ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ UNIVERSITY OF PATRAS DEPARTMENT OF PRIMARY EDUCATION LABORATORY OF MODERN GREEK & INTERNATIONAL EDUCATION-HISTORICAL ARCHIVE PROGRAMS OF POSTGRADUATE STUDIES: HISTORY OF EDUCATION - MUSEUM OF PEDAGOGICS 6ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ με διεθνή συμμετοχή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 6th SCIENTIFIC CONFERENCE ON HISTORY OF EDUCATION with international guest speakers GREEK LANGUAGE AND EDUCATION 30 Σεπτεμβρίου & 1-2 Οκτωβρίου 2011 Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο 30 September & 1-2 Οctober 2011 Conference & Cultural Center of the University of Patras ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ bouzakis@upatras.gr, τηλ.: 2610 99 76 85 ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1

2ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ, ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ» UNIVERSITY OF PATRAS, DEPARTMENT OF PRIMARY EDUCATION, LABORATORY OF MODERN GREEK & INTERNATIONAL EDUCATION - HISTORICAL ARCHIVE, PROGRAM OF POSTGRADUATE STUDIES DIRECTION: HISTORY OF EDUCATION - MUSEUM OF PEDAGOGICS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ 26500 ΡΙΟ, ΠΑΤΡΑ Διευθυντής / Director Καθ. Σήφης Μπουζάκης / Prof. Siphis Bouzakis Τηλ: 2610997685 & 2610969717, Fax: 2610997685, E-mail: bouzakis@upatras 6 ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο 30 Σεπτεμβρίου - 1 & 2 Οκτωβρίου 2011 ΧΟΡΗΓΟΙ: 6th SCIENTIFIC CONFERENCE HISTORY OF EDUCATION WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION HISTORY OF EDUCATION: «GREEK LANGUAGE AND EDUCATION» Conference & Cultural Center of the University of Patras 30 September - 1 & 2 October 2011 SPONSORED BY:

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ / ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ ΣΗΦΗΣ Καθηγητής Πρόεδρος ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΖΙΩΓΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥΛΑ Καθηγήτρια Α.Π.Θ. ΚΟΝΤΑΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Πρώην Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Καθηγητής Α.Π.Θ. ΧΟΥΡΔΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΠΛΑΡΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Δρ. ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Υπ. Δρ. ΛΕΒΑΝΤΑΚΗΣ ΧΑΡΗΣ Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ ΜΑΡΙΝΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Υπ. Δρ. ΜΕΪΜΕΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ Δάσκαλος, υποψήφιος Διδάκτωρ ΜΟΥΡΤΖΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Δάσκαλος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ΜΠΟΥΖΑΚΗ ΦΩΤΕΙΝΗ Φοιτήτρια ΤΕΑΠΗ Πανεπιστήμιου Πατρών ORGANIZATIONAL AND SCIENTIFIC COMMITTEE BOUZAKIS SIFIS CHARALAMPOUS DIMITRIS HOURDAKIS ANTONIS KARASTERGIOU ZIOGOU SIDIROULA KODAKOS ANASTASIOS PERSIANIS PANAGIOTIS SECRETARIAT BOUZAKI FOTEINI DIPLARI CHRISTINA KAKOGIANNIS APOSTOLOS LEVENTAKIS HARIS MARINOS EFSTRATIOS MEIMETIS PARASKEUAS MOURTZIS GIORGOS STEFANIDIS DIMITRIS SOUKOULI FOTEINI ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ / ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. ΣΟΥΚΟΥΛΗ ΦΩΤΕΙΝΗ Μεταπτυχιακή φοιτήτρια 4 5

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 6 www.dardanosnet.gr ΔΙΔΟΤΟΥ 37 10680 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 36.42.003, e-mail: info@dardanosnet.gr 7

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 Παρασκευή 15:30-16:30 Εγγραφές-Παραλαβή φακέλων Registration Handing out files Παρασκευή 16:30-17:00 Αμφιθέατρο-Amphitheater Αλέξης Δημαράς Ιστορικός Εκπαίδευσης, Πρόεδρος Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Caterina Carpinato Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ca Foscari της Βενετίας π. πρύτανη κ. Γεώργιο Μπαμπινιώτη, με θέμα: «Η διδασκαλία της γλώσσας στην εκπαίδευση» Παρασκευή 17:45-18:15 Χρήστος Τσολάκης Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ. Γλώσσα, παιδεία, διδασκαλία Παρασκευή 18:15-18:45 Διαλειμμα Παρασκευή 18:45-20:30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 Παναγιώτης Περσιάνης Ιστορικός της εκπαίδευσης, π. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 1 η Παράλληλη Συνεδρία Υποδοχή εισηγητών συνέδρων Εισαγωγή στη θεματολογία του Συνεδρίου από τον καθηγητή Σήφη Μπουζάκη Reception of participants Introductory speech on the issues of the Congress by Professor Mr. Siphis Bouzakis Χαιρετισμοί Αμφιθέατρο Έθνος και γλώσσα οργανωτής Αναστάσιος Κοντάκος Μαίρη Κουτσελίνη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κύπρου Παντελής Κυπριανός Αν. Καθηγητής Welcome Παρασκευή 17:00-17:45 Κεντρική Ομιλία από τον Ομότιμο Καθηγητή Γλωσσολογίας του, Γιώργος Λεοντσίνης Ομότιμος Καθηγητής Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός και πολιτικές της «Βρετανικής Προστασίας» στο αίτημα των κατοίκων 8 9

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011 για αναγνώριση της ελληνικής ως επίσημης γλώσσας του «Ιόνιου Κράτους» (1843-1849) Αντώνης Χουρδάκης Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης Επαναστάσεις, γλωσσικός «ηγεμονισμός» και εκπαίδευση στην Κρήτη στο πλαίσιο μιας μεταβασιολογικής θεώρησης Αναστάσιος Κοντάκος Καθηγητής Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Διευθυντής Π.Μ.Σ. «Μ.Σ.Α.Ε.Μ.» Η γλωσσική πολιτική των Ιταλών στα Δωδεκάνησα 1912 1943... Δημήτρης Χαραλάμπους Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ Γιάννης Μπέτσας Λέκτορας Π.Τ.Ν. Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Είμεθα οι μόνοι θεματοφύλακες και κλειδοκράτορες των προγονικών κειμηλίων Πέλλα Καλογιαννάκη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Φούντα Μουσταφά Προπτυχιακή φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Κρήτης Εθνική ταυτότητα και γλώσσα. Το παράδειγμα ενός τουρκικού εγχειριδίου γλώσσας της Α Δημοτικού Χάρης Αθανασιάδης Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εκπαιδευτικός δημοτικισμός: αμφισβητώντας τις ιστοριογραφικές μας παραδοχές 2 η Παράλληλη Συνεδρία Αίθουσες: Ι 10 Ι 11 Προεδρείο Ιωάννης Δελλής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Βενέττα Λαμπροπούλου Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Caterina Carpinato Υπεύθυνη Καθηγήτρια του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ca Foscari της Βενετίας Eλένη Γαλάνη Υποψήφια Διδάκτωρ του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ca Foscari της Βενετίας Tatiana Bovo Υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ca Foscari της Βενετίας Tα Βενετσιάνικα ελληνικά - παρόν και μέλλον Ηenri Tonnet Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Σορβόννης Η γραπτή νεοελληνική γλώσσα στην αρχή του 19 ου αιώνα: Η περίπτωση του «Ερμίλου» 1817 του Μιχαήλ Περδικάρη Carl Wοlhuter Εκπαίδευση και γλώσσα μια ιστορικο-συγκριτική προσέγγιση Αγγελική Ράλλη Καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας Η συμβολή των διαλέκτων στη γλωσσική έρευνα Σάββατο 09:00-11:00 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 1 η Παράλληλη Συνεδρία Αίθουσες: Ι 10 Ι 11 Ελληνική γλώσσα και διδασκαλία της ιστορίας ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Γεώργιος Λεοντσίνης Γεώργιος Λεοντσίνης Ομότιμος Καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού Ιστορική κατάρτιση και ορθολογική χρήση του δημόσιου λόγου Χρυσούλα Γαλάνη Υπ. Δρ. στη Διδακτική της Ιστορίας Π.Τ.Δ.Ε. Επικοινωνιακές και γλωσσικές δεξιότητες των μαθητών από τη διδασκαλία του μαθήματος ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Δημήτρης Χατζηκακίδης Εκπαιδευτικός, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Διδακτική της Ιστορίας, Υπ. Δρ. Ιστορίας Πανεπιστημίου Αιγαίου Χαρακτηρισμός του ιστορικού προσώπου στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Γεώργιος Ξύδης Εκπαιδευτικός Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Διδακτική της Ιστορίας Ιστορική κατανόηση και χρήση της συνέντευξης στο μάθημα της ιστορίας: Το παράδειγμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973 μέσω φανταστικών συνεντεύξεων μαθητών της Στ Δημοτικού Γιώργος Γιώτης Εκπαιδευτικός Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Διδακτική της Ιστορίας, Υπ. Δρ. Ιστορίας Π.Τ.Δ.Ε. Γλωσσικοί κώδικες: Αξιολογικές κρίσεις και επιμέρους νοήματα στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 / 10 11

Δημήτρης Μαξούρης Εκπαιδευτικός, Δρ. Διδακτικής της Ιστορίας Συγκρότηση ιστορικού λόγου στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Αιμίλιος Σολωμού Λέκτορας Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας στο Πανεπιστημίου Λευκωσίας Ελληνική γλώσσα και σχολικά εγχειρίδια κυπριακής ιστορίας Σάββατο 09:00-11:00 2 η Παράλληλη Συνεδρία Αμφιθέατρο Χρήστος Θεοφιλίδης π. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου Ιωάννης Κατσίλλης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Σοφρώνης Χατζησαββίδης Γλωσσολόγος Καθηγητής Α.Π.Θ. 1941-2011: Η ιστορία της «Νεοελληνικής Γραμματικής (της δημοτικής)» του Μανώλη Τριανταφυλλίδη: Η εβδομηντάχρονη κυριαρχία μιας γραμματικής Ηρακλής Καλλέργης Ομότιμος Καθηγητής Η λογοτεχνική γλώσσα ως μέσο σχολικής αγωγής: Μια ιστορική ανασκόπηση Βενέττα Λαμπροπούλου Καθηγήτρια Ελληνική νοηματική γλώσσα: ιστορική διαδρομή, κοινωνιολογικά και γλωσσολογικά δεδομένα Γιώργος Γρόλλιος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ. Το γλωσσικό σύστημα και η εκπαιδευτική πολιτική της μεταπολιτικής αριστεράς: Οι απόψεις του παιδαγωγού Γιώργη Αθανασιάδη ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: Ι-10 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Χάρης Αθανασιάδης Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Παναγιώτης Παπαδούρης Διδάκτωρ Κωνσταντίνος Γαλάνης Εκπαιδευτικός Πολιτικός Επιστήμονας Υποψήφιος Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου Ελληνικός Διδασκαλικός Σύλλογος: προτάσεις του για το γλωσσικό μάθημα στη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση κατά το έτος 1876-1877 Κωνσταντίνος Κωσταβασίλης Φιλόλογος, Διδάκτωρ Ιστορίας Συνδικαλιστική εκπαιδευτική γλώσσα και συνδικαλισμός (1975-1995): Μια παράλληλη πορεία Παναγιώτης Παπαδούρης Δάσκαλος Διδάκτωρ Συνδικαλίστικός τύπος εκπαιδευτικών και γλωσσικό ζήτημα στο μεσοπόλεμο: Η περίπτωση του διδασκαλικού βήματος Γεώργιος Μπουρίτσας Φυσικός-Πληροφορικός, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Msc Πληροφορικής, Msc Τηλεπικοινωνιών/Ηλεκτρονικής Φυσικής, ΜΔ Σπουδές στην Εκπαίδευση Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών [Ε.Ε.Φ.] και η γλώσσα 2 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: Ι-11 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Λαμπρινή Σκούρα Νίκος Παπαδάκης Μαρίνος Χουρδάκης Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης Απόστολος Καμέκης Υποψήφιος Διδάκτωρ Κοινωνικής Ιατρικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Παπαδάκης Αν. Καθηγητής και Πρόεδρος Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης Η πολιτική για τη γλωσσική εκπαίδευση των μεταναστών στο πλέγμα των σχετικών δημοσίων πολιτικών: μια SWOT ANALYSIS για τις τελευταίες δύο δεκαετίες Βαρελά Αγγελική Ιστορικός Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Γεωργίου Παπανδρέου και το γλωσσικό ζήτημα (1964/65) Βασίλης Φούκας Λέκτορας Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. (υπό διορισμό) «Είμαι ακόμη ένας δρόμος μακρινός!...»: Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων του Ελ. Βενιζέλου και οι απόψεις των εκπαιδευτικών μέσης εκπαίδευσης (1929-1935) Λαμπρινή Σκούρα Επίκουρη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Γλωσσικό ζήτημα και γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση (1917-1927) 12 13

Βικτωρία Κονιδάρη Καθηγήτρια Γαλλικής Φιλολογίας Aix-Marseille, Μεταδιδακτορική φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Ελληνική γλώσσα και αποτύπωση της ευρωπαϊκής πολιτικής 3 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: Ι-12 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ και ΩΣ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ Αθηνά-Ιουλία Σπινθουράκη Αν. Καθηγήτρια Αντώνιος Παυλίδης Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνά-Ιουλία Σπινθουράκη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ο ρόλος της εκπαίδευσης στη διατήρηση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας της Ομογένειας σε πολυπολιτισμικές και πολυγλωσσικές κοινωνίες Σταύρος Παπαδόπουλος Διδάκτωρ Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Παναγιώτης Σταμάτης Διδάσκων Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Σχολικά εγχειρίδια κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας στη Ρόδο: Αναλύοντας τους στόχους, τη μορφή, τη δομή και το περιεχόμενό τους Ελένη Κιούση Φοιτήτρια Φιλολογίας Η νεοελληνική γλώσσα στην ομοιογένεια Αντώνης Παυλίδης Δρ. Ιστορίας Εκπαίδευσης Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ Ιδεολογικές συγκρούσεις στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 20ού αιώνα: Η περίπτωση του γλωσσικού ζητήματος... Αναστάσιος Κουντούρης Φιλόλογος, Δρ. Ιστορίας Τέχνης Καλλιόπη Κουντούρη Φιλόλογος Δρ. Ιστορίας Τέχνης Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ Η καθαρεύουσα στην εκπαίδευση: Η εθνική και πολιτική σημασία της στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα Δημήτριος Β. Ντούτσης Διδάκτωρ Σχολής Επιστημών Αγωγής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Θεσμικές παρεμβάσεις για τη γλωσσική κατάρτιση των νηπίων στα ξενόφωνα νηπιαγωγεία της Ηπείρου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1918-1940): οι πρακτικές των επιθεωρητών 4 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: ΙΙ-13 ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ Θανάσης Νάκας Βασίλειος Οικονομίδης Θανάσης Νάκας Καθηγητής, Αναπληρωτής Πρόεδρος Π.Τ.Δ.Ε. Η συμβολή του Ευαγγελινού Αποστολίδη - Sophocles στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας της Βασίλειος Οικονομίδης Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης Η επίδραση της γεωγραφικής περιοχής μόνιμης κατοικίας στο δεκτικό λεξιλόγιο παιδιών προσχολικής ηλικίας Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη Λέκτορας Γλωσσολογίας Π.Τ.Ν. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (υπό διορισμό), Δημοσιογράφος Ελένη Μπακάλμπαση Γιάννης Δημητρίου Η λαϊκή γλώσσα στο νεότερο τηλεοπτικό δημοσιογραφικό λόγο: από τη δομική και λειτουργική συρρίκνωση των διαλέκτων στην «εκ νέου χρήση» 5 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: ΙΙ-6 ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ) ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Αντώνης Χουρδάκης Εμμανουήλ Φυριππής Αντώνης Χουρδάκης Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης Γλώσσα και φύλο: Αποκωδικοποιώντας τη «γυναικεία γλώσσα» κοριτσίστικων λευκωμάτων των αρχών του 20ού αιώνα και του Μεσοπολέμου Εμμανουήλ Φυριππής Αναπλ. Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Χρυσάνθη Ίκκου Εκπ/κός Π.Ε., Υπ. Διδάκτωρ Π.Τ.Δ.Ε. Γλωσσικό ζήτημα, ιδεολογία και γλωσσικά εγχειρίδια του ελληνικού δημοτικού σχολείου κατά το δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα Παναγιώτης Σταμάτης Διδάσκων Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Σταύρος Παπαδόπουλος Δρ. Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Αναλυτικά προγράμματα στην ιταλοκρατούμενη Ρόδο Κωνσταντίνος Πανίτσας Οικονομολόγος Ίδρυση φροντιστηρίου (σχολείου) στην πόλη των Πατρών κατά την περίοδο της Β Τουρκοκρατίας (1767) και η συμβολή των μαθηματαρίων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παρουσίαση μαθηματαρίου εκ του αρχείου Ευσεβία Χασάπη-Χριστοδούλου Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Από την έκθεση ιδεών στη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας. Τα βιβλία Νεοελληνική γλώσσα (1983-2006) και Έκφραση-έκθεση (1986- Σήμερα) Πηνελόπη Φωτίου Σχολ. Σύμβουλος ΠΕ02 Υποδιευθύντρια ΠΕΚ Ιωαννίνων Το πρώτο βιβλίο του καθηγητή στη γλωσσική διδασκαλία: Προδιαγραφές του - απόψεις μελετητών - στάση εκπαιδευτικών 14 15

Σάββατο 13:00-13:30 Διάλειμμα - Καφές ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 η Ομάδα 13:30-15:30 Αίθουσα: Ι-10 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Δημήτρης Μαυροσκούφης Χρήστος Τζήκας Δημήτρης Μαυροσκούφης Καθηγητής Α.Π.Θ. Γιάννης Μπέτσας Λέκτορας Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας «Τι πρέπει να κάνωμε για να αφομοιώσουμε τους ξενόφωνους». Το γλωσσοεκπαιδευτικό πρόγραμμα του Εκπαιδευτικού Ομίλου για τη Γλωσσική Αφομοίωση των Ξενόγλωσσων (σε Αττική και Κορινθία) Χρήστος Τζήκας Επίκουρος Καθηγητής Α.Π.Θ. Ο Ζήσης Ζαμάνης και η γλωσσική μεταρρύθμιση 1917-1920 Νικόλαος Ζαχαράκης Δάσκαλος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Δ/ντής 1ου Δημοτικού Σχολείου Κορωπίου Εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στο γλωσσικό μάθημα 1917-1931 Χαρά Κοσεγιάν Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ από πρωτότυπο ή μετάφραση: Η διαμάχη όπως αποτυπώνεται σε εκπαιδευτικά περιοδικά πριν από τη μεταρρύθμιση του 1922. Η παρούσα κατάσταση 2 η Ομάδα 13:30-15:30 Αίθουσα: Ι-11 ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΙΣΜΟΣ- ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΙΑΝΙΣΜΟΣ Αθανάσιος Καραφύλλης Τριαντάφυλλος Δούκας Σταυρούλα Λυκιαρδοπούλου- Κονταρά Προϊσταμένη Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Α/θμιας Εκπ/σης Βορείου Αιγαίου Η εμφάνιση και διάδοση του δημοτικισμού στην τουρκοκρατούμενη Λέσβο Αθανάσιος Καραφύλλης Επίκουρος Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. του Δ.Π.Θ. Οι απόψεις του παιδαγωγού Θ. Καστάνου για τον εκπαιδευτικό δημοτικισμό και τη χρήση της δημοτικής γλώσσας στα σχολεία Βασιλική Τσαγκαρέλη Δασκάλα Δημήτριος Σιδέρης Σχολικός Σύμβουλος Αθανάσιος Τσαπρούνης Διευθυντής Α/θμιας Εκπ/σης Ευφροσύνη Μυτιληναίου Δασκάλα Η ίδρυση και λειτουργία του Ανώτερου Δημοτικού Παρθεναγωγείου (Α.Δ.Π.) Βόλου 1908-1911: Μια επιτυχημένη προσπάθεια στη βάση των αρχών της νέας αγωγής και της δημοτικής γλώσσας Τριαντάφυλλος Δούκας Διδάκτωρ Η «εθνική γλώσσα» και η γλώσσα της εκπαίδευσης κατά την ύστερη φάση της δικτατορίας (1971-74) Ευαγγελία Καλεράντε Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας Η διαλεκτική των εκπαιδευτικών αλλαγών: Η περίπτωση της πολιτικής βούλησης στη νομοθετική ρύθμιση του μονοτονικού συστήματος 3 η Ομάδα 13:30-15:30 Αίθουσα: Ι-12 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ Θεοχαρούλα Νιφτανίδου Μαρίνα Τζακώστα Θεοχαρούλα Νιφτανίδου Λέκτορας Π.Τ.Δ.Ε. Η συμβολή του Ιωάννη Συκουτρή στη διαμόρφωση της επιστημονικής ορολογίας της ελληνικής φιλολογίας Μαρίνα Τζακώστα Λέκτορας Γλωσσικής Ανάπτυξης και Αγωγής του παιδιού προσχολικής ηλικίας Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Ιστορικές μεταρρυθμίσεις του ορθογραφικού συστήματος της ελληνικής: Μια αναθεώρηση που επίκειται Αικατερίνη Κουτουξιάδου Φιλόλογος-Ιστορικός Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, Επιστημονική Συνεργάτις Κ.Ε.Ν.Ι. Γλωσσικές ιδιοτυπίες σε ιδιόγραφες διαθήκες ευεργετών εκπαίδευσης (19ος-αρχές 20ού) Βασίλης Συμεωνίδης Φιλόλογος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Σωτήρης Γκαρμπούνης Φιλόλογος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Η επιβίωση τύπων του παρελθόντος στη γλωσσική διδασκαλία και το χάσμα με τη γλωσσική πραγματικότητα. Η περίπτωση των ρημάτων δεύτερης συζυγίας στην παθητική φωνή. 4 η Ομάδα 13:30-15:30 Αίθουσα: Ι-13 ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ) ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Προεδρείο Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη Ευθυμία Γώτη Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη Επίκουρος Καθηγήτρια 16 17

Αριστείδης Λουκόπουλος Μεταπτυχιακός φοιτητής Ελένη Σιμάτη Εκπαιδευτικός Αξιολόγηση, ενιαία διδασκαλία και διαθεματικότητα στα αναλυτικά προγράμματα της γλώσσας σε σχέση με την αξιολόγηση του μαθητή: Ιστορική προσέγγιση Ευθυμία Γώτη Σχολική Σύμβουλος Αναλυτικά προγράμματα γλωσσικής διδασκαλίας για την προσχολική εκπαίδευση: διαδρομή ενός αιώνα Βασίλειος Δημόπουλος Διδάκτωρ Φιλοσοφίας της παιδείας Η επιθυμητέα φύση και ουσία του ανθρώπου στο βιβλίο του γλωσσικού μαθήματος της ΣΤ τάξης του δημοτικού σχολείου Παντελής Γαλίτης Δρ. Επιστημών της Αγωγής Εκπαιδευτικός Η «γλώσσα» των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών ως καθοριστικός παράγοντας διαμόρφωσης της εκπαιδευτικής πολιτικής για τη λειτουργία των τεχνικών - επαγγελματικών σχολείων στην Ελλάδα - Διαχρονική διερεύνηση Ιωάννα-Δάφνη Γιαννοπούλου Δασκάλα Τα σχολικά αναγνωστικά της τετάρτης δημοτικού της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917, του μεσοπολέμου, της δεκαετίας του 50 και της δεκαετίας του 80: Μια ιστορικοσυγκριτική προσέγγιση 5 η Ομάδα 13:30-15:30 Αίθουσα: ΙΙ-6 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΩΣ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ Προεδρείο Χάρης Μπαμπούνης Χριστίνα Διπλάρη Χαράλαμπος Μπαμπούνης Αναπληρωτής Καθηγητής Έδρες ελληνικής γλώσσας και ελληνικές σπουδές στο Βέλγιο (15ος-19ος αι.) Ανδρέας Δούμας Διδάκτωρ, Εκπαιδευτικός Φωτεινή Φιλίππου Διδάκτωρ, Εκπαιδευτικός Ο τομέας νέων ελληνικών του τμήματος ελληνικών και λατινικών σπουδών στο University of Johannesburg Χριστίνα Διπλάρη Διδάκτωρ Το Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης: Δράση και προοπτικές Ευανθία Συνώδη Λέκτορας Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Μαρίνα Τζακώστα Λέκτορας Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Η γλώσσα στο νηπιαγωγείο της Ελλάδας και της Κύπρου τον 21ο αιώνα Γιούλα Κωνσταντοπούλου Δρ. Χαράλαμπος Μπαμπούνης Αναπληρωτής Καθηγητής Σπουδές ελληνικής γλώσσας και ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Γρανάδας Παρασκευή Δεληκάρη Δρ. Κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης Όροι συγκρότησης της «ελληνικότητας» στο Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Washington, Seattle (κοινωνιολογική προσέγγιση) Ανδρέας Κοντοδημόπουλος Δρ. Φιλοσοφίας, Προϊστάμενος 3 ου Γραφείου Δ. Ε. Α Αθήνας Η διδασκαλία της ελληνικής στην ομογένεια Σάββατο 15:30-16:30 Μπουφές Σάββατο 16:30-18:30 ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: Ι-10 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Άννα Φτερνιάτη Λεωνίδας Μπόμπας Άννα Φτερνιάτη Λέκτορας Π.Τ.Δ.Ε Η διδακτική της γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα: ένα σύντομο ιστορικό μεταρρυθμιστικών προσπαθειών Λεωνίδας Μπόμπας Συγκριτικός της Εκπαίδευσης, Δ/ντής Σπουδών «Νέα Εκπαιδευτήρια Γ. Μαλλιάρα» Η «γλωσσική εκδοχή» των μάχιμων δασκάλων του δημοτικού σχολείου Μαρία Γιαννακού Υποψήφια Διδάκτωρ στην Ιστορία της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Leuven Βελγίου Γλώσσα και διδασκαλία στα σχολεία της πόλης των Ιωαννίνων το 18ο και 19ο αιώνα 18 19

Αικατερίνη Διακουμοπούλου- Ζαραμπούκα Διδάσκουσα Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, Πανεπιστημίου Μακεδονίας Το ελληνοαμερικανικό θέατρο ως μέσο διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στις Η.Π.Α. κατά τον 20ό αι. Αθανάσιος Αγάθος Λέκτορας Νέας Ελληνικής Φιλολογίας Αλίκη Τσοτσορού Ε.Ε.Δ.Ι.Π. Διδασκαλείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Δ.Φ. Βασιλική Γιαννακού Ε.Ε.Δ.Ι.Π. Διδασκαλείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Μ.Δ.Ε. θα μεταχειρισθούμε για να μάθουν οι μαθηταί την ελληνική γλώσσα» 2 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: Ι -11 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Ειρήνη Ιωσηφίδου Αθανάσιος Γκαραγκούνης Αγγελική Κωνσταντακοπούλου Δασκάλα, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΤΕΕΑΠΗ Πατρών Γραφή και τέχνη ένα παράδειγμα για την Α Δημοτικού Αθανάσιος Γκαραγκούνης Δρ. Ανθρωπογεωγραφίας Διδάσκων στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστήμιο Πατρών Το φάρμακο, η κάλπικη λίρα και μη-αγοραίες ανταλλαγές: Derrida, ιστορία και γλώσσα Δήμητρα Μόσχου Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Η κοινωνική δικαιοσύνη, γλώσσα, παιδεία και ελευθερία την εποχή της Κρητικής Πολιτείας (1898-1913) 3 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: Ι-12 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Αδαμαντία Μπεκιάρη Φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Πατρών Θεοδώρα Σκλαβούνου Δασκάλα Σοφία-Παρασκευή Ταμπάκη Δασκάλα Η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση 1917-1920. Ο εκσυγχρονισμός που κάηκε στην πυρά της έκθεσης και των πορισμάτων της επιτροπείας το 1921 Γεώργιος Αλεξανδρόπουλος Υποψήφιος Διδάκτωρ Πανεπιστήμιο Πατρών Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση1964 και δημοτική γλώσσα. Μια ανασκόπηση της σχετικής επιχειρηματολογίας Βαρβάρα Δημοπούλου Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Αθηνών, Δ.Φ. Νίκος Ρουμπής Μ.Δ.Ε, Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας Διδακτική της γλώσσας: το λογοτεχνικό κείμενο ως διδακτικό υλικό και η εξέλιξη της προσεγγισής του στα εγχειρίδια διδασκαλίας της νέας ελληνικής ως ξένης Αναστάσιος Ξανθόπουλος Δάσκαλος ΠΕ70, Med PhD. Μονοτάξιο διδασκαλείο Καστοριάς (1923-1927). «Ποια διδασκαλική μέθοδο Παναγιώτα Βάθη Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη Επίκουρη Καθηγήτρια Η γλώσσα στα ελληνικά σχολεία διαχρονικά. Με προβολή στη διδασκαλία-μάθηση-αξιολόξηση στα σχολεία του σήμερα Ειρήνη Ιωσηφίδου Φιλόλογος Η ιστορία της ελληνικής γραφής και η συμβολή του φοινικικού αλφαβήτου στη διαμόρφωση του αρχαίου ελληνικού αλφαβήτου Πέλλα Καλογιαννάκη Κώστας Καρράς Πέλλα Καλογιαννάκη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε Πανεπιστημίου Κρήτης Κωνσταντίνος Καρράς Επίκουρος Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε Πανεπιστημίου Κρήτης Η «γλώσσα των τοίχων»: τα graffiti, έκφραση εκπαιδευτικών, κοινωνικών και πολιτικών στάσεων και αξιών στο χώρο του πανεπιστημίου Αναστάσιος Δρούγκας Επιτ. Σχολικός Σύμβουλος Ασημίνα Πετροπούλου Φιλόλογος, Υποψήφια Διδάκτορας Πανεπιστημίου Αιγαίου Ευρυδίκη Παπάζογλου Φιλόλογος-Σύμβουλος, Υποψήφια Διδάκτωρ Ιονίου Πανεπιστημίου Η προσπάθεια ένταξης στην Ε.Ο.Κ. και η θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου ως ρυθμιστικοί παράγοντες της εκπαιδευτικής-γλωσσικής μεταρρύθμισης του 1976 Αγγελική Καψάσκη Διδάκτωρ, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Ρεθύμνου Η θέση της ελληνικής γλώσσας στην πρόταση της παγκόσμιας 20 21

τράπεζας για ωρολόγιο πρόγραμμα των Π.Ο.Σ.Μ.Ε. το 1974 υπό το πρίσμα του συγκριτολόγου της εκπαίδευσης Γεώργιος Τζάρτζας Ερευνητής, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας Νεοουμανισμός και εκπαίδευση στην Ελλάδα του 19ου αιώνα 4 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: Ι-13 ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙσ ΔΗΜΟΤΙΚΙΣΜΟΣ- ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΙΑΝΙσΜΟΣ Κατερίνα Δαλακούρα, Περσεφόνη Σιμενή Κατερίνα Δαλακούρα Λέκτορας Πανεπιστημίου Κρήτης Αποτυπώσεις όψεων του ελληνικού γλωσσικού ζητήματος στην οθωμανική αυτοκρατορία (1860-1922) Περσεφόνη Σιμενή Δρ. Η γλώσσα του δημοτικού σχολείου και η αντιπαράθεση των Γεωργίου Χατζηδάκι και Δημήτρη Γληνού με αφορμή το συνέδριο της Διδασκαλικής Ομοσπανδίας Ελλάδος το 1923 Άννα Αγγελοπούλου Διδάκτωρ Ιστορίας, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Δυτ. Θεσσαλονίκης Δημοτική γλώσσα και εκπαίδευση: εικόνες εκπαιδευτικού δημοτικισμού από τις πρώτες παιδαγωγικές συνεδριάσεις του πειραματισκού σχολείου του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1934-1945) Γεώργιος Καλαντζής Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης Νικόλαος Ουδατζής Υπ. Διδάκτωρ Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οι εκπαιδευτικές πολιτικές προτάσεις και η συμβολή του διανοούμενου/βουλευτή Ι. Κουτσοχέρα στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας και του μονοτονικού κατά την πρώτη μεταπολιτευτική περίοδο Γεώργιος Βλάχος Eκπαιδευτικός ΠΕ 70, Μ.Α Υπ. Δρ. Φιλολοσοφίας University of Johannesburg Το γλωσσικό ζήτημα. Ιστορική αναδρομή. Ο ρόλος και το έργο των Δ. Καταρτζή, Αδαμ. Κοραή, Νικ. Σοφιανού, Παν. Σούτσου, Γιάν. Ψυχάρη, Αλέξ. Πάλλη στο θέμα αυτό. Η επίλυση του προβλήματος 5 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: ΙΙ-6 ΙΣΤΟΡΙΑ, ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Παναγιώτης Κιμουρτζής Δημήτριος Ράπτης Παναγιώτης Κιμουρτζής Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Ματούση Τελειόφοιτη του ΜΠΣ του Τμ.Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Η λογοτεχνία ιστορεί. Η ιστορία λογοτεχνεί; Γλώσσα και ύφος στην ιστορία και στη λογοτεχνία Αγγελική Σαπουνά Φιλόλογος, Μ.Ε., Δρ. Κοινωνιολ. Παιδείας Ο ρόλος της μετάφρασης στην διδασκαλία της Οδύσσειας Χρυσούλα Καραντζή-Ανδρειωμένου Ερευνήτρια Κέντρου Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων Γλωσσικές ποικιλίες και εκπαίδευση: Όψεις της ελληνικής εμπειρίας Δημήτριος Ράπτης Λέκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ο λαϊκός λόγος στην εκπαίδευση: μορφές, αναγκαιότητες, προοπτικές 6 η Ομάδα 16:30 18:30 Αίθουσα: ΙΙ-7 ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ) ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Αγγελική Βουδούρη Ράνυ Καλούρη Αγγελική Βουδούρη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Αντώνιος Μπούρας Διδάσκων Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευπραξία Τριανταφύλλου Εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε., Ε.Κ.Π.Α. Ηλιάνα Χατζή, Δασκάλα, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγκριτική μελέτη των σχολικών εγχειριδίων της γλώσσας του δημοτικού σχολείου που χρησιμοποιήθηκαν από τα μέσα του 20ού αιώνα Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος Ο νόμος 3438/1927 «περί διδακτικών βιβλίων»: Μια απόπειρα συντηρητικού γλωσσικού συμβιβασμού Ράνυ Καλούρη Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ Δημήτριος Λαγός Αν. Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ Αναστασία Παμουκτσόγλου τ. Πάρεδρος Π.Ι. Γιάννης Τσακιράκις Καθηγητής εφ. ΑΣΠΑΙΤΕ Κώστας Αργύρης, Καθηγητής εφ. ΑΣΠΑΙΤΕ Τυποποιημένη ή δημιουργική χρήση της γλώσσας στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα; 22 23

ΣΑΒΒΑΤΟ 1/ ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 Σταύρος Καμαρούδης Επίκ. Καθηγητής Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Διδακτικής Π.Τ.Δ.Ε., Φλώρινα Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Αθανάσιος Μαλέτσκος Δάσκαλος, υποψήφιος Διδάκτωρ Π.Τ.Δ.Ε., Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ένα σημαντικό αλλά αδικημένο βιβλίο: Η επιτομή της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας του Δημητρίου Τομπαΐδη Μαρία Καγιάφα Δασκάλα, Δρ. Αρχαιολογίας Η γλώσσα της αρχαιολογίας στο ελληνικό δημοτικό σχολείο Αθανάσιος Μιχάλης Λέκτορας Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Αιγαίου Η σχολική γραμματική του Μανώλη Τριανταφυλλίδη και ο ρόλος της στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας: Κριτική αποτίμηση Σάββατο 18:30-20:00 Αμφιθέατρο ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Σταύρος Κουμπιάς π. Πρύτανης Χρήστος Θεοφιλλίδης Καθηγητής Πανεπιστημίου Λευκωσίας Πανεπιστήμιο και γλώσσα: Η περίπτωση του πανεπιστημίου Κύπρου Παναγιώτης Περσιάνης π. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου Προσπάθεια ερμηνείας της μεγάλης καθυστέρησης, σε σύγκριση με την Ελλάδα, εισαγωγής της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση της Κύπρου στη διάρκεια της Αγγλικής διοίκησης: Ο ρόλος της ιδεολογίας, των δυνάμεων εξουσίας και των ιδιόμορφων πρακτικών αναγκών επικοινωνίας Μαίρη Κουτσελίνη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κύπρου Πρόεδρος Σχολής Επιστημών της Αγωγής Η γλώσσα ως κυρίαρχο πολιτικό θέμα στα αναλυτικά προγράμματα της Κύπρου (1935-1990) Σάββατο 20:00 Πολιτιστική εκδήλωση ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΠΑΤΡΩΝ Κυριακή 09:00-10:45 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 1 η Παράλληλη Συνεδρία Αμφιθέατρο Ιωάννης Δελλής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Δημήτρης Βεργίδης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Μιχάλης Δαμανάκης Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Εκπαιδευτικό υλικό για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη διασπορά (1970-2010) Κωνσταντίνος Φωτιάδης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σοφία Ηλιάδου-Τάχου Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ελένη Γρίβα Λέκτορας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Μαριάμ Νταβλιανίτζε Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Ιστορική θεώρηση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στη Γεωργία (μέσα 19ου-1937) Μιχάλης Καναβάκης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ο παράγοντας «γλώσσα» στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας: Η θέση των εργαζομένων ελλήνων της Γερμανίας μέχρι την δεκαετία του 80 Γεώργιος Καψάλης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Όλγα Βαρτζιώτη Λέκτορας Τμήματος Φιλολογίας Η ελληνική γλώσσα ως αντικείμενο Διεθνών Προγραμμάτων Σπουδών: Συνεργασία Πανεπιστημίου Ιωαννίνων & University of Washington (2002-2011), τα δεδομένα και οι προοπτικές της Χρήστος Αντωνίου Καθηγητής Α.Π.Θ. Ξενόγλωσση εκπαιδευτική πολιτική και διδασκαλία ελληνικής γλώσσας και φιλολογιών στο Α.Π.Θ. (1961-1982) 2 η Παράλληλη Συνεδρία Αίθουσα: Ι10-Ι11 35 χρόνια διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος στην υποχρεωτική εκπαίδευση: συγκρίσεις συμπεράσματα προοπτικές ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Θανάσης Νάκας Θανάσης Νάκας Καθηγητής, Αναπληρωτής Πρόεδρος Π.Τ.Δ.Ε. Διδασκαλία συντακτικών φαινομένων στα σχολικά εγχειρίδια για τη γλώσσα Κώστας Δ. Ντίνας Καθηγητής, Πρόεδρος Π.Τ.Ν. Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Τα Προγράμματα Σπουδών και τα σχολικά εγχειρίδια γλωσσικής διδασκαλιας από το 1976 έως σήμερα Αγγελική Ράλλη Καθηγήτρια Η μορφολογία στη γλωσσική διδασκαλία Κωνταντίνος Δ. Μαλαφάντης Αναπληρωτής Καθηγητής Πρόεδρος Π.Ε.Ε. Η παρουσία των λογοτεχνικών κειμένων στα σχολικά εγχειρίδια για το γλωσσικό μάθημα ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 24 25

ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 Ευγενία Μαγουλά Επίκουρη Καθηγήτρια Φωνολογία και γραφή στα σχολικά εγχειρίδια Αφροδίτη Καποθανάση Δασκάλα, Υπ. Δρ. Η ομοηχία στο πλαίσιο της διδασκαλίας του λεξιλογίου Κυριακή 11:00-11:30 Διάλειμμα - Καφές Κυριακή 11:30-13:00 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 1 η Ομάδα 13:00 15:30 Αίθουσα: Ι-10 ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ) ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Δημήτρης Φωτεινός Ευγενία Δανιηλίδου Φωτεινός Δημήτρης Λέκτορας Ιστορίας της Εκπαίδευσης Φ.Π.Ψ. Η γλώσσα ως μέσο επικοινωνίας ή ως μήνυμα ιδεολογίας; (το παράδειγμα των βιβλίων του Ευγενιδείου ιδρύματος, κατά τη δεκαετία 1950-1960 Ευγενία Δανιηλίδου Σχολική σύμβουλος Δ.Ε. Ιωάννα Βορβή Σχολική σύμβουλος Δ.Ε. Η γραπτή έκφραση των μαθητών στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών του γυμνασίου από τη μεταπολίτευση έως σήμερα Μιχάλης Μελαχροινούδης Δρ. Πανεπιστημίου Κρήτης «και ύστερα μόνο το όνομα άλλαξε: από Ο.Ε.Σ.Β. σε Ο.Ε.Δ.Β...» Λόγος περί διδακτικών βιβλίων και σχολικών εγχειριδίων τη δεκαετία του 60 Χρήστος Γεωργίου Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Επιστημών της αγωγής του Α.Π.Θ. Η σταδιοδρομία του Ροβινσώνα Κρούσου στο χώρο της ελληνικής γλωσσικής εκπαίδευσης: Η ύστερη παρουσία του κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου Ξένια Σταθάτου Σχολική Σύμβουλος Τασούλα Παμουκτσόγλου π. Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Το «γλωσσικό μάθημα» στο «νέο σχολείο»: σχολικά βοηθήματα και διδακτικές οδηγίες Κωνσταντίνος Κωσταβασίλης Φιλόλογος, Διδάκτωρ Ιστορίας Παρασκευή Χαμπηλομάτη Φιλόλογος, Διδάκτωρ Παιδαγωγικών Στερεότυπα των δύο φύλων μέσα από τα εγχειρίδια της γλωσσικής διδασκαλίας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας κατά την τελευταία εικοσαετία 2 η Ομάδα 11:00-13:00 Αίθουσα: Ι-11 ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΙΣΜΟΣ- ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΙΑΝΙΣΜΟΣ Αμαλία Υφαντή Θεόδωρος Ελευθεράκης Αμαλία Υφαντή Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Συντηρητικοί ή προοδευτικοί; Διερευνώντας τις εκπαιδευτικές αντιλήψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μια μελέτη περίπτωσης Θεόδωρος Ελευθεράκης Λέκτορας Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Το ελληνικό γλωσσικό ζήτημα και οι εκπαιδευτικές ανισότητες Σοφία Μπαλτά Δρ. Φιλολογίας, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Δημοτικισμός και «νέο σχολείο»: Ανιχνεύουμε τη σχέση τους βασισμένοι στα παιδαγωγικά περιοδικά των αρχών του 20ού αιώνα Πασχαλίνα Χατζημπέη Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. «Γλώσσα ψεύτικη και τρισάθλια»: Οι απόψεις των Δημοτικιστριών στη συζήτηση για το γλωσσικό ζήτημα Προκόπης Πανδής Πολιτικός επιστήμονας Διδάκτωρ Οι αντιλήψεις του Ανδρέα Λεντάκη (1935-1997) για την ελληνική γλώσσα 3 η Ομάδα 11:30-13:00 Αίθουσα: Ι-12 Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ Κωνσταντίνος Ντίνας Μαρία Βαϊνά Μαρία Βαϊνά Καθηγήτρια Διδακτικής ΑΣΠΑΙΤΕ Η εμφάνιση της ελληνικής γλώσσας στο «άνοιγμα της θύρας των γλωσσών»: Αναζητήσεις για τη διδακτική της ελληνικής γλώσσας τον 17ο αιώνα στην Ευρώπη Δέσποινα Καρακατσάνη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής πολιτικής Διδάσκοντας τη γλώσσα κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Προφορική ιστορία και εκπαιδευτικές μαρτυρίες Ευαγγελία Καυκούλα Δασκάλα, M.Ed., Δρ. Π.Τ.Δ.Ε. Η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση κατά την περίοδο της αλληλοδιδακτικής μεθόδου (1827-1880) ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 26 27

ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 Δήμητρα Μόσχου Δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εκπαιδευτικός Η διδακτική της ελληνικής γλώσσας ως αντικείμενο διαγωνισμού (1869). Η πείρα και η δοκιμή (1873) του Μαρίνου Δ. Βεργωτή Κωνσταντίνος Ντίνας Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ελισάβετ Χλαπουτάκη Φιλόλογος-Φοιτήτρια ΠΜΣ Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Ευθυμία Γώτη Σχολική Σύμβουλος Π.Α. Η γλωσσική διδασκαλία στην εκπαίδευση ως μέσο αφομοίωσης των ξενόφωνων πληθυσμών μέσα από τις εκθέσεις των επιθεωρητών της εκπαίδευσης στην περιφέρεια Φλώρινας (1918-1925) Άννα Βακάλη Φιλόλογος Η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στην Α/θμια και τη Β/θμια εκπαίδευση: Μεταρρυθμιστικά επεισόδια και αλλαγές κατά τον 20ό αιώνα Ξένια Σταθάτου Σχολική Σύμβουλος Τασούλα Παμουκτσόγλου π. Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Το «γλωσσικό μάθημα» στο «Νέο Σχολείο»: Σχολικά βοηθήματα και διδακτικές οδηγίες 4 η Ομάδα 11:30-13:00 Αίθουσα: Ι -13 ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Παντελής Κυπριανός Γεράσιμος Κουστουράκης Αλεξάνδρα Διαμαντοπούλου Υπ. Διδάκτωρ του ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστημίου Πατρών, Καθηγήτρια Γαλλικών Παντελής Κυπριανός Αναπληρωτής Καθηγητής του ΤΕΕΑΠΗ, Το γλωσσικό ζήτημα στον Πατραϊκό τύπο (1899-1934) Δήμητρα Κοκκινάκη Καθηγήτρια Φιλόλογος, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Το γλωσσικό ζήτημα στον τοπικό τύπο. Τα ευαγγελικά μέσα από την εφημερίδα των Πατρών «Νεολόγος» Σοφία Ηλιάδου-Τάχου Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης Καθηγητής, Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Παρασκευή Πουγαρίδου Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Οι περί γλώσσης αντιλήψεις του μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου Φιλιππίδη και ο εκπαιδευτικός δημοτικισμός της εφημερίδας «Εποχή» (Τραπεζούντα 1920) Γεράσιμος Κουστουράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Παιδαγωγικός λόγος και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: Μια κοινωνιολογική προσέγγιση του διάλογου των διανοουμένων διαμέσου του Αθηναϊκού Τύπου για τους συντελεστές της γλωσσικής εκπαίδευσης Μάρθα Παπαδοπούλου Φιλόλογος, Δρ. Επιστημών της Αγωγής Διευθύντρια ΓΑΚ Ιωαννίνων Οι γλωσσικοί κώδικες των περιοδικών εκδόσεων της εθνικής πανηπειρωτικής ομοσπονδίας νέων στην Ήπειρο (1943-1945) και η κοινωνική τους διάσταση Γεωργία Ρογάρη Εκπαιδευτικός, Δρ. Ιστορίας Εκπαίδευσης Εκφάνσεις του γλωσσικού ζητήματος, όπως καταγράφονται στο δημοσιογραφικό όργανο του εκπαιδευτικού ομίλου Γιαννοπούλου - Τσιάκα Καλίτσα Φιλόλογος, Ιστορικός Ποιήτρια, Δημοσιογράφος Δημοσιογραφία και γλώσσα 5 η Ομάδα 11:30-13:00 Αίθουσα: ΙΙ -6 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ Νικόλαος Σαλτερής Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε. Νομαρχίας Πειραιά Μεταπολίτευση και συνδικαλιστική γλώσσα των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών: συγκλίσεις και αποκλίσεις 1974-1989 Παύλος Χαραμής Πρόεδος ΚΕΜΕΤΕ ΟΛΜΕ Συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών και γλωσσικό ζήτημα: Όψεις, απόψεις, διακυβεύματα Περικλής Χριστίδης Δάσκαλος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών Ο λόγος των εκπαιδευτικών της εποχής του Μεσοπολέμου για το ζήτημα της σχολικής γλώσσας Παναγιώτης Πυρπυρής Φιλόλογος, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου ΟΛΜΕ και γλώσσα 1949 1967 Παρασκευάς Μεϊμέτης Δάσκαλος, Υπ. Διδάκτωρ Ο λόγος της ΔΟΕ για το γλωσσικό ζήτημα (δημοτική γλώσσα μονοτονικό) 1974-1982 Στρογγυλό τραπέζι 13:00-14:00 Αμφιθέατρο Συντονιστής Σήφης Μπουζάκης Αλέξης Δημαράς Χρήστος Τσολάκης Caterina Carpinato Henry Tonnet Μιχάλης Δαμανάκης ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 28 29

ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΤΕΚΜΗΡΙΑ - ΜΕΛΕΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΣΗΦΗΣ ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 30 www.dardanosnet.gr ΔΙΔΟΤΟΥ 37 10680 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 36.42.003, e-mail: info@dardanosnet.gr 31

ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Όψεις και Απόψεις ΣΗΦΗΣ ΜΠΟΥΖΑΚ ΗΣ EΠΙΜΕΛΕΙ Α 32ΔΙΔΟΤΟΥ 37 10680 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 36.42.003, e-mail: info@dardanosnet.gr, www.dardanosnet.gr