«ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» Έρευνα Συγκυρίας και Επιχειρηματικού κλίματος Σύνοψη ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης «Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης»
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΙΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΕΣ ΓΙΑ ΤΟ Β' ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2014 ΟΙ ΑΘΗΝΑΪΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ... 3 2. ΤΟ ΒΑΣΙΚO ΣΥΜΠEΡΑΣΜΑ:... 4 2.1 Πωλήσεις... 4 2.2 Απασχόληση... 4 2.3 Επενδυτικές δαπάνες... 5 2.4 Συνθήκες ρευστότητας... 5 2.5 Τιμές χρέωσης στους πελάτες... 5 2.6 Χρονικό διάστημα για την είσπραξη των απαιτήσεων... 5 2.7 Χρονικό διάστημα για την εξόφληση των υποχρεώσεων... 6 2.8 Βαθμός αισιοδοξίας για το μέλλον της επιχείρησης... 6 2.9 Αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία... 6 2.10 Εμπόδια στην επιχειρηματικότητα... 6 2.11 Εκτιμήσεις για την πορεία του κλάδου, στον οποίο δραστηριοποιούνται... 6 2.12 H παρούσα οικονομική συγκυρία ευνοεί την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης;... 7 Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 2
1. ΠΙΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΕΣ ΓΙΑ ΤΟ Β' ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2014 ΟΙ ΑΘΗΝΑΪΚΈΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ Καλύτερο δεύτερο εξάμηνο ή τουλάχιστον όχι χειρότερο από το πρώτο του 2014 αναμένουν οι επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στα διοικητικά όρια του Δήμου Αθηναίων, όπως προκύπτει από την έρευνα της Κοινοπραξίας για το σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 150 επιχειρήσεων. Η έρευνα «Παρακολούθηση της συγκυρίας και του επιχειρηματικού κλίματος» πραγματοποιήθηκε από τα μέσα Μαΐου έως τα μέσα Ιουνίου του 2014 μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων, με στοχευμένο ερωτηματολόγιο σε βασικές παραμέτρους της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 3
2. ΤΟ ΒΑΣΙΚO ΣΥΜΠEΡΑΣΜΑ Από τις απαντήσεις των επιχειρήσεων διαπιστώνεται βελτίωση των προσδοκιών για το δεύτερο εξάμηνο του έτους, σε αντίθεση με το πρώτο εξάμηνο για το οποίο οι αρνητικές εκτιμήσεις υπερτερούν. Η διαφαινόμενη τάση εξομάλυνσης του εγχώριου οικονομικού περιβάλλοντος φαίνεται ότι είναι η βασική αιτία που επηρεάζει ανάλογα τις προσδοκίες των επιχειρήσεων για το άμεσο μέλλον, με το αίσθημα περιορισμού των απωλειών να αποτελεί πλέον την κυρίαρχη τάση. Ετσι, οι εκτιμήσεις για την πορεία των υπό εξέταση μεγεθών στο δεύτερο μισό του έτους μετακινούνται από το αρνητικό έδαφος του πρώτου εξαμήνου κατά κύριο λόγο προς το ουδέτερο και δευτερευόντως προς θετικά επίπεδα. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας «Παρακολούθηση της συγκυρίας και του επιχειρηματικού κλίματος» είναι τα ακόλουθα: 2.1 Πωλήσεις Για το πρώτο εξάμηνο, οι επιχειρήσεις που εκτιμούν πτώση των πωλήσεων υπερισχύουν αριθμητικά αυτών που εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους σημείωσαν ανοδική πορεία (35,6% έναντι 22,8% αντίστοιχα). Ο συσχετισμός αυτός αλλάζει στις προσδοκίες για το δεύτερο εξάμηνο, με τον αριθμό των επιχειρήσεων που αναμένει αύξηση του κύκλου εργασιών να υπερτερεί έναντι αυτών που αναμένουν περαιτέρω μείωση (29,6%, έναντι 25,4%). Επισημαίνεται, πάντως, ότι η στασιμότητα των πωλήσεων αποτελεί την κυρίαρχη απάντηση και για τα δυο εξάμηνα (40,1% για το πρώτο και 45,1% για το δεύτερο εξάμηνο). Σε κλαδικό επίπεδο, στο πρώτο εξάμηνο οι πιο αρνητικές εκτιμήσεις προέρχονται από τον κατασκευαστικό και εμπορικό τομέα. Οι δυο κλάδοι υστερούν σε αισιοδοξία, έναντι των υπολοίπων, και για το δεύτερο εξάμηνο. Για το δεύτερο εξάμηνο, σε επίπεδο νομικής μορφής, πιο αισιόδοξη εμφανίζεται η κατηγορία των ΟΕ, ενώ αντίθετα, τόσο οι Ε.Ε όσο και οι Ε.Π.Ε. διαμορφώνουν αρνητικά ισοζύγια απαντήσεων και στα δυο εξάμηνα. Οι ΑΕ, επίσης, προσδοκούν καλύτερο δεύτερο εξάμηνο. Σε επίπεδο μεγέθους, η κατηγορία των πολύ μικρών επιχειρήσεων εξακολουθεί να διαμορφώνει τις πιο θετικές προσδοκίες σχετικά με την πορεία των πωλήσεων και στο δεύτερο μισό του χρόνου. Πιο ενισχυμένες είναι οι προσδοκίες των επιχειρήσεων με εξαγωγική δραστηριότητα, με τη συντριπτική πλειονότητα να μην αναμένει συρρίκνωση εργασιών. Υπογραμμίζεται, πάντως, ότι οι εξαγωγικές επιχειρήσεις στα διοικητικά όρια του Δήμου Αθηναίων είναι σχετικά λίγες (αντιπροσωπεύουν το 20% του συνόλου) και οι εξαγωγικές τους επιδόσεις (σε όρους αξίας πωλήσεων) αξιολογούνται ως ιδιαίτερα φτωχές, σύμφωνα με την οικονομική χρήση του 2013. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, όπως διαπιστώνει η έρευνα, διαθέτουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους στις διεθνείς αγορές κυρίως μέσω διαπροσωπικών επαφών, ενώ ιδιαίτερα περιορισμένη είναι η αξιοποίηση του διαδικτύου. 2.2 Απασχόληση Η συντριπτική πλειονότητα (άνω του 70%) αναφέρει ότι ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης στην επιχείρησή τους παραμένει σε σταθερά επίπεδα και για τα δύο υπό εξέταση 6μηνα, Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 4
γεγονός που υποδηλώνει ότι ενισχύονται σταδιακά οι προσδοκίες για σταθεροποίηση των θέσεων απασχόλησης στο άμεσο μέλλον. Μάλιστα, για το δεύτερο εξάμηνο το 81% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι δεν θα μεταβληθεί ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης. 2.3 Επενδυτικές δαπάνες Η πλειονότητα των συμμετεχόντων (62,5%) εκτιμά ότι οι επενδυτικές δαπάνες της επιχείρησης δε σημείωσαν μεταβολή κατά το 1ο εξάμηνο. Το υπόλοιπο 37,5% επιμερίζεται σχεδόν ισότιμα μεταξύ της «αύξησης» και της «μείωσης» των επενδυτικών δαπανών. Για το δεύτερο εξάμηνο, το 21,2% θα προβεί σε αύξηση αυτών των δαπανών, το 12,1% σε μείωση και το περίπου 67% δηλώνει στασιμότητα. 2.4 Συνθήκες ρευστότητας Το 44% των επιχειρήσεων αναφέρει επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας στο πρώτο μισό του έτους. Για το δεύτερο εξάμηνο, η πλειονότητα (51%) δεν αναμένει περαιτέρω επιδείνωση. 2.5 Τιμές χρέωσης στους πελάτες Η πλειονότητα των επιχειρήσεων (56%) αναφέρει ότι οι τιμές χρέωσης των προϊόντων/υπηρεσιών παραμένουν σταθερές καθόλη τη διάρκεια του έτους τόσο για τους εγχώριους πελάτες όσο και για τους πελάτες από το εξωτερικό (για τις επιχειρήσεις με εξαγωγική δραστηριότητα). Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι προβλέψεις για την εσωτερική ζήτηση είναι αρνητικότερες από ότι για τη ζήτηση από το εξωτερικό, η αύξηση των τιμών στην εγχώρια αγορά είναι σαφώς δημοφιλέστερη επιλογή, ενώ στο εξωτερικό ακολουθείται σταθερή τιμολογιακή πολιτική. 2.6 Χρονικό διάστημα για την είσπραξη των απαιτήσεων Το απαιτούμενο χρονικό διάστημα για την είσπραξη των απαιτήσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων, δείχνει σε γενικές γραμμές να προσαρμόζεται με την αντίστοιχη εξέλιξη του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί για την εξόφληση των υποχρεώσεων τους. Το 58% εκτιμά ότι ο απαιτούμενος αριθμός ημερών για την είσπραξη των απαιτήσεων δεν σημείωσε ουσιαστική μεταβολή κατά τη διάρκεια του 1 ου εξαμήνου, όμως για το 27,5% ο αριθμός αυτός αυξήθηκε. Για το δεύτερο μισό του έτους, το 77% θεωρεί ότι θα διατηρηθεί η ίδια κατάσταση, ενώ το 13% εκτιμά ότι θα υπάρξει επιδείνωση και θα αυξηθεί ο απαιτούμενος αριθμός ημερών για την είσπραξη. Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 5
2.7 Χρονικό διάστημα για την εξόφληση των υποχρεώσεων Ως προς την εξόφληση των υποχρεώσεων της επιχείρησης, το 62% εκτιμά ότι ο απαιτούμενος αριθμός ημερών δεν σημείωσε ουσιαστική μεταβολή κατά τη διάρκεια του 1ου εξαμήνου του έτους, όμως για το 27,3% αυξήθηκε. Για το δεύτερο εξάμηνο, το 80% αναμένει ίδια κατάσταση με το πρώτο, με το 12% να εκτιμά ότι θα υπάρξει επιδείνωση και ο απαιτούμενος αριθμός ημερών θα αυξηθεί. 2.8 Βαθμός αισιοδοξίας για το μέλλον της επιχείρησης Το αίσθημα της αισιοδοξίας των συμμετεχόντων στην έρευνα σχετικά με το μέλλον της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας διαμορφώνεται από λίγο έως αρκετά αισιόδοξο. Για το δεύτερο εξάμηνο, πάντως, κύριος στόχος των επιχειρήσεων είναι η επιβίωση, με ποσοστό 41,1%. Η ανάπτυξη είναι ο δεύτερος στόχος με 31,8% και η διατήρηση της σταθερότητας ο τρίτος σημαντικότερος στόχος με 27,2%. 2.9 Αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία Η ένταση και η διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώθησε το 75,2% των επιχειρήσεων να προβεί ήδη σε οργανωτικές και λειτουργικές αλλαγές, ενώ το 24,8% διατήρησε ανελαστική στάση. Η συντριπτική πλειονότητα (42,9%) των οργανωτικών αλλαγών αφορά τη μείωση των τιμών σε προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, κάτι που έχει λάβει χώρα από τα παρελθόντα έτη. Ακολουθούν, ο περιορισμός της δραστηριότητας της επιχείρησης με ποσοστό 29,5%, η μείωση των θέσεων απασχόλησης και η μείωση των μισθών με 24,1% και 13,4% αντίστοιχα, ο περιορισμός των λειτουργικών δαπανών (11,6%), ενώ στις υπόλοιπες κατηγορίες με ποσοστά κάτω του 10% περιλαμβάνεται η επέκταση/διαφοροποίηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η αλλαγή της στρατηγικής για την πιο αποτελεσματική προώθηση των προϊόντων, η ενσωμάτωση ελαστικού ωραρίου, η αναδιοργάνωση, η αλλαγή έδρας, ενώ το μικρότερο ποσοστό απόκρισης κατέχει η αύξηση του χρονικού διαστήματος εξόφλησης των υποχρεώσεων (2,7%). 2.10 Εμπόδια στην επιχειρηματικότητα Κυριότεροι παράγοντες περιορισμού της τρέχουσας δραστηριότητας των επιχειρήσεων αναδεικνύονται οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές των επιχειρήσεων, η συρρίκνωση της εγχώριας κατανάλωσης και η έλλειψη ρευστότητας. 2.11 Εκτιμήσεις για την πορεία του κλάδου, στον οποίο δραστηριοποιούνται Οι συμμετέχοντες στην έρευνα είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τις επιδόσεις του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται σε σχέση με τις επιδόσεις της επιχείρησής τους ως ξεχωριστή οντότητα. Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 6
2.12 H παρούσα οικονομική συγκυρία ευνοεί την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης; Για το 51% των ερωτηθέντων η απάντηση ήταν «ΜΑΛΛΟΝ ΟΧΙ». Ανάδοχος: Κοινοπραξία για το 7