Συνέντευξη με τον Δρ. Ντίνο Νικολάου: Η ανακάλυψη στην Αίγυπτο μπορεί να ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα και την Κύπρο 07 09 2015 08:03 Συνέντευξη στο ENERGYPRESS για την ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr από την ΕΝΙ στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ και τις συνέπειες αυτής για τους σχεδιασμούς της Κύπρου έδωσε ο Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρίας Υδρογονανθράκων Κύπρου και τεχνικός σύμβουλος της Energean Oil & Gas. Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη:
Είναι πράγματι καταλυτική η ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr στην ΑΟΖ της Αιγύπτου; Μιλάμε για μια περίοδο δυσπραγίας στον τομέα των ερευνών... Ναι! Πιστεύω απόλυτα πως αυτή η ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr), των 30 tcf (τρις. κυβ. πόδια) φυσικού αερίου (ΦΑ), ανατρέπει τις ενεργειακές ισορροπίες της περιοχής. Δεν αναφέρομαι στις ευρύτερες γεωπολιτικές). Μιλούμε για ποσότητες που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της Αιγύπτου σε ΦΑ για πολλά χρόνια. Για να καταλάβουμε αυτή την τοποθέτηση πρέπει να δούμε το σκηνικό μέσα στο οποίο έγινε. Σημειώνω ότι η Αίγυπτος έχει στο ενεργητικό της πολλές ανακαλύψεις ΦΑ στο δέλτα του Νείλου και πιο ανοικτά στην λεκάνη Ηροδότου, στην ΑΟΖ της στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι πολλές, αλλά μικρότερου μεγέθους ανακαλύψεις, από αυτή του νέου κοιτάσματος. Όμως όλες μαζί μπορούν να αθροίσουν ποσότητες της τάξεως των 60-70 tcf. Οι ανακαλύψεις αυτές παραμένουν ανεκμετάλλευτες εξ αιτίας του υψηλού κόστους εξόρυξης, των χαμηλών τιμών πετρελαίου, λόγω της κοινωνικής, και πολιτικής αστάθειας, της αβεβαιότητας και της έντονης οικονομικής κρίσης, που χαρακτηρίζει την Αίγυπτο τα τελευταία χρόνια και κυρίως πριν την άνοδο στην εξουσία του στρατηγού A.F. Sisi. Αυτή η κατάσταση ενεργούσε ανασταλτικά στην εύρεση πρόθυμων επενδυτών, για επενδύσεις τεράστιων κεφαλαίων (αρκετά δις $) που απαιτούνται για την ανάπτυξης και παραγωγή του ΦΑ. Εξαιτίας των παραπάνω, η Αίγυπτος από εξαγωγική χώρα ΦΑ έφτασε στο σημείο να γίνει χώρα εισαγωγής. Οι δε δύο τερματικοί σταθμοί υγροποίησης ΦΑ στην Damietta ( ένα τραίνο με δυνατότητες υγροποίησης 5.55 εκατ. Τ. LNG /χρόνο και έτοιμα σχέδια για διπλασιασμό) και το Idku ( 2x3,6 εκατ. Τ. LNG /χρόνο) υπολειτουργούσαν λόγω έλλειψης αφενός πρώτης ύλης και αφετέρου λόγω κάποιων ιδιορρυθμιών των Αιγυπτιακών αρχών! Πρέπει επίσης να σημειώσω την αδυναμία της Αιγύπτου να συνεχίσει να τροφοδοτεί την αγορά της Ιορδανίας, μέσω αγωγών, η οποία στράφηκε προς το Ισραήλ. Η χώρα αυτή μετά τις μεγάλες ανακαλύψεις Ταμάρ (9-10 tcf ΦΑ) και Λεβιαθάν (21-22 tcf) όχι μόνο έγινε αυτάρκης αλλά απέκτησε την δυνατότητα εξαγωγών για μεγάλες ποσότητες και για πολλά χρόνια. Υπενθυμίζω δε και την σπουδαιότητα του ΦΑ για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική σταθερότητα της Αιγύπτου των 85 εκατ. κατοίκων (επιδοτούμενο είδος πρώτης ανάγκης για τα νοικοκυριά και την βιομηχανία, για πολλά χρόνια). Όσον αφορά τις χαμηλές τιμές πετρελαίου τον τελευταίο χρόνο, θα πρέπει να τονίσω ότι δεν επηρέασαν τους σχεδιασμούς της ENI. Είναι πολύ μεγάλη εταιρία με τεχνογνωσία, εμπειρία και κεφαλαιακή επάρκεια, με μεγάλες ανακαλύψεις στο ενεργητικό της στα πολύ βαθιά νερά. Και στα βαθιά νερά οι εταιρίες ψάχνουν για πολύ μεγάλους στόχους για να δίνουν δυνατότητες βιωσιμότητας ακόμα και σε περιβάλλον χαμηλών τιμών. Παρά τις πρόσφατες αποτυχίες, με δύο άγονες γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, η ΕΝΙ ξεκίνησε τις ερευνητικές της εργασίες στο μπλοκ Shorouk πριν από μόλις 20 μήνες και σε χρόνο ρεκόρ έφερε τα αποτελέσματα για τα οποία αναφερόμαστε. Ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα, που νομίζω ενίσχυσε την απόφαση της ΕΝΙ να προχωρήσει και να αναλάβει το οικονομικό ρίσκο των ερευνών, ήταν η ύπαρξη υποδομών ΦΑ (τερματικά υγροποίησης, αγωγοί) αλλά και έτοιμης(και διψασμένης) ντόπιας αγοράς. Μάλιστα το τερματικό υγροποίησης Damietta της Αιγύπτου, ανήκει κατά 40% στην ΕΝΙ ( το άλλο 40% ανήκει στην Ισπανική εταιρία Union Fenosa), οπότε αμέσως μετά την ανάπτυξη του κοιτάσματος, Zohr υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές έτοιμες να οδηγήσουν το ΦΑ, με τον φθηνότερο δυνατό τρόπο, στις διεθνείς αγορές σαν LNG ή μέσω αγωγών
στην ντόπια αγορά. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η ΕΝΙ έχει επιτυχή παρουσία στον τομέα υδρογονανθράκων της Αιγύπτου που ξεπερνά τον μισό αιώνα, οπότε γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα πώς να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τα προβλήματα. Εξηγήστε μας λοιπόν πως η ανακάλυψη του Zohr ανατρέπει τις ενεργειακές ισορροπίες της περιοχής. Όπως περιέγραψα πιο πάνω μέχρι πρότινος το Ισραήλ με τις εταιρίες Noble/ Delek/Anver/Ratio, είχαν το προνόμιο να έχουν στα χέρια τους τις μεγαλύτερες βεβαιωμένες ανακαλύψεις ΦΑ στην Μεσόγειο ( άνω των 30 tcf και διαπραγματεύονταν από μονοπωλιακή θέση, δηλαδή θέση ισχύος, με όλους τους πιθανούς αγοραστές ΦΑ της περιοχής. Λόγω απουσίας υποδομών (σε αντίθεση με την Αίγυπτο) συζητούσαν ακόμα και την μεταφορά του ΦΑ στην χώρα αυτή, παρά τις όποιες πολιτικές δυσκολίες. Σήμερα η προοπτική αυτή ξεθωριάζει, λόγω της ανακάλυψης Zohr από την ΕΝΙ, η οποία θα απασχολήσει δικαιωματικά κατά προτεραιότητα, μεγάλο μέρος των υποδομών και θα καλύψει την ντόπια αγορά της Αιγύπτου, σε πολύ σύντομο χρόνο. Έτσι οι επιλογές του Ισραήλ περιορίζονται πλέον και θα πρέπει να στραφεί στην εξαγωγή του πλεονασματικού ΦΑ, σε διαφορετικές συνθήκες και με άλλους όρους από πριν, είτε προς την αγορά της Τουρκίας (με την οποία δεν έχει τις καλύτερες σχέσεις και χρειάζεται δημιουργία υποδομών και χρόνο), είτε προς την Ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά, σαν υγροποιημένο ΦΑ, εφόσον επιλέξει την δημιουργία σταθμού υγροποίησης επί τόπου (FLNG) ή την κατασκευή σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο ( οπότε απαιτείται χρόνος και μεγάλες επενδύσεις). Υπάρχει όμως και το σχέδιο του υποθαλάσσιου αγωγού προς την Κύπρο- Κρήτη -Ηπειρωτική Ελλάδα-Ευρώπη ( East Med) που σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΔΕΠΑ είναι τεχνικά εφικτός και οικονομικά βιώσιμος. Βλέπουμε δηλαδή ότι η νέα ανακάλυψη θα μπορούσε να ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα και την Κύπρο, εφόσον εκμεταλλευθούν τις καλές σχέσεις με το Ισραήλ και τις συγκυρίες. Πιο συγκεκριμένα για την Κύπρο πως βλέπετε εσείς να επηρεάζει η ανακάλυψη της Eni τους μέχρι τώρα σχεδιασμούς; Συνεχίζουν να υπάρχουν πιθανότητες για εξαγωγή αερίου μέσω του σταθμού LNG στην Αίγυπτο ή ναυαγεί αυτό το σχέδιο; Το κοίτασμα Αφροδίτη στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, δεν συγκρίνεται με τις ανακαλύψεις της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Είναι τις τάξεως των 4 4,5 tcf. Μετά τις αρχικές περιπλανήσεις των ιθυνόντων για σχέδια κατασκευής τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό, υπήρξε η προσγείωση στην πραγματικότητα, ύστερα από την επιβεβαιωτική γεώτρηση, η οποία περιόρισε τις αρχικές εκτιμήσεις στο μισό. Τα μειωμένα αποθέματα δεν μπορούν πλέον να δικαιολογήσουν την επένδυση υγροποίησης. Έτσι η Κυβέρνηση στράφηκε προς την Αίγυπτο για να συνεργασθεί με τα εκεί υπολειτουργούντα κέντρα υγροποίησης και από εκεί να οδηγήσει το ΦΑ στις αγορές. Μικρό μέρος σχεδιάστηκε θα πάει προς την μικρή κυπριακή αγορά, αρχικά για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι διαπραγματεύσεις Κύπρου - Αιγύπτου είναι προχωρημένες και αν υπολογίσουμε τις άριστες πολιτικές σχέσεις Sisi Αναστασιάδη ( είναι ο πρώτος ηγέτης που από την αρχή υποστήριξε εμφανώς τον Αιγύπτιο πρόεδρο), τις συζητήσεις με την BritishGas, που διαχειρίζεται το έτερο τερματικό Idku και τις συνεχιζόμενες συζητήσεις με εν δυνάμει αγοραστές ΦΑ, μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Φυσικά και τα αποθέματα είναι μικρά και δεν επηρεάζουν τα ισοζύγια.
Θεωρείτε ότι η Κύπρος και το Ισραήλ θα στραφούν στο εξής και πάλι στην κατασκευή σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο ή στην κατασκευή του αγωγού East Med; Όπως είπα σε προηγούμενη απάντηση δεν αποκλείεται τα Ισραήλ και οι εταιρίες διαχείρισης των κοιτασμάτων να επανεξετάσουν το σενάριο για δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο. Οπότε θα είναι μεγάλη ευκαιρία για την Κύπρο για να δει εκπληρούμενες γεωστρατηγικές της επιδιώξεις. Η Τουρκία έχει ρόλο στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό που δημιουργείται; Η Τουρκία είχε και έχει πάγιες επιδιώξεις για την μεταφορά ενεργειακών πρώτων υλών και κυρίως ΦΑ, μέσω του εδάφους της. Αυτό το εκδηλώνει με κάθε τρόπο και ευκαιρία και καμιά φορά με χρήση απειλών (θυμηθείτε την περίπτωση Barbaros). Θέλει αφενός να καλύψει τις ανάγκες της τεράστιας, αλλά ελλειμματικής αγοράς ενεργειακών αποθεμάτων και αφετέρου να θεμελιώσει τον ρόλο της σαν ενεργειακός κόμβος και κυρίαρχος γεωπολιτικός παίκτης της περιοχής. Είναι βέβαιο ότι θα επιδιώξει να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που δημιούργησε η νέα ανακάλυψη του Zohr. Φυσικά πρέπει να κάνει σημαντικές προσπάθειες και πολλές κινήσεις για την βελτίωση των κακών της σχέσεων τόσο με το Ισραήλ, όσο και με την Αίγυπτο. Με δεδομένο ότι και η χώρα μας βλέπει με ενδιαφέρον τις τωρινές και μελλοντικές εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενώ έχει δημιουργήσει δίαυλο συνεργασίας με το Ισραήλ, βλέπετε να αλλάζει κάτι ή να πρέπει να συνυπολογιστούν κάποια πράγματα; Το έχω ήδη επισημάνει. Παρουσιάζεται ευκαιρία για την υλοποίηση του σχεδίου του διαμεσογειακού αγωγού East Med, εφόσον είναι τεχνικά δυνατή η κατασκευή του. Όσον αυξάνονται τα βεβαιωμένα αποθέματα ΦΑ στην Ανατολική Μεσόγειο. τόσο πιο εφικτή γίνεται η διαμετακόμιση του με αγωγούς προς την Ευρωπαϊκή αγορά, για κάλυψη των αναγκών της και μείωση της εξάρτησης της από την Ρωσία. Είναι φυσικό οι βελτιωμένες σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ να παίξουν σημαντικό ρόλο. Πάντως τα 4 4,5 tcf ΦΑ της Κύπρου δεν μπορούν να στηρίξουν το έργο. Όσον αφορά τα φημολογούμενα κοιτάσματα ΦΑ νότια της Κρήτης, θα ήθελα να επαναλάβω ότι τα κοιτάσματα βρίσκονται με έρευνες και βεβαιώνονται με γεωτρήσεις. ( πχ Το Zohr δεν υπήρχε πριν την γεώτρηση). Όταν με το καλό βρεθούν πετρελαϊκές εταιρίες για να διεξαχθούν οι απαραίτητες έρευνες και να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις, τότε θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Χρειάζεται χρόνος, επενδύσεις και υπομονή. Υπενθυμίζω ότι στον πολύ πρόσφατο γύρο παραχωρήσεων της Ελλάδας για αυτές τις περιοχές δεν ενδιαφέρθηκε καμιά εταιρία. Ίσως ήταν οι αρνητικές συγκυρίες που απέτρεψαν το ενδιαφέρον των εταιριών. Πάντως η ΕΝΙ την ίδια περίοδο επιχείρησε επιτυχώς στην Αίγυπτο. Τι εννοεί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, κ. Χριστοδουλίδης, όταν μιλάει για θετικές εξελίξεις μέσα στον Οκτώβριο; Νομίζω ότι θα πρέπει να ακούσουμε τι θα πει ο ίδιος, όταν αποφασίσει. Σε περίπτωση που το κοίτασμα Zohr εκτείνεται και εντός της κυπριακής ΑΟΖ, πως ακριβώς θα μπορούσε να επωφεληθεί η Κύπρος από την ανακάλυψη;
Η ανακάλυψη έγινε περίπου 180 χλμ. νότια της Αιγύπτου, κοντά στα όρια ( 4-6 χλμ.) με το μπλοκ 11 της Κύπρου, διαχειριστής του οποίου είναι η γαλλική TOTAL. Βρίσκεται σε βάθη θάλασσας 1450 μ και σε βάθη περίπου 4 χλμ., με πολύ μεγάλη στήλη υδρογονανθράκων (ΦΑ) της τάξεως των 600 μ, με πολύ καλά πορώδη. Δεν αποκλείεται η ίδια τάση και γεωλογικές συνθήκες να επεκτείνονται στα νότια μπλοκ 4, 10, 11, 12 της Κύπρου, ίσως και πιο ενδότερα σε περιοχές που πλησιάζουν το Κυπριακό τόξο. Η TOTAL είχε σε προτεραιότητα βαθύτερους στόχους για ανακάλυψη πετρελαίου, τους οποίους απέτυχε να προσδιορίσει με τις έρευνες της, για αυτό και εγκατέλειψε το ένα από τα δύο μπλοκ. Θα μπορούσε όμως να ξαναδεί τα δεδομένα στους γεωλογικούς σχηματισμούς του Μειοκαίνου, κάτω από το πρίσμα της νέας ανακάλυψης και του μοντέλου της ΕΝΙ. Νομίζω ότι αυτό θα γίνει ( και νομίζω ότι γίνεται) τόσο από την TOTAL, όσο και από τις Κυπριακές αρχές. Τέλος δεν μπορώ να γνωρίζω αν το ίδιο το κοίτασμα Zohr επεκτείνεται μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ λόγω έλλειψης στοιχείων. Η ΕΝΙ είναι πολύ μεγάλη εταιρία με μεγάλες δυνατότητες και εμπειρία στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων. Η Κυπριακή δημοκρατία είναι πολύ τυχερή να την έχει σαν διαχειριστή σε τρία από τα μπλοκ ερευνών. Παρά την αποτυχία των δύο πρώτων ερευνητικών γεωτρήσεων, σήμερα η ΕΝΙ επιχειρεί αναθεώρηση των γεωλογικών της μοντέλων για την λεκάνη της Λεβαντίνης, εκμεταλλευόμενη την εμπειρία, τα δεδομένα και τις γνώσεις της στη ευρύτερη περιοχή (Λίβανος, Ισραήλ, Αίγυπτος). Δεν αποκλείεται στο τέλος να κάνει νέα έκπληξη. Σημειώνω ότι το μπλοκ Shorouk, όπου έγινε η ανακάλυψη Zohr, ανήκε για πολλά χρόνια στην SHELL, η οποία απέτυχε να το προσδιορίσει και εγκατέλειψε την περιοχή. Κάτι παρόμοιο έγινε στην περιοχή της λεκάνης της Λεβαντίνης του Ισραήλ, όπου οι πολυετείς έρευνες της BG απέτυχαν να ανακαλύψουν τα κοιτάσματα που βρήκε στην ίδια περιοχή η Noble, λίγα χρόνια μετά. Συνηθισμένη ιστορία. Η ανακάλυψη του Zohr ενισχύει τις πιθανότητες για νέες ανακαλύψεις κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ; Το εξήγησα στην προηγούμενη απάντηση. Με την ευκαιρία πρέπει να υπενθυμίσω τις εκτιμήσεις της γεωλογικής υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για ύπαρξη περίπου 122 tcf ΦΑ στην περιοχή της Λεβαντίνης και 223 tcf στην περιοχή του δέλτα του Νείλου και στην Λεκάνη του Ηροδότου πιο ανοικτά, σε βαθύτερα νερά. Τα δυτικότερα και βορειότερα περιθώρια των δύο περιοχών βρίσκονται εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και εν μέρει εντός της εν δυνάμει ελληνικής ΑΟΖ, νότια από την Κρήτη. Άρα οι πιθανότητες νέων ανακαλύψεων στις παραπάνω περιοχές είναι σημαντικές.φυσικά μόνον εντατικές έρευνες και γεωτρήσεις μπορούν να τα ανακαλύψουν. Αυτά φαίνονται στο χάρτη που σας δίνω. Στον χάρτη δεν παρουσιάζεται η περιοχή νότια της Κρήτης. Λόγω έλλειψης στοιχείων για το πιθανό ολικό πετρελαϊκό σύστημα (total petroleum system) δεν έχει επιχειρηθεί καμιά εκτίμηση μέχρι σήμερα. Γιατί κατέρρευσαν οι μετοχές της Noble και της Delek; Οι αγορές είδαν ξαφνικά, με την ανακάλυψη του Zohr, να χάνεται η μονοπωλιακή θέση των δύο εταιριών, όσον αφορά την κατοχή μεγάλων αποθεμάτων στην περιοχή και να περιορίζονται οι επιλογές και δυνατότητες τους για τροφοδοσία των περιφερειακών αγορών, όπως εξήγησα αρχικά. Είναι επίσης γνωστές οι τεράστιες δαπάνες, που έχουν ήδη κάνει, η εν λόγω εταιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο και η αδυναμία δημιουργίας επιστροφών με την εκμετάλλευση του Leviathan. Γνωρίζουν
ακόμα την αποτυχία των προσπαθειών τους να βρουν αξιόπιστους εταίρους για πώληση μεριδίων από τα κοιτάσματα Leviathan. (περίπτωση Woodside κλπ.) για να γίνει εφικτή η χρηματοδότηση των τεράστιων δαπανών που απαιτούνται για την ανάπτυξη των ανακαλύψεων τους. Βρισκόμαστε επίσης σε εποχή χαμηλών τιμών, ενώ είναι γνωστά τα προβλήματα τους με τις αρχές ανταγωνισμού του Ισραήλ, για πώληση μεριδίων σε περίοδο χαμηλών τιμών. Ήταν λοιπόν φυσιολογικό σε τέτοιες συνθήκες να υπάρχουν και τέτοιες αντιδράσεις από τις αγορές. http://energypress.gr/news/synenteyxi-me-ton-dr-ntino-nikolaoy-i-anakalypsistin-aigypto-mporei-na-anoixei-parathyro