The Economist Events The 17th Roundtable with the Government of Greece

Transcript

1 Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Κυρίες και κύριοι χαίρετε. Στα επόμενα λεπτά της παρουσίασής μου πρόκειται να εστιάσω κυρίως στο εμπορικό κομμάτι, στην εμπορική διάσταση που έχουν οι εξελίξεις στην περιοχή μας όσον αφορά το φυσικό αέριο. Αλλά επιτρέψτε μου να πω πολύ γρήγορα δυο λόγια για την Μ&M, ποια είναι η Μ&Μ, καθ ότι είναι μια σχετικά καινούργια εταιρεία. Ιδρύθηκε το 2010, είναι μια κοινοπραξία του ομίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και της MOTOR OIL. Η Μ&Μ ήταν η πρώτη εταιρεία που έφερε το πρώτο ιδιωτικό φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα τον Μάιο το 2010, το οποίο σηματοδότησε την εν τοις πράγμασι απελευθέρωση της αγοράς του φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Έκτοτε, η Μ&Μ έχει φέρει 22 φορτία LNG στην ελληνική αγορά και κατέχει περίπου ένα ποσοστό, ένα μερίδιο αγοράς 10%. Οι συνδεδεμένες εταιρείες με την Μ&Μ κατέχουν assets, δυο μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, όπως επίσης και μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής cogeneration ή ΑΛΟΥΜΙΟΝ, και αν λάβουμε υπ' όψιν ότι και η MOTOR OIL, το διυλιστήριο το οποίο έχει μια κατανάλωση φυσικού αερίου μαζί με τη βιομηχανική κατανάλωση της ΑΛΟΥΜΙΝΟΝ, κάνουν συνολικά ένα χαρτοφυλάκιο περίπου 1,6 με 1,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το έτος, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 35% με 40% της ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου. Μπορεί κάποιος πολύ εύκολα να κατανοήσει ότι εάν μαζέψουμε όλες τις ανάγκες που έχουν σε φυσικό αέριο δυο όμιλοι, είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου και η στρατηγική της Μ&Μ είναι αρκετά απλή. Πάνω σ αυτή την ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου θέλει να χτίσει έτσι ώστε να εξασφαλίσει ποσότητες φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικούς όρους για τους μετόχους τους και να διεισδύσει περισσότερο στην ελληνική αγορά, έτσι ώστε να γίνει ηγέτιδα εταιρεία στο φυσικό αέριο. Αλλά να μπω στην ουσία του θέματος που είναι η εμπορική διάσταση των εξελίξεων. Στην Ελλάδα έχουμε και αντιμετωπίζουμε πάρα πολλές προκλήσεις όσον αφορά τις τιμές. Στον αριστερό πίνακα βλέπετε ποιες είναι οι τιμές στα διάφορα hubs στην Ευρώπη. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως στη δυτική Ευρώπη είναι η αγορά απελευθερωμένη, υπάρχουν διασυνδέσεις, γίνεται ημερήσιες συναλλαγές φυσικού αερίου. Αν δείτε λοιπόν στα κύρια hubs στην Ευρώπη, στο ΝΒP που είναι στην Αγγλία, η τιμή είναι γύρω στο 10,5 και στα υπόλοιπα hubs, στην Ολλανδία, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στη Γαλλία, μπορεί κάποιος να πει ότι ο μέσος όρος τιμών για το μήνα Μάιο είναι στα 10,5 δολάρια το MMbtu. Και να λάβουμε υπ' όψιν μας ότι τον μήνα Μάιο οι τιμές είναι αρκετά υψηλά με δεδομένου τον κρύο

2 χειμώνα που έκανε στις ευρωπαϊκές χώρες. Θεωρητικά αν πηγαίναμε ένα μήνα πιο πριν, ήμαστε γύρω στα 10 δολάρια. Ποια είναι η τιμή του φυσικού αερίου που πωλείται σήμερα στην Ελλάδα: Η τιμή για τους ηλεκτροπαραγωγούς που έχουν και την καλύτερη τιμή, που είναι οι μεγαλύτεροι πελάτες, είναι 13,4 δολάρια τη MMbtu. Βλέπετε ότι υπάρχει μια διαφορά της τάξεως των 3 δολαρίων το MMbtu κατ ελάχιστο. Αν πάμε στους άλλους πελάτες, στους μικρότερους βιομηχανικούς, είναι ακόμα μεγαλύτερο το spread το οποίο υπάρχει. Τι σημαίνει αυτό για την εθνική οικονομία, τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα; Ότι αν η Ελλάδα κατάφερε να πάρει τιμή αερίου συγκρίσιμη με την υπόλοιπη δυτική Ευρώπη και πολλαπλασιάσουμε με τα 4 ΒCM που έχουμε ετήσια κατανάλωση, για την Ελλάδα σημαίνει μισό δισεκατομμύριο δολάρια λιγότερα στο energy bill. Αυτό λοιπόν το μισό δισεκατομμύριο φεύγει από τον Έλληνα επιχειρηματία, από τον Έλληνα βιομήχανο, από τον Έλληνα καταναλωτή και κάποιος μπορεί να πει ότι αυτά τα χρήματα μπορεί να μοχλευτούν αν λάβει υπ' όψιν ότι αν ένας βιομήχανος είχε χαμηλότερη τιμή φυσικού αερίου, θα ήταν περισσότερο ανταγωνιστικός, θα έκανε μεγαλύτερες πωλήσεις και ούτω καθ' εξής. Άρα η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια πάρα πολύ σημαντική πρόκληση στις τιμές φυσικού αερίου. Αν πούμε μάλιστα το τι γίνεται και στον υπόλοιπο κόσμο, όπως στην Αμερική, αν κοιτάξει κάποιος σήμερα ποια είναι η τιμή είναι 4,5 δολάρια το MMbtu. Άρα, φανταστείτε τον Έλληνα επιχειρηματία, π.χ. την ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ στην Ελλάδα που έχει μια τιμή φυσικού αερίου στα 13,4, ανταγωνίζεται τον Ευρωπαίο αλουμινά, το Γερμανό αλουμινά με μια τιμή φυσικού αερίου στα 10-10,5 και τον Αμερικάνο αλουμινά με μια τιμή φυσικού αερίου στα 4,5. Δύσκολη η σύγκριση, δύσκολος ο ανταγωνισμός. Γιατί όμως συμβαίνουν αυτά τα πράγματα; Να δούμε, υπάρχει κάποια εξήγηση; Το προφανές είναι ότι για ιστορικούς λόγους, λόγω του ότι η Ελλάδα ήταν μια μονοπωλιακή αγορά μέχρι πρόσφατα, οι τιμές ήταν υψηλές. Και ξέρετε, όταν ένα μονοπώλιο λειτουργεί χωρίς ανταγωνισμό, δεν έχει κι ενδιαφέρον να μειώσει τις τιμές. Οπότε δεν είχαν γίνει προσπάθειες να μειωθούν τα υψηλά μακροχρόνια συμβόλαια τα οποία ήταν συνδεδεμένα με το πετρέλαιο. Βέβαια το τελευταίο χρονικό διάστημα ο παραδοσιακός παίκτης στην ελληνική αγορά, αντιμετωπίζοντας τον ανταγωνισμό, ξεκίνησε έκανε αναθεωρήσεις τιμών, συγχαρητήρια γι αυτό στη Διοίκηση του παραδοσιακού παίκτη, που κατάφερε και έλαβε μειώσεις τιμών τόσο από το μεγάλο

3 συμβόλαιο το οποίο έχει με τον εκ του βορρά προμηθευτή όσο και με το υγροποιημένο φυσικό αέριο. Αλλά απ ό,τι φαίνεται δε φτάνει. Η διαφορά είναι ακόμα πάρα πολύ μεγάλη. Είπαμε ότι τα συμβόλαια τα ελληνικά, είναι συνδεδεμένα με το πετρέλαιο. Τι γίνεται όμως στην υπόλοιπη Ευρώπη, γιατί έχουν πέσει χαμηλά οι τιμές; Γιατί όλο και λιγότερο οι τιμές φυσικού αερίου συνδέονται με το πετρέλαιο και πηγαίνουν προς την ημερήσια συναλλαγή, το λεγόμενο hub best pricing. Μπορεί να γίνει αυτό στην Ελλάδα; Ναι, μπορεί να γίνει όμως κάτω από προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση είναι ν αυξηθεί το liquidity της αγοράς. Να γίνονται συναλλαγές. Σήμερα γίνονται ημερήσιες συναλλαγές στην Ελλάδα; Όχι. Μηδέν ημερήσιες συναλλαγές. Γιατί; Γιατί δεν έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε εισαγωγές φυσικού αερίου, για διαφόρους άλλους λόγους έτσι ώστε να έχουμε βραχυπρόθεσμα συμβόλαια και να γίνονται οι ημερήσιες συναλλαγές. Έχουμε LNG όμως, κάνουμε εισαγωγές. LNG. Αυτό βοηθάει; Ναι, βοηθάει αρκετά. Η Μ&Μ στα 22 φορτία που έφερε, είχε μια τιμή, η οποία κυμαινόταν από 20 μέχρι 50% κάτω από την τιμή την οποία προσφέρει στην αγορά ο παραδοσιακός παίκτης. Όμως αυτό δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να συμβαίνει συνεχώς. Γι αυτό έχουμε κι ένα market reset της τάξης του 10%, αλλιώς θα είχαμε παραπάνω. Άρα θα πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα να προμηθευόμαστε αέριο και από άλλες πηγές. Κι εδώ πηγαίνουμε στα μεγάλα projects τα οποία γίνονται στην περιοχή. μιλάμε για τον ΤΑΡ, μιλάμε για τον IGB που θα μας δώσει τη δυνατότητα να διασυνδεθούμε με τη Βουλγαρία το 2016 και μετά, το αρχικό πλάνο ήταν από το 2012, έχουμε χρόνο μπροστά μας. μιλάμε για τον ΤΑΡ με το reverse flow που θα δώσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να διασυνδεθεί και με την Ιταλία κι από εκεί με την Κεντρική Ευρώπη. Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει; Και νομίζω ότι εκεί θα πρέπει να εστιάσουμε ως Ελλάδα, γιατί αυτά τα projects που είπαμε προηγουμένως είναι από το 2016 και το 2019 και μετά. θα πρέπει να εστιάσουμε στο πώς ακριβώς σήμερα με τις παρούσες συνθήκες, με τις παρούσες διασυνδέσεις μπορούν να συνδεθούν με την Κεντρική Ευρώπη. Και υπάρχει διασύνδεση με την κεντρική Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας. Λειτουργεί αυτή η διασύνδεση; Όχι. Γιατί δε λειτουργεί; Γιατί η δυναμικότητα στον αγωγό στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία που συνδέει την Ελλάδα, έχει κλειστεί από τον εκ βορρά προμηθευτή μας στο 100%. Άρα εκεί θα πρέπει να εστιάσουμε έτσι ώστε ν αποκτήσουμε σαν

4 Ελλάδα πρόσβαση στην κεντρική Ευρώπη και ν απολαύσουμε κι εμείς τις τιμές που έχουν π.χ. στην Αυστρία που είναι γύρω στα 10,5 δολάρια το MMbtu σήμερα. Τι άλλα πράγματα πρέπει να κάνουμε: Το θεσμικό πλαίσιο: Έχουν γίνει προσπάθειες, άνοιξε η αγορά, εξελίσσεται το θεσμικό πλαίσιο συνεχώς, δίνει περισσότερες ευκαιρίες αλλά μόλις πρόσφατα, μόλις πριν από ένα μήνα δόθηκε η δυνατότητα να έχουν οι πελάτες στην ελληνική αγορά, ν αγοράζουν φυσικό αέριο από ένα εικονικό σημείο, το λεγόμενο virtual point. Μέχρι πρότινος αγόραζαν μόνο από τα σημεία εισόδου. Αυτές λοιπόν είναι οι θεσμικές προσαρμογές, οι ρυθμιστικές προσαρμογές που πρέπει να γίνουν έτσι ώστε να απολαύσουν οι καταναλωτές χαμηλότερη τιμή στο φυσικό αέριο, έτσι ώστε να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους οι μεν βιομηχανίες και οι δε καταναλωτές να δαπανούν λιγότερο από το διαθέσιμο εισόδημά τους για την ενέργεια. Κάτι άλλο το οποίο είναι σημαντικό είναι και το κόστος μεταφοράς. Ο ΔΕΣΦΑ έχει εξαγγείλει ότι έχει κάνει μεγάλα κέρδη, συγχαρητήρια στη Διοίκηση του ΔΕΣΦΑ γι αυτό και στους ανθρώπους του ΔΕΣΦΑ, όμως αυτά τα κέρδη που κάνει πρέπει ο ΔΕΣΦΑ να μεταφέρει κομμάτι των κερδών αυτών στον τελικό καταναλωτή. Η Ελλάδα έχει ένα πάρα πολύ υψηλό κόστος μεταφοράς και αυτό πάλι χτυπάει στην τελική τιμή του φυσικού αερίου. Μικρό κομμάτι βέβαια, αλλά και αυτό σημαντικό για μια αγορά η οποία έχει ήδη πάρα πολύ υψηλή τιμή φυσικού αερίου. Ανακεφαλαιώνοντας και κλείνοντας, η Ελλάδα έχει μπροστά της μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου. Τα πράγματα που πρέπει να γίνουν είναι τα εξής: Ότι θα πρέπει να ξανακοιτάξουμε ποιο είναι το χαρτοφυλάκιο προμηθειών που έχουμε, να το αποσυνδέσουμε κατά το δυνατόν με το πετρέλαιο και να πάμε σε άλλου είδους pricing μοντέλα, δεύτερον να εστιάσουμε στις διασυνδέσεις οι οποίες γίνονται και πώς ακριβώς θα μας δοθεί η δυνατότητα να διασυνδεθούμε με την υπόλοιπη Ευρώπη και τρίτον, να δούμε τι ρυθμιστικές προσαρμογές απομένουν να γίνουν έτσι ώστε το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούμε να είναι περισσότερο ευέλικτο και περισσότερο φιλικό. Σας ευχαριστώ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Γνωρίζουμε λοιπόν ότι η GAZPROM είναι ένας υποψήφιος επενδυτής. Τι έχετε να πείτε γι αυτό; Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Έχουμε κάποιο διαγωνισμό, πρόκειται να καταθέσουμε προσφορά στις 29 Απριλίου οπότε θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνω κάποιο σχόλιο όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ. Γενικότερο σχόλιο όμως, νομίζω ότι υπάρχει περιθώριο στην ελληνική αγορά και νομίζω

5 ότι θα πρέπει να το εκμεταλλευθούμε. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ είναι προς αυτή την κατεύθυνση, ότι θα πρέπει να έρθει κάποιος επενδυτής ο οποίος πέρα από τα οποία χρήματα τα οποία θα δώσει ν αγοράσει τη ΔΕΠΑ θα πρέπει να προσφέρει, να φέρει στο ελληνικό τραπέζι, ανταγωνιστικότερες τιμές φυσικού αερίου έτσι ώστε να ενισχυθεί η ελληνική οικονομία. Είπα και στην αρχή της παρέμβασής μου, ότι συγκρινόμενοι με την υπόλοιπη Ευρώπη, φεύγουν από την τσέπη του Έλληνα φορολογούμενου, τουλάχιστον μισό δις δολάρια παραπάνω απ αυτό που δυνητικά θα μπορούσαμε να έχουμε ως κόστος ενεργειακό το οποίο προέρχεται από το φυσικό αέριο.