ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 18 Σεπτεμβρίου 2012 (19.09) (OR. en) 13439/12 CO EUR-PREP 33 POLGEN 144 ENV 686 ENER 366 MI 541 RECH 328 COMPET 536 IND 134 ECOFIN 758 SOC 715 EDUC 253 TECOM 153 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς: Θέμα: Προεδρίας την ΕΜΑ/ το Συμβούλιο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2012 - Διδάγματα Ο κύκλος Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2012, ο δεύτερος μετά την έγκριση, το 2010, της Στρατηγικής Ευρώπη 2020, ολοκληρώθηκε επιτυχώς με την έκδοση, από το Συμβούλιο, των Ανά Χώρα Συστάσεων (ΑΧΣ), στις 10 Ιουλίου 2012 (έγγρ. 11296/4/12 REV 4). Μετά την προκαταρκτική ανταλλαγή απόψεων στο Συμβούλιο ECOFIN της 10ης Ιουλίου, τα διδάγματα από το εξάμηνο θα συζητηθούν στο Συμβούλιο EPSCO της 4ης Οκτωβρίου και στο Συμβούλιο ΕCOFIN της 9ης Οκτωβρίου 2012. Εν όψει της συνόδου του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ) στις 24 Σεπτεμβρίου 2012, περιγράφονται για τις αντιπροσωπίες, κατωτέρω, θέματα συζήτησης σχετικά με τα διδάγματα από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2012 και τις ενδεχόμενες βελτιώσεις για το 2013. 13439/12 ΔΛ/σα 1
1. Με στόχο τα αποτελέσματα: Στόχος του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου είναι να εξασφαλισθεί ότι οι πολιτικές που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη αντικατοπτρίζουν τις από κοινού συμφωνηθείσες πολιτικές, σύμφωνα με τις ΑΧΣ. Καθώς η διαδικασία ωριμάζει, δεν αναμένεται οι ΑΧΣ να αλλάξουν σημαντικά από έτος σε έτος, καθιστώντας ολοένα και σημαντικότερο το στόχο της εφαρμογής. Εν προκειμένω, η διαδικασία του 2012 έφερε στο φως διάφορες ελλείψεις (έγγρ. EUCO 4/2/12 REV 2). Πραγματοποιούνται ήδη ορισμένες αλλαγές: η Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (ΔMΑ) προβλέπει συνέπειες για σε περίπτωση υπερβολικού ελλείμματος (κανονισμός 1174/2011) και μετά τη δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ευρωζώνης, της 29ης Ιουνίου 2012, η ευέλικτη χρήση των μέσων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας θα εξαρτάται από την εφαρμογή των ΑΧΣ. Πέραν τούτου, η Επιτροπή θα μπορούσε να εξετάσει και άλλες βελτιώσεις, ιδίως όσον αφορά την ιεράρχηση και τη διαφοροποίηση των ΑΧΣ το 2012, όσον αφορά τόσο το ίδιο το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο όσο και τη ΔΜΑ, τα κράτη μέλη αντιμετωπίσθηκαν σχεδόν όμοια παρά τις διαφορές στην οικονομική τους κατάσταση. Θα μπορούσε επίσης να μελετηθεί το επίπεδο λεπτομέρειας των ΑΧΣ: τα κράτη μέλη χρειάζονται ευχέρεια επιλογής της οδού εφαρμογής που ανταποκρίνεται καλύτερα στις εγχώριες συνθήκες, ιδίως σε τομείς που παραμένουν εντός της αρμοδιότητας των κρατών μελών. Οι συζητήσεις του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να εξορθολογισθεί η διαδικασία, συγκεκριμένα, στην πρώτη φάση του εξαμήνου, από τη δημοσίευση της Ετήσιας Επισκόπησης της Ανάπτυξης (ΕΕΑ) έως το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Κατά τη φάση αυτή, το Συμβούλιο θα μπορούσε να εστιάσει στην επισκόπηση της εφαρμογής. Αυτό απαιτεί προετοιμασία από την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη καθώς και από τα προπαρασκευαστικά όργανα του Συμβουλίου. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο θα μπορούσε να εκφράσει ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής να διοργανώσει διμερείς συνεδριάσεις τον Οκτώβριο με σκοπό την καταγραφή των δράσεων που σχεδιάζονται για την εφαρμογή των συστάσεων του 2012. 13439/12 ΔΛ/σα 2
2. Ολιστική προσέγγιση: Βασική προστιθέμενη αξία της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 είναι η ολοκληρωμένη φύση της. Αυτό αντικατοπτρίζεται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, στην πρώτη φάση του οποίου συμμετέχουν όλες οι αρμόδιες συνθέσεις του Συμβουλίου και στη δεύτερη (ΑΧΣ) οι δύο συνθέσεις που είναι υπεύθυνες για τις μακροοικονομικές κατευθύνσεις και τις κατευθύνσεις για την απασχόληση (ECOFIN και EPSCO). Το ΣΓΥ είναι υπεύθυνο για την εποπτεία, ιδίως μέσω του οδικού χάρτη του εξαμήνου, την ανακεφαλαιωτική έκθεση για τις συζητήσεις του Συμβουλίου σχετικά με την ΕΕΑ και την έγκριση των ΑΧΣ στο σύνολό τους, πριν από την έκδοση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το 2013, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα ο ρόλος της ΕΜΑ, διατηρώντας, παράλληλα, την ευρεία συμμετοχή των συνθέσεων του Συμβουλίου. Λόγω της ολοκληρωμένης φύσης του εξαμήνου και του αριθμού των οριζόντιων θεμάτων, είναι σημαντική η κατανομή εργασίας μεταξύ EPSCO και ECOFIN. Το 2012, η κατανομή εργασίας σε επίπεδο επιτροπών αποφασίσθηκε από τις γραμματείες των επιτροπών, ενώ, για την ΕΜΑ και το Συμβούλιο, η Προεδρία ανακατένειμε τα καθήκοντα, αναθέτοντας στο ECOFIN τα οριζόντια θέματα και τις ΑΧΣ που εμπίπτουν στη ΔΜΑ. Η απόφαση αυτή αμφισβητήθηκε έντονα στο Συμβούλιο EPSCO. Για το 2013, η κατανομή καθηκόντων μεταξύ των διαφόρων συνθέσεων το Συμβουλίου θα μπορούσε να διαρθρωθεί καλύτερα μέσω μεγαλύτερης συμμετοχής της Προεδρίας, βάσει συζητήσεων στην ΕΜΑ και το ΣΓΥ, για την παροχή κατευθύνσεων προς τις επιτροπές σχετικά με την κατανομή εργασίας και τη συνέπεια αυτής της κατανομής σε όλα τα επίπεδα. Οι κατευθύνσεις θα μπορούσαν να παραμείνουν συνεπείς κατά τα μελλοντικά Ευρωπαϊκά Εξάμηνα και να επανεξετάζονται όταν κρίνεται αναγκαίο. Θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στενότερες διασυνδέσεις μεταξύ των συζητήσεων EPSCO και ECOFIN. Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας συμβάλλει σημαντικά σε αρκετούς τομείς πολιτικής που έχουν βασική σημασία για τη Στρατηγική Ευρώπη 2020 και για το Σύμφωνο για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση (έγγρ. EUCO 76/12), ιδίως στην Ενιαία Αγορά. Η σημασία του για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο εκφράζεται με την απόφαση της Επιτροπής να εκδίδει, από το 2013, ετήσιες εκθέσεις για την ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς ως Παράρτημα των ΕΕΑ. Θα μπορούσε να δοθεί μεγαλύτερη προβολή στα θέματα με τα οποία ασχολείται το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας και τα οποία αφορούν άμεσα το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, όπως είναι η Πράξη Ενιαίας Αγοράς I και II, π.χ. δίνοντας μεγαλύτερη σημασία σε αυτό το έργο στο πλαίσιο της συγκεφαλαιωτικής έκθεσης της Προεδρίας ή συντάσσοντας ετήσια έκθεση για τα μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης. 13439/12 ΔΛ/σα 3
3. Διάλογος: Ο διάλογος, διμερής και πολυμερής, είναι βασικός για την εξασφάλιση της ποιότητας και της κυριότητας των ΑΧΣ. Πέραν του τακτικού διαλόγου μεταξύ των ανά χώρα υπηρεσιών της Επιτροπής και των κρατών μελών, το 2012, η Επιτροπή διεξήγαγε διμερείς συζητήσεις για το εξάμηνο τον Ιανουάριο. Όμως, οι συζητήσεις ήταν σύντομες, τεχνικές και δεν συνδέονταν πλήρως με τη διατύπωση ΑΧΣ. Ο βαθύτερος διάλογος από το αρχικό στάδιο, μεταξύ άλλων, μέσω επαφών υψηλότερου επιπέδου και πολιτικών επαφών, θα μπορούσε να παράσχει καλύτερη ενημέρωση για την εφαρμογή των ΑΧΣ. Επίσης, θα συμβάλει στη συμπλήρωση και αποσαφήνιση τυχόν αποκλίσεων των απόψεων σχετικά με τα γεγονότα πίσω από τις ΑΧΣ, την επακόλουθη ανάλυση της Επιτροπής και τις ίδιες τις ΑΧΣ, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό την επίτευξη συμφωνίας. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο θα μπορούσε να εκφράσει ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής να διοργανώσει τρεις σειρές διμερών συζητήσεων σε βασικά σημεία του προπαρασκευαστικού κύκλου (Οκτώβριος, Δεκέμβριος/ Ιανουάριος και Απρίλιος). Ο πολυμερής διάλογος γα τις ΑΧΣ είναι απαραίτητος για την πίεση των ομοτίμων αλλά παραμένει πρόκληση λόγω των χρονικών περιορισμών. Εντός του τωρινού χρονοδιαγράμματος, είναι πρακτικά αδύνατο για τα κράτη μέλη να εξετάσουν τις ΑΧΣ τους και τις ΑΧΣ άλλων 26 κρατών μελών σε μία εβδομάδα. Το 2012, επήλθαν ορισμένες βελτιώσεις, ιδίως η «θεματική εποπτεία» από την Επιτροπή Απασχόλησης και την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας (ΕΚΠ). Ο κανόνας «συμμόρφωση ή εξήγηση», (το Συμβούλιο οφείλει να δίνει εξηγήσεις όταν τροποποιεί τις συστάσεις της Επιτροπής - έγγρ. 11321/2/12), βελτίωσε τη διαφάνεια αλλά δεν φαίνεται να ενίσχυσε σημαντικά την πίεση των ομοτίμων. Στον επόμενο κύκλο, ο οποίος αρχίζει το φθινόπωρο του 2012, οι θεματικές συζητήσεις για πρωταρχικά θέματα σε επίπεδο επιτροπών και Συμβουλίου θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προετοιμασία της διαχείρισης ΑΧΣ. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο θα μπορούσε να εκφράσει ικανοποίηση για την προθυμία της Επιτροπής να συνεχίσει την πολυμερή εποπτεία των ΑΧΣ καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Λόγω της αυξανόμενης σημασίας του εξαμήνου, ο διάλογος θα πρέπει να επεκταθεί στα κοινοβούλια και σε άλλους φορείς. Δεδομένων των χρονικών περιορισμών για τις ΑΧΣ, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να μελετήσουν τον τρόπο συμμετοχής των εθνικών κοινοβουλίων και, κατά περίπτωση, των οργανώσεων κοινωνικών εταίρων, κατά την πρώτη φάση του εξαμήνου. 13439/12 ΔΛ/σα 4
4. Διαχείριση ΑΧΣ: Κατά τη διάρκεια του κύκλου του 2012 βελτιώθηκε ο χρονικός προγραμματισμός η έγκαιρη υποβολή ΕΕΑ βελτίωσε την προετοιμασία των συζητήσεων πριν από το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, χωρίς, ωστόσο, να επηρεάσει το χρονικό προγραμματισμό των ΑΧΣ. Η διαχείρισή τους έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός 3 εβδομάδων τον Ιούνιο, αφήνοντας στα κράτη μέλη περιορισμένο χρόνο για ανάλυση και συζήτηση. Η σωστή αντιμετώπιση των χρονικών περιορισμών απαιτεί επανεξέταση των χρονοδιαγραμμάτων της Επιτροπής και των κρατών μελών για στατιστικές, κατάρτιση προϋπολογισμού κλπ., συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στη δέσμη των έξι νομοθετικών μέτρων. Αυτό μόνο στο μέλλον θα μπορούσε να εξετασθεί. Στο ίδιο πλαίσιο, θα μπορούσε να αξιολογηθεί αν η διαδικασία ΑΧΣ θα πρέπει να διοργανωθεί σε κύκλο μεγαλύτερης διάρκειας, π.χ. ανά διετία. Θα μπορούσαν να προβλεφθούν ετήσιες διαδικασίες για ορισμένα κράτη μέλη, βάσει ταξινόμησης και λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες. Βάσει των τωρινών περιορισμών, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση, υποβάλλοντας τα Εθνικά Μεταρρυθμιστικά Προγράμματα και τα Προγράμματα Σταθερότητας και Σύγκλισης έως τα μέσα Απριλίου, χάρη στη δέσμευση της Επιτροπής να παράσχει εγκαίρως κατευθυντήριες γραμμές για τη δομή και το περιεχόμενο των ΕΜΠ. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα μπορούσε να εξετάσει τη δυνατότητα να υποβάλει νωρίτερα τις ΑΧΣ. Η Προεδρία, από κοινού με την Επιτροπή και τους προέδρους των επιτροπών, π.χ. μέσω συζητήσεων στρογγυλής τράπεζας, θα μπορούσε να δρομολογήσει ταχύτερο προγραμματισμό για να διευκολύνει τη διαχείριση των ΑΧΣ. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει παρουσίαση του οδικού χάρτη του εξαμήνου στο ΣΓΥ του Δεκεμβρίου. Κατά τις συζητήσεις για τις ΑΧΣ το 2012 διαπιστώθηκαν διαδικαστικές ελλείψεις, ιδίως σύγχυση όσον αφορά τους ισχύοντες κανόνες ψηφοφορίας σε επίπεδο επιτροπών. Αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ της Προεδρίας και των προέδρων των επιτροπών/ της Επιτροπής, βάσει των συμβουλών της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου (έγγρ. 11223/12), που επιβεβαιώνει ότι ισχύει η ειδική πλειοψηφία. Η ΔΜΑ δεν συγχρονίσθηκε πλήρως με τα υπόλοιπα στοιχεία του εξαμήνου. Η Έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης (ΕΜΕ) διατέθηκε μόλις τον Φεβρουάριο και τα κράτη μέλη δεν είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν τις εις βάθος επισκοπήσεις πριν διατυπωθούν οι σχετικές ΑΧΣ. Το Συμβούλιο θα μπορούσε να εκφράσει ικανοποίηση για τις προθέσεις της Επιτροπής να εγκρίνει την ΕΜΕ μαζί με την ΕΕΑ και τις εις βάθος επισκοπήσεις έως τα τέλη Μαρτίου. Η έγκαιρη υποβολή της ΕΜΕ στο ECOFIN και στο EPSCO θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην καλύτερη προετοιμασία των συζητήσεων για τις ΑΧΣ. 13439/12 ΔΛ/σα 5