ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Αθήνα 2017 27 Ιανουαρίου ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Απόφαση υπ. αρ. 5696/2-9-16 ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. (ΑΔΑ:7ΒΓ74653ΟΞ-ΣΦ3) ΠΡΟΣ: Το Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Τμήμα Κατασκευών ΘΕΜΑ: Έγκριση σχεδίου Υπουργικής Απόφασης στο πλαίσιο του ν. 4412/2016 με θέμα : «Ανάπτυξη και λειτουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων (ΚΗΣΚ) κατά την απευθείας ανάθεση δημόσιων συμβάσεων έργων μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών μέχρι 20.000ε του άρθρου 118 παρ.6». ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Μιλένα Κόντου, Πολ. Μηχ. με Α β., υπεύθυνη της Ο.Ε. 1 Κατασκευών Θέτουμε υπόψη σας την παρούσα Εισήγηση και παρακαλούμε να γνωμοδοτήσετε σχετικά. Σελίδα 1 από 8
Ι. ΓΕΝΙΚΑ 1. Οι ν.4412/2016 (Α 147) και 4413/2016 (Α 148), με τους οποίους θεσπίζεται νέο νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων, αποτελούν προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις: α) της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων και την κατάργηση της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (L94), β) της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τις προμήθειες φορέων, που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών και την κατάργηση Οδηγίας 2004/17/ΕΚ και γ) της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης και γ) της Οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 και της 92/13/ΕΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992, όπως τροποποιήθηκαν με την Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 και τα άρθρα 46 και 47 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ 2. Η ισχύς των ν.4412/2016 και 4413/2016 αρχίζει από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, ήτοι από 8-8-2016, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά σε επιμέρους διατάξεις. 3. Για την εφαρμογή του ν.4412/2016 απαιτείται η έκδοση των προβλεπόμενων υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων. 4. Η παρούσα Εισήγηση αφορά στην υποστήριξη του έργου του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών (Γ.Γ.Υ.), για τη σύνταξη «προσχεδίων» των υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που προβλέπονται στο ν.4412/2016 και αφορούν σε συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, καθώς και των απαιτούμενων οδηγιών εφαρμογής τους, σύμφωνα με την υπ. αριθ.56962/02-09-2016 απόφαση του Υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ. 5. Με το με αριθ. Κ/261/06-09-2016 έγγραφο του Προέδρου του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων Τμήμα Κατασκευών και Συντονιστή του όλου έργου καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα, που εισηγείται η Ο.Ε. ΙΙ. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ (Σ.Δ.Ε.) ΤΜΗΜΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Το θέμα εισάγεται στο Σ.Δ.Ε Τμήμα κατασκευών: σύμφωνα με την υπ. αριθ. 56962/02-9/2016 απόφαση Υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ., με την οποία ανατέθηκε στο Τμήμα Κατασκευών του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, η σύνταξη «προσχεδίων» των υπουργικών αποφάσεων και Σελίδα 2 από 8
εγκυκλίων που προβλέπονται στον ν.4412/2016 και αφορούν σε συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, καθώς και των απαιτούμενων οδηγιών εφαρμογής τους. κατ εφαρμογήν του εδαφίου 5 της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Ν.4412/2016, σύμφωνα με το οποίο το Τεχνικό συμβούλιο έχει την αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί στον εργοδότη για την έκδοση αποφάσεων, όταν προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία ή ζητείται από την Προϊσταμένη Αρχή ΙΙΙ. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 - ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Με την αριθ. 56962/02-09-2016 απόφαση του Υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ. ανατέθηκε η υποστήριξη του έργου του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γ.Γ.Υ. στην ομάδα εργασίας για την επεξεργασία και σύνταξη τεκμηριωμένων εισηγήσεων για τη σύνταξη «προσχεδίων» των υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που προβλέπονται στους ν.4412/2016 και ν.4413/2016 και αφορούν σε συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχωρήσεων, αντίστοιχα, καθώς και των απαιτούμενων οδηγιών εφαρμογής τους. IV.ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Η σύνταξη «προσχεδίων» των υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που προβλέπονται στους ν.4412/2016 και ν.4413/2016 και αφορούν σε συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχωρήσεων, αντίστοιχα, καθώς και των απαιτούμενων οδηγιών εφαρμογής τους είναι απαραίτητη διαδικασία η οποία πρέπει να γίνει έγκαιρα και γρήγορα, δεδομένου ότι η ισχύς των ανωτέρω νόμων αρχίζει από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, ήτοι από 8-8-2016. 2. Σύμφωνα με το αριθ. Κ/261/6/9/2016 έγγραφο του Συντονιστή των Ο.Ε., η Ομάδα Εργασίας 1 για τις Κατασκευές ασχολείται με τα ακόλουθα θέματα: Άρθρο 118 παρ. 6 του ν.4412/2016 «Με κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και των κατά περίπτωση, καθ ύλην, αρμοδίων Υπουργών, ρυθμίζονται τα ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στη λειτουργία και διαχείριση του ως άνω ηλεκτρονικού συστήματος, στις τεχνικές προδιαγραφές της εφαρμογής του, στους όρους και στις τεχνικές λεπτομέρειες διασύνδεσής του με άλλες εφαρμογές (ΚΗΜΔΗΣ κ.α.), στους όρους και προϋποθέσεις πρόσβασης και χρήσης» Άρθρο 44 παρ. 1 του ν.4412/2016-τεχνική επάρκεια «Με κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζεται η ελάχιστη στελέχωση κατά αριθμό, ειδικότητα, προσόντα των απασχολούμενων σε αυτή, καθώς επίσης και οι ειδικότερες προδιαγραφές επάρκειάς της Σελίδα 3 από 8
ανάλογα με την εκτιμώμενη αξία, το είδος, την κατηγορία, το μέγεθος και την πολυπλοκότητά των έργων ή των μελετών.» Άρθρο 45 παρ.6 του ν.4412/2016 «Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας των ανωτέρω ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, ο τρόπος τήρησης και καταχώρισης των στοιχείων στον «Φάκελο Δημόσιας Σύμβασης», οι διαδικασίες και ενέργειες που απαιτούνται για την προετοιμασία του διαγωνισμού από την αναθέτουσα αρχή ανά κατηγορία ή κατηγορίες έργων και μελετών, το ειδικότερο περιεχόμενο του Φακέλου και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα σχετικά με τα τεχνική προσφορά, ανά κατηγορία έργου και μελέτης και ανά εκτιμώμενη αξία σύμβασης.» Άρθρο 188 παρ.6 του ν.4412/2016 «Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται όλα τα θέματα που ρυθμίζουν τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των βασικών μελετητών κατά την εκτέλεση του έργου, το περιεχόμενο της σύμβασης που υπογράφεται με την Προϊσταμένη Αρχή του έργου, τον τρόπο πληρωμής των υπηρεσιών τους και κάθε άλλο συναφές με τα ανωτέρω θέμα» 3. Αντικείμενο της παρούσας εισήγησης αποτελεί η έκδοση του σχεδίου της απόφασης που εκδίδεται κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 118 παρ.6 του ν.4412/2016, που αφορά στα «Ανάπτυξη και λειτουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων κατά την απευθείας ανάθεση δημόσιων συμβάσεων έργων μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών μέχρι 20.000ε Λαμβάνοντας υπόψιν ότι : α)ο ν. 4412/2016 που αποτελεί προσαρμογή στις οδηγίες 2014/24/Ε.Ε. και 2014/25 Ε.Ε. καταργεί τις διατάξεις περί απευθείας αναθέσεων που αναφέρονται στους ν.3669/2008 και ν3316/2005 και ορίζει ότι προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. β) Μετά τη δημοσίευση μία φορά κατ έτος πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οι Αναθέτουσες Αρχές καταρτίζουν καταλόγους ενδιαφερομένων ανά κατηγορίες έργων, μελετών μελέτες / παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και για την επιλογή του αναδόχου διενεργείται δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση από επιτροπή που ορίζεται από την Αναθέτουσα Αρχή Σελίδα 4 από 8
γ) Προβλέπονται ειδικές προϋποθέσεις της επιλογής της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης μέσω πληροφοριακού συστήματος ηλεκτρονικών κληρώσεων δ)από τη μέχρι τώρα μελέτη του νέου νόμου, δεν προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις ισχύος του συγκεκριμένου άρθρου, μέχρι της ανάπτυξης και λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος κληρώσεων. Συνεπώς από 8-8-2016- ημερομηνία ισχύος του ν4412/16 και μετά- δεν είναι δυνατή η εφαρμογή αυτής της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης, με αποτέλεσμα την συνεχή κατάθεση έντονων οχλήσεων από πολλές αναθέτουσες αρχές προς το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για την άμεση εφαρμογή ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων λόγω της αδυναμίας αυτών εκταμίευσης ήδη διατιθέμενων πόρων. ε) Με την νομοθετική εξουσιοδότηση, του άρθρου 118 παρ 6 ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και δικτύων ως εξουσιοδοτούμενο όργανο ασκεί την κανονιστική αρμοδιότητα, κατά την οποία διευρύνονται οι αρμοδιότητες του κατά την έκταση και το περιεχόμενο ως προς την λειτουργία και διαχείριση του ως άνω ηλεκτρονικού συστήματος, ως δική του. Στο βαθμό που δεν ρυθμίζονται λεπτομέρειες διασύνδεσής του με άλλες εφαρμογές ή άλλες τεχνικές λεπτομέρειες που αποτελούν αντικείμενο ρύθμισης άλλων Υπουργών και το κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων αποτελεί εξ ολοκλήρου ανεξάρτητη αυτοτελή εφαρμογή η ευρύτητα της εξουσιοδότησης αυτής στο παρόν σχέδιο απόφασης περιορίζεται στην ανάπτυξη ολοκληρωμένου αυτοτελούς εργαλείου κληρώσεων ενδιαφερομένων από πίνακες που καταχωρούν χωρίς έλεγχο ή διασυνδέσεις οι καθ ύλην αναθέτουσες αρχές στ)η συγκεκριμένη εξουσιοδοτική διάταξη δεν προβλέπει την εφάπαξ άσκηση της κανονιστικής αρμοδιότητας και μπορεί να ασκηθεί κατ επανάληψη. Συνεπώς, είναι δυνατή η τροποποίηση ή προσθήκη όρων σε ειδικά θέματα λεπτομερειακού χαρακτήρα σε μεταγενέστερο χρόνο, ή επόμενη αναβάθμιση που τυχόν απαιτηθεί μετά την αρχική εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος με διασύνδεση των εφαρμογών άλλων καθ ύλην Υπουργείων, των διατάξεων που ήδη εκδόθηκαν βάσει της ίδιας νομοθετικής εξουσιοδότησης. Μετά τα πιο πάνω ειδικότερα αναφέρουμε ότι : 1.Στο άρθρο 1 ορίζεται ότι πεδίο εφαρμογής της απόφασης αφορά όλες τις «αναθέτουσες αρχές» του άρθρου 2 του ν.4412/2016 που εφεξής θα αναφέρονται ως αναθέτουσα αρχή. 2.Στο άρθρο 2 ορίζεται ότι αναπτύσσεται το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Κληρώσεων (Κ.Η.Σ.Κ) στη Γ.Γ.Υ. με σκοπό την αξιόπιστη, αντικειμενική και με όρους εμπιστοσύνης και διαφάνειας διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών / παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών των οποίων η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη των 20.000,00 Ευρώ χωρίς ΦΠΑ και ότι το εν λόγω Κ.Η.Σ.Κ θα λειτουργεί προσφέροντας προστασία από κακόβουλες ενέργειες και επιθέσεις. 3.Στο άρθρο 3 ορίζονται ο Διαχειριστής του Συστήματος και οι χρήστες Σελίδα 5 από 8
4.Στο άρθρο 4 περιγράφεται η επιχειρησιακή λογική του συστήματος ο τρόπος εισαγωγής των χρηστών και κατευθύνσεις απαιτούμενες για την ανάλυση του ηλεκτρονικού συστήματος. α) Ειδικά επισημαίνεται ότι το σύστημα δεν καλύπτει εφαρμογές διασύνδεσης όσον αφορά, τις αρμοδιότητες των καθ ύλην αναθετουσών αρχών που εκτελούνται κατ αποκλειστικότητα και μέριμνα από αυτές, δηλαδή στην δημοσίευση πρόσκλησης μία φορά κατ έτος για την κατάρτιση καταλόγων ενδιαφερομένων ανά κατηγορίες και μελέτες, ούτε τον τρόπο κατάρτισης των πινάκων, ούτε την δια του συστήματος δημοσίευσης στο ΚΗΜΔΗΣ της απόφασης απευθείας ανάθεσης, ούτε τον απαιτούμενο έλεγχο του ορίου 10%. β)επιπλέον αναφέρεται ότι η εφαρμογή του συστήματος για τη διαχείριση των καταλόγων των ενδιαφερομένων που θα αποτελούν δεδομένα της ηλεκτρονικής κλήρωσης, αφορά στην καταχώριση των στοιχείων από τους χρήστες της Αναθέτουσας Αρχής με ηλεκτρονικό τρόπο για τα έργα μελέτες / παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. γ)στη συνέχεια περιγράφονται οι διαδικασίες της διενέργειας της κλήρωσης στο σύστημα ώστε να ικανοποιείται ο όρος «δημόσια κλήρωση», η δυνατότητα διενέργειας επαναληπτικής κλήρωσης και οι προϋποθέσεις τυχόν αποδέσμευσης του προσωρινού αναδόχου εφόσον δεν ευθύνεται ο ίδιος να έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε επόμενη κλήρωση. δ)η διενέργεια της κλήρωσης θα γίνεται με αλγόριθμο του συστήματος 5.Στο άρθρο 5 αναφέρεται ότι το σύστημα θα έχει τη δυνατότητα να διαλειτουργεί με το ΤΕΕ VI. ΣΚΕΠΤΙΚΟ Επειδή: 1. Η ισχύς του ν.4412/2016 αρχίζει από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, ήτοι από 8-8-2016. 2. Για την εφαρμογή του ν.4412/2016 απαιτείται η έκδοση των προβλεπόμενων υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων. 3. Σύμφωνα με την περίπτωση 5 της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ν.4412/2016, ως «Τεχνικό συμβούλιο» νοείται το συλλογικό όργανο που έχει την αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί στον εργοδότη για την έκδοση αποφάσεων, όταν προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία ή ζητείται από την Προϊσταμένη Αρχή. 4. Σύμφωνα με την αριθ. 56962/9/2016 απόφαση του Υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ. ανατέθηκε η υποστήριξη του έργου του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γ.Γ.Υ., στην ομάδα εργασίας για την επεξεργασία και σύνταξη τεκμηριωμένων εισηγήσεων, όσον αφορά στην σύνταξη «προσχεδίων» των υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που προβλέπονται στον ν.4412/2016 και αφορούν σε συμβάσεις έργων, Σελίδα 6 από 8
μελετών / παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχωρήσεων, αντίστοιχα, καθώς και των απαιτούμενων οδηγιών εφαρμογής τους. 5. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 188 παρ. 6 του ν. 4412/2016 απαιτείται η έκδοση κοινής απόφασης του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και των κατά περίπτωση, καθ ύλην, αρμοδίων Υπουργών, ρυθμίζονται τα ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στη λειτουργία και διαχείριση του ως άνω ηλεκτρονικού συστήματος, στις τεχνικές προδιαγραφές της εφαρμογής του, στους όρους και στις τεχνικές λεπτομέρειες διασύνδεσής του με άλλες εφαρμογές (ΚΗΜΔΗΣ κ.α.), στους όρους και προϋποθέσεις πρόσβασης και χρήσης» 6. Δεν είναι δυνατή η εφαρμογή του άρθρου 118 του ν4412/16 χωρίς τη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, οπότε δεν ανατίθενται συμβάσεις από όλες τις αναθέτουσες αρχές μέχρι την ανάπτυξη, και λειτουργία του κεντρικού ηλεκτρονικού πληροφοριακού συστήματος 7. Η εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 188 παρ 6 του ν4412/16 δεν προβλέπει την εφάπαξ άσκηση της κανονιστικής αρμοδιότητας και μπορεί να ασκηθεί κατ επανάληψη 8. Η ανάπτυξη και λειτουργία του κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων δεν ρυθμίζει ειδικά θέματα ούτε απαιτεί διασυνδέσεις με ήδη υπάρχουσες εφαρμογές αρμοδιοτήτων καθ ύλην άλλων Υπουργείων και κρίνεται επείγουσα και εξαιρετικής προτεραιότητας. Ε Ι Σ Η Γ Ο Υ Μ Ε Θ Α Την έγκριση του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης στο πλαίσιο των ν. 4412/2016 με θέμα : «Ανάπτυξη και λειτουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων κατά την απευθείας ανάθεση δημόσιων συμβάσεων έργων, μελετών / παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών μέχρι 20.000ε του άρθρου 118 παρ.6 του ν4412/16». Συνημμένα Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης Η Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας 1 των Κατασκευών Μιλένα κόντου Σελίδα 7 από 8
Πολιτικός Μηχανικός με Α β. Σελίδα 8 από 8