Α Ν Α Π Λ Α Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Χ Ω Ρ Ω Ν Σ Τ Η Ν Σ Υ Ν Ο Ι Κ Ι Α Μ Ο Υ Τ Τ Α Λ Ο Υ. Περιγραφική Έκθεση ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

Α Ν Α Π Λ Α Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Χ Ω Ρ Ω Ν Σ Τ Η Ν Σ Υ Ν Ο Ι Κ Ι Α Μ Ο Υ Τ Τ Α Λ Ο Υ 75371 Περιγραφική Έκθεση ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

1 Εικ 1.Προτεινόμενη δαμόρφωση πλατείας Ισμέτ Ινονού Περιγραφή αρχιτεκτονικής πρότασης: Ένας περίπατος στο Μούτταλο ξαφνιάζει τον επισκέπτη που δεν γνωρίζει την ιστορία της περιοχής. Παλαιά κτήρια ανεπαρκώς συντηρημένα, απουσία σύγχρονων κατασκευών, ονόματα οδών που φέρουν τουρκικές ή τουρκοκυπριακές προσωπικότητες και μια μεγάλη επιγραφή στην πλατεία Δεν Ξεχνώ, Τα σύνορα μας είναι στην Κερύνεια. Τα παραπάνω αποτελούν ορισμένα χαρακτηριστικά που συνθέτουν σήμερα το τοπίο του Μουττάλου. Ένα τοπίο που έχει διαμορφωθεί ως απόρροια μιας αλληλουχίας γεγονότων που έφεραν την περιοχή από τουρκοκυπριακή γειτονιά, να μετατρέπεται σε εθνοτικό θύλακα και στη συνέχεια σε προσφυγική συνοικία. Τα τραγικά γεγονότα του παρελθόντος φορτίζουν το τοπίο με θλιβερές μνήμες.

2 Η πρόταση θεωρεί ότι η ανάπλαση που προβλέπεται οφείλει να μην εντείνει την παραπάνω φόρτιση, αλλά αντίθετα να απαντάει στις μνήμες της σύγκρουσης και του διαχωρισμού, προβάλλοντας ένα κοινό τόπο για όλους όσους κατοικούν, κατοίκησαν ή και θα κατοικήσουν στον Μούτταλο. Και ο αδιαμφισβήτητος κοινός τόπος όλων είναι η ίδια η κυπριακή γη, το χώμα και η βλάστηση που τη χαρακτηρίζει. Υπό αυτό το σκεπτικό η πρόταση προβάλει την κυπριακή γη μέσω της υλικότητας των μεγάλων σκληρών επιφανειών που διατρέχουν το χώρο και μέσω της εκτεταμένης φύτευσης με δέντρα, αρωματικά φυτά, βότανα και χλόη που χαρακτηρίζουν το τοπίο του νησιού. Σε αυτό το πλαίσιο, τα σκληρά δάπεδα που απαιτούνται τόσο για τη διαδρομή που διατρέχει τον πυρήνα του ιστού της περιοχής, όσο και για τις επιμέρους παρεμβάσεις προτείνεται να διαμορφωθούν με συμπαγείς οπτόπλινθους (τούβλα), δηλαδή κιβωτιόσχημα τεμάχια ψημένης κυπριακής αργίλου. Έτσι η γη, το ίδιο το χώμα της Κύπρου διατρέχει την σύνθεση στο σύνολο της πρότασης. Η επιλογή του υλικού συνειδητά δεν ακολουθεί την συνήθη πρακτική χρήσης λιθοσωμάτων ως υλικού διαμόρφωσης οδών και δημόσιων χώρων, που συχνά συνδέεται με μια στερεότυπη ερμηνεία των κατασκευαστικών τρόπων της παράδοσης, διότι δεν επιθυμείται η αναπαραγωγή ιστορικών κατασκευαστικών πρακτικών, έστω και σε μια σύγχρονη εκδοχή τους. Αντίθετα επιδιώκεται η προβολή μιας ξεκάθαρα σύγχρονης διαμόρφωσης, απαλλαγμένης από στερεότυπα που να φέρει την δική της ιδιαίτερη ταυτότητα, αποτελώντας και το χαρακτηριστικό σημάδι της περιοχής. Επιπλέον, στο πλαίσιο προβολής της κυπριακής γης δεσπόζει στην πρόταση η κυπριακή χλωρίδα. Ελιές, χαρουπιές, τρεμιθιές, συκαμινιές, δυόσμος, βασιλικός, θυμάρι, μελισόχορτο κ.α. συνθέτουν το ένα και αδιαίρετο κυπριακό τοπίο. Η πρόταση δεν παρακολουθεί παθητικά τα μέτωπα των κτηρίων του υφιστάμενου συνεχούς συστήματος δόμησης. Αντίθετα δημιουργεί ελεύθερες τριγωνικές χαράξεις, οι οποίες ορίζουν τις προτεινόμενες σκληρές και μαλακές επιφάνειες, διαμορφώνοντας ένα σύγχρονο χαλί που εντάσσεται ομαλά στο τοπίο. Εικ.2: Η διαμόρφωση της πλατείας Ισμέτ Ινονού: η πρόταση προβάλει την κυπριακή γη μέσω της υλικότητας των μεγάλων σκληρών επιφανειών που διατρέχουν το χώρο Στις μαλακές επιφάνειες όπου φύεται η κυπριακή χλωρίδα προτείνεται ένα δεύτερο σύστημα διαμορφώσεων ελεύθερης γεωμετρίας από ελαφριές μεταλλικές κατασκευές με ξύλινα δάπεδα, που ίπτανται ή ακολουθούν το ανάγλυφο του εδάφους, προβάλλοντας μια σχέση σεβασμού ως προς το φυσικό τοπίο. Η αντιστικτική σχέση των δυο συστημάτων αναπαριστά το διάλογο μεταξύ σκληρού και μαλακού και προβάλει το δυναμικό χαρακτήρα της ευαίσθητης επέμβασης. Οι παραπάνω επιλογές (υλικότητα, χαράξεις, φύτευση) διαμορφώνουν τον ενιαίο χαρακτήρα της πρότασης, ακολουθώντας ένα ευέλικτο κοινό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο, το οποίο απαντά στα χαρακτηριστικά του εκάστοτε τοπίου.

3 Οι συνθετικές επιλογές για τις επιμέρους τρεις περιοχές μελέτης έχουν ως εξής: Περιοχή του τζαμιού (πρώην εκκλησία της Αγίας Σοφίας): Στην περιοχή του Τζαμιού η πρόταση ακολουθεί τις απαιτήσεις του διαγωνισμού για τη διαμόρφωση εκτεταμένου χώρου στάθμευσης, προσφέροντας τον ικανοποιητικό αριθμό των 111 θέσεων στάθμευσης. Η άμεση γειτνίαση του χώρου στάθμευσης με το μνημείο κρίνεται προβληματική και σε αυτό το πλαίσιο προτείνεται η μεσολάβηση μιας ενδιάμεσης ζώνης πρασίνου παράλληλης με τα όρια του τζαμιού, η οποία εξασφαλίζει την απαραίτητη απόσταση μεταξύ χώρου στάθμευσης και μνημείου. Έτσι, η δημιουργία αυτού του γραμμικού πάρκου συμβάλλει στην ανάδειξη του μνημείου, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώνει μια νέα πορεία περίπατο, μέσω του οποίου ενώνεται η Ναμίλ Κεμάλ με την περιοχή που εκτείνεται ανατολικά του μνημείου. Το γραμμικό πάρκο στις θέσεις όπου συναντά τον ιστό της περιοχής μετεξελίσεται σε δυο πλατώματα, προσφέροντας στα δυτικά το χώρο στάσης που απαιτούσε ο διαγωνισμός για την κύρια διαδρομή, ενώ στα ανατολικά ένα χώρο που λειτουργεί ως είσοδος για το μνημείο και το πάρκο. Αναπλάσεις Όψεων (υπόδειγμα στην περιοχή του τζαμιού) Για τις αναπλάσεις των όψεων των μετώπων των κτηρίων προτείνονται καθαιρέσεις ευτελών νεώτερων κατασκευών, συντήρηση και αποκατάσταση λιθοδομών, συντήρηση επιχρισμάτων και αναχρωματισμοί, συντήρηση αυθεντικών κουφωμάτων, καθαίρεση νεότερων κουφωμάτων αλουμίνιου, απομάκρυνση καλωδιώσεων και άλλες επιμέρους επεμβάσεις που αναδεικνύουν την αρχιτεκτονική των κτηρίων.

4 Πλατεία Ισμέτ Ινονού Η επέμβαση που προτείνεται για την πλατεία στοχεύει στην ομαλή της ένταξη στον ευρύτερο αναβαθμισμένο δημόσιο χώρο που προτείνεται, στην καλύτερη προσαρμογή της στην κατωφέρεια του εδάφους, στη δημιουργία ενός καλύτερου διαλόγου με τα κτήρια που την περιβάλουν και ειδικά με τα καφενεία και στην παροχή συνθηκών άνεσης για τους μελλοντικούς της χρήστες. Σε αυτό το πλαίσιο ακολουθείται η προτροπή του διαγωνισμού για κατάργηση της οδού Ισμέτ Ινονού, προτείνεται η ενοποίηση του κυρίως σώματος της πλατείας με τις άλλες παρακείμενες οδούς μέσω της εφαρμογής του δαπέδου που προτείνεται για τις σκληρές επιφάνειες στο σύνολο της πρότασης και αναιρείται η προβληματική υψομετρική διαφορά της με τα κτήρια που την περιβάλλουν. Έτσι, η πλατεία μέσω ενός συστήματος σχισιμάτων της γης, τριγωνικών πρανών και ραμπών εντάσσεται ομαλά στο ανάγλυφο του τόπου και στρέφει την μεγαλύτερη της περιοχή προς τα καφενεία που αποτελούν και την καρδιά κάθε κυπριακής πλατείας, αναιρώντας την σημερινή προβληματική της σχέση με αυτά. Εικ.3: Βορειοανατολική άποψη της πλατείας Στην περιοχή των καφενείων προτείνεται επιπλέον ένα ενιαίο σύστημα ελαφριών ως αίσθηση στεγάστρων, προς αντικατάσταση των σημερινών πρόχειρων κατασκευών για την προστασία (κυρίως από τη βροχή) του χώρου των τραπεζοκαθισμάτων. Στις υπόλοιπες υποπεριοχές της όμως προβλέπεται έντονη φύτευση η οποία παρέχει σκιά και προβάλει την κυπριακή χλωρίδα. Στα νότια προτείνεται ο ανασχεδιασμός του χώρου στάθμευσης ώστε να μετατοπιστεί από το όριο του γκρεμού και να δημιουργηθεί ένας χώρος πρασίνου, ο οποίος να ενοποιείται με την πλατεία. Επιπλέον καταργείται η νοτιανατολική είσοδος των αυτοκινήτων προκειμένου η νότια περιοχή της πλατείας να ενωθεί με την υπόλοιπη της διαμόρφωση.

5 Σπηλιές των κρημνών: Ο γεωφυσικός σχηματισμός του γκρεμού και η άπλετη θέα που προσφέρεται προς την πόλη και τη θάλασσα είναι τα δυο κύρια χαρακτηριστικά του υπό διαμόρφωση χώρου. Η πρόταση αποβλέπει στη δημιουργία ενός πάρκου στο οποίο να αναδεικνύεται τόσο το φυσικό κάλλος, όσο και η θέα. Ο χώρος στο κατώτερο επίπεδο του γκρεμού διευρύνεται με την ελαφρά μετατόπιση του δρόμου, ώστε να προσφερθεί μια στοιχειώδης ανάσα στο τοπίο. Στο εν λόγω επίπεδο, τριγωνικής κάτοψης πρισματικά αναχώματα ορίζουν τρεις χώρους στάσης στους οποίους η θέα εναλλάσσεται: προς τις σπηλιές και το γύρω τοπίο. Ανάμεσα στα φυτεμένα πρισματικά αναχώματα και το φυσικό όριο των σπηλιών σχηματίζεται ένα τεχνητό φαράγγι πυκνής φύτευσης, που υποχρεώνει τον επισκέπτη να πλησιάσει και να κινηθεί κατά μήκος του γκρεμού, πάνω στις ελαφριές κατασκευές που προτείνονται. Αυτή η πορεία εντείνει τη δραματικότητα του τοπίου και αναδεικνύει τις σπηλιές ως ένα ζωντανό μνημειακό χώρο. Εικ.4: Γενική άποψη της διαμόρφωσης των σπηλιών του κρημνού

6 - Λεπτομέρεια της μεταλλικής κατασκευής Στην εν λόγω πορεία, χώροι που εξυπηρετούν την περιοδική έκθεση έργων τέχνης, προβάλουν το σύγχρονο κυπριακό πολιτισμό εντός του κυπριακού τοπίου, εμπλουτίζοντας την εμπειρία του επισκέπτη. Ο χώρος συγκέντρωσης που απαιτείται διαμορφώνεται ως μια πλατφόρμα στο κεντρικό πλάτωμα που δημιουργείται εντός του πρασίνου στα όρια του γκρεμού. Στο χώρο στρέφεται και καδράρει το κεντρικό πρισματικό ανάχωμα καθώς και το αμφιθέατρο 250 θέσεων που προτείνεται, ώστε το σύνολο του χώρου να λειτουργεί με φόντο το βράχο. Στο χώρο που διαμορφώνεται στην ανώτερη στάθμη του γκρεμού διαμορφώνονται διαδρομές και πλατώματα που σταδιακά χάνουν την υλικότητα τους συναντώντας το χώμα και προσφέρονται όλες οι απαραίτητες ανέσεις για περίπατο και στάση.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΜΟΥΤΤΑΛΟΥ 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 ΕΝΤΥΠΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ α/α ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΣΟ [ ] Προκαταρκτικά 1. 60.000 2. Καθαιρέσεις ευτελών κατασκευών 30.000 3. Εργασίες υποδομών έργων 495.000 4. Δαπεδοστρώσεις 300.000 5. Στέγαστρα 110.000 6. Αστικός εξοπλισμός, σημάνσεις, κυγκλιδώματα, άλλες κατασκευές 70.000 7. Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις Φωτισμός 8. Χώροι Υγιεινής 9. 9.1 9.2 9.3 Διάφορα (καθορίστε) Μεταλλικές κατασκευές πορειών Μετατόπιση Δρόμου Φυτεύσεις 10. Απρόβλεπτα (5%) 11. Ολικό Προκαταρκτικό Κόστος 180.000 50.000 175.000 120.000 170.000 90.000 1.850.000 Σημείωση: Εργασίες για υπογειοποίηση ηλεκτρικής, υδατοπρομήθειας, CYTA, όμβριων και ΣΑΠΑ είναι εκτός προϋπολογισμού.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΑ 01/04 ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΛ.1/1000, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ, ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΟΨΕΩΝ ΚΛ. 1/200 ΠΙΝΑΚΙΔΑ 02/04 ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΤΖΑΜΙΟΥ (ΠΡΩΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ):ΚΑΤΟΨΗ ΚΛ.1/200, ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΚΛ.1/25. ΠΙΝΑΚΙΔΑ 03/04 ΠΛΑΤΕΙΑ ΙΣΜΕΤ ΙΝΟΝΟΥ:ΚΑΤΟΨΗ ΚΛ.1/200, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΙΔΑ 04/04 ΣΠΗΛΙΕΣ ΤΩΝ ΚΡΗΜΝΩΝ: ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΚΑΤΟΨΗ ΚΛ.1/200, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ