίδες πού φωτί ζουν τό µεγάλο µαρτύριο το σταυρο καί τά φωτεινά µηνύ µα τα τ ς νάστασης το Κυρίου, θά µεί - νου µε ντυπωσιασµένοι καί συγ - κλονισµένοι πό τίς παρακινήσεις το Κυρίου, νά µήν πολογί - σουν ο πιστοί µαθητές του τόν κόπο, λλά νά κινηθο ν πρός κάθε κατεύθυνση, ς ποιµένες καί διδάσκαλοι τ ς πέραν της λαϊκ ς µάζας καί νά φέρουν ως τήν τελευταία γωνιά το πλα νήτη τό λυτρωτικό µήνυµα καί τή νέα ξ- αγιασµένη µπειρία. προοπτική α τή, δε γµα πειρης θεϊκ ς γάπης, γκαινι άζει τή νέα πο - χή. ναστη µέ νος Κύριος διά τ ν ποστόλων Του χειραγωγε τή µάζα το λαο στό φ ς καί στή χαρά τ ς λυτρώσεως. Καί - ναθέτει στούς µαθητές Του καί στό διάδοχο σχ µα τ ν κκλη - σιαστικ ν λειτουργ ν τή µεγάλη ε θύνη νά διδάσκουν, νά ποιµαί - νουν καί νά φέρνουν τό φ ς στή σκοτισµένη καί ποδουλωµένη νθρωπότη τα. παρακίνηση α τή δέν ε ναι στιγµιαία ξαρση µήτε θεϊκό δώ ρηµα πευθυνό - µενο µόνο στίς πάρξεις πού βη - µάτισαν πίσω Του κι φησαν δά - κρυ καί πόνο µπροστά στό σταυ - ρό καί µπροστά στό µν µα. Ε ναι γκαινισµός τ ς στορικ ς βί - βλου πού σηµαδεύει τήν πο - στο λικότητα τ ς κκλησίας, τή λει τουργία τ ν ποιµένων ς δια - δόχων τ ν γίων ποστόλων καί πού πα ρα δίδει τόν πολύτιµο θησαυρό στίς γενιές κείνης τ ς - ποχ ς καί στήν τέλειωτη διαδοχή τ ν στορικ ν γενε ν. Θά σταθ καί σέ να δεύτερο κείµενο τ ς ποστολικ ς περιόδου, µιά δεύτερη γγραφή πού προσδιορίζει τό κύριο χρέος τ ν ποιµένων νά διδάξουν καί νά ποκαλύψουν τή θεϊκή πα - ρουσία καί νά φέρουν τό πλήρω - µα µέσα στήν γάπη το Θεο καί στά χαρίσµατα τ ς σταυρι - κ ς Του θυσίας. Ε ναι µιά κατάθε - ση το πρώτου µαθητή καί ποστόλου, το Πέτρου, καί µιά ν - θο δέσµη συµβουλ ν του πού τή βλέπουµε τι καθοδήγησε καί - ξακολουθε νά καθοδηγε τούς πι στούς διαδόχους του, νά σώ - ζει µερικούς πού διακινδυνεύουν νά λλοιώσουν καί νά λλοτρι - ώσουν τό ποιµαντικό τους ργο, περπατώντας στά σκοτεινά περάσµατα τ ς λοφροσύνης καί τ ς Ρωµαϊκ ς α τοκρατορικ ς πολυτότητας καί νά νισχύει τήν φοσίωση στό καθ κον τ ς διακριτικ ς ποιµαντικ ς φροντί -

4 δας. πόστολος Πέτρος, κα - θώς χαράσσει τήν πρώτη του - πιστολή, πού τήν πευθύνει σ λόκληρο τό κκλησιαστικό πλή - ρωµα, σταµατάει µπροστά σέ κά ποια φαινόµενα κτροπ ς καί σέ κάποιες πράξεις διασυρµο τ ς ποιµαντικ ς ε θύνης καί, διαµαρτυρόµενος, παρακινε σέ πι στότητα καί σέ νόθευτη ποι- µαντορία. πρώτη πισήµανσή του: «Πρεσβυτέρους τούς ν µ ν παρακαλ συµπρεσβύτερος καί µάρτυς τ ν το Χριστο παθηµάτων, καί τ ς µελλούσης ποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός, ποιµάνατε τό ν µ ν ποίµνιον το Θεο, πισκοπο ντες µή ναγκαστ ς, λλ κουσίως» (Α~ Πέτρου ε~ 1-2). Σ ς παρακαλ νά πευ - θύνεσθε στό ποίµνιό σας χι πιεστικά λλά πειστικά, στε τή δι - δαχή σας νά τήν ποδέχονται - λοι κούσια καί γκάρδια. δεύ - τερη πισήµανσή του: «(νά ποι- µαίνετε τό λαό το Θεο ) µηδέ α σχροκερδ ς, λλά προθύµως» (Α~ Πέτρου ε~ 2). Νά µήν ποβλέπετε σέ λικά φέλη, νά µοχθε - τε πρόθυµα καί νιδιοτελ ς γιά τήν νάπτυξη καί τήν πνευµατική ρίµανση το λαο. Καί τρίτη πισήµανσή του: «(νά ποι- µαίνετε τό λαό το Θεο ) µηδ ς κατακυριεύοντες τ ν κλήρων, λ - λά τύποι γινόµενοι το ποιµνίου». (Α~ Πέτρου ε~ 3). διακριτική θέση, καθηµερινός µόχθος καί στόχευση τ ν ποιµένων δέν ε - ναι νά λειτουργήσουν πως λειτουργο ν ο κοσµικοί ρχοντες. Τό ραµά τους καί διακονία τους τούς φέρνουν στή θερµή καί δυναµική θέση τ ς πατρότη - τας καί στήν πνευµατική γεσία λοκλήρου το κκλησιαστικο σώ µατος. Κουράζονται χειρα γω - γώντας τά µέλη τ ς κκλησίας στήν ποταγή καί στήν πακοή κατενώπιον το σταυρωµένου καί ναστηµένου διδασκάλου, στήν κάθαρση το κκλησιαστικο σώµατος, στήν νακαίνιση το θους, στήν καταξιωµένη λα τρεία καί στόν ποδειγµατικό βίο. πίσκοπος σάν πατέρας τροφοδοτε τήν κκλησιαστική κοινότητα, σάν δάσκαλος δείχνει τί ε ναι τό ληθινό καί τί τό κί - βδη λο καί ναλαµβάνει τό µεγάλο ργο τ ς διδαχ ς καί τήν ερή ποστολή τ ς κάθαρσης καί το γιασµο. ν α τές ο ποχρεώ - σεις το πισκόπου δέ γίνουν σεβαστές καί δέ λειτουργήσουν µέ πόθο καί πάθος, πίσκοπος βρί σκεται ττηµένος κτός το χώρου του καί τ ς ποστολ ς του. ν, µως, παρουσία του καί µό χθος του µέσα στόν περίβολο το κκλησιαστικο σώµατος γί νουν χαρίσµατα σεβαστά

5 καί ποδεκτά, παρουσία το πι σκό που γίνεται λειτούργηµα ε θύ νης καί προσφορά µόχθου στό πρόσωπο το σταυρωµένου καί στίς προσωπικότητες πού πλάϊ στό σταυρό το Κυρίου καταθέτουν τήν γάπη τους, τήν φοσίωσή τους καί τά α τήµατά τους. γιος Γρηγόριος Νύσσης, µέ τό κρυστάλλινο πισκοπικό του θος καί µέ τήν νεκτίµητη πολυχρόνια µπειρία του, τονί - ζει τι, ν δέ λειτουργήσουν α τά τά ράµατα καί α τός κόπος, δέ λειτουργε ρχιερωσύνη. Κα ταντάει τυπικό σχ µα νθρώ - πινης δόξας πλούτου, χι µως καί ποδοτική λειτουργία το - πισκοπικο ξιώµατος. Σέ πι - στο λή του πρός τούς πρεσβυ τέ - ρους τ ς Νικοµηδείας κοινο ποι - ε τίς πνευµατικές του νη συχίες καί τήν γωνία του, νά µήν κπέ - σει τό πισκοπικό λειτούρ γη µα καί πισκοπική ποστολή σέ σχ µα κοσµικ ς προβολ ς καί δό ξας, λλά κάθε πρωτο βου - λία το πισκόπου νά ντα πο - κρί νεται στό ροθέσιο τ ς γά - πης καί στήν προοπτική τ ς νακαίνισης το προσώπου καί τ ς κπλήρωσης το προορισµο, πού ε ναι λύτρωση καί για - σµός τ ν κλεγµένων καί κεκλη - µένων γιά τήν α ώνια δόξα. - πί σκοπος δέν ε ναι ψυ χρός διοι - κητής πού συντάσσει γγρα φα καί θεσπίζει σχήµατα καλλι ερ - γηµένης συµπεριφορ ς. Ε ναι - πό στολος πού µεταδίδει τό µυ - στήριο τ ς σαρκώσεως καί σταυ - ρικ ς θυσίας το Κυρίου, λλά ε ναι καί πατέρας καί δάσκαλος πού µεταδί δει τίς δικές του γνώ - σεις καί τά προσωπικά του βιώ - µατα. Τονίζει στήν µπνευσµένη πιστολή του πού µνηµονεύ σα - µε: «ο δεν ( Πα λος) τι τ προέ - χοντι συµµορφο ται τό πο χείρι - ον καί τά κατορθώµατα το κα - θη γουµένου τ ν ποµένων γί νε - ται. γάρ στιν διδάσκαλος, το το καί τόν µαθητήν περγάζεται.» (Γρηγορίου Νύσσης, πιστ. XVII, το ς ν Νικοµηδεί πρεσβυτέροις, 24. JAEGER, VIII, II, 56) Τό χρέος τ ς ε ρύτατης δι - δα χ ς, πού νέπνευσε, ν δυ νά - µω σε καί νέδειξε τίς µεγάλες µορφές, τούς πισκόπους τ ς - ποστολικ ς περιόδου, πότι σε καί τίς συνειδήσεις τ ν διαδό χων τους καί νέδειξε τό πλ θος τ ν πατέρων, πού µέ τή συµπεριφο - ρά καί τό µόχθο τους γραψαν τίς στορικές σελίδες τ ς διάδο - χης ποχ ς. Φυλλοµετρώντας τήν στορική νέλιξη συ ναντο µε τήν

6 πληθύ τ ν φωτισµένων πατέ - ρων µας πού µέ τή ζωή τους, τή διδαχή τους καί τή συγγραφή τους δωσαν στό λαό ρεθί σµα - τα γιά µελέτη, γιά πνευ µατική - σκηση καί γιά ποικίλη πεξεργα - σία τ ν διδαχ ν καί τ ν προσω - πικ ν µπειρι ν. Ο φωτισµένοι πατέρες δέ συγκρο το ν µικρή µάδα θεολογικο λόγου καί δυναµικ ς µπειρίας. ποτελο ν να τεράστιο κ µα φω τισµένης πίστης καί ζωνταν ς πράξης, πού ρέει πό γενιά σέ γενιά ς φυπνιστικό ρε µα καί ς καθαγιαστική µπειρία, ποία τρο - φοδότησε καί ξακολουθε νά τροφοδοτε λόκληρη τήν ο κου - µένη. ταν στήν κκλησία µας συγκεντρώνουµε τίς θαυµαστικές ναφορές στά πρόσωπα τ ν γίων µας καί ταν πιάνου µε στά χέρια µας τίς διδαχές τ ν µεγά - λων πνευµατικ ν µας δα σκά - λων, µ ς κυριεύει συγκί νη ση καί νεβαίνει στή συνείδησή µας προσφώνησή τους ς πατέ - ρων µας καί δασκάλων µας. Χρέος µου νά σηµειώσω καί νά πογραµµίσω τι κατά τή µεγάλη α τή στορική περίοδο πού κυριάρχησε σοφός λόγος τ ν µεγάλων διδασκάλων µας καί ξαγνισµένη πράξη τ ν νακαι - νι σµένων µεταφορέων τ ν ε - αγ γελικ ν διδαχ ν πό τή µιά κρη το πλανήτη µας στήν λ - λη, δέν λλειψαν καί τά ρνητικά στοιχε α, ο µποροι τ ς πλά - νης καί ο προπαγανδιστές το α ρετικο λόγου καί τ ς σκόπι- µα παραποιηµένης διδαχ ς. παρέµβαση α τή δέν κατάφερε νά νακόψει τή δίψα το ποιµνί - ου καί νά φέρει στό κέντρο τ ς ζω ς τή διαφήµιση καί τήν προπαγάνδα τ ς θεΐας τά ψιθυ - ρίσµατα τ ς πλανεµένης θρη - σκει ολογικ ς διδαχ ς. θεολο - γι κός λόγος ξακολούθησε νά φω τίζει τίς νθρώπινες πάρξεις καί νά νοίγει τίς πύλες τ ς α ώνιας βασιλείας καί τ ς χαρισµατικ ς µπειρίας. ποστολική παράδοση καί πατερικός στοχασµός συνεχίζουν τό θαυ - µατουργικό ργο τους, τή φωτισµένη διδαχή καί τή χειραγωγία στήν δό τ ς γιότητας. Α νες τώρα συνεχίζεται καί µπλουτίζεται τό κεφάλαιο τ ς πνευµατικ ς κκλησιαστικ ς ε σφορ ς. κάλαµος τ ν σοφ ν καί τ ν γίων διδάσκει κούραστα. Καί δίψα το λαο ποδέχεται τό µεγάλο δ ρο τ ς διδαχ ς προσ - φεύγει στήν µαδική διε ρεύ νηση καί ποκατάσταση τ ν γνήσιων διδαχ ν. Γνωστό ε ναι σέ λους µας, βέβαια, τι σέ στιγµές πού σοφία τ ν πατέρων παραβιάζε - ται καί γνησιότητα τ ν δι δα -

7 χ ν τραυ µατίζεται, κκλησία προσφεύ γει σέ συνοδικές συναντήσεις, κα τά τίς πο ες κρίνον - ται καί πο δοκιµάζονται ο πλα - νε µένες δι δα χές καί προσφέρον - ται στό λαό κρίσεις καί ναλύ - σεις πού καθαί ρουν τήν τµό - σφαιρα, πο καθι στο ν τήν λή - θεια καί νοίγουν τό δρόµο γιά ποκατά σταση τ ν τραυµατι - σµέ νων θεο λογικ ν να λύσεων καί προσωπικ ν χαρισµατικ ν βιωµάτων. Πολλές ο συνάξεις τ ν συνόδων, λλοτε περιορι - σµέ νων καί τοπικ ν λλοτε δι - ευ ρυµένων καί θνικ ν καί ο - κουµενικ ν. ργο τους, ρευ - να καί πο κατάσταση τ ς λή - θειας. ποτέ λεσµα, µπλουτι - σµός τ ς ψυ χ ς καί τ ς κρίσης, τσι πού ποκαλυµµένη λή - θεια νά διατη ρε ται ς ο κουµενικός πλο τος καί ο νθρώπινες κοινότητες νά µή χάνουν τό δίχτυ τ ς λήθειας καί νά µήν ποµακρύνονται πό τίς µαρτυ - ρίες το παναγίου Πνεύ µατος. Θά θελα στό σηµε ο α τό διακόπτοντας τήν κριτική να - σχό λησή µου µέ τά διοικητικά ργανα τ ς κκλησίας τ ς λλάδος, νά µείνω στό θαυµασµό το πλού του πού µ ς κληροδότησε µακραίωνη στορία καί στήν πεποί θηση τι πλο τος α τός καταξιώνει τήν ρθοδοξία µας καί γε µίζει µέ κανοποίηση τίς ψυχές µας. τυχ ς, τυχέστατα ση - µε ρινή κατάσταση τ ς δικ ς µας, τ ς λληνικ ς µας κκλησίας ε - ναι φόρητα πληγωµένη. Τά πί µέρους πισκοπικά σώµατα, πού συγκροτο ν καί πηρετο ν τή συνοδικότητα καί τήν γιό τη - τα, περπατο ν σέ µονοπάτια λικ ς κτροπ ς καί ντί γιά τήν γιότητα νισχύουν τήν λοκλη - ρωτική διαφθορά καί µπλέκουν γεσία καί λαό σέ διαµάχες καί σέ θανάσιµα πλήγµατα. Θά ζητήσω τήν δεια πό τούς ναγν στες µου νά µή µη - κύνω πολύ τό λόγο µέ τή σηµερι - νή κφραση πόνου καί πογοήτευσης, λλά νά κρατήσω τό θέ- µα νοικτό γιά τήν πόµενη συν - άντησή µας. Καί θά παρακαλέσω τούς ναγν στες µου, τά ζων - τανά µέλη τ ς κκλησίας, πού ποτίζουν µέ δάκρυ τά σκαλοπάτια τ ν να ν µας καί φήνουν στεναγµό πογοήτευσης ταν στηλώνουν τό βλέµµα σέ γετικά πρόσωπα τ ς ποχ ς, σέ ρ χι - επισκόπους καί µητροπολίτες, νά ντείνουν τήν προσευχή τους καί νά ζητήσουν πό τόν σταυ - ρωµένο καί ναστηµένο ρχηγό τ ς κκλησίας µας νά νοίξει καινούριο δρόµο, νά καθάρει τά πονηρά στέκια, νά πληθύνει τά

8 OI ΚΑΤΑΚΥΡΙΕΥΟΝΤΕΣ ΤΩΝ ΚΛΗΡΩΝ κκλησ α ε ναι Θεανθρ - πινος ργανισµ ς. χει κα θε ο χαρακτ ρα, - φο κεφαλ της ε ναι Θε νθρωπος Χριστ ς κα µ σα της νεργε τ γιο Πνε µα, κα νθρ πινο, φο τ µ λη της ε ναι λογικ πλ - σµατα το Θεο. Θεωρο µενη π τ ν νθρ πινη πλευρ της κ - κλησ α ε ναι ργανωµ νη κοινων α µ διοικο ντες κα διοικουµ νους, Κλ ρο κα λα. Ο σχ σεις µως τ ν διοικο ν - των πρ ς το ς διοικουµ νους µ σα στ ν κκλησ α δ ν ε ναι πως ο ν τ στοιχες σχ σεις στο ς κοσµι - κο ς ργανισµο ς, σκηση ξου σί ας καί διεκπεραίωση γραφειοκρα τίας. π σκοπος ναντι τ ν πρε - σβυ τ ρων κα διακ νων τ ς παρ - χ ας του κα πρεσβ τερος ναντι τ ν νοριτ ν του, δ ν ε ναι πως πουργ ς π ναντι στο ς παλλ - λους πως π λληλος π ναντι στο ς πολ τες. λλου πιπέδου σχέσεις δηµι - ουργο νται µέσα στ ν κκλησία σ σύγκριση µέ α τ ς το κοσµικο κράτους. ν ε ναι, δηλαδ, ο σχ - σεις γουµένων καί κολουθούν - των, ποιµένων καί ποιµνίου, σχέσεις ψυχρ ς κα ψυχες, τυπικ ς καί πρόσωπα τ ν πιστ ν καί γίων, νά νεβάσει τή στάθµη τ ν πιλογ ν καί νά φέρει τή σύνολη διοίκηση τ ς κκλησίας µας στά χνη τ ν φωτισµένων πατέρων µας, πού ταν, ε ναι καί θά ε ναι ο καταξιωµένοι ποιµένες µας. Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙ ΟΣ ΝΙΚΟ ΗΜΟΣ

9 τονες, πο γέτης στέκεται στό θρόνο τ ς ξουσίας του καί νεργε φ ψηλο πρός τούς ποτακτικούς του συχνά µέ α ταρχικ ς κα σκληρ ς συµπεριφορές. Μ σα στ ν κκλησ α κυριαρχε τ πνε µα το Χριστο, γ πη, τ νδιαφ ρον, ζεστασι στ ς διαπροσωπικ ς σχ - σεις. λε πει βέβαια κα α στη - ρ τητα ταν χρει ζεται, λλ κι α τ, τ ν γ πη χει σ ν κ νητρο κα τ ν διαφ ρον γι τ δι ρθωση τ ν παρεκτρεποµ νων. Στ ν πρ ξη, συναντ µε µπροστ µας κα φαιν µενα δανεισµ να, κατ κυριολεξ α, παρµ να π τ ν κοσµικ δι ρθρωση κα λειτουργ α το κρατικο µηχανισµο. Συ - χν π σκοπος ε ναι πρ σιτος π λυ τος ρχοντας, πο δ ν νδια - φ ρε ται, σ σχ ση µ το ς φιστα - µ νους του κληρικο ς, γιά τίποτε λ λο παρ µ νο γι τ ν ναντ ρ - ρητη ποταγ τους σ α τ ν. Τ προ σωπικ τους προβλ µατα κα κ µη- κ µη ποι τητα το ποι - µαντικο κα λει τουργικο τους ργου δ ν τ ν πασχολο ν. Θεωρε ψιστο προσ ν τ ν πρεσβυτ ρων κα διακ νων τ ν - πα κο τους σ α τ ν ( ταν πρ π ν - των συνοδε εται π τ σχετικ δουλοπρεπ συµπεριφορ ), πακο, µ λιστα, πο το ς µνηστε ει γι ποιαδ ποτε τασθαλ α τους. Παρ µοια, κατ ναλογ α, ε ναι κα στ ση πολλ ν πρεσβυτ ρων ναντι τ ν λα κ ν χριστιαν ν. Το ς χαρακτηρ ζει νοοτρο - π α τι ο λα κο φε λουν ν το ς σ βονται κα ν ποτ σσονται σ α το ς λ γω το σχ µατος το φφικ ου τους, νεξαρτ τως το θικο ποιο τους, τ ς λης βιοτ ς τους κα τ ς ε συνειδησ ας µ στ ν κτ λεση το ργου τους. Γι λους α το ς σχ ει πισ µανση το ποστ λου: «Ποιµ νατ το ν µ ν πο µνιον το Θεο, πισκοπο ντες µ ναγκαστ ς, λλ κουσ ως,... µηδ ς κατακυριε οντες τ ν κλ ρων, λλ τ ποι γιν µενοι το ποιµν ου» (Α Π τρου 5, 2-3). φειλ µενος, λοιπόν, σεβασµ ς κα πακο δ ν ε ναι α τ µατο προ ν σχηµ των κα διοτ των, λλ κατ κτηση µ π µονο κα πολυ χρ νιο γ να το ποιµένα. Πη γ ζει π τ ν γι τητα τ ς ζω ς του κα τ φιλοτιµ α του στ ν κτ - λεση τ ν ποχρε σεών του πρ ς τ πο µνιο κα το ς φισταµ νους του. ρχα ος µαθητής

10 Ὁμοφυλοφιλία: Μιά μάστιγα γιά τή δῆθεν Χριστιανική Δύση (ΙΙ). Πέντε μύθοι γύρω ἀπό τό γάμο ἀτόμων ἴδιου φύλου (Β) Μύθος 3 ος. Κάθε ἕνωση ἀν - θρώπων, τῶν ὁμοφυλόφιλων πε - ρι λαμβανομένων, μπορεῖ νά ἀνα - λά βει ὑπεύθυνα ἀγωγή παιδιῶν μέ εὐ εργετικά γιά τήν κοινωνία ἀποτελέσματα. Λένε, δηλαδή, ὅτι μέ τήν ἀπονομή τοῦ στάτους τῶν ἐγγάμων, ὁποιαδήποτε ἕνωση ἀτόμων, χωρίς περιορισμούς φύλου, κτλ., μπορεῖ νά ἀναδειχθεῖ μονάδα ὠφέλιμη στήν κοινωνία στόν τομέα τῆς ἀ γωγῆς. Οἱ εἰδικές ἔρευνες, ἐν τούτοις, δείχνουν τό ἀντί - θετο. Τό ἐπιστη μο νικό μήνυμά τους εἶναι σαφές: τό παντρεμένο ζευγάρι, ἡ οἰκογένεια μέ μαμά καί μπαμπά, εἶναι τό ἄριστο γιά τά παιδιά, σέ σύγκριση μέ κάθε ἄλλο οἰ - κογενειακό κα τα σκεύασμα. Οἱ ὅ - ποιες ἐπινοήσεις οἰκογενειῶν, χω - ρίς μιά μαμά καί ἕ να μπαμπά παν - τρεμένους, ἔχουν ἀ ποτύχει οἰκτρά τό διακύβευμα πάν τοτε ἦταν ἡ εὐ - τυχία καί τό μέλλον τῶν παιδιῶν. Ἤ δη τά παιδιά μας ἀπειλοῦνται ἀπό τήν αὔξηση τῶν ἐλεύθερων συμβιώσεων καί τήν περιθωριοποίηση τοῦ γάμου. Ἄν σ αὐτά προ - σθέσουμε καί τό γάμο ἀτόμων τοῦ αὐτοῦ φύλου, στραγγαλίζουμε

11 ἱερά δικαιώματά τους. Τά ντο κου - μέντα εἶναι συντρι πτικά: παιδιά μεγαλωμένα σέ κατασκευασμένες οἰκογένειες, διαφορετικές ἀπό ἐκείνες πού ξέρου με, κινδυνεύουν πολύ περισσότερο στό: α) νά ἔχουν κακές ἐπιδόσεις στό σχολεῖο καί προβλήματα ὑγεί ας νά εἶναι ἐκτεθειμένα σέ ἐμπειρίες ναρκωτικῶν ἤ καί ἀλκοόλ β) νά ἐμφανίζουν πρόωρη καί ἀνώρι μη σεξουαλική δραστηριότητα ἐκ τεθειμένα σέ κινδύνους μόλυνσης ἀπό ἀσθένειες μεταδιδόμενες σεξουαλικῶς, ἄκαιρων ἐγκυμοσυνῶν καί ἐκτρώσεων. Μύθος 4 ος. Ὁ γάμος ὁμο - φυ λοφίλων εἶναι ἐλεύθερη ἐπι - λογή συνειδησιακή καί θρη - σκευτική. Αὐ τός εἶναι ὁ πιό ἀστή - ρι κτος ἀλλά καί ὕπουλος μύθος. Ἕνας τέτοιος γάμος συγκρούε - ται μέ βαθιά ριζωμένες πεποι - θήσεις ἑκατομμυρί ων Χριστιανῶν, Ἰουδαίων καί Μουσουλμάνων πολι - τῶν, οἱ ὁποῖες ἀπορ ρέουν ἀπό βασικές ἀρχές τῶν θρησκειῶν αὐτῶν. Γιά τό ξερίζωμά τους οἱ ἀκτιβιστές ὁμοφυλόφιλοι ἐργάζονται μέ πά - θος νά προωθήσουν τήν ἀτζέντα τους στά σχολεῖα εἰ σάγοντας εἰδικά μαθήματα. Στόχος τους ἡ στα - διακή ἀλλοίωση τῆς κοι νῆς γνώμης μέ τήν καλλιέργεια τῆς ἰδέας ὅτι ἡ ἀντίθεση πρός τήν ὁμοφυλοφιλία δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά μισαλλοδοξία καί κακότητα. Τελικός στό χος, ἡ ἀναμόρφωση τοῦ νομικοῦ πλαισίου γιά τό γάμο. Περ νᾶνε ἔτσι νόμοι, πού ἐπιβάλλουν σέ ἐλεύθερους ἐπαγγελματίες καί δημοσίους ὑπαλλήλους νά ἀποδέ χονται σιω - πηλά, κατά τίς συναλ λα γές τους μέ πολίτες, ὅτι ἡ ὁμοφυλοφιλία δέν προσκρούει στό ἦθος καμιᾶς θρησκείας. Στήν πραγματικότητα, ἡ θέσπιση τοῦ γάμου ὁμοφυλοφίλων, ὄχι μόνο δέν ἐναρμονίζεται μέ τή θρησκευτική συνείδηση, ἀλλά τουναντίον γίνεται μοχλός ἀνατροπῆς θρησκευτικῶν ἐλευθεριῶν καί ἐκ - δίωξης τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀπό τίς κοινωνικές ὑπηρεσίες. Ἕνα πρό - σφα το παράδειγμα: Στή Μασσα - χουσέττη καί τήν Περιφέρεια τῆς Κολούμπια ἀπαγορεύτηκε ἡ λει - τουρ γία καθολικῶν γραφείων υἱο - θεσιῶν, μέ τό σκεπτικό ὅτι ἡ ἠθική στάση τους δέ συνάδει πρός τήν ἀτζέντα τῶν ὁμοφυλόφιλων, τή δυ - νατότητα, δηλαδή, υἱοθεσίας παι - διῶν ἀπό ζευγάρια τοῦ αὐτοῦ φύ - λου. Γιά τή ριζοσπαστική πολιτική τους εἶναι προτιμότερο νά μένουν τά παιδιά ὀρφανά, παρά νά βρίσκουν οἰκογενειακή στέγη μέσω χριστιανικῶν γραφείων! Μύθος 5 ος. Ὁ γάμος ἀτόμων ἴδιου φύλου εἶναι τό ἴδιο πράγμα μέ τό γάμο ἑτερόφυλου ζευγαριοῦ. Αὐτός ὁ μύθος ἀπέχει παρασάγγες ἀπό τήν ἀλήθεια. Στήν

12 πραγματικότητα, οἱ ὁμοφυλοφιλικές ἑνώσεις εἶναι βραχύβιες πολλοί ἀπό τούς ὁμοφυλοφιλικούς γάμους στή Μασσαχουσέττη διαλύ - ονται ἀμέσως μετά τή σύστασή τους. Ἐξ ἄλλου, οἱ κίνδυνοι γιά τήν ὑγεία, πού σχετίζονται μέ τίς ὁμοφυλοσεξουαλικές πράξεις, εἶναι ἁ - πτές πραγματικότητες, ἀδιάσειστα βεβαιωμένες στά Νοσοκομεῖα. Ἄς μή στρουθοκαμηλίζουμε: τό ὁμο - φυ λοφιλικό σέξ εἶναι βλαβερό καί καταστροφικό γιά τό ἀνθρώπινο σῶμα. Οἱ νόσοι ἀπό τούς ἰούς HIV (AIDS) καί HPV πλήττουν σάν ἐπι - δημίες τίς ὁμάδες ὁμοφυλόφιλων ἀν δρῶν. Ἡ ἐνδοοικιακή βία, ἐξ ἄλ - λου, εἶναι φαινόμενο πού ἐμφανί - ζε ται μέ δι πλάσια συχνότητα στά ὁμόφυλα ζευ γάρια ἀπ ὅ,τι στά ἑτερόφυλα. Καί βέβαια, εἶναι αὐτονόητο ὅτι μέ μιά νομική ἕνωση δύο ἄν - δρες ἤ δύο γυναῖκες δέν ἀποκτοῦν τή δυνατότητα νά ἑνωθοῦν εἰς σάρκα μία. Αὐτό εἶναι φυσιολογικά ἀδύνατο. Οὔτε μιά νομική διαδικασία μπορεῖ νά δώσει ἱερότητα στήν ὁποιαδήποτε ἕνωση. Τοὐναντίον, αὐτή ἡ διαδικασία χωρισμένη ἀπό τή φυσιολογική τάξη, θά δη - μιουργήσει σύγχυση ἀπαξιωτική γιά τήν ἀξία τοῦ γάμου. Γενικά, οἱ κυβερνήσεις μέ τούς νόμους θεσμοθετοῦν κανόνες, μέ βάση τούς ὁποίους μετρᾶμε καί ἀξιολογοῦμε τά πράγματα. Ἡ θεσμοθέτηση μιᾶς κίβδηλης ἕνωσης ὡς ἰσότιμης μέ τό γάμο ἰσοδυναμεῖ μέ διαστροφή τοῦ ἴδιου τοῦ κανόνα. Ἄν ἡ κυβέρνηση στή χώρα μας νομοθετήσει τό γά - μο ὁμοφυλοφίλων, αὐτό θά ση - μαίνει πλήρη καί ἀμετάκλητη ἀπα - ξίωση τοῦ θεσμοῦ τοῦ γάμου. Ὁ γάμος πιά δέ θά ἔχει οὔτε νόημα οὔτε κῦρος. Μιά τέτοια κυβερνητική ἀ - πό φαση θά ἔλθει σέ πλήρη ἀν αν - τιστοιχία πρός τά δεδομένα τῶν κοι νωνικῶν ἐπιστημῶν, πού ἔχουν κατασταλάξει στά ἑξῆς: Ὑπάρχει ἀ γεφύρωτο χάσμα μεταξύ: α) μιᾶς οἰκογένειας, πού δημιουργεῖται καί ἐπικυρώνεται ἀπό τήν κοινωνία, ὅ - ταν ἕνας ἄντρας καί μία γυναίκα δεσμεύονται ἐπίσημα μέ ὑποσχέσεις ἀμοιβαίας ἀφοσίωσης καί χτί - ζουν μιά συνεκτική μονάδα, καί β) μιᾶς συγκατοίκησης δύο ἤ πε - ρισ σότερων τυχαίων ἀτόμων, πού λένε ὅτι συγκροτοῦν ἕνα σπιτικό, περιφρονώντας καίριους ἠθικούς κώδικες καί καθιστώντας κενά νοήματος ἀξίες καί θεσμούς, αὐτά τά ἴδια τά διαχρονικά θεμέλια τῆς οἰκογένειας καί τῆς κοινωνίας. Ἐπιμύθιο. Ἐν κατακλείδι, θά λέγαμε ὅτι αὐτό τό κοινωνικό πρό - βλημα χαρακτηρίζει μιά κρίσιμη καμπή γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ὄ χι μόνο γι αὐτό τό ἔθνος. Αὐτό πού ἐπιδιώκουν οἱ ἀκτιβιστές τῆς ὁμοφυλοφιλίας δέν εἶναι μιά ἐπου-

13 ΦΙΛΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ Σ βδοµαδια ο κκλησιαστικ ντυπο δηµοσιε θηκε πρ σφατα γ - κ κλιος το Σεβ. Μητροπολ τη Κου Νικολ ου (Χατζηνικολ ου), ναφερ µενη στ π καιρα προβλ µατα σιώδης προσθήκη στό νόμο. Εἶναι μιά ριζική ἀλλοίωση τοῦ θεμελι - ώδους θεσμοῦ πάνω στόν ὁποῖο βασίζεται ἡ κοινωνία. Τό ἐρώτημα προβάλλει ἀμείλικτο: Θά προστατεύσουμε τό γάμο ὡς θεσμό καθοριστικῆς σημασίας γιά τήν προστασία μητέρων καί παιδιῶν ἤ θά συνταχθοῦμε μέ τίς δυνάμεις ἐκεῖ - νες πού διακηρύσσουν ὅτι δέν ὑ - κα στ ς νησυχ ες πο ζε τ σο ντονα κοινων α µας. Κα µ µπεριστα - τωµ νες, θ λεγε κανε ς, ναφορ ς διατυπ νει εσπ της τ ς προσωπι - κ ς του κτιµ σεις κα τοποθετ σεις. πάρ χουν εὐθύνες οὔτε ἀμοιβαῖες ὑ ποχρεώσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώ - πων καί ὅτι καθένας μπορεῖ νά συμ - περιφέρεται σεξουαλικά ὅπως θέλει, χωρίς νά τόν νοιάζει ἄν οἱ πράξεις του βλάπτουν τήν κοινωνία, εἰδικά τά παιδιά, καί ὑπονομεύουν τήν κοινωνική εὐρωστία; Janice Shaw Crouse

14 Μελετώντας κ ποιος τ κε µενο α τ ς τ ς γκυκλ ου θ µπορο σε, χωρ ς ν διαφοροποιε ται ο σιαστι - κ π τ ς θ σεις το Σεβασµιω τ - του, ν τ χαρακτηρ σει ς καθαρ ς φιλολογικ κα προεχ ντως θεωρητι - κ. ναντ ρρητα, θ µπορο σε ν - πο τελ σει κα ντικε µενο κοινωνι - κ ς διαλ ξεως µ λ γο κα ντ λογο. µως δ θ φθανε, φρονο µε, κανε ς καλ πιστος ναγν στης στ ση - µε ο ν νε ρει τ ο σι δη κε να στοιχε α, τ πο α θ προσ διδαν στ κε µενο α τ τ ν χαρακτηρισµ το κκλησιαστικο ποιµαντικο λ - γου. Κα το το, γιατ καθαρ ς κ - κλησιαστικ ς λ γος πρ πει π ντοτε ν ε ναι π λυτα σαφ ς κα π λυτα συγκεκριµ νος. Πρ πει, µ λλα λ - για, παλλαγµ νος π φιλολογικ ς θε ωρ ες κα γενικ λογες ναφορ ς, ν συγκεκριµενοποιε τ γεγον τα. Κα κ τι παραπ νω: ν ξειδικε ει α τ κα ν τ συνδ ει µ τ συγκεκριµ να πρ σωπα, τ πο α τ δηµι - ο ργησαν κα τ πο α συν πραξαν σ' α τ. θ ναλ σουµε λο τ κε - µενο τ ς σοβαρ ς, κατ τ λλα, γ - κυκλ ου το εσπ τη. Θ σταµατ - σουµε σ µ α κα µ νο φρ ση κα θ στι σουµε σ' α τ τ ς ναφορ ς µας. Γρ φει κ που Σεβασµι τατος: «... κκλησ α µας χωρ ς µορφι, ζω µας χωρ ς λ θεια...» ς µε νουµε σ' α τ κα µ νο τ ν ποστροφ το λ γου, πο α µ ς προκαλε ν διατυπ σουµε τ ς καλ πιστες πορ ες µας π νω σ να µε ζον κκλησιαστικ ζ τηµα, πο ταλαι - π ρησε π µακρ ν κα ταλαιπωρε κ µη κα σ µερα τ σ µα τ ς κ - κλησ ας-κα σφαλ ς θ πα σχο - λ σει σοβαρ ς κα τ ν κκλησιαστι - κ στορικ το µ λλοντος. κ το - του κα δια τερη σηµασ α του. 1) Ε ναι «µορφι τ ς κκλη - σ ας», ταν ν µ σ δικτατορ διασπ ται Μητρ πολη ττικ ς κα Με γαρ δος ντικανονικ ς, χωρ ς τ ν δεια το κανονικο Μητροπολ τη, πως ρητ ς κα κατηγορηµατικ ς - πιβ λλουν ο ερο καν νες; Κα, π πλ ον, ταν µετ τ «β αιη κπτωση» ( χαρακτηρισµ ς ν κει στ Μακ. ρχιεπ. Χριστ δουλο) το Κανονικο Μητροπολ τη ττικ ς, µ β ση τ ς δικτατορικ ς κα µ νο Συν - τακτικ ς Πρ ξεις κα χωρ ς καµι Κανονικ διαδικασ α, καταλαµβ - νο νται τ ντικανονικ ς διηρηµ να τρ α τµ µατα π ν ους Μητροπολ - τες κα συνεχ ζουν, κ µη κα σ µερα, ν διαποιµα νονται ντικανονι - κ ς π το ς διαδ χους τους;

15 2) Ε ναι «µορφι τ ς κκλη - σ ας», ταν παραπ νω ρχιερ ας, στ ν πορε α τ ς διαδοχ ς, ναγνω - ρ ζοντας προφαν ς τ ν ντικανονι - κ τητα τ ς τοποθετ σε ς του, στω µφιβ λλοντας γι τήν κανονικότη - τά της, δηλ νει κατ τ ν νθρ νισή του ( τος 2004!!), τι «προτ θεται ν πα ραιτηθε, ν α τ συµβ λει στ ν π λυση το προβλ µατος»; Πρ θεση χωρ ς συν χεια. 3) Ε ναι «µορφι τ ς κκλη - σ ας», ταν διος ρχιερ ας, µετ τ ν ποµ κρυνση το προηγο µενου Μητροπολ τη, κα δη µοναχο ( πο α κατ ληξε τελικ ς σ καθα - ρεση, µ νο µετ τ ν µετ κλητη καταδ κη του γι κακο ργηµα), δ χεται τ ν τοποθ τησή του ς «Τοποτη - ρη το» στ ν «πολ παθη» Μητρ πο - λη ττικ ς ( χαρακτηρισµ ς δικ ς του), ντ ν ρνηθε α τ ν τ ν πιλογ, ποστηρ ζοντας ε θ ως τι Μη - τρ πολη διαθ τει γι τ διαπο µανσ της τ ν Κανονικ Μητροπολ τη, µε τ, µ λιστα, κα τ ν πλ ρη ποκα - τ στασ του µ πολλ ς ποφ σεις το Συµβουλ ου τ ς πικρατε ας, µ τ ς πο ες κυρ θηκαν λες ο ν τ µεταξ διοικητικ ς παρανοµ ες; 4) Ε ναι «µορφι τ ς κκλη - σ ας», ταν µ π φαση τ ς εραρ - χ ας Μητρ πολη ττικ ς διασπ - ται κα π λι ντικανονικ ς, χωρ ς τ ν δεια το ο κε ου Μητροπολ τη, σ δυ, ν α περαιτ ρω τµ µατα; - διος Σεβασµι τατος, ς µ λος τ ς Συνοδικ ς εραρχ ας, φ ρεται ν µε - τ χει στ διαδικασ α κλογ ς ν ου Μη τροπολ τη κα ν παρ σταται στ ν νθρ νιση το τελικ ς κλεγ ντος. Κα δ παν ρχεται κα π λι στ ν πα λαι δ λωσ του, τι, δηλαδ, προτ θεται ν παραιτηθε π ρ το ντικανονικ ς διωχθ ντος Μητροπολ - τη. Προσθ τει, µ λιστα, σ συν ντευ - ξ του κα το το: «ξ λλου τ µεγα - λ τερο κοµµ τι τ ς παλαι ς Μητρο - π λεώς του ε ναι α τ», δηλ. Μη - τρ πολη τ ν πο α διος κατ χει. Κα µ α τ τ ν προσθ κη θ λεγε Μηνια ο ελτίο κκλησιαστικ ς νηµέρωσης Κωδικός 2360 διοκτήτης- κδότης Μητροπολίτης ττικ ς καί Μεγαρίδος ΝΙΚΟ ΗΜΟΣ ιεύθυνση 190 11 Α λών- ττικ ς Τυπογραφε ο Κωνσταντίνου Σανιδ ωαννίνων 6, Μοσχάτο ISSN 1790-482X

16 κα νε ς, τι, µµ σως πλ ν σαφ ς, - µολογε γι τ ν ντικανονικ κατο - χ τ ς µητροπολιτικ ς του δρας - στω µφιβ λλει γιά τήν κανονική κατοχή της. δ, µ λιστα, προκ λεσε κα τ ν ντ δραση το δηµοσιο γρ - φου, πο ος ντε πε τι «κ τι τ - τοιο ε χατε πε κα στ ν νθρονιστ - ριο λ γο σας- τος 2004»!!! (βλ. συν - ν τευξη Romfea.gr, 3.3.2010). 5) Ε ναι «µορφι τ ς κκλη - σ ας», ταν σ λες τ ς παραπ νω δι - εργασ ες κα συµπεριφορ ς ναγνω - ρ ζεται ς σχ ον κα κυρ αρχο τ νυπ στατο κα ντικανονικ «πι - τ µιο κοινωνησ ας», πως κατ' πα - ν ληψη χει χαρακτηρισθε π πολ - λο ς κκλησιαστικο ς παρ γοντες κα ερ ρχες; Κα κ τι τ χειρ τερο: προκειµ νης τ ς ρσεως το ν παρ - κτου α το πιτιµ ου (κα α τ ς - π τ ρα κα στ ξ ς!!), τ σσεται ς ρος ποδοχ π µ ρους το ντικανονικ ς πιτιµηθ ντος Μητροπο - λ τη λων τ ν θλιβερ ν, ντικανονι - κ ν κα παρ νοµων πρ ξεων λ - κληρης 35ετίας, µεταξ τ ν πο ων σκοπ µως προ χει κα ναγν ριση σων σ µερα κατ χουν ντικανονι - κ ς τµ µατα τ ς διηρηµ νης ρχικ ς Μητρ πολης. ΕΠΙΜΥΘΙΟ. λα σα παρα - π νω παρατ θηκαν, µ π νο κα θλ - ψη πολλ κα χωρ ς καµι πικριτικ δι θεση, ποτελο ν δι ψευστα κα ν αντ ρρητα στοιχε α κα πε ριστα - τικ, ρειδ µενα σ δηλ σεις, να - κοι ν σεις, συνεντε ξεις κα συνοδι - κ ς ποφ σεις. Κα ν κανε ς τ µε - λετ σει σ β θος µ καλ δι θε ση κα γαθ πρ θεση, θ διερωτη θε µ πως κα α τ, µαζ µ λλα, συν βαλαν, στε «κκλησ α µας σ µερα ν ε - ναι χωρ ς µορφι», πως διαπιστ - νεται µ τ ν γκ κλιο το εσπ τη; Κα µ πως λα α τ δ συγκροτο ν µ λλον δ ν ν τ χουν στ συγκεκρι - µ νο, ρθ κα καθαρ κκλησιαστι - κ λ γο; Σχολιαστής «λεύθερη Πληροφόρηση» στό διαδίκτυο. ιεύθυνση: www.el-pliroforisi.gr Καί ο κδόσεις «Σπορά» στό διαδίκτυο (γιά µιά γνωριµία µέ τό συγγραφικό ργο το Μητροπολίτου ττικ ς καί Μεγαρίδος Νικοδήµου) ιεύθυνση: www.spora.gr