Λύστε τα προβλήµατά σας µε τρόπο! Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του λαού µας είναι η πατέντα. Είτε λόγω έλλειψης έτοιµων λύσεων είτε λόγω ότι του αρέσει να ακονίζει το µυαλό του, ο Έλληνας πάντα επινοούσε αυτοσχέδιες λύσεις ή ευρεσιτεχνίες για οποιαδήποτε τεχνική εργασία ήθελε να πραγµατοποιήσει. Ο τοµέας της δορυφορικής λήψης δεν θα µπορούσε λοιπόν να αποτελέσει εξαίρεση. Πολλές φορές η εγκατάσταση ενός κατόπτρου δεν είναι µια απλή υπόθεση, κυρίως λόγω των συνθηκών που ε- πικρατούν στον περιβάλλοντα χώρο. Κάποιες άλλες φορές πάλι, ενώ έχει πραγµατοποιηθεί η κυρίως εγκατάσταση, ζητάµε απλές και γρήγορες λύσεις ώστε να ξεπεράσουµε µικρά ή µεγάλα προβλήµατα που παρουσιάζονται στην πορεία. Ας δούµε λοιπόν µερικές πατέντες για τα δύσκολα και µερικές έξυπνες και γρήγορες λύσεις για τα µικρά προβλήµατα, που θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε δυσκολίες που ενδεχοµένως να συναντήσετε. Γράφει ο Παναγιώτης Ψυχογιός 1. Εγκατάσταση κινητού κατόπτρου σε περιοχή χωρίς ορατότητα Πολλές φορές επιθυµούµε να εγκαταστήσουµε ένα κινητό κάτοπτρο, αλλά ο χώρος που έχουµε διαθέσιµο δεν ενδείκνυται λόγω ύπαρξης εµποδίων που κρύβουν τη σάρωση όλου του τόξου. Η µόνη λύση σε αυτήν την περίπτωση (εκτός από το να εξαφανίζαµε από µπροστά µας όλα τα εµπόδια) είναι να σηκώσουµε το κάτοπτρό µας πιο ψηλά. Στην περίπτωση που θέλουµε να βάλουµε το κάτοπτρο στην αυλή 122 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008
µας ή στην ταράτσα της µονοκατοικίας µας, ενώ δίπλα µας περιβάλλουν πολυκατοικίες, τότε µάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουµε τις απόψεις µας και να βρούµε τον τρόπο ώστε να ε- γκαταστήσουµε το κάτοπτρο στην ταράτσα των γειτόνων µας! Ιδιαίτερη θα χαρακτηρίζαµε την περίπτωση της φωτογραφίας, ό- που εµπόδια από δένδρα απλώνονται σε κάθε σηµείο του ορίζοντα. Εδώ, η µόνη λύση είναι η τοποθέτηση του κινητού κατόπτρου πάνω σε πυλώνα. Η επιλογή του πυλώνα έχει άµεση σχέση µε το µέγεθος του κατόπτρου που θα τοποθετήσουµε, ενώ το ύψος του καθορίζεται από τη µορφολογία των εµποδίων. Η στερέωση του πυλώνα πρέπει να γίνει απαραίτητα σε λάκκο µε συγκεκριµένο βάθος και κλείσιµο µε τσιµέντο. Πριν πήξει το τσι- µέντο, θα πρέπει να γίνει το αλφάδιασµα της κλίσης, ενώ η ύ- παρξη συρµατόσχοινων (σε ρόλο αντηρίδων), θα το κρατήσουν ακίνητο µέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία πήξης. 2. Κινητό κάτοπτρο σε κεραµοσκεπή) Πρόκειται για την κλασική περίπτωση τοποθέτησης κατόπτρου σε κεραµοσκεπή, αλλά λείπει η κατάλληλη βάση. Μάλιστα, όταν πρόκειται για µέγεθος 1,40m ή µεγαλύτερο και ο κατασκευαστής έχει κάνει πρόβλεψη µόνο για το κλασικό 60άρι, τότε θα πρέπει να αναζητήσουµε κάτι που θα εξασφαλίζει µέγιστη αντοχή στο βάρος, µακροβιότητα µε το πέρας της εγκατάστασης, αλλά και δυνατότητα τοποθέτησης σε ένα περιβάλλον εντελώς αφιλόξενο, όπως µια κεραµοσκεπή µε κλίση. Όταν όµως υπάρχει θέληση, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Στην τσιµεντόπλακα που πρέπει να βρίσκεται κάτω από τα κεραµίδια, θα τοποθετήσουµε τη βάση στήριξης, η οποία πρέπει να είναι στρογγυλή µε συγκεκριµένη διάµετρο, ώστε να χωράει ανάµεσα στις δοκούς που στερεώνονται τα κεραµίδια. Επίσης, θα πρέπει να έχει τρύπες ώστε να στερεωθεί µε ούπα στο τσι- µέντο. Για άλλη µια φορά, το ύψος και η διάµετρος του σωλήνα καθορίζονται από το µέγεθος του κατόπτρου. Όπως βλέπετε στο σχέδιο, η βάση και ο σωλήνας ενώνονται µεταξύ τους µέσω ενός πύρου, ώστε να ρυθµίζεται η κλίση. Με αυτόν τον τρόπο αντισταθµίζουµε την κλίση της κεραµοσκεπής, φέρνοντας τον σωλήνα απολύτως κάθετα σε οριζόντιο υποθετικό επίπεδο, στερεώνοντας τις δύο αντηρίδες πίσω. Αλφαδιάζουµε απ όλες τις πλευρές και έπειτα σφίγγουµε τις αντηρίδες και τον πύρο. Στο τέλος, ειδικός τεχνίτης θα πρέπει να τοποθετήσει στη θέση τους τα κεραµίδια που αφαιρέσαµε. 3. Αλλάξτε κάτοπτρο χωρίς να ξανατρυπήσετε την ταράτσα Εάν έχετε ένα κινητό κάτοπτρο 1,10m µε µοτέρ DiSEqC και επιθυµείτε να το αντικαταστήσετε µε µεγαλύτερο, π.χ. 1,40m, τότε ίσως να µη χρειαστεί να κάνετε νέες τρύπες στην ταράτσα, αν έχετε ιδιότροπους γείτονες. Φυσιολογικά, θα έπρεπε, αφού έ- να µεγαλύτερο κάτοπτρο χρειάζεται βάση µεγαλύτερης διατο- µής. Στην περίπτωσή µας, η πατέντα µας λειτουργεί άψογα, αρκεί η παλαιότερη βάση να διαθέτει αντηρίδες (είναι λάθος η βάση οποιουδήποτε κινητού κατόπτρου να µη διαθέτει αντηρίδες). Παρατηρήστε στην εικόνα το σηµείο που τελειώνουν οι αντηρίδες και ξεκινά ο σωλήνας της βάσης (αλλάζει το χρώµα). Για το σηµείο τοµής τους, κατασκευάσαµε ειδικό κολάρο, στο εσωτερικό του οποίου εισέρχεται ο µικρότερης διαµέτρου σωλήνας, που στηρίζονταν το παλιό σας κάτοπτρο. Η εξωτερική διάµετρος 123
του κολάρου πρέπει να αντιστοιχεί στο µέγεθος του κατόπτρου που θα τοποθετήσουµε. Όλη η ιστορία στην εγκατάσταση είναι οι πλαϊνές βίδες. Η περιµετρική τοποθέτησή τους, επιτρέπει µε το σφίξιµό τους, τη ρύθµιση της καθετότητας του κολάρου. Μην ξεχνάτε άλλωστε, πως για όλα τα κινητά κάτοπτρα η απόλυτη καθετότητα της βάσης µε το έδαφος, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για σωστή λειτουργία. 4. Εγκατάσταση σε τοίχο µε σαθρή επιφάνεια Τι θα κάναµε στην περίπτωση όπου η µόνη θέση που υπάρχει για να στερεώσουµε το κάτοπτρό µας είναι το πλαϊνό ενός τοίχου µε σαθρή επιφάνεια; Ας δούµε λοιπόν µια εγκατάσταση κατόπτρου, που προορίστηκε για uplink στον Hellas Sat. Η απόλυτη σταθερότητα της εγκατάστασης - ειδικά το χειµώνα που οι κλιµατολογικές συνθήκες δυσκολεύουν - αλλά και η µακροβιότητα στο χρόνο, ήταν οι βασικές µας επιδιώξεις. Λόγω του ότι ο πλαϊνός τοίχος ήταν πλινθόκτιστος, η πατέντα στη βάση ήταν απαραίτητη. Κανένας κλασικός σωλήνας, στερεωµένος σε Π τοίχου δεν θα µας έδινε σιγουριά το χειµώνα, ό- ταν η πίεση του αέρα θα πολλαπλασίαζε τις δυνάµεις που θα α- σκούνταν στη βάση. Έτσι, σκεφτήκαµε ο σωλήνας να ξεκινάει α- πό κάτω (άρα το περισσότερο βάρος θα ασκούσε δύναµη στο έ- δαφος), ενώ απλά θα βίδωνε ανά τακτά διαστήµατα και στον τοίχο, προσθέτοντας οριζόντια λάµες µε υποδοχές για ούπα. Προσέξτε το κολάρο που µπήκε πρόσθετα. Ο σιδεράς µας, δεν θέλησε να µας βάλει πλαϊνά µέχρι επάνω, οπότε σκεφτήκαµε να φτιάξουµε ένα εξωτερικό δαχτυλίδι για ακόµα µεγαλύτερη α- σφάλεια. Όπως καταλαβαίνετε, το όλο σύστηµα είναι αµετακίνητο. 5. Αυξήστε το δορυφορικό σας τόξο! Εάν διαθέτετε κινητό κάτοπτρο - και παρότι η κίνηση του polar mount καλύπτει ολόκληρο το ορατό τόξο των δορυφόρων, αλλά µε την εγκατάσταση του actuator αυτό περιορίζεται, τότε θα πρέπει να πειραµατιστείτε µε τις θέσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται το µοτέρ. Αλλάξτε τη γωνία της λάµας στην οποία στηρίζεται το ακίνητο µέρος του actuator και δοκιµάστε µέχρι να καλύψετε µεγαλύτερο τόξο. Επίσης, µπορείτε να πειραµατιστείτε και µε άλλες λάµες, µεγαλύτερες ή µικρότερες (το αν θα είναι ΠΡΙΝ 124 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008
ΜΕΤΑ µεγαλύτερη ή µικρότερη η λάµα εξαρτάται από τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του polar mount του κατόπτρου). Καλό θα είναι να γνωρίζετε ότι όσο µεγαλώνει η απόσταση µεταξύ των δύο σηµείων στήριξης του actuator, τόσο ανοίγει και το τόξο που λαµβάνουµε. 6. Μετακίνηση κατόπτρου σε περίπτωση βλάβης του µοτέρ Η κλασικότερη περίπτωση βλάβης σε κινητό κάτοπτρο µε µοτέρ τύπου Actuator, είναι να κολλάει το µοτέρ και να µην κινείται προς τη µία ή την άλλη κατεύθυνση, ενώ στην οθόνη του positiοner αναγράφεται το µήνυµα error. Αυτή συνήθως οφείλεται στην καταστροφή της µαγνητικής επαφής, που βρίσκεται στο κάτω µέρος του Actuator και είναι υπεύθυνη για τους παλ- µούς ελέγχου της θέσης του µοτέρ και άρα και του κατόπτρου. Μπορούµε να αποµονώσουµε τη µαγνητική επαφή και να αφήνουµε να περνά στο µοτέρ µόνο η τάση των 36Volt, που είναι η τάση κίνησης. Αρκεί για αυτό να αφαιρέσετε τα καλώδια που ο- δηγούνται προς το µοτέρ, από τις θέσεις sensor του positioner. Στη συνέχεια, µε ένα µικρό καλώδιο θα βραχυκυκλώνετε στιγ- µιαία τις δύο θέσεις του positioner που αναγράφουν sensor, ε- νώ παράλληλα θα δίνετε εντολή να κινηθεί το µοτέρ. Μην περι- µένετε απόλυτη ακρίβεια στη θέση, γιατί ο παλµός δεν είναι απόλυτα περιοδικός. Με την πατέντα αυτή µπορείτε να ρυµουλκήσετε το κάτοπτρο από το σηµείο που ξέµεινε, στο δορυφόρο που θέλετε, ώστε να µη χάσετε την αγαπηµένη σας εκποµπή! 7. Θωρακίστε το LNB σας Ορισµένες φορές µπορεί κάποιες συγκεκριµένες δορυφορικές συχνότητες να µην κατεβαίνουν στο δορυφορικό δέκτη, ενώ οι υπόλοιπες να κατεβαίνουν µε αρκετά καλά ποσοστά σήµατος. Οι αιτίες µπορεί να είναι πολλές, όπως η µη σωστή στόχευση του κατόπτρου, η ακαταλληλότητα καλωδίου, η µη σωστή λειτουργία του LNB (όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, µπορεί να κάνει βύθιση σε µία ή περισσότερες συχνότητες) ή ακόµα και ο ε- πηρεασµός από τη λειτουργία του ασύρµατου τηλεφώνου της οικίας. Εάν δεν συµβαίνει τίποτα από τα παραπάνω, αλλά το πρόβληµα υφίσταται, τότε υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να βρίσκεστε κοντά σε κεραία κινητής τηλεφωνίας ή ανάµεσα στο πέρασµα ενός link. Στην περίπτωση αυτή, πειραµατιστείτε µε τη θέση του κατόπτρου, προσπαθώντας να βρείτε κάποιο σηµείο στην ταράτσα όπου επηρεάζεται λιγότερο (π.χ. πίσω από κάποιο δώµα). Εάν και αυτό δεν έχει αποτέλεσµα, τότε τοποθετήστε κάτοπτρο µεγαλύτερης διαµέτρου από αυτό που χρειάζεται για τη λήψη του δορυφόρου. Εάν και οι παραπάνω λύσεις δεν σας ικανοποιούν, τότε η σίγουρη πατέντα είναι να θωρακίσετε το LNB σας. Πώς µπορεί να γίνει αυτό; Τυλίξτε το µε φύλλο µόλυβδου που είναι εύκαµπτο, εύπλαστο και µπορεί να πάρει το σχήµα γύρω από το LNB. Στερεώστε το µόνιµα µε όποιον τρόπο νοµίζετε καλύτερα (µια καλή λύση είναι να χρησιµοποιήσετε µια µακρύτερη βίδα στο µπράτσο που στερεώνεται η βάση του LNB). To αποτέλεσµα θα σας εντυπωσιάσει. Καλό είναι η πατέντα να συνοδευτεί και µε καλώδιο υψηλής θωράκισης. 8. Λάµα βοηθητικής στήριξης πολλών LNBs Εάν θέλετε να φορτώσετε το κάτοπτρό σας µε LNB, τότε θα πρέπει µε κάποιον τρόπο να στηρίξετε τη βάση των παράκεντρων 126 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Μια τέτοια επέµβαση, πολλές φορές φέρνει εντυπωσιακό αποτέλεσµα. LNB, αλλιώς η πίεση της ράγας κάτω από το βάρος των πολλών LNBs, θα αποβεί µοιραία για τη λήψη σας. Ανάµεσα στις πολλές µεθόδους στερέωσης, σας αναφέρουµε ενδεικτικά µία. Απλά βιδώστε στο µπράτσο του κατόπτρου µια βοηθητική λάµα, που θα συγκρατεί τη βάση των παράκεντρων LNB. 9. Βελτίωση λήψης του παράκεντρου δορυφόρου Εάν διαθέτετε κάτοπτρο για λήψη δυο ή περισσότερων δορυφόρων και έχετε εξαντλήσει όλες τις κλασικές ρυθµίσεις (ανύψωση, στρέψη LNB), αλλά παρόλα αυτά δεν είστε ικανοποιη- µένοι µε το σήµα του παράκεντρου δορυφόρου, τότε, πριν αντικαταστήσετε το σύστηµά σας, δοκιµάστε κάτι απλό, ειδικότερα αν η βάση του δεύτερου LNB είναι τύπου Universal. Στραβώσετε ελαφρά τη βάση του παράκεντρου LNB, ώστε να το βοηθήσετε να εστιάσει πιο κεντρικά. εν υπάρχει συγκεκριµένος κανόνας για το πόσο θα χρειαστεί να στραβώσετε τη βάση, αλλά εξαρτάται από το σχεδιασµό και το µέγεθος του κατόπτρου, καθώς και από την απόσταση µεταξύ των ζητούµενων δορυφόρων. 10. Έλεγχος λειτουργίας του τηλεχειριστηρίου Έχετε υπόνοιες ότι δεν δουλεύει το τηλεχειριστήριο του δορυφορικού σας δέκτη, αλλά δεν είστε σίγουροι; Ξεχάστε τις παλιές µεθόδους µε το τρανζιστοράκι στην µπάντα των µεσαίων, περι- µένοντας να ακούσετε ηχητική ένδειξη. Αρκεί να διαθέτετε κινητό τηλέφωνο µε κάµερα! Μπείτε στο µενού της κάµερας και τοποθετήστε µπροστά στο φακό του κινητού, το µπροστινό µέρος του τηλεχειριστηρίου. Πιέστε συνεχόµενα ένα πλήκτρο του τηλεχειριστηρίου και αν λειτουργεί, θα παρατηρήσετε την εκποµπή φωτός στην οθόνη του κινητού σας. Αυτό οφείλεται στο ότι ο φακός της κάµερας, σε αντίθεση µε το ανθρώπινο µάτι, α- ντιλαµβάνεται τις υπέρυθρες ακτίνες που εκπέµπει το τηλεχειριστήριο. 11. Επανεκκίνηση δορυφορικού δέκτη - Εργοστασιακές ρυθµίσεις Αν και ξεκίνησε σαν πατέντα, τείνει να γίνει συνήθεια στη δορυφορική λήψη, ειδικά αν ο δέκτης σας αποδειχθεί κελεπούρι! Αναφέροµαι στα διάφορα κολλήµατα που παρουσιάζουν οι δορυφορικοί δέκτες κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους, που οφείλονται σε ατέλειες του λογισµικού τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα την εµφάνιση αρκετών δυσλειτουργιών, όπως άρνηση αλλαγής καναλιών ή γενικότερα άρνηση αποδοχής των ε- ντολών του τηλεχειριστηρίου, ξαφνική απώλεια σήµατος χωρίς να υπάρχει πρόβληµα λήψης, µη αναγνώριση κάρτας ή CAM και ό,τι άλλο µπορεί να βάλει ο νους σας! Πριν επικοινωνήστε µε τον τεχνικό σας, κάντε µια απλή κίνηση. Κλείστε την τροφοδοσία ρεύµατος του δέκτη και ανοίξτε τη µετά από λίγο. Σε µεγάλο ποσοστό, µε αυτήν την κίνηση διορθώνεται το πρόβληµα που µπορεί να έχει προκύψει. Επίσης, σε άλλες περιπτώσεις ζητήστε επαναφορά εργοστασιακών 128 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008
ρυθµίσεων από το µενού του δέκτη. Κάτι τέτοιο βέβαια σηµαίνει απώλεια καναλιών και ρυθµίσεων, αλλά ίσως καταφέρετε να το ξεµπλοκάρετε. Αν και τότε τα προβλήµατα παραµείνουν, δοκιµάστε την λύση της αναβάθµισης λογισµικού. 12. Καλώδια µέσα από συρόµενη πόρτα χωρίς τρύπες Ένα σύνηθες πρόβληµα είναι το ότι µερικές φορές είναι αδύνατο να τρυπήσουµε κάποιον τοίχο για να περάσουµε το καλώδιο ε- ντός οικίας, είτε γιατί εµποδίζει µια συρόµενη πόρτα, είτε γιατί δεν είναι επιθυµητό από τον ιδιοκτήτη. Μια κλασική πατέντα, που όµως απαιτεί ένα µικρό συµβιβασµό, είναι η προσθήκη του µικρού κοµµατιού καλωδίου της φωτογραφίας, σε σειρά µε αυτό της καθόδου µας, χρησιµοποιώντας F connectors. Όπως βλέπετε, δεν πρόκειται για ένα απλό κοµµάτι καλώδιο, αλλά για έ- να εύκαµπτο µονωµένο αγωγό, που µπορεί να τοποθετηθεί στο σηµείο που κλείνει η συρόµενη πόρτα, χωρίς να τσακίσει, όταν αυτή κλείσει και κλειδώσει. Λειτουργεί σαν ένας σύνδεσµος µεταξύ του καλωδίου που έρχεται από την ταράτσα και του καλωδίου που πηγαίνει προς το δορυφορικό µας δέκτη, ανάµεσα σε µια συρόµενη πόρτα. Έτσι, χωρίς να τρυπήσουµε τον τοίχο, περνάµε το δορυφορικό σήµα στο δέκτη µας, µε µόνιµη εγκατάσταση καλωδίου. Ο συµβιβασµός που γίνεται σε σχέση µε τη φυσιολογική απώλεια σήµατος που εισάγει η προσθήκη µας, δεν επηρεάζει σηµαντικά τη λήψη µας, ειδικά σε δορυφόρους µε πολύ δυνατό σήµα. 13. Περισσότερα καλώδια µέσα από τα ηλεκτρολογικά λούκια Φανταστείτε πως µέσα από ένα σπιράλ που έχει αφήσει σε α- ναµονή ο ηλεκτρολόγος σας, χωράει µετά βίας ένα καλώδιο RG- 11, ενώ εσείς θέλετε να περάσετε τουλάχιστον άλλο ένα ή δύο. Εάν εξαντλήσατε όλες τις πατέντες (π.χ. µε ατσάλινα, βάζοντας λάδι µέσα στο σπιράλ) τότε η λύση είναι η χρήση δορυφορικού καλωδίου µικρότερης διατοµής, όσο καλύτερης ποιότητας γίνεται. εν έχει βέβαια την απόδοση του µεγαλύτερης διατοµής καλωδίου, αλλά βγαίνετε από το αδιέξοδο. Επίλογος Αυτές ήταν κάποιες από τις πατέντες που χρησιµοποιούνται στη δορυφορική λήψη, άλλες πιο διαδεδοµένες και άλλες λιγότερο. Κάποιες από αυτές απαιτούν φαντασία, άλλες χρόνο και άλλες εµπειρία. Ελπίζουµε να σας άρεσαν και σε κάποιες περιπτώσεις να σας έδωσαν τη λύση που ψάχνατε για την εγκατάστασή σας. 130 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008