ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Σ'εσένα
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
1. Ο διαχωρισμός του εαυτού.
Το ΛΕΥΚΟ απεικονίζει την πλευρά του εαυτού μας που αποδεχόμαστε. Αυτήν που αποδέχονται οι δικοί μας άνθρωποι. Τα παιδιά μας, οι γονείς μας, οι σύντροφοι μας, οι φίλοι μας. Εκείνην που είναι κοινωνικά αρεστή και που δείχνομε προς τα έξω. Είναι μια εικόνα που φτιάξαμε για εμάς όταν είμασταν μικροί και προσαρμόσαμε μέσα σ αυτήν τον εαυτό μας, όσο μεγαλώναμε. Φτιάχτηκε από τα μη και τα πρέπει, που μας επέβαλε το σπίτι, το σχολείο και ο κοινωνικός περίγυρος. Έπρεπε οι άλλοι να μας αγαπούν και να μας αποδέχονται. Αυτά χρειαζόμασταν περισσότερο από όλα και έτσι προσαρμοστήκαμε. Έπρεπε πάση θυσία να εξασφαλίσουμε τα τόσο απαραίτητα προς το ζην. Μικροί και ανίσχυροι, παντελώς εξαρτημένοι από την παντοδυναμία των μεγάλων, δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να προσαρμοστούμε. Καλά παιδιά, καλοί άνθρωποι, άνθρωποι που νοιάζονται, άνθρωποι προσαρμοστικοί, συγκαταβατικοί, ήσυχοι. Παιδιά που πραγματοποιούν τα όνειρα των γονιών τους, που προσαρμόζονται στις ανάγκες των μεγάλων ή που αποτυγχάνουν, γιατί δεν καταφέρνουν να
υλοποιήσουν κάτι που στην ουσία δεν τους ταιριάζει.
Το ΚΟΚΚΙΝΟ απεικονίζει αρνητικά συναισθήματα συσσωρευμένα μέσα στον χρόνο και εγκλωβισμένα μέσα μας. Μπορεί να είναι πόνος, θυμός, φόβος, απέχθεια, ζήλια, μίσος, αηδία, απόγνωση, η αίσθηση της αδικίας, πίκρα και τόσα άλλα.
Το ΜΑΥΡΟ είναι το άλλο κομμάτι του εαυτού μας. Εκείνο που δεν αποδεχόμαστε, ούτε εμείς, ούτε κανένας άλλος. Είναι αυτές οι πτυχές του εαυτού μας που δεν είναι αρεστές, που δεν μας κάνουν αποδεκτούς, που ωςωπαιδιά μάθαμε να τις αποποιούμαστε, να μην τις δείχνομε, εκπαιδεύσαμε τους εαυτούς μας να τις κρύβουμε. Εκεί, λοιπόν, κάπου μέσα μας, στη σκιά μας, κρύψαμε ό,τι δικό μας δεν κρίθηκε καλό από τους άλλους, το απορρίψαμε και προσπαθήσαμε να το αγνοήσουμε.
Όσο πορεύεται κανείς έτσι, μέσα σε μια τέτοια κατάσταση, μεγαλώνοντας, αρχίζει να μην έχει την αίσθηση του εαυτού του και να νιώθει ότι η ζωή του μοιάζει με ανήφορο η κατήφορο. Το σώμα κουράζεται να μεταφέρει τόσο βάρος. Μεταφέρομε την εικόνα που δείχνομε, την εικόνα που κρύβουμε και εκείνη που θέλομε να αγνοούμε. Δεν μπορεί να ζήσει κανείς για πάντα έτσι. Έχομε καταφέρει να απομονώσουμε τον εαυτό μας από ό,τι άσχημο, ενοχλητικό και επώδυνο έχομε ζήσει και έχομε μονώσει μέσα μας, ένα δικό μας κομμάτι το οποίο θα μπορούσε να μας δώσει άπειρες πληροφορίες για τον εαυτό μας. Έτσι αφαιρούμε από εμάς τους ίδιους, εμείς οι ίδιοι, την δυνατότητα της αυτογνωσίας. Κάτω από όλα αυτά τα κρυμμένα, είναι το χάρισμα μας. Νομίζομε ότι ελέγχουμε αυτήν την κατάσταση, μια που εμείς την φτιάξαμε, πιστεύομε ότι έτσι θα παραμείνει και δεν ασχολούμαστε. Κατά τα φαινόμενα ζούμε. Περπατάμε, εργαζόμαστε, στήνουμε οικογένειες, τρώμε, πίνομε. Αλλά δεν καταφέρνουμε
να νιώσουμε χαρά. Νιώθουμε ένα κενό που συνεχώς μεγαλώνει μέσα μας, όσο περνούν τα χρόνια. Είναι εξ αιτίας της απόστασης που μας χωρίζει από τον ίδιο μας τον εαυτό. Διαθέτουμε την ενέργεια μας σε ό,τι μας βοηθάει να μην νιώθουμε, να μην ακούμε και να μην βλέπομε τι υπάρχει μέσα μας. Μέχρι που μια δύνη αρχίζει να μας ρουφάει μέσα της. Είναι η ώρα της επίσκεψης στα άδυτα των άδυτων.
2. Το επώδυνο βίωμα.
Σ αυτήν την κατάσταση νιώθουμε όλο αυτό που υπάρχει μέσα μας. Τα εγκλωβισμένα αρνητικά συναισθήματα με τον καιρό διαβρώνουν ολόκληρη την ύπαρξη μας. Κάποιες στιγμές τα νιώθουμε έντονα και προσπαθούμε να αποσπάσουμε την προσοχή μας από αυτά. Αλλά εκείνα συνεχίζουν να συσσωρεύονται, διότι έλκουμε συνεχώς πρόσωπα και καταστάσεις που μας κάνουν να βιώνουμε αντίστοιχα αρνητικά συναισθήματα και οι στιγμές που γίνονται αισθητά πληθαίνουν. Ένα επώδυνο, θλιβερό γεγονός, μια κατάσταση που μας προκαλεί έντονο στρες, μπορεί να γίνει η αιτία, η προστατευτική ασπίδα που μας κρατάει μακριά από αυτά τα ενοχλητικά συναισθήματα, να σπάσει. Και τότε, πόνος, θυμός, οργή, φόβος ή οποιοδήποτε άλλο κατακρατημένο συναίσθημα, που δεν έχει ακουστεί, κάνει αισθητή την παρουσία του. Η ζωή γίνεται πολύ επώδυνη. Κάποιοι παίρνουν φάρμακα μην α- ντέχοντας να νιώθουν. Άλλοι πίνουν για να ναρκώσουν τα σωθικά τους. Άλλοι κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών. Κάποιοι καταφέρνουν να ζουν μέσω της
προσφοράς ή της δημιουργίας. Άλλοι αυτοκτονούν. Και άλλοι αρρωσταίνουν. Το σπάσιμο της προστασίας εκτός από τα συσσωρευμένα συναισθήματα που απεγκλωβίζει, γίνεται αφορμή να εμφανιστεί και η σκιά μας. Δεν αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας, όπως επίσης και όλοι οι γύρω μας, γιατί δεν ξέραμε όλο αυτό που κρύβαμε, εν μέρει συνειδητά και εν μέρει ασυνείδητα, τι έκταση είχε πάρει μέσα μας. Μην έχοντας επαφή με κομμάτια του εαυτού μας, δυσκολευόμαστε να τα αναγνωρίσουμε σαν δικά μας. Έχομε πάρα πολύ άγχος, πολύ φόβο, πολλή αγωνία, δεν ξέρομε πού θα μας οδηγήσει όλη αυτή η τρικυμία. Δε νιώθουμε να έχομε τον έλεγχο του εαυτού μας και αυτό μας τρομάζει. Δεν είμαστε σε θέση να ερμηνεύσουμε τις αντιδράσεις και τις πράξεις μας ούτε τις αντιδράσεις των άλλων. Φοβόμαστε και πονάμε.
3. Το Θεραπευτικό Φως.
Αν δουλέψουμε με αυτά τα συσσωρευμένα επώδυνα συναισθήματα, αντί να τα αποφύγουμε, φέρνοντας τα στο φως, τότε μόνο μπορεί να καθαρίσει το εσωτερικό μας και να κάνει χώρο στην ζωή να ξανακυλήσει μέσα μας. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν αντί να νεκρώσουμε τον πόνο, του επιτρέψουμε να ξεδιπλωθεί, συμπαρασύροντας και τα υπόλοιπα εγκλωβισμένα συναισθήματα. Που σημαίνει ότι πρέπει να τα ξαναζήσουμε. Και μόνο τότε έρχεται η λύτρωση. Η βιωματική εμπειρία του ξεδιπλώματος των συναισθημάτων, στον καναπέ ή την πολυθρόνα ενός θεραπευτή, ικανού να ακούει, να συναισθάνεται και να συντροφεύει τον οδοιπόρο της λύτρωσης, είναι ένας εγγυημένος δρόμος επιτυχίας. Όσο άστατα και αν μας ενοχλεί το εσωτερικό μας, όσο το αποφεύγουμε, τόσο πιο ομαλά μας δίνει τη βοήθεια του από την στιγμή που θα αποφασίσουμε να εργαστούμε για να λυτρωθούμε. Όταν υπάρξει εμπιστοσύνη ανάμεσα στους δυο συνοδοιπόρους τα κλειστά
παράθυρα ανοίγουν ένα-ένα. Και μια μέρα, ανοίγεται διάπλατα η κλειδωμένη πόρτα και ξεχύνεται από μέσα της όλη η θεραπευτική ενέργεια της ζωής. Η ζωή έχει τεράστια δύναμη. Πρέπει να καθαρίσουμε τη δίοδο για να της επιτρέψουμε να μας διαπεράσει με την ορμή της. Στο διάβα της από μέσα μας, μας βοηθάει να αναπτύξομε και να ξετυλίξουμε το δυναμικό μας και να νοιώσουμε ολοκλήρωση. Για να μπορέσει ο σπόρος που υπάρχει μέσα μας, να γίνει λουλούδι και να ανθίσει. Μ αυτήν την έννοια, κατάθλιψη παθαίνει ο σπόρος που δεν άνοιξε.
4. Ο καινούργιος εαυτός
Έτσι ξαναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του, ο άνθρωπος, που αφού πρώτα κάηκε, γίνεται ένας καινούργιος, ζωντανός συνάνθρωπος. Μπορεί να συνεχίσει να ζει γνωρίζοντας ποιος είναι. Μια καινούργια ιστορία ξεκινάει από την αρχή, περικλείοντας μέσα της όλη την σοφία της προηγούμενης. Καινούργιες εμπειρίες, καινούργιοι ορίζοντες, λιγότερος φόβος του αγνώστου και περισσότερη ενατένιση της ζωής σαν ένα μυστήριο που ξεδιπλώνεται συνεχώς με συμμέτοχους όλους εμάς τους ζωντανούς ανθρώπους.
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Η κατάθλιψη είναι μια πνευματική διαδικασία. Είναι μια βαθιά βουτιά μέσα στα σωθικά. Είναι ο δρόμος προς την αυτογνωσία και την λύτρωση. Πολλοί λίγοι μπαίνουν στον κόπο να δουλέψουν με τον εαυτό τους, αν δεν κρίνουν ότι έχουν πρόβλημα. Η κατάθλιψη σε αναγκάζει. Σε ρουφάει σαν δύνη και σε ρίχνει εκεί μέσα που δεν ήθελες να πας. Σε βάζει μπροστά σε ένα μονόδρομο. Αν προσπαθήσεις να την αποφύγεις με τεχνητό τρόπο, θα συνεχίσεις να έχεις πρόβλημα και δεν θα γευθείς τα δώρα που έχει να σου δώσει. Η γνώση, η λύτρωση, η γαλήνη, η ωρίμανση, η απελευθέρωση, η αύξηση του βαθμού συνειδητότητας, έπονται αυτής της διαδικασίας. Ο κάθε άνθρωπος, η κάθε ψυχή, ο κάθε συναισθηματικός κόσμος, ο κάθε νους, έχει τον δικό του ρυθμό για να δουλέψει και να εξελιχθεί μέσα σ' αυτό το δρόμο. Υπάρχει απέραντη σοφία σε αυτό. Τηρούνται εσωτερικοί κανόνες, τους οποίους πρέπει να μάθει κανείς και να τους υπακούσει. Χρειάζεται να εμπιστευθεί κανείς τον εαυτό του και να πει το ναι, για να μην μπλοκάρει τη διαδικασία.
Είναι μια δεύτερη γέννα. Με την διαδικασία της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Την ανησυχία, την οδύνη και την χαρά. Ξεγεννάς τον εαυτό σου και ξαναγεννιέσαι. Λίγοι είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν ότι έχουν κατάθλιψη. Κάποιοι υποφέρουν βουβά και κάποιοι βρίσκουν διάφορες δικαιολογίες για όσα βιώνουν. Ακόμα και εκείνοι που αναγνωρίζουν ότι υποφέρουν δεν καταλαβαίνουν ότι το να δεχτούν ότι είναι άρρωστοι και να πάρουν φάρμακα, είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πρέπει να κάνουν. Αντί να τολμήσουν και να μπουν μέσα σ' αυτό που τους παιδεύει, το αποφεύγουν νεκρώνοντας τους εαυτούς τους. Δηλώνουν αδυναμία, επειδή ίσως δεν γνωρίζουν ή επειδή προτιμούν τα οφέλη που παρέχει μια ζωή μες την αδυναμία, από την λύτρωση. Υπάρχει μια πολλή κακή πληροφόρηση για την κατάθλιψη. Θεωρείται αρρώστια. Τίποτα δεν εγγυάται με σιγουριά την θεραπεία της. Την ανακούφιση ναι. Πολλά πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα με τον τρόπο που διαδίδονται.
Και υπάρχει φόβος, που απλώνεται. Στατιστικές την θέλουν να γίνεται επιδημία. Παγκόσμια μάστιγα που θα μετατραπεί σε λίγα χρόνια σε πρώτη αιτία θανάτων. Αυτά μεταδίδονται. Μαζί με μια λίστα συμπτωμάτων. Ίσως ο τρομαγμένος που τα ακούει όλα αυτά και αναγνωρίζει ομοιότητες με την δικιά του κατάσταση, να μην τολμάει ούτε στον εαυτό του να ομολογήσει τι του συμβαίνει. Ακόμα και οι λίγοι που καταθέτουν δημόσια τη μαρτυρία τους, μιλούν για θεραπεία επιφυλακτικά, δεν είναι σίγουροι αν έχουν τελειώσει οριστικά, μιλούν για τους κύκλους που κάνει η κατάθλιψη, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν ξέρουν και δεν θέλουν να σκεφτούν ότι μπορεί να ζήσουν και άλλον έναν, νιώθουν σίγουρα καλύτερα, πιο αλαφρωμένοι, πιο δημιουργικοί, ξανά ενταγμένοι στη ζωή, αλλά δεν έχουν απάντηση στο γιατί τους συνέβη. Μυστήριο! Είναι αλήθεια ότι μας είναι πολύ πιο απλό και εύκολο να μιλήσομε για ένα σωματικό πρόβλημα. Για μια σωματική ενόχληση. Είναι κάτι πιο χειροπιαστό, πιο συγκεκριμένο. Ενώ η κατάθλιψη έχει να κάνει με κάτι το αόρατο. Με την ψυχή,
που αποτελεί σε μεγάλο βαθμό ταμπού ως θέμα, έξω από τον χώρο της ποίησης, της λογοτεχνίας και της τέχνης. Και εδώ είναι το μυστικό της κατάθλιψης: αφορά τα μυστικά μας. Τον μυστικό μας εαυτό. Τον υπέροχο άγνωστο μας κόσμο, τον κρυμμένο στα βάθη των σωθικών μας, που, επειδή είναι κρυμμένος, μας φοβίζει. Αν συνεχίζουμε να τον αποφεύγουμε και να τον αγνοούμε, θα μας ταλαιπωρεί. Για το καλό μας το κάνει. Πώς αλλιώς θα μας τραβήξει την προσοχή; Με Ευγνωμοσύνη Μ.Π. 2009