Ο HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.

Transcript

1 Γράφει Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος - Ψυχίατρος Τι είναι το HIV/AIDS; Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus) είναι ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας, ο οποίος προκαλεί το AIDS (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας). Ο HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις και άλλες ασθένειες. Human (Ανθρώπινη), γιατί ο ιός μπορεί να προσβάλλει μόνο ανθρώπινους οργανισμούς. Immuno-deficiency (Ανοσο-ανεπάρκεια), γιατί η επίπτωση του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η δημιουργία μίας ανεπάρκειας στο ανοσοποιητικό σύστημα. Virus (Ιός), γιατί πρόκειται για έναν οργανισμό που δεν μπορεί να αναπαραχθεί από μόνος του, αλλά μόνο χρησιμοποιώντας τα ανθρώπινα κύτταρα. Acquired (Επίκτητο), γιατί είναι μία ασθένεια που μπορεί κανείς να αποκτήσει, αφού μολυνθεί από τον ιό. Δεν είναι δηλαδή μία ασθένεια που μεταδίδεται γονιδιακά. Immune (Ανοσολογική), γιατί επηρεάζει το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού, δηλαδή το σύστημα που είναι υπεύθυνο για την προστασία του οργανισμού από μικρόβια (όπως βακτήρια) και ιούς. Deficiency (Ανεπάρκεια), γιατί προκαλεί ανεπάρκεια στο ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσμα να μη λειτουργεί σωστά. Syndrome (Σύνδρομο), γιατί κάποιος με AIDS ενδέχεται να αναπτύξει ένα εύρος διαφορετικών συμπτωμάτων, νόσων και ευκαιριακών μολύνσεων. Το AIDS είναι ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα και δεν αποτελεί πλέον μία θανατηφόρο ασθένεια, αλλά μία χρόνια νόσο, για την οποία κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική και φαρμακευτική αντιμετώπιση. Οι σύγχρονες θεραπείες δεν προσφέρουν πλήρη ίαση από την HIV λοίμωξη, αλλά καλύτερη ποιότητα ζωής σε επίπεδο διαβίωσης και σωματικής υγείας. 1 / 10

2 Το AIDS μας αφορά όλους. Μας αφορά όλους, γιατί ζούμε και θέλουμε να απολαμβάνουμε τη ζωή μας, τον έρωτα και το σεξ με υγεία και ασφάλεια. Ετεροφυλόφιλοι ή ομοφυλόφιλοι, νέοι ή μεγαλύτεροι, συνάπτουμε συντροφικές και ερωτικές σχέσεις και αυτό είναι υγιές. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να παίρνουμε την ευθύνη της ζωής μας στα χέρια μας, έχοντας γνώσεις, σωστή ενημέρωση και προφυλάσσοντας τον εαυτό μας, το σύντροφό μας και τη σχέση μας σωστά και υπεύθυνα. Το σεξ δεν έχει φόβους, δεν έχει ενοχές, το σεξ είναι ζωή και ο έρωτας δικαίωμα, ένα δικαίωμα σεβασμού, προστασίας και ψυχοσυναισθηματικής πληρότητας. Έχουμε όλοι αυτό το δικαίωμα, έχουμε όμως και όλοι την υποχρέωση να γνωρίζουμε, να επιδιώκουμε να μαθαίνουμε, να είμαστε ευαισθητοποιημένοι και να υιοθετούμε ασφαλείς συμπεριφορές στη ζωή μας. Τι σημαίνει οροθετικός; Οροθετικό ονομάζεται ένα άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό HIV. Ο ιός βρίσκεται μέσα στο σώμα του ατόμου και καταστρέφει μία κατηγορία κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Εφόσον ο ιός HIV προκαλέσει σημαντικές βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα, τότε ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά σε διάφορες λοιμώξεις ή ασθένειες, τις οποίες ένας οργανισμός, που δεν έχει μολυνθεί από τον ιό HIV, μπορεί να αντιμετωπίσει. Στην περίπτωση αυτή, το οροθετικό άτομο έχει αναπτύξει τη νόσο του AIDS. Ποια είναι τα συμπτώματα του AIDS και πώς μεταδίδεται ο HIV; Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα που εμφανίζονται πρωταρχικά με την προσβολή του οργανισμού από την HIV λοίμωξη, δηλαδή το AIDS, είναι πυρετός, ρίγη, διάρροια, αίσθημα κόπωσης, εφίδρωση κατά τη διάρκεια του ύπνου, εξανθήματα, πρησμένοι λεμφαδένες και άλλα συμπτώματα που θυμίζουν απλή γρίπη και που συνήθως διαρκούν μόνο λίγες μέρες. Ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά μπορούν να προκληθούν από άλλους ιούς και όχι απαραίτητα και μοναδικά από το AIDS. Ο ιός βρίσκεται στο αίμα και μπορεί να συνυπάρχει στα σπερματικά και κολπικά υγρά και δύναται να εισέλθει στο σώμα μας μέσω μικροσκοπικών ή μεγαλύτερων πληγών στο δέρμα 2 / 10

3 μας ή μέσω του κόλπου, του πρωκτού, του πέους και του στόματος. Συγκεκριμένα ο HIV μεταδίδεται: - Με τις σεξουαλικές επαφές χωρίς τη χρήση προφυλακτικού, είτε είναι κολπική, στοματική ή πρωκτική, με κάποιο οροθετικό άτομο. - Με την κοινή χρήση συριγγών και βελονών ή άλλων εργαλείων για τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών με κάποιο οροθετικό άτομο. - Από την οροθετική μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού. Πώς μπορώ να προφυλαχτώ; - Χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή, είτε αυτή είναι κολπική, είτε στοματική, είτε πρωκτική. Χρησιμοποιείστε προφυλακτικό από LATEX. Η πρωκτική επαφή είναι η πιο επικίνδυνη, καθώς πάντα υπάρχει μικροτραυματισμός στην περιοχή του ορθού, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο εύκολη η μετάδοση του ιού. - Σε περίπτωση χρήσης λιπαντικού, αυτό να είναι με βάση το νερό (υδατοδιαλυτό λιπαντικό). Μη χρησιμοποιείτε βαζελίνη ή κρέμες σώματος, γιατί καταστρέφουν το προφυλακτικό. - Σε περίπτωση που χρησιμοποιείτε ενδοφλέβιες ναρκωτικές ουσίες, μη μοιράζεστε με άλλους σύριγγες ή βελόνες. - Μη μοιράζεστε με άλλους αντικείμενα που μπορεί να έχουν υπολείμματα από αίμα, όπως οδοντόβουρτσες ή ξυραφάκια. - Σε περίπτωση που είστε έγκυος ή σκοπεύετε να μείνετε, συζητήστε με το γιατρό σας 3 / 10

4 για τον HIV και ζητήστε πληροφορίες. ΠΩΣ ΔΕN ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ Ο HIV - Από κοινωνικές επαφές (χειραψία, αγκαλιά, φιλί). - Από την απλή συναναστροφή στο σπίτι, στον εργασιακό χώρο, στο σχολείο, στο μετρό ή σε οποιοδήποτε άλλο χώρο, όπου συναθροίζονται άνθρωποι. - Από τη θάλασσα ή την πισίνα. - Από τις τουαλέτες (ούρα και κόπρανα). - Από κουνούπια ή άλλα έντομα. - Από ιδρώτα, σάλιο και δάκρυα. - Από ρούχα, πετσέτες, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, πιάτα, συσκευές. ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΑΘΩ ΕΑΝ ΕΧΩ ΜΟΛΥΝΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ HIV - Κάνοντας το ειδικό τεστ για τον HIV. Το τεστ πραγματοποιείται δωρεάν σε οποιοδήποτε Κέντρο Αναφοράς AIDS είτε ιδιωτικά σε μικροβιολογικά εργαστήρια. Το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι απολύτως εμπιστευτικό και προστατεύεται από το ιατρικό απόρρητο. 4 / 10

5 Για να είναι το αποτέλεσμα του τεστ αξιόπιστο και έγκυρο, χρειάζεται να περάσει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα 6-8 εβδομάδων από την τελευταία σεξουαλική επαφή χωρίς την απαραίτητη προφύλαξη. Μη διαστάσεις, κάνε κι εσύ το τεστ. 5 / 10

6 Ηπατίτιδα Είναι μια φλεγμονή του ήπατος, η οποία προκαλεί πόνο και πρήξιμο στο ήπαρ. Η σοβαρότητα της ασθένειας εξαρτάται κυρίως από την αιτία που την προκαλεί, αλλά και από τη γενική κατάσταση της υγείας του προσβεβλημένου ατόμου και την ηλικία του. Τα σημαντικότερα αίτια που προκαλούν ηπατίτιδα είναι οι ιοί και απ' αυτούς συχνότεροι είναι οι ιοί Ηπατίτιδας Α, Β, C και D. Η ηπατίτιδα Β είναι σοβαρή, γιατί μπορεί να πάρει χρόνια μορφή ή να καταλήξει σε κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια ως πολύ σοβαρά, γι' αυτό στις περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας Β είναι σχεδόν πάντα απαραίτητη η εισαγωγή στο νοσοκομείο. Συμπτώματα: Οι περισσότεροι ενήλικοι που εκδηλώνουν οξεία ηπατίτιδα Β ξεπερνούν την οξεία λοίμωξη και αναπτύσσουν φυσική ανοσία. Πολλές φορές δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα και η ασθένεια περνά απαρατήρητη. Σε μερικές περιπτώσεις ο ιός προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως κούραση, απώλεια όρεξης, αδυναμία, πυρετό, ναυτία και εμετό. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις υπάρχουν κοιλιακοί πόνοι, δερματικά εξανθήματα, σκουρόχρωμα ούρα και ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών). Η χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να εξελιχτεί σε κίρρωση, σε ηπατική ανεπάρκεια και σε ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Μετάδοση: Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται: - Από τη σεξουαλική επαφή με πάσχοντες ή με φορείς ηπατίτιδας Β. - Από την έγκυο μητέρα, που πάσχει ή είναι φορέας του ιού, στο νεογνό. - Μέσω χρησιμοποιημένων, από πάσχοντες ή φορές του ιού, βελονών ή συριγγών που δεν έχουν αποστειρωθεί. - Μέσω του αίματος ή τα παράγωγα του από φορείς ή πάσχοντες. - Με μετάγγιση. Για την προφύλαξη από την ηπατίτιδα Β διατίθενται: ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο και μια ειδική για τον ιό ηπατίτιδας Β ανοσοφαιρίνη. Ο εμβολιασμός θεωρείται 6 / 10

7 απαραίτητος τόσο κατά τη σχολική περίοδο όσο και μετά με τις επαναληπτικές δόσεις, που προφυλάσσουν ουσιαστικά το άτομο να μη μολυνθεί και νοσήσει. Όσον αφορά τη σεξουαλική επαφή, τα προφυλακτικά προσφέρουν σημαντική προστασία από την ηπατίτιδα Β. Τέλος, είναι πάντα απαραίτητη η αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής καθαριότητας. Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος, επίσης με βιοψία, κατά τη διάρκεια της οποίας ένα δείγμα του ηπατικού ιστού αφαιρείται και ελέγχεται για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Τα συμπτώματα αντιμετωπίζονται με ειδική φαρμακευτική αγωγή. Η ηπατίτιδα C χαρακτηρίζεται από ήπια νόσηση, σε σημαντικό ποσοστό μεταπίπτει σε χρονιότητα, ενώ μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές επιπλοκές, όπως κίρρωση και καρκίνο. Μεταδίδεται όπως και η Β, μέσω του αίματος και παραγώγων με κύρια οδό όμως τις μεταγγίσεις (90% των ηπατιτίδων μετά από μετάγγιση οφείλονται στον ιό C). Σήμερα βέβαια γίνεται έλεγχος με ευαίσθητες μεθόδους όλων των αιμοδοτών για τον ιό της ηπατίτιδας C, και έτσι ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω αυτής της οδού έχει μειωθεί εξαιρετικά. Τέλος και εδώ όπως και στην Β, ο ρόλος της ιντερφερόνης για τους χρόνιους φορείς είναι σημαντικός. Συμπτώματα: Στις περισσότερες περιπτώσεις (75%) της οξείας ηπατίτιδας C δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Τα συμπτώματα, όπως κόπωση, μπορεί να αναπτυχθούν σε εκείνους που έχουν χρόνια λοίμωξη. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, συμπτώματα και ενδείξεις κίρρωσης μπορεί να είναι παρόντα. Διάγνωση: Η πιο διαδεδομένη διαγνωστική εξέταση για την ηπατίτιδα C είναι το αντίσωμα anti-hcv. Η βιοψία του ήπατος είναι μια απλή, γενικά ασφαλής διαδικασία η οποία παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το στάδιο της ασθένειας του ήπατος. Θεραπεία: Η οξεία ηπατίτιδα C δεν εμφανίζει συμπτώματα, με αποτέλεσμα η διάγνωσή της να μην είναι συνηθισμένη. Εάν αναγνωριστεί εγκαίρως, η θεραπεία με συγκεκριμένο φάρμακο (ιντερφερόνη) μπορεί εντός 3 έως 6 μηνών από τη μόλυνση να αποτρέψει τη μετάπτωση σε χρονιότητα στην πλειονότητα των ασθενών. Οι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C ακολουθούν εξειδικευμένη φαρμακευτική αγωγή. 7 / 10

8 Κονδυλώματα Τα κονδυλώματα ανήκουν σε μία κατηγορία από ιούς, που ονομάζονται HUMAN PAPILLOMA VIRUS (HPV), μολύνοντας με την ίδια ευκολία άνδρες και γυναίκες. Τα κονδυλώματα είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες παθήσεις. Προσβάλλουν το δέρμα γύρω και πάνω στα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, αλλά και τον βλεννογόνο (δηλαδή την εσωτερική επίστρωση) του κόλπου, του ορθού και του στόματος. Συμπτώματα: Το κύριο σύμπτωμα της νόσου είναι η εμφάνιση χαρακτηριστικών διογκώσεων, σα μικρές κρεατοελίτσες διαφόρων σχημάτων και μεγεθών. Εμφανίζονται συνήθως πολλά μαζί στα γεννητικά όργανα και γύρω από τον πρωκτό. Ειδικότερα, μπορούν να παρουσιαστούν στη βάλανο και στη βάση του πέους, στην ουρήθρα, στον πρωκτό, στα χείλη του αιδοίου, αλλά και μέσα στον κόλπο, που πολλές φορές εκδηλώνονται με πόνο και μικρές αιμορραγίες μετά από σεξουαλική πράξη με το σύντροφο, καθώς και στο περίνεο (περιοχή μεταξύ γεννητικών οργάνων και πρωκτού). Επίσης μπορεί να είναι διάσπαρτα στην περιοχή του τριχωτού του εφηβαίου, ορατά με γυμνό μάτι αλλά και να τα ψηλαφά κανείς με το χέρι του. Αρχικά είναι ανώδυνα, στο χρώμα του δέρματος και δεν παρουσιάζουν πρήξιμο ή κοκκινίλα. Μετάδοση: Μεταδίδονται με απευθείας επαφή με την προσβεβλημένη περιοχή και εμφανίζονται λίγες εβδομάδες έως λίγους μήνες μετά την επαφή. Δεδομένου ότι μπορούν να εντοπίζονται σε τόσο μεγάλη περιοχή, το προφυλακτικό, το οποίο καλύπτει μόνον το πέος, μπορεί να μην προσφέρει απόλυτη ασφάλεια. Είναι πιθανόν κάποιος να μολυνθεί από τον ιό, αλλά να μην εμφανίσει κονδυλώματα, όπως επίσης και κάποιος που δεν έχει συμπτώματα HPV να μεταδίδει τον ιό. 8 / 10

9 Διάγνωση: Τα κονδυλώματα συχνά προκαλούν φαγούρα και παρουσιάζονται συνήθως 2-4 εβδομάδες μετά από τη μετάδοση. Θεραπεία: Ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Όμως οι δυσπλασίες και τα κονδυλώματα μπορούν να αφαιρεθούν. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι: - Κάψιμο με βελόνα ή με λέιζερ. - Πάγωμα με υγρό άζωτο. - Χειρουργική αφαίρεση. - Θεραπεία με χημικές ουσίες. Ειδικότερα, για τη γυναίκα είναι πλέον διαπιστωμένες οι απόψεις ότι θεωρούνται προκαρκινική φάση με μεγάλο κίνδυνο εξαλλαγής και απειλής της γυναίκας από καρκίνο των γεννητικών οργάνων και ιδιαίτερα του τραχήλου της μήτρας. Αυτό δε σημαίνει ότι η γυναίκα που έχει μολυνθεί από κονδυλώματα θα εμφανίσει οπωσδήποτε καρκίνο, αλλά πρέπει να γνωρίζει ότι χρειάζεται μετά τη μόλυνση συχνές και συνεχείς ιατρικές εξετάσεις και συστηματικές επισκέψεις στο γυναικολόγο της που θα παρακολουθεί την πορεία της νόσου, αφού τα κονδυλώματα συχνά επανεμφανίζονται και δύσκολα θεραπεύονται πλήρως. Στη χώρα μας κυκλοφορούν δύο εμβόλια, τα οποία παρέχουν προστασία κατά ομάδα ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα είναι δύο: το Gardasil και το Cervarix. Το Gardasil προφυλάσσει από 4 ιούς, με τα νούμερα 6, 11, 16 και 18 και το Cervarix από δύο ιούς τους 16 και 18. Όπως εκτιμάται, οι τέσσερις τύποι του ιού HPV 6, 11, 16 και 18 προκαλούν το 75% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας στην Ευρώπη, το 70% των καρκίνων του κόλπου και του αιδοίου, το 70% των προκαρκινικών τραχηλικών αλλοιώσεων, το 70% των αιδοιικών και κολπικών προκαρκινικών αλλοιώσεων, καθώς και το 90% των οξυτενών κονδυλωμάτων Ο συνδυασμός εμβολίων και Παπ τεστ ανά χρόνο, καλύπτει σχεδόν 100% από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός επιβάλλεται να γίνει στα κορίτσια πριν. 9 / 10

10 Θάνος Ασκητής Νευρολόγος-Ψυχίατρος Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας από Δευτέρα ως Παρασκευή με και με (χρέωση αστικής κλήσης) Το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, οργανώνει κύκλο σεμιναρίων με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση σε θέματα σεξουαλικής υγείας. Δείτε το πρόγραμμα των σεμιναρίων στο Joomla SEO powered by JoomSEF 10 / 10