ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΕΛΙΚΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΟΕΡΓΟ 1: Ενέργειες Συντονισμού, βιωσιμότητας, δημοσιότητας διάχυσης, και υποστήριξης των ΟΤΑ καθώς και Ποιοτικού Ελέγχου ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π2 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΚΕΠΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΙΖΟΝΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 0
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΕΛΙΚΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΜΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΚΟΣΜΗΤΩΡ ΕΣΔΥ ΥΠΟΕΡΓΟ 1 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ, ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΟΤΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π2 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΚΕΠΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΙΖΟΝΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 Τι αφορά το έργο;... 5 Στόχος του έργου... 6 Δομή του έργου... 7 Διάρκεια και χρονοδιάγραμμα έργου... 10 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης... 10 Οργανωτική δομή ομάδας έργου... 11 Στόχος του παρόντος παραδοτέου... 12 Δομή και ενέργειες του παραδοτέου Δημιουργία Ιστοσελίδας υποστήριξης των ΑΚΕΠΥ παροχής πληροφοριών για την αγωγή υγείας των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, Δευτερογενούς Πρόληψης και Αποφυγής Ατυχημάτων... 13 Ομάδα εκπόνησης του παραδοτέου... 14 1. Συλλογή Στοιχείων... 15 2. Δημιουργία Ιστοσελίδας... 15 3. Αξιολόγηση, επιλογή Στοιχείων και συγγραφή Πληροφοριακού Υλικού... 25 Εισαγωγή... 33 1. AIDS... 35 2. Αγωγή Υγείας... 37 3. Αιμορροΐδες... 40 4. Ακράτεια ούρων... 41 2
5. Αλκοόλ... 42 6. Αλτσχάιμερ... 45 7. Αναιμία γυναικών λόγω έλλειψης σιδήρου... 47 8. Ανάπτυξη του παιδιού... 48 9. Ανεμοβλογιά... 62 10. Αντισύλληψη και Οικογενειακός Προγραμματισμός... 63 11. Αρθρίτιδες... 66 12. Άσθμα... 69 13. Άσκηση... 72 14. Άσκηση και Τρίτη Ηλικία... 77 15. Ασφάλεια Φαρμάκων και Παρενέργειες... 79 16. Ατυχήματα... 81 17. Ατυχήματα και Παιδί... 106 18. Γαστρίτιδα... 109 19. Γονόρροια... 112 20. Γυναικεία Υγεία... 113 21. Δευτερογενής πρόληψη... 114 22. Διαβήτης... 117 23. Διαβήτης Κύησης... 129 24. Δίαιτα για καρδιαγγειακά νοσήματα... 130 25. Δίαιτα υπέρτασης... 131 26. Δίαιτα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων... 132 27. Διατροφή... 133 28. Διατροφή και βρεφική ηλικία... 136 29. Διατροφή και γυναίκα... 138 30. Διατροφή και εφηβική ηλικία... 140 31. Διατροφή και παιδική ηλικία... 142 32. Εγκεφαλικό... 146 33. Εγκυμοσύνη... 150 34. Εγκυμοσύνη και υπέρταση... 152 35. Εγκυμοσύνη μετά τα 35... 154 36. Εγκυμοσύνη στην εφηβεία... 154 37. Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών... 156 38. Εμβολιασμοί... 161 39. Εμμηνόπαυση... 165 40. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και Ασφάλεια του ασθενή... 166 41. Εποχική Γρίπη... 167 42. Έρπης... 169 43. Ερυθρά... 170 44. Ημικρανία... 172 45. Ηπατίτιδα... 173 46. Θηλασμός... 176 3
47. Ιλαρά... 178 48. Ιός του Δυτικού Νείλου... 180 49. Κάπνισμα... 181 50. Καρδιαγγειακός Κίνδυνος... 185 51. Καρκίνος του μαστού... 186 52. Καρκίνος του παχέος εντέρου... 192 53. Καρκίνος του πνεύμονα... 194 54. Καρκίνος του προστάτη... 199 55. Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας... 203 56. Κοινό κρυολόγημα και καταρροή... 207 57. Κολπίτιδα... 208 58. Κονδυλώματα... 210 59. Μάτια... 212 60. Μεταβολικό Σύνδρομο... 213 61. Μηνιγγίτιδα... 214 62. Ναρκωτικά... 216 63. Οστεοπόρωση... 218 64. Οσφυαλγία... 221 65. Παιδική Παχυσαρκία... 222 66. Παρωτίτιδα... 224 67. Παχυσαρκία... 225 68. Σαλμονέλωση... 231 69. Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα... 232 70. Σεξουαλική Υγεία... 234 71. Στεφανιαία Νόσος... 235 72. Στοματική Υγεία... 237 73. Σύφιλη... 240 74. Υγεία του Παιδιού... 241 75. Υπέρταση... 242 76. Φυματίωση... 248 77. Χλαμύδια... 252 78. Χοληστερόλη... 253 79. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια... 257 80. Ψυχική Υγεία... 259 4. Επεξεργασία και καταχώρηση στοιχείων... 261 5. Τεχνική επιμέλεια του παραδοτέου... 262 6. Σχεδιασμός, παρακολούθηση και επιστημονική επιμέλεια παραδοτέου... 262 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείμενο του παρόντος είναι το Παραδοτέο ΑΠ2: Δημιουργία Ιστοσελίδας υποστήριξης των ΑΚΕΠΥ παροχής πληροφοριών για την αγωγή υγείας των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, Δευτερογενούς Πρόληψης και Αποφυγής Ατυχημάτων του υποέργου 1, του έργου «ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ», το οποίο έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007 2013 με τελικό δικαιούχο την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας και ανάδοχο την ένωση εταιρειών «Planning Group Α.Ε.» και ΝΕΣΤΩΡ Συμβουλευτική Α.Ε.». Το παρόν παραδοτέο αποτελεί το πρώτο παραδοτέο του υποέργου 1. Τι αφορά το έργο; Το έργο αφορά την υλοποίηση μελέτης ωρίμανσης για την δημιουργία σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας. Τα Ανοικτά Κέντρα Προστασίας της Υγείας (Walk In Centers), ένας επιτυχημένος θεσμός στη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και αλλού, διαχειρίζονται για τον ασθενή τον μικρό κίνδυνο υγείας και παράλληλα δίνουν την κατάλληλη πληροφόρηση για την διαχείριση του μεγαλύτερου κινδύνου. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες και δραστηριότητες στα Βρετανικά κέντρα προστασίας υγείας, είναι συνήθως οι ακόλουθες (www.nhs.uk): επείγουσα αντισύλληψη, πόνοι στομάχου, εμετοί, διάρροια και δυσπεψία, προβλήματα οφθαλμών και αυτιών, προβλήματα υγείας γυναικών, αμυχές, κοψίματα, δαγκώματα, τσιμπήματα, μικροτραυματισμοί και μικρο ασθένειες, μολύνσεις, δερματικές παθήσεις (εγκαύματα ηλίου, εξανθήματα), έλεγχος αρτηριακής πίεσης, διάστρεμμα, μικρά εγκαύματα, πληροφορίες για την αγωγή και την προαγωγή της υγείας, υποστήριξη για την διακοπή του καπνίσματος. 5
Αντικείμενο του έργου αποτελεί η υλοποίηση μελέτης με τίτλο «Μελέτη αναγκών και εφαρμογής ανοικτών κέντρων προστασίας της υγείας για την τοπική αυτοδιοίκηση (WALK IN CENTERS)». Στόχος της μελέτης είναι ο προσδιορισμός των αναγκών και δυνατοτήτων που υπάρχουν στην Ελληνική επικράτεια για δημιουργία ανοικτών κέντρων προστασίας της δημόσιας υγείας που θα ενσωματώνονται λειτουργικά στις δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθορίζοντας ταυτόχρονα τις συγκεκριμένες, προδιαγεγραμμένες και τυποποιημένες υπηρεσίες που θα πρέπει να παρέχονται σε αυτά. Στόχος του έργου Στόχος της μελέτης ωρίμανσης είναι η διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με συγκεκριμένες και προδιαγεγραμμένες και τυποποιημένες παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας. Το προτεινόμενο εγχείρημα αναφέρεται στην πρώτη επαφή των ασθενών με τις υγειονομικές υπηρεσίες για τη διαχείριση του μικρού κινδύνου, την αγωγή και προαγωγή της υγείας, την εποπτεία της δευτερογενούς πρόληψης, την έγκυρη πληροφόρηση και την υποστήριξη για κατάλληλο προσανατολισμό και ενημερωμένη και ορθή επιλογή των κατάλληλων υπηρεσιών υγείας, διευκολύνοντας και βελτιώνοντας τη πρόσβαση του πληθυσμού σ αυτές τις υπηρεσίες. Με βάση τα παραπάνω, η μελέτη σκοπό έχει να εξετάσει την ανάγκη και εναλλακτικούς τρόπους δημιουργίας Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που στις δραστηριότητές τους θα περιλαμβάνονται η αντιμετώπιση περιπτώσεων μικρού κινδύνου όπως το κρυολόγημα, το μικροτραύμα και άλλα, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν ως κέντρα πληροφόρησης για θέματα υγείας. 6
Δομή του έργου Το έργο έχει επιμερισθεί σε δύο υποέργα ως εξής: Υποέργο 1: Ενέργειες συντονισμού ποιοτικού ελέγχου και διάχυσης του έργου Το υποέργο 1 υλοποιείται από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας με ίδια μέσα (αυτεπιστασία) και περιλαμβάνει Έκθεση Ενεργειών διοίκησης και συντονισμού υλοποίησης του έργου τις εξής εργασίες: Επιστημονική παρακολούθηση και συντονισμός, Διάχυση της μελέτης και ανάπτυξη υποστηρικτικής ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης με πληροφορίες υγείας και τα παραδοτέα: (α)π 1 Διάχυση των ευρημάτων και των υποδείξεων καθώς και προώθησης των επιλεγμένων προτύπων της μελέτης (α)π 2 Δημιουργία Ιστοσελίδας υποστήριξης των ΑΚΕΠΥ παροχής πληροφοριών για την αγωγή υγείας των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, Δευτερογενούς Πρόληψης και Αποφυγής Ατυχημάτων Υποέργο 2: Σύνταξη μελέτης (πλαίσιο εφαρμογής) Οι υπηρεσίες που θα προσφέρει ο Ανάδοχος αναμένεται να βοηθήσουν: 7
στον προσδιορισμό της αναγκαιότητας δημιουργίας των ανοικτών κέντρων προστασίας της υγείας, στον καθορισμό των υπηρεσιών που θα προσφέρουν, μέσω ενός κατάλογου κλινικών/νοσολογικών οντοτήτων και προβλημάτων υγείας τα οποία τα Ανοικτά Κέντρα Προστασίας της Υγείας οφείλουν να διαχειριστούν, στον προσδιορισμό της αναγκαίας γεωγραφικής κατανομής τους στον ενδεικτικό προσδιορισμό των τεχνικών χαρακτηριστικών που αυτά θα πρέπει να έχουν και στη δημιουργία πρότασης θεσμικού πλαισίου, για την λειτουργία των Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας. Στα πλαίσια αυτά ο ανάδοχος θα προβεί συνοπτικά στα ακόλουθα: Συλλογή δεδομένων πρωτογενούς πληροφορίας Καταγραφή και αξιολόγηση διεθνών πρακτικών και μοντέλων Αξιολόγηση υφιστάμενων δομών Σύνταξη μελέτης ωρίμανσης (πλαίσιο εφαρμογής) Το υποέργο 2 έχει την ακόλουθη δομή: Συλλογή πρωτογενών δεδομένων: (σ)π 1 (σ)π 2 (σ)π 3 Ερωτηματολόγια εργαλεία Συλλογής Πρωτογενούς Πληροφορίας Σχεσιακό Σύστημα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων Στατιστική ανάλυση Τόμος παρουσίασης μεταδεδομένων που θα περιλαμβάνει: Την γεωγραφική αποτύπωση των αναγκών σχετικά με τις προσφερόμενες υπηρεσίες και δραστηριότητες 8
Την κατανομή και κατηγοριοποίηση της πληροφορίας αυτής ανά γεωγραφικό διαμέρισμα Την αποτύπωση και διαβάθμιση σε ένα ενιαίο χάρτη, των δυσκολιών πρόσβασης σε υπηρεσίες πληροφόρησης και διαχείρισης προβλημάτων «μικρού κινδύνου για την υγεία» (minor health problems) καθώς και διαχείρισης των μειζόνων παραγόντων κινδύνου Καταγραφή και αξιολόγηση Διεθνών Πρακτικών και Μοντέλων: (σ)π 4 Ανάπτυξη δεικτών και Έκθεση προδιαγραφών και αξιολόγησης Διεθνών Μοντέλων και Πρακτικών στο χώρο των Walk In Centers Αξιολόγηση των υφιστάμενων δομών: (σ)π 5 Έκθεση αξιολόγησης εναλλακτικών σχημάτων και δικτύων ολοκληρωμένης φροντίδας στην Ελλάδα Σύνταξη Μελέτης ωρίμανσης (πλαίσιο εφαρμογής): (σ)π 6 Ολοκληρωμένη Μελέτη (σχέδιο εφαρμογής) εναλλακτικών προτάσεων για την ένταξη του θεσμού των Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας στην Ελλάδα. 9
Διάρκεια και χρονοδιάγραμμα έργου Το έργο έχει συνολική διάρκεια τεσσάρων μηνών με ημερομηνία έναρξης την 14/04/2010 και λήξης την 31/12/2010. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται ο χρονικός προγραμματισμός του συνόλου του έργου : Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης 10
Οργανωτική δομή ομάδας έργου Για την εξασφάλιση της επιτυχούς υλοποίησης του έργου και τον πλήρη έλεγχο της πορείας του, έχουν σχεδιασθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες οργάνωσης, στελέχωσης και διοίκησης του συνολικού έργου. Για το σκοπό αυτό αναπτύχτηκε ιδιαίτερη οργανωτική δομή, βάσει της οποίας έγινε καταμερισμός των ρόλων και των πεδίων δράσης των εμπλεκομένων στελεχών και εμπειρογνωμόνων στις επιμέρους θέσεις και ρόλους, ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του έργου σε όλα τα στάδια και τις φάσεις αυτού και ανάλογα με την εξειδίκευση κάθε στελέχους. Οργανωτική δομή ομάδας έργου 11
Στόχος του παρόντος παραδοτέου Ο στόχος του παραδοτέου αυτού είναι να περιγράψει τις δράσεις διάχυσης και Δημοσιότητας του Έργου όπως έχουν κατανεμηθεί στο υποέργο 1, αυτεπιστασία που πραγματοποιείται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Πιο αναλυτικά σκοπός του παραδοτέου 2 είναι: Η ηλεκτρονική υποστήριξη και ενημέρωση των πολιτών που ενδιαφέρονται για θέματα αγωγής υγείας, πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, ατυχημάτων, εμβολιασμών, παιδικής υγείας, γυναικείας υγείας κλπ. Η σχετική ιστοσελίδα βρίσκεται στον ιστότοπο της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και μέσω διασύνδεσης με άλλες ιστοσελίδες θα μπορεί να παρέχει πληροφορίες στους χρήστες είτε απ ευθείας, είτε μέσω του προσωπικού των ΑΚΕΠΥ. Η χρήση της μπορεί να είναι άμεση πριν από την ολοκλήρωση της δημιουργίας των ΑΚΕΠΥ σε όλους τους χρήστες των Δημοτικών Ιστοσελίδων και της Ιστοσελίδας του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας μέσω σχετικής διασύνδεσης. Περιλαμβάνει τα συχνότερα απαντούμενα νοσήματα στη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και οι πληροφορίες θα είναι σε απλή και κατανοητή γλώσσα για τους χρήστες. Οι πληροφορίες θα είναι χρηστικές, με σκοπό να προλάβουν την εμφάνιση νοσημάτων μέσω τροποποίησης της συμπεριφοράς, να βοηθήσουν στη ανίχνευση ασθενειών, πριν εμφανισθούν συμπτώματα και να βοηθήσουν τους πολίτες να αντιμετωπίσουν καλύτερα νοσήματα που έχουν ήδη εκδηλωθεί. 12
Δομή και ενέργειες του παραδοτέου Δημιουργία Ιστοσελίδας υποστήριξης των ΑΚΕΠΥ παροχής πληροφοριών για την αγωγή υγείας των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, Δευτερογενούς Πρόληψης και Αποφυγής Ατυχημάτων Το παραδοτέο σχεδιάσθηκε και εκπονήθηκε με βάση την δομή που ακολουθεί: Ενέργειες: 1. Συλλογή Στοιχείων 2. Δημιουργία Ιστοσελίδας 3. Αξιολόγηση, επιλογή Στοιχείων και συγγραφή Πληροφοριακού Υλικού 4. Επεξεργασία και καταχώρηση Στοιχείων 5. Τεχνική επιμέλεια του παραδοτέου 6. Σχεδιασμός, παρακολούθηση και επιστημονική επιμέλεια παραδοτέου 13
Ομάδα εκπόνησης του παραδοτέου Η Ομάδα εκπόνησης του παραδοτέου αποτελείται από τους: καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλο, Κοσμήτωρα ΕΣΔΥ, Απόστολο Δόλγερα, Ερευνητή Κοινωνικών Υπηρεσιών, εξωτερικό συνεργάτη ΕΣΔΥ, και τους συνεργάτες του Τομέα Οικονομικών της Υγείας, Κώστα Οικονόμου, Ολυμπία Καρδαλά,, Αικατερίνη Μυλωνά, Λιάτσου Μαρία, Καρέλα Αγάπη, Μαρκοπούλου Ιωάννα, Ξύκη Χαρίκλεια, Δόλγερα Κωνσταντίνο, Ζάβρα Δημήτριο, Σκρούμπελο Αναστάση. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται αναλυτικά οι εργασίες της ομάδας έργου: Ενέργειες Συλλογή Στοιχείων Δημιουργία Ιστοσελίδας Αξιολόγηση, επιλογή Στοιχείων και συγγραφή Πληροφοριακού Υλικού Συνεργάτες Ζάβρας Δημήτριος Οικονόμου Κωνσταντίνος Οικονόμου Κωνσταντίνος Δόλγερας Κωνσταντίνος Καρδαλά Ολυμπία Μυλωνά Αικατερίνη Λιάτσου Μαρία Καρέλα Αγάπη Μαρκοπούλου Ιωάννα Ξύκη Χαρίκλεια Δόλγερας Απόστολος Επεξεργασία και καταχώρηση Στοιχείων Τεχνική επιμέλεια του παραδοτέου Σχεδιασμός, παρακολούθηση και επιστημονική επιμέλεια παραδοτέου Σκρουμπέλος Αναστάσης Λιάτσου Μαρία Δόλγερας Κωνσταντίνος Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή των εργασιών. 14
1. Συλλογή Στοιχείων Για να δημιουργηθεί το υλικό ενημέρωσης των ασθενειών και καταστάσεων που συμπεριλήφθησαν στην ιστοσελίδα έγινε συλλογή στοιχείων από σχετικές ιστοσελίδες στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής πηγές: Centers for Disease Control (CDC), www.cdc.gov Χάρτης Υγείας, Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, www.ygeianet.gov.gr Διασυνοριακά Κέντρα Δημόσιας Υγείας (ΔΙΚΕΔΥ), www.dikedy.gr Mayo Clinic, www.mayoclinic.com NHS Direct, www.nhsdirect.nhs.uk Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), www.nsph.gr Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, www.nsph.gr/default.aspx?page=tdy_minigitida Κέντρο Αναφοράς AIDS, www.nsph.gr/default.aspx?page=tev_ergastirio http://asclepieion.mpl.uoa.gr/pubaspis/%ce%91%ce%b3%cf%89%ce%b3%ce%ae_ %CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE% B3%CE%AE.htm#ΤΙ_ΕΙΝΑΙ_ΑΓΩΓΗ_ΥΓΕΙΑΣ2 UK National Screening Committee στο Holland et al., (2006) www.ektepn.gr/bases/by_area/by_area.htm Συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος όγκος πληροφοριών και στοιχείων τα οποία αξιολογήθηκαν με βάση τα δεδομένα και τις ανάγκες του έργου και στη συνέχεια έγινε επιλογή για χρήση στο πληροφοριακό υλικό, όπως παρουσιάζεται πιο κάτω. 2. Δημιουργία Ιστοσελίδας Για την υλοποίηση της ιστοσελίδας χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο ανάπτυξης i Box Portal Builder, μια δυναμική πλατφόρμα διαχείρισης περιεχομένου. Το i Box Portal Builder επιτρέπει την δυναμική διαχείριση, καταχώρηση και δημοσίευση περιεχομένου μέσω χρήσης HTML Editor. Είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο με web φόρμες, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογίες της Microsoft (.NET, και Oracle 10g, κλπ), επιτρέποντας οποιαδήποτε αλλαγή περιεχομένου με εύκολο και πρακτικό τρόπο. 15
Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί το Domain Name της ΕΣΔΥ (www.esdy.edu.gr) και φιλοξενείται σε ιδιόκτητους Εξυπηρετητές (Server) της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, οι οποίοι πληρούν όλες τις προδιαγραφές απόδοσης και ασφάλειας. Η ιστοσελίδα παρουσιάζεται παρακάτω μέσω εκτυπώσεων των σελίδων της. Η πρώτη σελίδα εμφανίζεται όπως παρακάτω, περιέχει το λογότυπο των ΑΚΕΠΥ και ένα συνοπτικό κείμενο για τη μελέτη, στη συνέχεια ο χρήστης μέσω της δυνατότητας «περισσότερα» μπορεί να δει το εισαγωγικό κείμενο στο οποίο δίνονται πληροφορίες για τη μελέτη «ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ», όπως φαίνεται στη παρακάτω οθόνη: 16
ή να μεταβεί στη σελίδα που υπάρχει ο κατάλογος από το Α ως το Ω των νόσων και καταστάσεων για τις οποίες δίνονται πληροφορίες, και έτσι εμφανίζονται οι παρακάτω οθόνες: 17
18
19
Επιλέγοντας το νόσημα ή τη κατάσταση που την ενδιαφέρει η χρήστης μπορεί να εισέλθει στις πληροφορίες για παράδειγμα ενδιαφέρεται να μάθει για το καρκίνο του μαστού, θα δει τις παρακάτω οθόνες: 20
21
22
23
Τα νοσήματα και οι καταστάσεις που έχουν επιλεγεί είναι αυτά που είναι συχνότερα και η γνώση των σχετικών πληροφοριών μπορούν να αλλάξουν τη συμπεριφορά των πολιτών με συνέπεια τη πρωτογενή πρόληψη ή να τους παρακινήσουν σε προσυμπτωματικό έλεγχο με συνέπεια την πρώιμη διάγνωση και έναρξη θεραπείας η οποία αλλάζει τη φυσική πορεία της νόσου, ή τέλος να πάρουν πληροφορίες για καλύτερη αντιμετώπιση της νοσηρότητας. 24
3. Αξιολόγηση, επιλογή Στοιχείων και συγγραφή Πληροφοριακού Υλικού Τα στοιχεία τα οποία συγκεντρώθηκαν, αφού αξιολογήθηκαν βάσει των αναγκών και των περιορισμών του προγράμματος, προσαρμόσθηκαν έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ενημερωτικό υλικό το οποίο απευθύνεται στο ευρύ κοινό και ιδιαίτερα μέσω του διαδικτύου. Έτσι, οι συνεργάτες του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της ΕΣΔΥ, προχώρησαν στη συγγραφή των τελικών κειμένων τα οποία αφορούν στις ασθένειες και καταστάσεις που αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα και είναι με αλφαβητική σειρά οι παρακάτω: Α 1. AIDS 2. Αγωγή Υγείας 3. Αιμορροΐδες 4. Ακράτεια ούρων 5. Αλκοόλ 6. Αλτσχάιμερ 7. Αναιμία γυναικών λόγω έλλειψης σιδήρου 8. Ανάπτυξη του παιδιού 9. Ανεμοβλογιά 25
10. Αντισύλληψη και Οικογενειακός Προγραμματισμός 11. Αρθρίτιδες 12. Άσθμα 13. Άσκηση 14. Άσκηση και Τρίτη Ηλικία 15. Ασφάλεια Φαρμάκων και Παρενέργειες 16. Ατυχήματα 17. Ατυχήματα και Παιδί Γ 18. Γαστρίτιδα 19. Γονόρροια 20. Γυναικεία Υγεία Δ 21. Δευτερογενής πρόληψη 22. Διαβήτης 23. Διαβήτης Κύησης 26
24. Δίαιτα για καρδιαγγειακά νοσήματα 25. Δίαιτα υπέρτασης 26. Δίαιτα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων 27. Διατροφή 28. Διατροφή και βρεφική ηλικία 29. Διατροφή και γυναίκα 30. Διατροφή και εφηβική ηλικία 31. Διατροφή και παιδική ηλικία E 32. Εγκεφαλικό 33. Εγκυμοσύνη 34. Εγκυμοσύνη και υπέρταση 35. Εγκυμοσύνη μετά τα 35 36. Εγκυμοσύνη στην εφηβεία 37. Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 38. Εμβολιασμοί 39. Εμμηνόπαυση 40. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και Ασφάλεια του ασθενή 41. Εποχική Γρίπη 27
42. Έρπης 43. Ερυθρά Η 44. Ημικρανία 45. Ηπατίτιδα Θ 46. Θηλασμός Ι 47. Ιλαρά 48. Ιός του Δυτικού Νείλου 28
Κ 49. Κάπνισμα 50. Καρδιαγγειακός Κίνδυνος 51. Καρκίνος του μαστού 52. Καρκίνος του παχέος εντέρου 53. Καρκίνος του πνεύμονα 54. Καρκίνος του προστάτη 55. Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας 56. Κοινό κρυολόγημα και καταροή 57. Κολπίτιδα 58. Κονδυλώματα Μ 59. Μάτια 60. Μεταβολικό Σύνδρομο 61. Μινιγγίτιδα 29
Ν 62. Ναρκωτικά O 63. Οστεοπόρωση 64. Οσφυαλγία Π 65. Παιδική Παχυσαρκία 66. Παρωτίτιδα 67. Παχυσαρκία Σ 68. Σαλμονέλωση 30
69. Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα 70. Σεξουαλική Υγεία 71. Στεφανιαία Νόσος 72. Στοματική Υγεία 73. Σύφιλη Υ 74. Υγεία του Παιδιού 75. Υπέρταση Φ 76. Φυματίωση Χ 77. Χλαμύδια 78. Χοληστερόλη 31
79. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Ψ 80. Ψυχική Υγεία Ακολουθούν τα τελικά κείμενα, όπως αυτά διαμορφώθηκαν και αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του έργου. Ενδεικτικά μαζί με τα κείμενα παρουσιάζονται και οθόνες από την ιστοσελίδα. 32
Εισαγωγή ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Το έργο «Μελέτη Εκτίμησης Αναγκών και Εφαρμογής Ανοικτών Κέντρων Προστασίας της Υγείας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση» έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007 2013 με τελικό δικαιούχο την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας. Ανάδοχος του έργου μετά από διαγωνισμό που διενεργήθηκε από την ΕΣΔΥ προέκυψε η ένωση των εταιρειών Planning Group Μελέτες Σύμβουλοι και Nestor Συμβουλευτική ΑΕ. Συνοπτική Πρόταση της Μελέτης Τα Ανοικτά Κέντρα Προστασίας της Υγείας δύνανται να παρέχουν τέσσερις κατηγορίες υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες ενός Δήμου. Οι υπηρεσίες αυτές θα παρέχονται σε ένα εκτεταμένο ωράριο. Ενδεικτικά: από τις 8.00 έως τις 22.00. Οι κατηγορίες Υπηρεσιών αφορούν: Α) Την πρωτογενή πρόληψη με την αγωγή υγείας, καθώς και την δευτερογενή πρόληψη με την εκτίμηση του κινδύνου για ασθένεια. Β) Τη συμβουλευτική για θέματα υγείας και πρόνοιας. Γ) Τη διασύνδεση και παροχή συμβουλών για τη κατάλληλη και αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων δομών περίθαλψης. Δ) Την αντιμετώπιση προβλημάτων τύπου πρώτων βοηθειών και ασθενειών μικρού κινδύνου. Συνοπτικά κάθε μία από τις κατηγορίες υπηρεσιών περιλαμβάνει: Α) Πρόληψη Α.1) Πρωτογενή πρόληψη και αγωγή υγείας: Κάπνισμα (Αποφυγή έναρξης, Διακοπή) Αλκοόλ Εξαρτησιογόνες ουσίες (Αποφυγή έναρξης, Απεξάρτηση) Διατροφή (Υγιεινή Δίαιτα, Παχυσαρκία, Ειδικές Δίαιτες) Άσκηση ΨυχικήΥγεία Γυναικεία Υγεία Σεξουαλική Υγεία Στοματική Υγεία Α.2) Δευτερογενή πρόληψη με την εκτίμηση του κινδύνου για ασθένεια: Εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου Εκτίμηση συναισθηματικής διαταραχής Μέτρηση σακχάρου στο αίμα Μέτρηση λιπιδίων στο αίμα Μέτρηση Δείκτη Μάζας Σώματος 33
Έλεγχος παρουσίας αίματος στα κόπρανα Συμβουλευτική για αυτοεξέταση μαστών και προσυμπτωματικό έλεγχο του γυναικείου καρκίνου (μαστογραφία. ΠΑΠ τεστ) Συμβουλευτική για τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη Για το σκοπό αυτό θα παραχθούν πρωτόκολλα ενεργειών κατά φύλο και ηλικία, ώστε να παρέχεται μια πλήρης ασπίδα προστασίας απέναντι στους μείζονες παράγοντες κινδύνου για την υγεία του συνολικού πληθυσμού Β) Συμβουλευτική για θέματα υγείας και πρόνοιας Περιλαμβάνει εκτός από την συμβουλευτική που αναφέρθηκε παραπάνω για θέματα πρόληψης: Β1) Συμβουλευτική σε οξείες συναισθηματικές καταστάσεις (οξύ στρες, πανικό) Β2) Συμβουλευτική σε οξέα κοινωνικά συμβάντα (απόλυση, έξωση, κακοποίηση, πένθος κλπ) Γ) Τη διασύνδεση (ψηφιακή όπου είναι δυνατό) και παροχή συμβουλών για τη κατάλληλη και αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων δομών περίθαλψης. Το κατακερματισμένο σημερινό σύστημα υγείας ταλαιπωρεί τους πολίτες που δεν γνωρίζουν ποιες υπηρεσίες διατίθενται και ποιες είναι κατάλληλες για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του. Συνήθως καταφεύγει στην κάθε είδους διαμεσολάβηση για να μπορέσει να απευθυνθεί στη κατάλληλη υπηρεσία. Η διασύνδεση των Κέντρων Εξυπηρέτησης των Πολιτών για την Υγεία μπορεί να λύσει το ζήτημα σε ικανοποιητικό βαθμό. Δ)Την αντιμετώπιση προβλημάτων τύπου πρώτων βοηθειών και ασθενειών μικρού κινδύνου Δ.1) Υπηρεσίες Πρώτων Βοηθειών. Μικροτραυματισμοί Τσιμπήματα εντόμων Ηλιακά Εγκαύματα Καψίματα Κοψίματα Αντιτετανικός ορός Πραγματοποίηση ενέσεων Και άλλα παρόμοια Δ.2) Ασθένειες και καταστάσεις μικρού κινδύνου: Απλό κρυολόγημα Μώλωπες, χτυπήματα Στραμπούληγμα Ψύξη, μυϊκό τράβηγμα Μέτρηση πίεσης Αντιμετώπιση πόνων Επείγουσα αντισύλληψη Παρόμοια Για τη λήψη υπηρεσιών πρώτων βοηθειών οι πολίτες σήμερα ταλαιπωρούνται στο δαιδαλώδες σύστημα υγείας ενώ δεν έχουν προγραμματισμένη λήψη υπηρεσιών πρόληψης και εκτίμησης του κινδύνου, απουσιάζουν επίσης οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες συμβουλευτικής, ενώ δεν γνωρίζουν σε ποια υπηρεσία πρέπει να απευθυνθούν σε ένα κατακερματισμένο σύστημα. 34
Οι ανωτέρω υπηρεσίες είναι φθηνές και εξαιρετικά αποτελεσματικές, μπορούν να χρησιμοποιήσουν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης καθώς επίσης μπορούν να περιληφθούν στις ήδη υπάρχουσες δομές του Δήμου με μικρό περαιτέρω κόστος που μπορεί να καλυφθεί με χορηγίες και από τις εισροές των αδειοδοτήσεων και των υγειονομικών ελέγχων που αναλαμβάνει ο Δήμος μετά από την κατάργηση της Νομαρχίας. Για την υλοποίηση του συνόλου του έργου που περιλαμβάνει και την παρούσα ιστοσελίδα με πληροφορίες για την υγεία, καθώς και για την διάδοση και διάχυση των ευρημάτων της μελέτης από την εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας εργάσθηκαν οι παρακάτω: Κυριόπουλος Γιάννης, Κοσμήτωρ ΕΣΔΥ Δόλγερας Απόστολος, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Καρδαλά Ολυμπία, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Καρέλα Αγάπη, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Λιάτσου Μαρία, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Μαρκοπούλου Ιωάννα, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Μυλωνά Αικατερίνη, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Ξύκη Χαρίκλεια, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Οικονόμου Κωνσταντίνος, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Τζαναβάρης Δημήτρης, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Τσιάντου Βασιλική, Συνεργάτης ΕΣΔΥ Α 1. AIDS Τι είναι το AIDS; Που οφείλεται; Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα; Πως εντοπίζονται οι φορείς; Πως μεταδίδεται; Δεν μεταδίδεται: Υπάρχει κίνδυνος από τις μεταγγίσεις; Ποιοι κινδυνεύουν; Υπάρχει Εμβόλιο; Υπάρχουν φάρμακα; Τι πρέπει να κάνω αν έλθω σε επαφή με μολυσμένο αίμα; Πότε θα γνωρίζω αν έχω προσβληθεί; Προφυλάξεις 35
Τι είναι το AIDS; Είναι ασθένεια που προσβάλλει το αμυντικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού. Όποιος προσβληθεί έχει μειωμένη αντίσταση σε μικρόβια, ιούς και παράσιτα και τελικά μπορεί να αποβιώσει από βαριές λοιμώξεις. Που οφείλεται; Το AIDS οφείλεται στον ιό HIV ο οποίος καταστρέφει τα Τ λεμφοκύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή το μηχανισμό άμυνας του οργανισμού. Ο ιός βρίσκεται στο αίμα και σε υγρά του σώματος. Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα; Εξαρτάται από το αμυντικό σύστημα του οργανισμού. Μπορεί και μέσα σε λίγους μήνες, αλλά μπορεί και μετά από πολλά χρόνια. Ο ιός όμως υπάρχει στο αίμα και τα άλλα σωματικά υγρά του μολυσμένου ανθρώπου. Ο μολυσμένος άνθρωπος, που ονομάζεται φορέας, μπορεί να μεταδώσει τον ιό και σε άλλα άτομα. Πως εντοπίζονται οι φορείς; Συνήθως σε μία τυχαία εξέταση αίματος (π.χ. πηγαίνοντας να δώσουν αίμα στις υπηρεσίες αιμοδοσίας ή κατά τον προληπτικό έλεγχο που γίνεται σε ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου). Πως μεταδίδεται; Ο ιός του AIDS μεταδίδεται όταν το αίμα ή άλλα σωματικά υγρά του μολυσμένου ανθρώπου (φορέα) έλθουν σε επαφή με το αίμα ή τα σωματικά υγρά ενός άλλου ανθρώπου. Συγκεκριμένα, μεταδίδεται: Με τη σεξουαλική επαφή. Με μολυσμένες σύριγγες και βελόνες. 36
Από τυχαίο τρύπημα με αντικείμενα που έχουν έλθει σε επαφή με μολυσμένο αίμα. Με μολυσμένο αίμα. Από την έγκυο που είναι φορέας στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή στο νεογνό με το θηλασμό. Δεν μεταδίδεται: Με χειραψίες, κοινωνικές σχέσεις, την πισίνα, τη θάλασσα, τον κινηματογράφο, το κοινόχρηστο τηλέφωνο, ντους ή τουαλέτα. Από τα κατοικίδια ζώα ή τα έντομα. Με τα τρόφιμα και το νερό. Με το βήχα, τον ιδρώτα, το φτέρνισμα. Υπάρχει κίνδυνος από τις μεταγγίσεις; Όχι, γιατί γίνεται αυστηρός έλεγχος του αίματος από τις υπηρεσίες αιμοδοσίας Ποιοι κινδυνεύουν; Όλοι, κυρίως όμως οι τοξικομανείς, οι ομοφυλόφιλοι και τα εκδιδόμενα άτομα. Υπάρχει Εμβόλιο; Μέχρι σήμερα δεν έχει παρασκευασθεί κάποιο αποτελεσματικό εμβόλιο για το AIDS. Υπάρχουν φάρμακα; Ναι, υπάρχουν αρκετά αποτελεσματικά φάρμακα, τα οποία χορηγούνται σε όσους εμφανίζουν τα συμπτώματα της ασθένειας. Τι πρέπει να κάνω αν έλθω σε επαφή με μολυσμένο αίμα; Πρέπει να προσφύγεις στις Υπηρεσίες Υγείας και να αρχίσεις ειδική προληπτική θεραπεία. Πότε θα γνωρίζω αν έχω προσβληθεί; Με τις σύγχρονες εργαστηριακές εξετάσεις σε 2 έως 4 ημέρες. Προφυλάξεις Να χρησιμοποιούμε προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή, ειδικά όταν η σχέση είναι περιστασιακή. Να μην αγγίζουμε σύριγγες ή βελόνες που βρίσκουμε πεταμένες σε πάρκα, στο δρόμο κ.λπ. Επίσης, θα πρέπει να μάθουμε και στα παιδιά μας να κάνουν το ίδιο. 2. Αγωγή Υγείας Τι είναι η Αγωγή Υγείας Ποιοι είναι ο παράγοντες που καθορίζουν την Υγεία Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη Πρόληψη των Νοσημάτων Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη θεραπευτική αγωγή των αρρώστων Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη χρήση των υπηρεσιών υγείας Τι είναι η Αγωγή Υγείας; 37
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «Αγωγή υγείας είναι ο οποιοσδήποτε συνδυασμός εμπειριών μάθησης σχεδιασμένος για να βοηθήσει τα άτομα και τις κοινότητες να βελτιώσουν την υγεία τους, με την βελτίωση της γνώσης τους που επηρεάζει τις συμπεριφορές τους.(who) Ποιοι είναι ο παράγοντες που καθορίζουν την Υγεία; Η ανθρώπινη συμπεριφορά και το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, αποτελούν αποφασιστικούς παράγοντες στην αιτιολογία και την επιδημιολογία πολλών νοσημάτων μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και οι βασικότερες αιτίες Θνησιμότητας και νοσηρότητας της εποχής μας όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα: 38
Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη Πρόληψη των Νοσημάτων; Ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά, τα ατυχήματα, τα ψυχικά νοσήματα, τα χρόνια εκφυλιστικά και ορισμένα σύγχρονα λοιμώδη (π.χ. AIDS), θα μπορούσαν να καταπολεμηθούν σε μεγάλο βαθμό, αν ο άνθρωπος τροποποιούσε ορισμένες ανθυγιεινές καθημερινές του συνήθειες και βελτίωνε το περιβάλλον του. Γι ' αυτό και η αποτελεσματικότητα κάθε πολιτικής υγείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο συνειδητότητας του πληθυσμού στα θέματα που αφορούν την υγεία του και από την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα του καθένα ατομικά και όλων μαζί συλλογικά για εποικοδομητική δράση στην υπόθεση της υγείας. Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη θεραπευτική αγωγή των αρρώστων; Σχετικά με το ρόλο της Αγωγής Υγείας στη θεραπευτική αγωγή των αρρώστων, είναι φανερή η συμβολή της σωστής ενημέρωσης και της ενεργού συμμετοχής του ασθενή στην επιτυχία κάθε θεραπευτικού σχήματος. Η γνώση της σημασίας κάθε θεραπευτικού μέτρου, η επίγνωση των πιθανών κινδύνων και η προσαρμογή στις απαιτήσεις ενός θεραπευτικού σχήματος, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική καταπολέμηση της αρρώστιας. Ποιος είναι ο ρόλος της Αγωγής Υγείας στη χρήση των υπηρεσιών υγείας; Η ίδια ανάγκη ενημέρωσης και συμμετοχής, ισχύει και στον τομέα της χρήσης των υπηρεσιών που προσφέρει ένα σύστημα υγείας. Χωρίς τη σωστή ενημέρωση του κοινού για τις υπάρχουσες υπηρεσίες, τη λειτουργία τους, την κατανομή τους κτλ. και χωρίς την υιοθέτηση από το κοινό, στάσεων και συμπεριφορών που να διευκολύνουν την αξιοποίηση των υπηρεσιών, είναι αναπόφευκτο να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα που μπορεί άλλοτε να οδηγούν στη μη αξιοποίηση των υπηρεσιών, άλλοτε στην υπερβολική ζήτησή τους, άλλοτε στη λαθεμένη χρήση 39