ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ? ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1992-2013 17 Ο Παγκρήτιο Ιατρικό Συνέδριο, 30-2/11/2014 Δήμητρα Σηφάκη-Πιστόλλα, GIS analyst, MPH, PhD Κέντρο Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης, Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης Ελλάδα
Ευχαριστίες (Ι) Διεπιστημονική ερευνητική ομάδα της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Τμήμα Ιατρική, Πανεπιστήμιο Κρήτης Βαλέρια Χατζέα Αγάπη Αγγελάκη Δήμητρα Σηφάκη-Πιστόλλα Χριστίνα Λαμπρινέα Μύρων Γαλενιανός Ειρήνη Βασιλάκη 2 Γιώργος Ντάουκερ Αριστέα Σαριδάκη Αντώνης Μπερτσίας Χρυσάνθη Ψαρουδάκη Μαρία Παπαδακάκη
Ευχαριστίες (ΙΙ) Διεπιστημονική ερευνητική ομάδα του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου, Πανεπιστήμιο Κρήτης Βαλέρια Χατζέα Ειρήνη Βασιλάκη Ελπινίκη Φρουζή Στέλιος Λιονάκης Κωνσταντίνα Επιτροπάκη Τασούλα Ρωμανίδου Γεωργία Πιστόλλα Φίλιππος Κοϊνης Ιωάννα Τσιλιγιάννη Νικόλαος Τζανάκης Βασίλης Γεωργούλιας Χρήστος Λιονής 3 Επιστημονικοί συνεργάτες: Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Αποστολάκης Ι.), Τμ. Πληροφορικής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (Βαρλάμης Η.) Τεχνική υποστήριξη: Τμήμα Πληροφορικής, Πανεπιστημίου Κρήτης (Καουκάκης Σ., Ζαμπετάκης Μ., Φραγκιαδάκης Ι.)
Τι είναι το ΚΚΚ (CRC); Κέντρο Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης (ΚΚΚ) Cancer Registry of Crete (CRC) www.crc.uoc.gr Ένα ανεξάρτητο τμήμα της Ιατρικής Σχολής, του Πανεπιστημίου Κρήτης, στεγάζεται στη Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής (ΚΚΟΙ) Μέλος της παγκόσμιας ένωσης των κέντρων καταγραφής καρκίνου[international Association of Cancer Registries (IACR)] & του ευρωπαϊκού δικτύου των κέντρων καταγραφής καρκίνου [European Network of Cancer Registries (ENCR)] Στόχος: η συστηματική παρακολούθηση και καταγραφή των περιπτώσεων θανάτου και νοσηρότητας από καρκίνο στην περιφέρεια Κρήτης (πληθυσμός περίπου 622.913) Επιμέρους στόχοι: α) Η εκτίμηση του φορτίου και της δυναμικής της νόσου στο χώρο και το χρόνο β) Η διαμόρφωση, δημοσίευση και προώθηση στοχευμένων μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης 4
Εγκεκριμένο κέντρο Καταγραφή- Διαχείρισης Προσωπικών και Ευαίσθητων Δεδομένων o Έχει λάβει άδεια ίδρυσης και λειτουργίας αρχείου με ευαίσθητα δεδομένα από το Τμήμα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού χαρακτήρα (αρ.πρωτ. ΓΝ/ΕΙΣ/516126-06-2008) 5
Διαδρομή εξέλιξης ΚΚΚ Short timeline 2005-2013: - Κενή περίοδος 1992-1998: - Ίδρυση - Συλλογή δεδομένων με χρήση 2 χάρτινων εντύπων (αποθανόντες, ασθενείς) - Βάση δεδομένων στο Excel 6 1999-2004: - Συλλογή δεδομένων με χρήση 2 χάρτινων εντύπων - Βάση δεδομένων σε φύλλο Access 2014: - Καταγραφή αναδρομικά για τα έτη 2005 2013 - Συλλογή των δεδομένων μέσω του νέου ψηφιακού συστήματος καταγραφής (Cancer Monitoring System CMS) - 1 καρτέλα ανά περίπτωση (follow-up) 2014 και προοπτικά: - Καταγραφή 1 έτος πίσω (πχ. Το 2015 καταγράφοντα ι τα στοιχεία του 2014) - Χρήση του CMS για συλλογή, αποθήκευση, διαχείριση και ανάλυση δεδομένων - 1 καρτέλα ανά περίπτωση (follow-up) Σήμερα: λειτουργεί με μια διεπιστημονική ομάδα ερευνητών, επιδημιολόγων και στατιστικών, Γενικών Ιατρών και κλινικών ιατρών της Κλινικής Παθολογίας-Ογκολογίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (Διευθυντής του ΚΚΚ: Καθ. Β. Γεωργούλιας) και της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής (Επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής του ΚΚΚ: Καθ. Χ. Λιονής). Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης
Μεθοδολογικό πλαίσιο ΚΚΚ Από την περιοχή μελέτης στην στιγμιαία αναφορά 7
Μεθοδολογία Δεδομένα θνησιμότητας 1992-2013 συλλέχθηκαν από ληξιαρχεία - ICD10-O Σταθμισμένοι δείκτες θνησιμότητας ανά 100.000 άτομα ως προς την ηλικία (age standardized mortality rates- ASMR) - πρότυπος πληθυσμός: ευρωπαϊκός, 2011 - τόπος διαμονής των αποθανόντων και λαμβάνοντας υπόψη τον γενικό πληθυσμό ανά περιοχή διενεργήθηκε χωρο-χρονική ανάλυση σε σύστημα GIS 1) smoothing splines 2) density maps 3) interpolation prediction model 8
9 Τα πρώτα αποτελέσματα Ι
Type of cancer Type of cancer Τα πρώτα αποτελέσματα ΙΙ ASMR per gender (1992-2004) Liver cancer Breast cancer Bladder cancer Prostate cancer Colon &Rectum cancer Lung cancer Female Male 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Age Standardized Mortality Rates (mid-year rates) ASMR per gender (2005-2013) Cervix Uteri Thyroid cancer Liver cancer Breast cancer Bladder cancer Prostate cancer Colon &Rectum cancer Lung cancer Female Male 10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Age Standardized Mortality Rates (mid-year rates)
Τα πρώτα αποτελέσματα ΙΙΙ Πληθυσμιακές ομάδες κινδύνου: (επιλεγμένα αποτελέσματα) -Αναλογίες: All cancers- 1992-2004: SMRs Άνδρες/ γυναίκες = 1,68 All cancers- 2005-2013: SMRs Άνδρες/ γυναίκες = 1,23 Καρκίνος Παχέος εντέρου- 1992-2004: SMRs Άνδρες/ γυναίκες = 1,31 Καρκίνος Παχέος εντέρου- 2004-2013: SMRs Άνδρες/ γυναίκες = 0,86 (γυν. 1,16) -RR (95%CI), pvalue<0,05: Αγρότες = 2, 28 (1,291-4,028) Ενασχόληση με τουρισμό = 2,17 (1,095-3,997) Αγροτικές περιοχές = 2,35 (1,372-4,380) 11 Η κατανομή στις περιοχές του νησιού δεν είναι ομοιογενείς ενώ παρουσιάζει υψηλή χωρική αυτοσυχέτιση σε επίπεδο δημοτικών ενοτήτων ή γειτονιών (Moran s I=0,97, pvalue<0,001)
12 Τα πρώτα αποτελέσματα ΙV
Συμπεράσματα Το Κ.Κ.Κ. και αυτού του είδους η ανάλυση μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και την έρευνα του νησιού σε θέματα υγείας και καρκίνου. Αναδεικνύει με αξιόπιστο τρόπο τις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανισότητες οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη δημιουργία πολιτικών πρόληψης και προαγωγής της υγείας. Επόμενα βήματα -Ολοκλήρωση καταγραφής και ανάλυσης δεδομένων νοσηρότητας (1/2015) - Ενημέρωση Περιφέρειας Κρήτης και ΚΕΕΛΠΝΟ (δημοσιοποίηση αναλυτικής αναφοράς 1992-2013) - Παρέμβαση στις περιοχές υψηλού κινδύνου - Μελέτη για καρκίνο του πνεύμονα και καρκίνο του παχέος εντέρου 13
Επικοινωνία Ιστοσελίδα www.crc.uoc.gr Συχνές ερωτήσεις Επικοινωνία 14 Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Κυριότερα σημεία της ΚΚΟΙ Δημοτικό Ιατρείο Ηρακλείου Δίκτυο Έρευνας στη Γενική Ιατρική στην Κρήτη Διαγνωστικά Εργαλεία Κέντρο Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης www.crc.uoc.gr Κατευθυντήριες Οδηγίες στην ΠΦΥ http://www.greekphcguidelines.gr/en/ 15 Providing Compassionate Healthcare Περιοδικά
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! http://www.fammed.uoc.gr/ 16