ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
ΟΡΙΣΜΟΙ v Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα είναι ασθένειες ή λοιμώξεις οι οποίες προκαλούνται από οργανισμούς οι οποίοι μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Άλλοι τρόποι μετάδοσης, που ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι μέσω του αίματος, κάθετα από τη μητέρα στο μωρό, και μέσω στενής σωματικής επαφής.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ v Καταγράφεται ότι 56% των αρρένων και 51% των θηλέων ηλικίας από 15-19 χρόνων έχουν ήδη σεξουαλική εμπειρία. v Καταγράφεται επίσης και σεξουαλική δραστηριότητα σε ηλικίες <14 χρόνων, με 1 στους 5 εφήβους να έχουν σεξουαλική εμπειρία. Οι μισοί από αυτούς δεν χρησιμοποιούν προφύλαξη και 1 στα 7 κορίτσια της ομάδας αυτής με σεξουαλική εμπειρία αναφέρουν εγκυμοσύνη.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ v 340 εκατομμύρια περιστατικά με ΣΜΝ καταγράφονται ετησίως και το 1/3 σε άτομα ηλικίας <25 ετών. 2,5 εκατομμύρια νέες HIV λοιμώξεις ετησίως, καταγράφονται σε άτομα 15-24 ετών γιατί οι έφηβοι είναι πλέον ευάλωτοι στα ΣΜΝ λόγω βιολογικών αιτίων. v Τουλάχιστον ο ένας στους τέσσερις από εμάς μπορεί να μολυνθεί κάποια στιγμή της ζωής μας.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ v Το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των Η.Π.Α. υπολόγισε ότι τα επεισόδια σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων στις ΗΠΑ ήταν 19 εκατομμύρια. Σχεδόν τα μισά από αυτά συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας από 15 μέχρι 24 ετών. Πέρα από δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα δημιουργούν και σημαντικό οικονομικό βάρος που υπολογίστηκε ότι προσεγγίζει τα 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε ένα χρόνο στις ΗΠΑ.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ : v Εκτρόπιο v Μειωμένη ανοσία του βλεννογόνου λόγω μικρής διάρκειας σεξουαλικής δραστηριότητας ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ : v Μικρής διάρκειας σεξουαλικές σχέσεις v Πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι v Έλλειψη πείρας, μη σχολαστική εφαρμογή αντισύλληψης
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Στα κορίτσια διαγιγνώσκονται περισσότερα ΣΜΝ, σε σχέση με τα αγόρια γιατί : v Τραχηλικό εκτρόπιο v Ανατομία γεννητικών οργάνων v Συχνός έλεγχος ασυμπτωματικών κοριτσιών(παπ τεστ, συνταγογράφηση αντισυλληπτικών)
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ v Σε σύγκριση με ανθρώπους που δεν πάσχουν από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, αυτοί που πάσχουν από ένα τέτοιο νόσημα, ιδίως εάν έχουν έλκη (πληγές) των γεννητικών οργάνων, έχουν δύο με πέντε φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αποκτήσουν λοίμωξη με τον ιό του έιτζ (ΗIV/AIDS) μέσω σεξουαλικής επαφής
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Πολλά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα * Προκαλούν στειρότητα * Προκαλούν αποβολές * Οδηγούν σε σοβαρές ασθένειες και τον θάνατο * Διαρκούν ισόβια * Δημιουργούν ένταση στη σχέση
ΠΟΙΑ EIΝΑΙ ΤΑ ΣΜΝ * τριχομονάδωση * γονόρροια * χλαμύδια * σύφιλη * μαλακό έλκος * ιός κονδυλωμάτων ο οποίος προκαλεί τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων
ΠΟΙΑ EIΝΑΙ ΤΑ ΣΜΝ * ιός του απλού έρπητα ο οποίος προκαλεί έρπητα γεννητικών οργάνων * πυελική φλεγμονή, η οποία προκαλεί στείρωση * ιός της ηπατίτιδας β * κυτταρομεγαλοϊός * ψείρες εφηβαίου * HIV ο οποίος προκαλεί AIDS
ΚΟΙΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ v Έκκριση υγρών από την ουρήθρα, που μπορεί κάποτε να προκαλέσει κάψιμο κατά την ούρηση, προκαλείται από τα πιο κάτω ΣΜΝ: χλαμύδια, γονόρροια, τριχομονάδες, κονδυλώματα και έρπης (στην ουρήθρα). Προκαλείται όμως και από άλλες καταστάσεις όπως από φλεγμονή του προστάτη ή από κυστίτιδα (φλεγμονή της ουροδόχου κύστης, μια λοίμωξη που δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη).
ΚΟΙΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ v Φαγούρα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλείται από τα κονδυλώματα, τον έρπη, τις ψείρες, τη ψώρα, τις τριχομονάδες και τους μύκητες. Φαγούρα όμως μπορεί να προκληθεί και από έκζεμα που είναι μια πάθηση του δέρματος. v Πληγές / Έλκη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλούνται από τα κονδυλώματα, τον έρπη και τη σύφιλη. Παρόμοια συμπτώματα ερεθισμού του δέρματος όμως, μπορεί κάποτε να προκληθούν και από τη σεξουαλική επαφή, τον αυνανισμό ή ακόμα και από πολύ στενά ρούχα.
ΚΟΙΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ v Εξογκώματα πάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα προκαλούνται από τα κονδυλώματα v Πόνος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκληθεί λόγω φλεγμονής του τραχήλου της μήτρας ή των σαλπίγγων από τα χλαμύδια και τη γονόρροια. Επίσης, μπορεί να προκληθεί και από φλεγμονή στον προστάτη.
ΚΟΙΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ v Ενόχληση στην περιοχή του πρωκτού όπως, για παράδειγμα, φαγούρα, αιμορραγία ή έκκριση υγρών, μπορεί να προκληθεί από τα κονδυλώματα, τα χλαμύδια, τον έρπη, τη γονόρροια και τη σύφιλη. Παρόμοια ενόχληση προκαλείται από έκζεμα και από αιμορροΐδες. v Στις γυναίκες επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί περιστασιακή αιμορραγία από διάφορες μολύνσεις όπως, για παράδειγμα, από χλαμύδια.
ΠΡΟΛΗΨΗ Δεν υπάρχει απόλυτα ασφαλές σεξ αλλά ασφαλέστερο σεξ Καθορίζεται από: (α) τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων, (β) τις σεξουαλικές πρακτικές, (γ) τις γενικές πρακτικές υγιεινής, (δ) και πάνω απ όλα τη συστηματική χρήση προφυλακτικού.
ΠΡΟΛΗΨΗ v Ασφαλές σεξ είναι οτιδήποτε που κάνουμε για να ελαττώσουμε τον κίνδυνο του να κολλήσουμε ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Είναι περίπου το να έχουμε την περισσότερη ευχαρίστηση με τον λιγότερο κίνδυνο.
ΠΡΟΛΗΨΗ v Επίσκεψη στο ιατρείο και εξετάσεις v Πολύ σημαντικό είναι να υπάρχει πλήρης ενημέρωση για θέματα που αφορούν την σεξουαλική υγεία και τη σωστή σεξουαλική συμπεριφορά πριν από την πρώτη σεξουαλική επαφή. v Πέρα από τις εξετάσεις που πρέπει να λάβουν χώρα απαιτείται ενημέρωση των νέων για τις αντισυλληπτικές μεθόδους
ΠΡΟΛΗΨΗ v Επίσης επισημαίνουμε την αξία που έχει η δοκιμασία κατά Παπανικολάου (τέστ Παπ) στην έγκαιρη διάγνωση όχι μόνο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά και άλλων καταστάσεων, που σε βάθος χρόνου μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο. Η δοκιμασία κατά Παπανικολάου είναι μια πολύ σημαντική εξέταση, που πρέπει να γίνεται για πρώτη φορά λίγο μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή, ακόμη και αν αυτή έρχεται σε πολύ νεαρή ηλικία. Δυστυχώς όμως, αυτό δε συμβαίνει, γιατί έχει επικρατήσει μια λανθασμένη αντίληψη ότι η εξέταση αυτή πρέπει να γίνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες και κυρίως μετά τα 25 έτη.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ v Μην επιτρέπετε στα σωματικά σας υγρά να περάσουν στο σώμα του συντρόφου σας. v Μην κάνετε έρωτα αν έχετε πληγές ή άλλα συμπτώματα των σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων. v Εξετασθείτε για αυτά τα νοσήματα κάθε χρόνο, και πάρτε την σωστή θεραπεία μόλις μολυνθείτε.
ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ v v v Περισσότερο από ένας στους τρεις κρύβει τα αισθήματά του προκειμένου να έχει ερωτική επαφή με κάποιον. Το ίδιο περίπου ποσοστό κρύβει το προηγούμενο ιστορικό του. Ο ίδιος περίπου αριθμός κρύβει το κατά πόσο ή όχι είναι φορέας του AIDS! Εσείς και ο σύντροφός σας μπορεί να εγκαταλείψετε το ασφαλές σεξ επειδή είστε αποφασισμένοι να μην έχετε επαφή με κανέναν άλλον. Πριν το κάνετε βεβαιωθείτε ότι κανείς από τους δύο δεν είναι μολυσμένος. Μερικές φλεγμονές, όπως το AIDS, θέλουν πολλά χρόνια για να εμφανίσουν συμπτώματα. Έτσι μπορεί να μην γνωρίζετε ακόμη ότι είσθε φορέας. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας για έλεγχο για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β v Η Ηπατίτιδα που είναι φλεγμονή του ήπατος μπορεί να προκληθεί από διάφορους ιούς καθώς και από άλλους παράγοντες. Ένας από τους ιούς είναι ο H.Β.V., δηλαδή ο ιός της Ηπατίτιδας Β, που μπορεί να μεταδοθεί και μέσω της σεξουαλικής επαφής και γι αυτό η Ηπατίτιδα Β κατατάσσεται ανάμεσα στα Σ.Μ.Ν.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β v Μετάδοση: Ο ιός αυτός μεταδίδεται εύκολα με το αίμα και τα υγρά του σώματος. Επίσης, μια φορέας του ιού μπορεί να τον μεταδώσει στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του τοκετού και του θηλασμού. v Περίοδος Επώασης: 1,5 6 μήνες
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β v Συμπτώματα/ Στάδια: Πολλές φορές η λοίμωξη αυτή είναι ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε τρία στάδια: v Στάδιο 1: Συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, κούραση, απώλεια όρεξης, φαγούρα. v Στάδιο 2: Ίκτερος, κοιλιακός πόνος, ανοιχτόχρωμα κόπρανα και σκουρόχρωμα ούρα. v Στάδιο 3: Υποχώρηση ίκτερου, απώλεια βάρους.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β v Επιπλοκές: Περίπου 5% των ατόμων που έχουν μολυνθεί με τον ιό της Ηπατίτιδας Β παραμένουν χρόνιοι φορείς. Στους χρόνιους φορείς η λοίμωξη με τον HBV μπορεί στο μέλλον να εξελιχθεί σε κίρρωση το ήπατος ή σε καρκίνο του ήπατος.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β v Διάγνωση & Θεραπεία : Η εξέταση περιλαμβάνει αναλύσεις αίματος για τους διάφορους δείκτες της Ηπατίτιδας Β οι οποίοι είναι σημαντικοί για να καθοριστεί το πότε έγινε η μόλυνση με τον ιό καθώς και η πρόγνωση της ασθένειας. Θεραπεία για την Ηπατίτιδα Β δεν υπάρχει. v Πρόληψη: Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει προληπτικό εμβόλιο.
AIDS v Το AIDS, δηλαδή το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας, είναι η ασθένεια που προκαλείται από τον ιό HIV. Ο ιός προσβάλλει τα Τ4-λεμφοκύτταρα, ένα τύπο λευκών αιμοσφαιρίων.
AIDS v Μετάδοση: Ο ιός HIV μεταδίδεται με τρεις βασικούς τρόπους: (α) Μέσω του αίματος και των παραγώγων του, για παράδειγμα από μεταγγίσεις με αίμα μολυσμένο, από κοινή χρήση βελονών και συριγγών για λήψη ναρκωτικών, από μη αποστειρωμένα όργανα βελονισμού, τατουάζ, κλπ. (β) Με το κολπικό, πρωκτικό και στοματικό σεξ, μέσω του σπέρματος και ων κολπικών υγρών και, (γ) Κάθετα, δηλαδή από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την εγκυμοσύνη και από τη μητέρα στο νεογνό κατά τη γέννα και το θηλασμό. v Δεν μεταδίδεται με την απλή κοινωνική επαφή, ούτε από τις τουαλέτες, ούτε από τα έντομα.
AIDS v Περίοδος Επώασης : Τα συμπτώματα μπορεί να κάνουν μέχρι και 10-15 χρόνια να εμφανιστούν. v Συμπτώματα/ Σημεία: (α) Πολλά άτομα που μολύνονται από τον ιό HIV παραμένουν ασυμπτωματικά για χρόνια. Υπάρχουν ωστόσο και άτομα που λίγες βδομάδες μετά από την προσβολή τους με τον ιό, θα εκδηλώσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, όπως πυρετό, πονόλαιμο, διόγκωση των λεμφαδένων, κούραση. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν από μόνα τους.
v Συμπτώματα/ Σημεία: AIDS (β) Μετά από χρονικό διάστημα, που μπορεί να είναι μήνες ή και χρόνια, ένα οροθετικό άτομο θα αρχίσει να παρουσιάζει 2 ή [περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα και κλινικά σημεία: λεμφαδενοπάθεια, νυκτερινή εφίδρωση, απώλεια βάρους, διάρροια, παρατεταμένους πυρετούς, καταβολή δυνάμεων και ευκαιριακές λοιμώξεις
v Πλήρες AIDS AIDS Στη φάση αυτή πλέον, οι ευκαιριακές λοιμώξεις είναι πιο πολλές και πιο συχνές (π.χ. Έρπης ζωστήρας, τοξοπλάσμωση, μεγαλοκυτταροϊός, μυκητιάσεις, πνευμονικές λοιμώξεις). Μπορεί επίσης να εμφανιστεί το σάρκωμα Καπόζι (ένα είδος καρκίνου του δέρματος).
AIDS v Διάγνωση : Επειδή η λοίμωξη στην αρχή είναι ασυμπτωματική, ο μόνος τρόπος για διάγνωσή της είναι η ανάλυση αίματος. -Αντισώματα κατά του ιού. (6 εβδομάδες- 6 μήνες) -Αν σε ένα άτομο βρεθούν αντισώματα κατά του ιού, τότε το αποτέλεσμα επιβεβαιώνεται με άλλες αναλύσεις που είναι ειδικές για ανεύρεση του ιδίου του ιού στο αίμα.
AIDS v Θεραπεία -Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φάρμακο που να σκοτώνει τον ιό και να απαλλάσσει τον οργανισμό από την καταστροφική παρουσία του. Υπάρχει η λεγόμενη «τριπλή» θεραπεία, δηλαδή ένας συνδυασμός φαρμάκων που εμποδίζουν τις διάφορες λειτουργίες του ιού. Ως αποτέλεσμα βοηθούν στην καταστολή των συμπτωμάτων και την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. -Μέχρι τώρα δεν έχει ανακαλυφθεί ούτε προληπτικό εμβόλιο αλλά οι έρευνες και οι δοκιμές συνεχίζονται.
AIDS v Πρόληψη: Σε ότι αφορά τη μετάδοση μέσω του σεξ: - Για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού μέσω του σεξ, ισχύουν οι γενικοί κανόνες πρόληψης που υπάρχουν για όλα τα Σ.Μ.Ν, δηλαδή αποχή, μονογαμική σχέση ή μείωση των ερωτικών συντρόφων, και συστηματική και σωστή χρήση του προφυλακτικού. - Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι άτομα με άλλα Σ.Μ.Ν. έχουν πιο αυξημένο κίνδυνο για προσβολή από τον ιό HIV.
AIDS v Πρόληψη: Σε ότι αφορά τη μετάδοση μέσω του αίματος: - Όλα τα παράγωγα του αίματος εξετάζονται πριν από τις μεταγγίσεις. - Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κοινές σύριγγες και βελόνες για λήψη ενδοφλέβιων ναρκωτικών, αλλά σύριγγες και βελόνες μίας χρήσης, ούτε οποιαδήποτε μη αποστειρωμένα εργαλεία που τρυπούν το δέρμα. Η πλήρης αποφυγή τέτοιων πρακτικών φυσικά είναι πάντα η καλύτερη πρόληψη.
AIDS v Σε ότι αφορά την κάθετη μετάδοση: Στατιστικά γύρω στο 25% των οροθετικών εγκύων θα μεταδώσουν τον ιό στο μωρό τους. Με τη λήψη προληπτικής θεραπείας η πιθανότητα μετάδοσης μειώνεται στο 8%. Η θεραπεία δίνεται στην έγκυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τον καιρό του τοκετού και στη συνέχεια παρέχεται και στο μωρό για 6 βδομάδες.