Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 6 Ιουνίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 6 Ιουνίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Προκαλούν οι νέες γενικού χαρακτήρα εκτιμήσεις του ΔΝΤ, που αποφάσισε την εκταμίευση των δόσεων 3,41 δις που οφείλονταν από το 2013, για την ανάγκη λήψης και νέων μέτρων προσαρμογής μακροπρόθεσμου χαρακτήρα τόσο στο δημοσιονομικό τομέα όσο και στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, χωρίς ουσιαστική αναφορά στην τεράστια προσαρμογή που έχει σημειωθεί έως σήμερα στην Ελλάδα με τη λήψη πραγματικά δραστικών και επίπονων μέτρων και στα προβλήματα που έφερε αυτή η προσαρμογή στην εγχώρια οικονομία. Ταυτόχρονα, δεν γίνεται μνεία στην άμεση ανάγκη που υπάρχει σήμερα για λήψη μέτρων που θα διευκολύνουν περαιτέρω την ήδη σε εξέλιξη έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας και την απολύτως αναγκαία αύξηση της απασχόλησης, που αποτελούν τους μόνους μηχανισμούς από εδώ και πέρα τόσο για την ολοκλήρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όσο και για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.. Σημειώνεται ότι η προσαρμογή του (προσαρμοσμένου ως προς τον οικονομικό κύκλο) πρωτογενούς ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) στην Ελλάδα ανήλθε στις 16 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) του ΑΕΠ το 2013, έναντι του 2009. Επιπλέον, με βάση τα στοιχεία εκτέλεσης του Π2014 στο 1 ο 4μηνο.2014, είναι τώρα πολύ πιθανό ότι το πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ μπορεί να προσεγγίσει το 2,0% του ΑΕΠ το 2014, αυξάνοντας τη συνολική προσαρμογή από το 2009 στις 17,4 π.μ. του ΑΕΠ. Και όλα αυτά συνέβησαν παρά το ότι πολλοί παγκοσμίου κλάσης οικονομολόγοι προέβλεπαν το 2010 ότι ακόμη και μια προσαρμογή της τάξης των 10 π.μ. θα ήταν ουσιαστικά αδύνατη στην Ελλάδα και για το λόγο αυτό προέτρεπαν την Κυβέρνηση της χώρας να εγκαταλείψει τη Ζώνη του Ευρώ και να προχωρήσει σε άτακτη χρεοκοπία. Το ΔΝΤ, υποεκτιμώντας την ανωτέρω πραγματικότητα και τα μακροχρόνιου χαρακτήρα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής όπως έχει σχεδιαστεί, κάνει αναφορά στην ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων. Κάτι τέτοιο, όμως, όχι μόνο δεν συμβάλλει στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και στην κοινωνική συνοχή που επικαλείται το ΔΝΤ, αλλά κινείται προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: Πρώτον, διότι η βιωσιμότητα του εκ βάθρων αναδιαρθρωμένου και δραστικά μειωμένου ελληνικού χρέους εξαρτάται από εδώ και πέρα αποκλειστικά από την ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας και από την αποκατάσταση μιας φυσιολογικής ροής εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό. Η τελευταία αναμένεται να συμβεί με τη σταδιακή αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων και με την τελική έξοδο της χώρας από την κρίση. Η τυχόν επιβολή νέων μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής στην τρέχουσα συγκυρία, μετά την επίτευξη ήδη δημοσιονομικής προσαρμογής 17 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, θα έχει νέα εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα τόσο στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας όσο και στην προσπάθεια αποκατάστασης μιας ομαλής ροής εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό. Δεύτερον, τα μέτρα για τη δημοσιονομική προσαρμογή και για την επίτευξη σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων στην περίοδο 2015-2020 έχουν ήδη ληφθεί και η επίπτωσή τους στη μείωση του δημοσίου χρέους της χώρας θα λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις μόλις αποκατασταθεί μια ομαλή πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, βρισκόμαστε σήμερα σε μια κατάσταση στην οποία η σταδιακή εκλογίκευση της φορολογικής επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουμένων, που ήδη σχεδιάζεται από την Κυβέρνηση σε συνεργασία με την Τρόικα, μπορεί να έχει αξιοσημείωτη θετική επίπτωση στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων διότι θα συμβάλλει αφενός στην αύξηση της φοροδοτικής ικανότητας και, αφετέρου, στη σημαντική μείωση της φοροδιαφυγής και, ιδιαίτερα, των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών και των επιχειρήσεων προς το κράτος. Τρίτον, σημειώνεται ότι πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα ζητούσε το ΔΝΤ για να επιτευχθεί ο στόχος για μηδενικό πρωτογενές ισοζύγιο στη ΓΚ και το 2013. Ωστόσο, το περασμένο έτος επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,5 δις χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων και με επιπλέον μεταφορά εσόδων ύψους άνω των 1,5 δις στο 2014 από το 2013 και δαπανών άνω των 500 εκατ. από το 2014 στο 2013. Για παράδειγμα, ήδη έχουν εισπραχθεί 963 εκατ. από τους φόρους περιουσίας στο 1 ο 4μηνο.2014, παρά το ότι δεν έχουν ακόμη σταλεί τα εκκαθαριστικά για τον ΕΝΦΙΑ + ΦΑΠ του 2014. Όσον αφορά στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα της προώθησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της αποκατάστασης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας,, σημειώνονται τα ακόλουθα: α) Όπως φαίνεται στον Πίνακα 1 πιο κάτω, η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας ανήλθε το 2013 στο 19% έναντι του 2009 και στο 3,4% έναντι του 2000. Επίσης, όπως προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας για την Ελλάδα έναντι το 2000 θα συνεχιστεί και θα ανέλθει στο 5,5% το 2014 και στο 7,2% το 2015. Τέλος, από τον Πίνακα 1 προκύπτει σαφώς το γεγονός ότι ήδη από το 2013 η Ελλάδα είναι η μόνη από τις χώρες της περιφέρειας της Ζώνης του Ευρώ (Ισπανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία και

Ιταλία) που έχει επιτύχει σημαντικά κέρδη ανταγωνιστικότητας όχι μόνο έναντι του 2009 αλλά και έναντι του 2000 τα οποία κέρδη διευρύνονται σημαντικά το 2014 και το 2015, αντίθετα με ότι συμβαίνει με όλες τις άλλες χώρες που συμπεριλαμβάνονται σε αυτόν τον Πίνακα. Πίνακας 1. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες (Αρνητικό πρόσημο στη μεταβολή σημαίνει βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, θετικό πρόσημο σημαίνει επιδείνωση) Γερμανία Ελλάδα Ισπανία Ιρλανδία Ιταλία Πορτογαλία 2009/2000 1,3% 19,3% 23,7% 41,4% 25,1% 13,3% 2011/2009 4,3% 4,2% 5,4% 13,8% 2,5% 3,9% 2012/2009 5,6% 13,6% 11,6% 18,5% 4,1% 9,3% 2013/2009 1,8% 19,0% 12,5% 16,1% 1,2% 6,8% 2014/2009 0,7% 20,8% 14,3% 14,7% 0,2% 7,7% 2015/2009 1,2% 22,2% 15,7% 15,9% 0,5% 8,1% 2011/2000 5,5% 14,3% 17,1% 21,9% 22,0% 8,9% 2012/2000 6,8% 3,1% 9,3% 15,2% 20,0% 2,8% 2013/2000 3,1% 3,4% 8,2% 18,7% 23,6% 5,6% 2014/2000 0,5% 5,5% 6,1% 20,6% 25,3% 4,6% 2015/2000 0,0% 7,2% 4,3% 19,0% 24,4% 4,1% Source: a) European Commission (Price & Cost Competitiveness) and European Economic Forecast, Spring 2014). β) οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της χώρας ανήλθαν στο 26,9% του ΑΕΠ το 2013, από 20,1% του ΑΕΠ το 2009 και ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να ανέλθουν 27,9% του ΑΕΠ το 2014 και στο 29,5% του ΑΕΠ το 2017. Και όλα αυτά συνέβησαν, ή εκτιμάται ότι θα συμβούν, παρά το ότι οι εισπράξεις από τη ναυτιλία μειώθηκαν σημαντικά το 2013 έναντι του 2009 και παρά το ότι οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν δραματικά στο 28,3% του ΑΕΠ το 2013, από 38,3% του ΑΕΠ το 2008. Τα ανωτέρω συνεπάγονται ότι η εγχώρια προστιθέμενη αξία των ελληνικών εξαγωγών το 2013 είναι κατά πολύ υψηλότερη από την εγχώρια προστιθέμενη αξία των εξαγωγών του 2008-2009. Όσον αφορά τις σημαντικές εξελίξεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας, το ΔΝΤ σημειώνει ότι: «παρά το ότι δεν υπάρχει οξύς κίνδυνος για τη σταθερότητα, είναι κρίσιμο για την οικονομική ανάκαμψη οι τράπεζες να είναι επαρκώς εκ των προτέρων κεφαλαιοποιημένες και να αναγνωρίσουν τις ζημιές τους επί τη βάση ρεαλιστικών υποθέσεων όσον αφορά την ανάκτηση των δανειακών τους απαιτήσεων». Επίσης, το ΔΝΤ αναφέρει ότι «προσπάθειες γίνονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, έτσι ώστε το κεφαλαιακό απόθεμα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) να χρησιμοποιηθεί σε ενδεχόμενες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν στην περίοδο του προγράμματος». Και πάλι οι ανωτέρω αναφορές του ΔΝΤ υποτίθεται ότι λαμβάνουν υπόψη τις καταλυτικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στο Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα κατά το 2013 και ιδιαίτερα στους 5-πρώτους μήνες του 2014. Ειδικότερα, σημειώνεται ότι το 2013 έλαβαν χώρα, με τη συμβολή και του ΔΝΤ: α) η εκ βάθρων αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, β) η επιτυχής ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μετά από πολλαπλές συγχωνεύσεις και εξαγορές και γ) η 2 η διαγνωστική εξέταση της Blackrock για τη διαπίστωση των τυχόν επιπλέον κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών. Επίσης, στο 1 ο 5μηνο του 2014 έλαβαν χώρα: α) Η αυτόνομη άντληση από τις 4-συστημικές τράπεζες επιπλέον μετοχικών κεφαλαίων ύψους 8,4 δις (4,61% του ΑΕΠ της χώρας) από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, β) η αποκατάσταση της πρόσβασής των ελληνικών τραπεζών για χρηματοδότησή τους στις αγορές ομολόγων και στη διατραπεζική αγορά, γ) η δραστική μείωση του κόστους των καταθέσεων και η ταχεία μείωση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ για την κάλυψη των χρηματοδοτικών τους αναγκών, δ) η βελτίωση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των τραπεζών, κ.ά. Οι επιτυχείς ΑΜΚ των τραπεζών αποκλειστικά από ιδιώτες επενδυτές αποτελούν ένδειξη εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ασφαλώς, η αντιμετώπιση του προβλήματος των πολύ υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) αποτελεί κεντρικό στόχο της στρατηγικής όλων των ελληνικών τραπεζών στα επόμενα 3μηνα, με τη συμβολή και των νέων νομοθετικών ρυθμίσεων που επιδιώκουν την ενίσχυση της συνέπειας στην εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των δανειζομένων και στην εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας στον τομέα της ρύθμισης των υποχρεώσεων των ιδιωτών και των επιχειρήσεων στις τράπεζες που προωθείται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Προς το παρόν, είναι αξιοσημείωτο ότι με την πορεία αύξησης της απασχόλησης και με την σταθεροποίηση της ανεργίας ήδη από το 1 ο 3μηνο.2014, ενισχύονται και οι προοπτικές σταθεροποίησης του ποσοστού των NPLs στη χώρα ήδη από τα τέλη του 2014 με σταδιακή μείωσή του από τα επόμενα 3μηνα του επόμενου έτους. Η προοπτική αυτή ενισχύεται και από τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανεργία. Πράγματι, η Επιτροπή εκτιμά την ανάπτυξη στο 0,6% το 2014 και στο 2,9% το 2015 και ότι το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ανήλθε στο ανώτατο επίπεδό του, στο 27,3%, το 2013 και αναμένεται να μειωθεί στο 26% του εργατικού δυναμικού το 2014 και στο 24% το 2015, με αύξηση της απασχόλησης κατά 0,6% το 2014 και κατά 2,6% το 2015.. Τελικά, με βάση τα ανωτέρω, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος της χώρας θα παραμείνει υψηλό ακόμη και για πολλά χρόνια στην επόμενη δεκαετία παρά το στόχο για υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα στα επόμενα έτη. Προσβλέπει δε στην απόφαση του Eurogroup της 27 ης Νοεμβρίου 2012 να παράσχει, αν χρειαστεί, νέα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους έτσι ώστε αυτό να διαμορφωθεί σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα του 110% του ΑΕΠ το 2022. Αυτή η ελάφρυνση του χρέους με βάση την απόφαση του Eurogroup θα υλοποιηθεί υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει την πλήρη υλοποίηση του προγράμματος προσαρμογής, όπως ήδη προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014-2018. Σε σχέση με τα ανωτέρω σημειώνεται ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Απρίλιο του 2014, το χρέος της ΓΚ, που εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί 2

στο 177% του ΑΕΠ το 2014, εκτιμάται επίσης ότι θα μειωθεί σταδιακά σε περίπου 125% του ΑΕΠ το 2020 και στο 112% του ΑΕΠ το 2022. Οι εκτιμήσεις αυτές ήταν λίγο υψηλότερα από τις εκτιμήσεις που είχαν γίνει από την ΕΕ και από το ΔΝΤ τον Δεκέμβριο 2012 που πρόβλεπαν μείωση του χρέους στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και στο 110% του ΑΕΠ το 2022. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις αυτές δεν λαμβάνουν υπόψη τα ακόλουθα: α) Την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών από την Alpha Bank και από την Τράπεζα Πειραιώς συνολικού ύψους 1,7 δισ. ή κατά 1π.μ. του ΑΕΠ, εξέλιξη που συνεπάγεται αντίστοιχη μείωση του δημοσίου χρέους/αεπ. β) Το γεγονός ότι η πλήρης κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών από τις αγορές συνεπάγεται ότι τα ταμειακά διαθέσιμα του ΤΧΣ ύψους άνω των 10 δις δεν είναι πλέον αναγκαία για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών και σε μεγάλο βαθμό θα αφαιρεθούν από το δημόσιο χρέος είτε το 2014 (όπως θα έπρεπε) είτε σε κάποιο από τα επόμενα έτη. Μια τέτοια εξέλιξη θα μειώσει επιπλέον τον λόγο Δημοσίου Χρέους/ΑΕΠ κατά περίπου 4,0-5,0 π.μ. γ) Η προοπτική ότι έως το 2016 θα έχουν ασκηθεί πλήρως τα δικαιώματα αγοράς μετοχών από το ΤΧΣ (warrants), που σήμερα βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών επενδυτών, με αποτέλεσμα την είσπραξη από το ΤΧΣ ενός μεγάλου μέρους των κεφαλαίων που διέθεσε για την ανα-κεφαλαιοποίηση της Alpha Bank και της Τραπέζης Πειραιώς που κατάφεραν να καλύψουν το απαιτούμενο 10% της ΑΜΚ από τον ιδιωτικό τομέα σύμφωνα με τον νόμο τον Μάιο-Ιούνιο 2013. Αυτή η εξέλιξη θα συμβάλλει σε πρόσθετη μείωση του λόγου Δημόσιο Χρέος/ΑΕΠ κατά αρκετές π.μ. Με αυτά τα δεδομένα, είναι πολύ πιθανό ότι ο λόγος Δημοσίου Χρέους/ ΑΕΠ θα έχει διαμορφωθεί χαμηλότερα του 120% του ΑΕΠ το 2020 και του 110% του ΑΕΠ το 2022. Μάλιστα, αν στις επικείμενες αποφάσεις για την περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους συμπεριληφθούν μέτρα που θα μειώνουν περαιτέρω τις δαπάνες για τόκους τότε η μείωση του χρέους της ΓΚ σε επίπεδα κάτω του 110% του ΑΕΠ το 2022 θα μπορεί να επιτευχθεί και με πρωτογενή πλεονάσματα στη ΓΚ κάτω του 4,0% του ΑΕΠ. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η λειτουργία της ελληνικής οικονομίας με πρωτογενή πλεονάσματα στη Γενική Κυβέρνηση (ΓΚ) της τάξης του 4,0% του ΑΕΠ στην επόμενη 10ετία όχι μόνο δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάκαμψη (που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη) και για τη διεθνώς ανταγωνιστική ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης που αναμένεται μετά το 2015. Τα πλεονάσματα αυτά θα αποτελούν την ατράνταχτη απόδειξη ασφάλεια και εγγύηση για τους εγχώριους και τους ξένους επενδυτές που θέλουν να επενδύσουν στην εγχώρια οικονομία, ότι η Ελλάδα είναι μια σοβαρή και αξιόπιστη χώρα που όχι μόνο θα έχει κάθε δυνατότητα στο μέλλον να εκπληρώνει στο ακέραιο τις δανειακές της υποχρεώσεις, αλλά και ότι θα εξασφαλίσει επιπλέον σταδιακά και τις αναγκαίες εγχώριες αποταμιεύσεις για την χρηματοδότηση ενός υψηλού επιπέδου επενδύσεων που έχει ανάγκη. Στην τρέχουσα περίοδο, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι η αποταμίευση που έχει ανάγκη το ελληνικό κράτος για να πληρώνει τουλάχιστον τους ήδη σημαντικά μειωμένους τόκους των δανείων που έχει συνάψει. Στη σημερινή συγκυρία, τα πρωτογενή πλεονάσματα αποτελούν το διαβατήριο για την αποκατάσταση της πρόσβασης ξανά στις αγορές τόσο του κράτους όσο και του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Ήδη το πρωτογενές πλεόνασμα του 0,8% του ΑΕΠ το 2013 μας έφερε επιχειρηματικές επενδύσεις από το εξωτερικό άνω των 15 δισ. στους τελευταίους 15 μήνες. Η εισροή Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) ανήλθε σε 1,9 δισ. το 2013, από 1,2 δισ. το 2012. Οι επενδύσεις αναμένεται να διογκωθούν σημαντικά στα επόμενα έτη, με πολύ ευνοϊκές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, υπό μία προϋπόθεση. Ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα στο δημόσιο τομέα θα συνεχιστούν όπως έχει προγραμματιστεί ή και καλύτερα. Η ίδια αυτή προϋπόθεση θα εξασφαλίσει και την επιστροφή των καταθέσεων στην Ελλάδα που θα αποτελέσει τη βάση για την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης, τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων και των μεγάλων επιχειρήσεων και για την αύξηση της παραγωγής, των επενδύσεων και της απασχόλησης που τόσο έχουμε ανάγκη. Αντίθετα με όσα φαίνεται να πρεσβεύει το ΔΝΤ, τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2014 και μετά θα επιτευχθούν όχι με νέα δημοσιονομικά μέτρα αλλά με τη συνεχή βελτίωση του βαθμού είσπραξης των βεβαιωθέντων φορολογικών εσόδων και με σταδιακή μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, δηλαδή με την σταδιακή ενσωμάτωση της παράλληλης οικονομίας στην επίσημη οικονομία που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, όπως είναι εμφανές στον τομέα της απασχόλησης. Στο βαθμό δε που αυτό θα συμβαίνει θα σημειώνεται και η αναγκαία σταδιακή μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουμένων. Όπως ακριβώς συνέβη το 2013 με τη δραστική μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση και το 2014 με τη μείωση του συντελεστή των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες και επίσης με τη μείωση του συντελεστή φόρου στις μεταβιβάσεις ακινήτων από 10% σε 3,0%, καθώς και των φόρων κατοχής ακινήτων. Σε αντίθεση με τα ανωτέρω, σε μελέτες που συνεχίζουν να δημοσιεύονται έως σήμερα (παρά το ότι η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδος από το Ευρώ έχει τώρα σχεδόν μηδενιστεί), γίνεται λόγος για το σημαντικό «δημοσιονομικό χώρο» που θα μπορούσε να κερδηθεί για την Ελλάδα αν το δημόσιο χρέος της μειωνόταν (πιθανότατα με κάποιο μαγικό τρόπο) από το 170% στο 60% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τους υποστηριχτές αυτής της λεγόμενης «σκληρής επιλογής» για την «βαθειά διαγραφή του ελληνικού 3

χρέους», η «επιλογή» της θα εξασφάλιζε στην Ελλάδα πρόσθετους διαθέσιμους πόρους (ή πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο) ύψους 10 δις ετησίως. Οι πόροι αυτοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ενίσχυση του κράτους πρόνοιας, για αυξήσεις μισθών και συντάξεων και για κρατικές επενδύσεις. Είναι δε πολύ περισσότεροι από τους πόρους που θα μπορούσαν να προκύψουν από την εφαρμογή της λεγόμενης «μαλακής επιλογής», δηλαδή με την συναινετική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup της 27 ης Νοεμβρίου 2012. Τα κέρδη για την Ελλάδα που μπορεί να προκύψουν από αυτή την «μαλακή επιλογή» δεν υπερβαίνουν το 0,8% του ΑΕΠ ( 1,5 δις) ετησίως. Δηλαδή «ψίχουλα». Επομένως, υποστηρίζουν οι συγκεκριμένοι αναλυτές, η «σκληρή επιλογή» είναι «η καλύτερη λύση την οποία διαθέτει η Ελλάδα». Η Εθνική υπερηφάνεια στα ύψη! Στη ζωή, όμως, δεν μπορεί να είσαι ολίγον έγκυος. Μια ακόμη καλύτερη επιλογή θα ήταν να απαιτούσαμε τη μείωση του χρέους στο 0%. Τότε, ο «δημοσιονομικός χώρος» που θα αποκτούσαμε θα ήταν προφανώς μεγαλύτερος. Αλλά το πιο εντυπωσιακό θα ήταν αν απαιτούσαμε και ένα επιπλέον σχέδιο Marshal ύψους 200 δις. Στην περίπτωση αυτή θα γλυτώναμε τα 10 δις από τους τόκους του δημοσίου χρέους και θα τοκίζαμε και τα 200 δις με 5% ετησίως, με αύξηση του δημοσιονομικού χώρου κατά 20 δις ετησίως, αντί για τα 10 δις με την «σκληρή επιλογή». Στον πραγματικό, όμως, κόσμο, η λεγόμενη «σκληρή επιλογή» δεν είναι καν επιλογή για την Ελλάδα. Διότι, προφανώς, οι άλλοι τα χρήματα που μας δάνεισαν στην ανάγκη μας θέλουν να τα πάρουν πίσω και να τα επιστρέψουν με τη σειρά τους στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που τα αποταμίευσαν, ή στους φορολογούμενους, που περιμένουν να ζήσουν από αυτά. Κανείς, επομένως, δεν πρόκειται να δεχθεί μια τέτοια «επιλογή». Αντίθετα, η υλοποίηση των αποφάσεων του Eurogroup της 27 ης Νοεμβρίου 2012, η «μαλακή επιλογή» σύμφωνα με τους ανωτέρω αναλυτές, είναι πράγματι διαθέσιμη και εξαιρετικά χρήσιμη για τη χώρα. Συμπερασματικά, ο πραγματικός κίνδυνος για τη χώρα θα ήταν να ανατραπεί, σε κάποια χρονική περίοδο στο μέλλον, το πρόγραμμα σταθεροποίησης - αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης της οικονομίας που εφαρμόζεται σήμερα και να τεθεί σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής πολιτικής το οποίο να οδηγεί και πάλι σε πρωτογενή ελλείμματα αντί για τα αναγκαία προγραμματισμένα πρωτογενή πλεονάσματα που προβλέπει το ΜΠΔΣ 2014-2018. Σε μια τέτοια περίπτωση, η πρόσβαση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στις αγορές θα διακοπεί και πάλι και το άμεσο αποτέλεσμα θα είναι να περιέλθει η χώρα σε μια νέα δύνη ύφεσης και αδυναμίας εξυπηρέτησης των χρεών της, αλλά και κάλυψης των δημοσιονομικών της ελλειμμάτων. Η πρόσκληση μιας νέα Τρόικας θα γίνει τότε αναπόφευκτη και τα μνημόνια που θα υπογραφούν θα είναι απείρως πιο σκληρά από αυτά της περιόδου 2010-2014. Το σπουδαιότερο, ωστόσο, θα ήταν ότι με μια τέτοια πολιτική η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και η ανάπτυξη θα είχαν αναβληθεί για μερικές 10ετίες. Η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει το μέλλον με δίδυμα πλεονάσματα στο πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και με δραστικά βελτιωμένη τη διεθνή της ανταγωνιστικότητα, με τις εκ βάθρων διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι συνθήκες ανταγωνισμού στην εγχώρια οικονομία έχουν αποκατασταθεί σε σημαντικό βαθμό στους περισσότερους τομείς, με άρση των συνθηκών της υπέρμετρης προστασίας που αποτελούσαν ισχυρά εμπόδια στην επιχειρηματικότητα και στην ανάπτυξη έως σήμερα. Ήδη προωθείται η ενίσχυση της ανταγωνιστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα με τη συμβολή τόσο του εγχώριου όσο και του ξένου κεφαλαίου. Με αυτά τα δεδομένα, η ελληνική οικονομία εισέρχεται πλέον δυναμικά σε μία νέα φάση εξωστρεφούς ανάπτυξης, η οποία, μάλιστα, προβλέπεται να είναι πιο δυναμική από τις άλλες χώρες της περιφέρειας της ΖτΕ. Η Ελλάδα δεν μειονεκτεί έναντι άλλων ανταγωνιστριών χωρών όσον αφορά τις προοπτικές εξόδου από την κρίση και εισόδου της σε πορεία αυτοδύναμης ανάπτυξης. Στη δική μας ευχέρεια είναι πλέον να περάσουμε οριστικά μπροστά. Στους οργανισμούς απαιτείται σταθερότητα και συνέχεια για να ευδοκιμήσουν. Και αυτό διασφάλισε για την Alpha Bank ο Γιάννης Κωστόπουλος στην υπερ-σαραντάχρονη δημιουργική του πορεία στο τιμόνι της Τραπέζης. Αυτό σφράγισε και με την αποχώρηση από την θέση του Προέδρου της Alpha Bank. Σταθερότητα και συνέχεια απαιτεί και η Ελλάδα. Όχι τόσο ανθρώπων όσο ιδεών και αρχών. Ας πάρουμε όλοι μας το μήνυμα που εκπέμπει η πολιτεία του ανδρός. Παγκόσμια Οικονομία Τελικά, στη συνεδρίαση του ΔΣ της 5 ης Ιουνίου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προχώρησε στη λήψη όλων βασικών των μέτρων περαιτέρω ενίσχυσης της ρευστότητας στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ που ανέμεναν οι αγορές. Έλαβε τα μέτρα αυτά σε μια προσπάθεια, αφενός να ενισχύσει την ανάκαμψη και την ανάπτυξη των χωρών της Ευρωζώνης (την οποία ανάκαμψη εκτιμά ότι ήδη συμβαίνει αλλά με σχετικά χαμηλούς ρυθμούς) και την αναγκαία αύξηση της απασχόλησης και, αφετέρου, να αποτρέψει την προοπτική μιας περαιτέρω πτώσης του πληθωρισμού (από το πολύ χαμηλό επίπεδό του στο 0,5% που είχε μειωθεί τον Μάιο.2014). Ειδικότερα, η ΕΚΤ αποφάσισε τη μείωση του βασικού της επιτοκίου στο ιστορικό χαμηλό του 0,15%, από 0,25% και παράλληλα τη μείωση του επιτοκίου 4

αποδοχής καταθέσεων τραπεζών στο -0,10% (για πρώτη φορά σε αρνητικό επίπεδο). Η μείωση αυτού του τελευταίου επιτοκίου θα αποτελέσει κίνητρο για τις τράπεζες ώστε αντί να καταθέτουν τα διαθέσιμά τους στην ΕΚΤ, να τα διοχετεύουν στην πραγματική οικονομία. Τέλος, το επιτόκιο οριακής χρηματοδότης των τραπεζών μειώθηκε στο 0,4%, από 0,75%. Με τα μέτρα αυτά επιδιώκεται επίσης η διατήρηση του ευρώ σε ανταγωνιστικά επίπεδα, καθώς η περαιτέρω ισχυροποίηση του θα έθετε σε κίνδυνο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας που πέτυχαν ήδη οι χώρες του Νότου. Επιπλέον των ανωτέρω, το ΔΣ της ΕΚΤ αποφάσισε την ενίσχυση της ρευστότητας με τη μορφή ενός ακόμα γύρου στοχευμένων μακροπρόθεσμων δανείων προς τις εμπορικές τράπεζες (ΤLTRO) και προετοιμάζει και την εφαρμογή ενός προγράμματος αγοράς ενυπόθηκων τίτλων (ABS) με στόχο κυρίως την αύξηση των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το νέο πρόγραμμα ΤLTRO θα είναι ύψους 400 δις με σταθερό επιτόκιο. Η Σύνοδος Κορυφής της ομάδας των χωρών του G-7 στις Βρυξέλλες (4-5.6.2014) αλλά και η συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ την 5.6.2014 συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Η Σύνοδος του G-7 η οποία πραγματοποιείται αυτή τη φορά χωρίς τη Ρωσία θα προσεγγίσει εκ νέου το πρόγραμμα βοήθειας της ΕΕ προς την Ουκρανία, αλλά θα προσπαθήσει επίσης να θέσει τις βάσεις για απεγκλωβισμό της Ευρώπης από την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία. Οι οικονομικές συζητήσεις των ηγετών του G-7 θα επικεντρωθούν στο διεθνές εμπόριο, και ιδιαίτερα στις συνεχιζόμενες σχετικές συζητήσεις μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ, ΕΕ-Καναδά και ΕΕ - Ιαπωνίας, στη συνεργασία για τη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, καθώς και στις προσπάθειες διατήρησης σε ικανοποιητικό επίπεδο της παγκόσμιας ανάπτυξης. Η συνέχιση της διαδικασίας βελτίωσης των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας είναι αναγκαία για να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση της ανεργίας, ιδιαίτερα δε της υψηλής σε πολλές χώρες ανεργίας των νέων και των μακροχρόνια ανέργων. Σημαντική εξέλιξη για το πολιτικό μέλλον της Ουκρανίας μπορεί να αποτελέσει η παρουσία του Προέδρου των ΗΠΑ στην Ευρώπη με την ευκαιρία της 70ης επετείου της απόβασης στη Νορμανδία και η συνάντηση του με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Ουκρανίας στη Βαρσοβία, καθώς και οι συναντήσεις των ηγετών Γαλλίας και Ηνωμένου Βασιλείου με τον Πρόεδρο της Ρωσίας. Οι πολιτικές συναντήσεις κορυφής σε συνδυασμό με την σύναψη μιας πρώτης συμφωνίας για την τιμολόγηση φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ουκρανία αυξάνουν τις πιθανότητες επίτευξης μιας ειρηνικής διευθέτησης της μεγάλης αυτής γεωπολιτικής διένεξης. Ειδικότερα, οι επικεφαλής των εταιριών φυσικού αερίου της Ρωσικής Gazprom και της Ουκρανικής Naftogas κατέληξαν σε μια αρχική συμφωνία για την πληρωμή των απλήρωτων τιμολογίων της Naftogas και σε μια αποδεκτή τιμή για τις μελλοντικές χρεώσεις παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ουκρανία. Η ουκρανική πλευρά συμφώνησε να καταβάλει $ 786 εκατ. στη Gazprom, ως τμήμα της αποπληρωμής των $ 2,24 δις που οφείλει για το φυσικό αέριο που παραδόθηκε έως την 1.4.2014. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχισθούν σε νομικό και οικονομικό επίπεδο την ερχόμενη εβδομάδα προκειμένου να υπάρξει μια τελική συμφωνία. Η μελλοντική τιμή του φυσικού αερίου που θα πωλεί η Ρωσία στην Ουκρανία θα είναι μεταξύ $ 268-$ 485/1.000 κυβικά μέτρα. Στις ΗΠΑ, το μέλος της FOMC Jeffrey Lacker εκτιμά ότι αύξηση των επιτοκίων από την Fed θα σημειωθεί στο 3ο 3μηνο 2015 και ότι δεν πρόκειται να επισπευστεί λόγω εμφάνισης ενωρίτερα ενδείξεων υψηλού πληθωρισμό. εκτιμά. Επίσης εκτιμά ότι το ΑΕΠ αν και συρρικνώθηκε σε εποχικά διορθωμένο ετήσιο ρυθμό κατά -1,0% το 1ο 3μηνο 2014, θα αυξηθεί μεταξύ 3%-4% το 2 ο 3μηνο 2014. Στην Ευρωζώνη, η υποχώρηση του πληθωρισμού στο 0,5% τον Μάιο 2014, από 0,7% τον Απρ.2014, ενίσχυσε την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να προχωρήσει στη λήψη των μέτρων μείωσης των επιτοκίων και αύξησης της ρευστότητας στην οικονομία, όπως προαναφέρθηκε. Η διαμόρφωση του πληθωρισμού σε πολύ χαμηλά επίπεδα αποτελεί μια διαρκή απειλή για την ανάκαμψη στην Ευρωζώνη. Άλλωστε, τo μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) E. Nowotny την περασμένη εβδομάδα είχε δηλώσει ότι η ΕΚΤ συζητά το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων, προκειμένου να αποτρέψει την προοπτική αποσταθεροποίησης της οικονομίας της ΖτΕ από τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό. Ο ίδιος παράγοντας με νέες δηλώσεις του σημείωσε ότι η ΕΚΤ είναι ευκολότερο να περιορίσει τον πληθωρισμό, παρά να αποτρέψει την εμφάνιση αρνητικού πληθωρισμού σε κάποια περίοδο. Εξέφρασε την άποψη ότι ο χαμηλός πληθωρισμός, ο οποίος εμφανίζεται με διαφορετικά χαρακτηριστικά σε κάθε χώρα της Ευρωζώνης, οφείλεται στην τρέχουσα περίοδο κυρίως στη μείωση των τιμών ενέργειας. Ωστόσο, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να οδηγηθεί η οικονομία της Ευρωζώνης σε καταστάσεις στασιμότητας και χαμηλού πληθωρισμού, όπως στην Ιαπωνία. Η ΤτΑυστραλίας, αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο 2,5%, καθώς το επενδυτικό κλίμα εμφανίζεται υποτονικό. Ωστόσο η άνοδος του ΑΕΠ κατά 3,5% σε ετησιοποιημένη βάση το 1 ο 3μηνο 2014, που στηρίχθηκε κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών προϊόντων εξόρυξης, δημιουργεί μια αισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας στα επόμενα τρίμηνα του έτους. Στην Κίνα, η τελική μέτρηση του δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση που καταρτίζει η HSBC/Markit (PMI) ανήλθε στο 49,4 τον Μάιο 2014 (υψηλό 4-μηνών), έναντι 48,1 τον Απρ.2014. Παράλληλα, θετική εξέλιξη αποτελεί η βελτίωση που καταγράφεται στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς ο δείκτης ΡΜΙ υπηρεσιών τον Μάιο 2014 διαμορφώθηκε στο 55,5 που είναι το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών από 54,8 που ήταν τον Απρίλιο 2014. Η οικονομία της 5

Κίνας εμφανίζει σημάδια σταθεροποίησης της ανάπτυξης στο 7,4%, αλλά είναι πολύ νωρίς για να θεωρηθεί ότι χαμηλότερα επίπεδα ανάπτυξης έχουν οριστικά αποφευχθεί. Ειδικότερα, η διαφαινόμενη επιβράδυνση του κλάδου των ακινήτων εγκυμονεί κινδύνους για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς αντιπροσωπεύει ποσοστό άνω του 15% του ΑΕΠ. Πάντως, η ιαπωνική τράπεζα Nomura προβλέπει τώρα αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,5% το 2014 (από 7,4% της αρχικής της εκτίμησης) με την άνοδο στο 2ο 3μηνο 2014 να προσδιορίζεται στο +7,4% (από +7,1% που πρόβλεπε έως τώρα). Στην Ιαπωνία, θεαματική άνοδο κατέγραψε ο πληθωρισμός τον Απρ.2014 με αποτέλεσμα να ανέλθει στο 3,4% (υψηλό 23-ετίας) από 1,6% τον Μάρ.2014 λόγω της επιβολής από 1.4.2014 υψηλότερου φόρου κατανάλωσης. Η άνοδος αυτή του πληθωρισμού, η οποία αναμένεται να συνεχισθεί και τον Μάιο 2014, στο βαθμό που οφείλεται στην αύξηση του φόρου κατανάλωσης, δεν λαμβάνεται υπόψη στο στόχο της ΤτΙαπωνίας για πληθωρισμό 2%, διότι αυτή η αύξηση δεν θα επηρεάζει τον πληθωρισμό από τον Απρ.2015 και μετά. Ωστόσο, ο υψηλότερος φόρος στην κατανάλωση είχε αρνητική επίδραση στην βιομηχανική παραγωγή και οδήγησε σε μεγάλη πτώση τις λιανικές πωλήσεις και γενικά αναμένεται να έχει με αρνητικές επιπτώσεις στην αύξηση του ΑΕΠ για το 2ο 3μηνο 2014. Συγκεκριμένα, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά -2,5% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, έναντι αύξησής της κατά +0,7% τον Μάρτ.2014, με τη μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στην παραγωγή αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών συσκευών. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις προβλέπουν αύξηση της βιομηχανική παραγωγής κατά +1,7% τον Μάιο 2014 και μείωση κατά -2,0% τον Ιούν.2014. Άλλωστε, και ο δείκτης PMI στη μεταποίηση ανήλθε τον Μάιο 2014 στο 49,9 από 49,4 τον Απρ.2014. Με τους υποδείκτες παραγωγής, νέων παραγγελιών να υποχωρούν, εν αντιθέσει με τον υποδείκτη απασχόλησης ο οποίος ενισχύθηκε. Επίσης, μειωμένες ήσαν οι λιανικές πωλήσεις τον Απρ.2014 κατά -13,7% σε μηνιαία βάση, έναντι αύξησης +6,4% τον Μάρτ.2014, με την πορεία τους να αναμένεται να επηρεαστεί θετικά τους επόμενους μήνες εν όψει καταβολής αυξημένων καλοκαιρινών εκτάκτων αποδοχών (bonus). Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τη 2 η αναθεώρηση, το ΑΕΠ κατέγραψε πτώση κατά -1,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο 2014, έναντι αρχικής εκτίμησης για +0,1% και έναντι αύξησής του κατά +2,6% στο 4 ο 3μηνο.2013. Βασική αιτία της συρρίκνωσης του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο 2014 ήταν η μείωση των αποθεμάτων. Οι καταναλωτικές δαπάνες, αυξήθηκαν κατά 3,1% από 3,3% στο 4ο 3μηνο 2013, οι επιχειρηματικές επενδύσεις υποχώρησαν κατά -1,6%, έναντι αύξησής τους κατά +5,7% στο 4ο 3μηνο 2013. Η αγορά ακινήτων είχε αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ το 1ο 3μηνο 2014, καθώς η αύξηση των τιμών κατοικιών σε συνδυασμό με τα υψηλότερα επιτόκια των στεγαστικών δανείων περιόρισαν τη ζήτηση. Οι εξαγωγές επίσης υποχώρησαν κατά -6,0%, έναντι αύξησης +9,5% στο 4ο 3μηνο 2013, ενώ οι εισαγωγές ενισχύθηκαν οριακά κατά +0,7% έναντι ανόδου +1,5% το 4ο 3μηνο 2013. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Thomson Reuters/University of Michigan υποχώρησε στο 81,9 τον Μάιο 2014 από 84,1 τον Απρ.2014, καθώς οι καταναλωτές δεν προσδοκούν αυξήσεις των μισθών τους. Στην αγορά ακινήτων οι επικείμενες πωλήσεις κατοικιών σημείωσαν αύξηση +0,4% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, έναντι αύξησης +3,4% τον Μάρ.2014, επιβεβαιώνοντας την εκτίμηση ότι έχει αρχίσει να καταγράφεται μια μικρή κόπωση. Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 27.000 την εβδομάδα έως 24.5.2014 στις 300.000 (από 319.000 που ανέμεναν οι αναλυτές), έναντι 326.000 (αναθεωρημένη μέτρηση) την περασμένη εβδομάδα. Πρόκειται για τη δεύτερη χαμηλότερη μέτρηση από τα μέσα του 2009. Ο 4-εβδομάδων κινητός μέσος όρος μειώθηκε κατά 11.250 στις 311.500 ήτοι το χαμηλότερο επίπεδο από τις 11 Αυγούστου 2007. Σε μακροπρόθεσμη βάση, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις εξακολουθούν να μειώνονται, γεγονός που δείχνει την τάση βελτίωσης της αγοράς εργασίας. Σε μέσα επίπεδα για την περίοδο 1967-2014, οι αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας διαμορφώνονται στις 362.741 με ιστορικά υψηλό τις 695.000 (Οκτ.1982) και ιστορικά χαμηλό τις 162.000. Στην Ευρωζώνη, ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) ανήλθε στο 102,7 τον Μάιο 2014 (υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 3-ετίας), από 102,0 τον Απρ.2014. Η αύξηση του δείκτη για την περίοδο Απρ.-Μάιος 2014 δείχνει ενδεχόμενη άνοδο του ΑΕΠ περί το 2% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο 2014. Αύξηση κατέγραψαν επίσης και οι υποδείκτες του ESI στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες και στις εξαγωγικές παραγγελίες. Θετική εξέλιξη ήταν η περαιτέρω βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο -7,1 τον Μάιο 2014, από -8,6 τον Απρ.2014 που αντικατοπτρίζει την αισιοδοξία των καταναλωτών για την μελλοντική οικονομική τους κατάσταση. Ωστόσο, επανήλθαν οι ανησυχίες για εμφάνιση καταστάσεων αρνητικού πληθωρισμού στην ΖτΕ, καθώς ο πληθωρισμός υποχώρησε τον Μάιο 2014 στο 0,5%, από 0,7% τον Απρ.2014. Σε παρόμοια πορεία κινήθηκε και ο δομικός πληθωρισμός ο οποίος υποχώρησε στο 0,7% τον Μάιο 2014 από 1,0% τον Απρ.2014. Ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση υποχώρησε στο 52,2 τον Μάιο 2014 (χαμηλό 6-μήνου) από 53,4 τον Απρ.2014. Στη Γερμανία, ο αντίστοιχος δείκτης μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 7 μηνών (52,3) τον Μάιο 2014, ωστόσο παραμένει άνω του διαχωριστικού ορίου (50,0). Στην αγορά εργασίας, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 76 χιλ. σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός να διαμορφωθεί στα 18,751 εκατ. Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε οριακά στο 11,7% τον Απρ.2014, από 11,8% τον Μάρτ.2014. 6

Τέλος, στην αγορά χρήματος, συνεχίζεται η επιβράδυνση της αύξησης προσφοράς χρήματος Μ3 στο 0,8% τον Απρ.2014 από 1,3% τον Φεβ.2014, εξαιτίας του περιορισμού στον ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος Μ1. Η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα μειώθηκε κατά -1,8% τον Απρ.2014 από -2,2% τον Μάρ.2014 ενώ προς τα νοικοκυριά σημείωσε μηδενική αύξηση, έναντι πτώσης -0,1% τον Μάρ.2014. Σημειώνεται ότι τα στεγαστικά συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια να μειώνονται. Μειωμένη βαίνει όμως και η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις η οποία υποχώρησε κατά -2,8% σε ετήσια βάση τον Απρ.2014 από -3% τον Μάρ.2014. Στις αγορές κεφαλαίου, της Ευρωζώνης επικρατούν τάσεις σταθεροποίησης ενώ η νευρικότητα έχει περιορισθεί, καθώς οι επενδυτές αισθάνονται πιο σίγουροι ότι η ΕΚΤ στη συνεδρίαση της 5ης Ιουνίου θα αναλάβει πρωτοβουλίες προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η νομισματική ρευστότητα. Ωστόσο, αρνητικά επηρέασε τις τιμές των ομολόγων της Πορτογαλίας η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας να ακυρώσει ορισμένα μέτρα λιτότητας που σχετίζονταν με τον προϋπολογισμό του 2014 αναγκάζοντας την κυβέρνηση να καλύψει ένα δημοσιονομικό κενό ύψους περίπου 700 εκατ.. Τα μέτρα αφορούσαν μειώσεις μισθών στον δημόσιο τομέα, περικοπές σε συντάξεις χηρείας και κρατήσεις σε επιδόματα ανεργίας και ασθενείας. Εκτιμάται ότι η δικαστική απόφαση θα αποτελέσει ένα βραχυχρόνιο ανασταλτικό παράγοντα για την αγορά ομολόγων αλλά αναμφίβολα δεν θα αποτελέσει εμπόδιο στην δημοσιονομική πρόοδο της Πορτογαλίας. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου έναντι του αντίστοιχου γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 229 μ.β. από 223 μ.β. και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου στις 159 μ.β. από 156 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ την 3.6.2014 διαμορφωνόταν στο 2,57% από 2,56% που ήταν την 27.5.2014 10 Year Yields (%) Spreads (μβ) 2/6/2014 26/5/2014 μβ 2/6/2014 26/5/2014 μβ Ελλάδα 6,13 6,12 1 476 470 6 Ισπανία 2,84 2,89 5 147 147 0 Ιταλία 2,96 2,98 2 159 156 3 Πορτογαλία 3,65 3,64 1 229 223 6 Γαλλία 1,77 1,82 5 40 41 1 Ολλανδία 1,64 1,68 4 28 27 1 Γερμανία 1,37 1,42 5 5Y CDS (μβ) 2/6/2014 26/5/2014 μβ Ελλάδα 558 569 11 Ισπανία 85 93 9 Ιταλία 113 125 12 Πορτογαλία 182 200 18 Γαλλία 45 46 1 Ολλανδία 32 33 1 Γερμανία 23 24 1 Πηγή: Reuters Στις ΗΠΑ, το δημόσιο άντλησε (2.6.2014) το συνολικό ποσό των $48 δισ. μέσω δημοπρασίας 3-μηνων και 6-μηνων εντόκων γραμματίων. Αναλυτικότερα, αντλήθηκαν $ 25 δις από έντοκα γραμμάτια 3-μήνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο 0,035% και συντελεστή κάλυψης 5,05, καθώς και το ποσό των $ 23 δις από έντοκα γραμμάτια 6-μήνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο 0,055% και συντελεστή κάλυψης 4,90. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων ενισχύεται σε εβδομαδιαία βάση με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο 80,53 (3.6.2014) από 80,24(27.5.2014). Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την 27.5.2014 αυξήθηκαν κατά $ 2,47 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε θετικό επίπεδο για τρίτη εβδομάδα στα $ 2,62 δις. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την ίδια εβδομάδα διαμορφώθηκαν στα $ 1,27 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε αρνητικό επίπεδο στα $ 2,83 δισ. από επίσης αρνητικό $ 1,58 δις την προηγούμενη εβδομάδα. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3608 USD/EUR στις 4.6.2014 από 1,3612 USD/EUR στις 27.5.2014. Η επικείμενη απόφαση της ΕΚΤ όσον αφορά τη νομισματική πολιτική που θα ακολουθήσει στο άμεσο μέλλον σκιάζει τις κινήσεις των επενδυτών. Ωστόσο τα απογοητευτικά στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ στις ΗΠΑ το 1ο 3μηνο 2014 περιόρισαν την αισιοδοξία των επενδυτών για την πορεία του δολαρίου. Η βραχυχρόνια πορεία του ευρώ και ο βαθμός εξασθένισης του έναντι του δολαρίου θα εξαρτηθεί από το βαθμό επιθετικότητας των μέτρων που θα ανακοινώσει η ΕΚΤ την 5.6.2014. Το Γουάν Κίνας συνεχίζει να καταγράφει τάσεις διολίσθησης έναντι του δολαρίου. Οι απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου 7

διαμορφώνονται στο 3,22% (4.6.2014). Οι απώλειες αυτές, αποδίδονται και στη ζήτηση δολαρίων από κινεζικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό προκειμένου να καταβάλουν ενδιάμεσα μερίσματα. Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς η ζήτηση για δολάρια μπορεί να αγγίξει το ποσό των $ 18 δις. Η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing την 4.6.2014 στα 6,1693 CNY/USD, (το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 8 μηνών), ήτοι 0,03% υψηλότερα από την αντίστοιχη τιμή της 3.6.2014. Στην παρούσα συγκυρία η ΤτΚίνας επιτρέπει στο Γουάν να ισορροπεί μεταξύ ενός περιορισμένου εύρους διακύμανσης. Η στερλίνα καταγράφει απώλειες σε εβδομαδιαία βάση τόσο έναντι του ευρώ όσο και έναντι του δολαρίου. Στις 4.6.2014 διαπραγματευόταν στα $1,6724 και στα 1,2291 έναντι $1,6866 και 1,2361 στις 27.5.2014. Οι επενδυτές αναμένουν τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ (5.6.2014) η οποία θα καθορίσει τη στάση που θα ακολουθήσει σε νομισματικό επίπεδο. Οι όποιες απώλειες σημειώνει η στερλίνα θεωρούνται προσωρινής διάρκειας, καθώς η πλειονότητα της αγοράς εκτιμά ότι η ΤτΑγγλίας θα αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια στις αρχές του επόμενου έτους και πιθανότητα μερικούς μήνες πριν από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, ενώ η ΕΚΤ θα εξακολουθεί να εφαρμόζει πολιτικές νομισματικής χαλάρωσης. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Πιστωτική Επέκταση: Η πτώση των τραπεζικών χορηγήσεων προς τον ιδιωτικό τομέα διαμορφώθηκε τον Απρ.2014 στο -3,7% σε ετήσια βάση, από -4,1% τον Μάρτ.2014 και -3,4% τον Απρ.2013. Επίσης, η αρνητική καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα σε μηνιαία βάση διαμορφώθηκε σε 674 εκατ. τον Απρ.2014 από 729 εκατ. τον Μάρτ.2014. Τους τελευταίους μήνες η τραπεζική χρηματοδότηση επηρεάζεται αρνητικά και από την προσφυγή ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων σε δανεισμό από τις αγορές ομολόγων, με αποπληρωμή του τραπεζικού δανεισμού. Έτσι, για παράδειγμα, σημειώθηκε μεγάλη πτώση του δανεισμού στους τομείς Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση κατά -9,2% (Μάρτ.2014: -9,8%), από +2,3% τον Απρ.2013 και Μεταφορές-Επικοινωνίες πλην ναυτιλίας με πτώση κατά -10,7% τον Απρ.2014 (Μάρτ.2014: -10,4%), από -7,4% τον Απρ.2013. Στις επιχειρήσεις γενικά, η μείωση της χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στο -4,8% σε ετήσια βάση τον Απρ.2014, από -5,3% τον Μάρτ.2014 και από -3,3% τον Απρ.2014. Η αρνητική μηνιαία καθαρή ροή διαμορφώθηκε στα 487 εκατ. τον Απρ.2014 από 406 εκατ. τον Μάρτ.2014. Ειδικότερα, τον Απρ.2014 σημειώθηκε μεγάλη μείωση των πιστώσεων και στους εξής τομείς: στο Εμπόριο κατά -5,8% (Μάρτ.2014: -6,1%), στον τουρισμό κατά -1,7%, από -0,3% τον Απρ.2013 και στη βιομηχανία κατά -5,1%, από 0,2% τον Απρ.2013.. Από την άλλη πλευρά, ικανοποιητική ήταν η αύξηση της χρηματοδότησης της γεωργίας κατά +3,3% (Μάρτ.2014: +3,8%). Περιορισμένη ήταν, επίσης, η πτώση της χρηματοδότησης στις κατασκευές κατά -1,0% (Μάρτ.2014: -2,6%). Χρηματοδότηση προς τον Ιδιωτικό Τομέα (ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής) Απρ.2014 Μάρτ.2014 Δεκ.2013 Απρ.2013 Σύνολο ιδιωτικού τομέα -3,7-4,1-3,9-3,4 Α. Επιχειρήσεις -4,8-5,3-4,9-3,3 -Γεωργία 3,3 3,8 5,6-2,8 -Βιομηχανία -5,1-4,5-2,8 0,2 -Εμπόριο -5,8-6,1-8,0-5,8 -Τουρισμός -1,7-2,0-2,6-0,3 -Ναυτιλία -5,7-6,7-6,4-3,9 -Κατασκευές -1,0-2,6 0,6-1,9 -Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση -9,2-9,8-10,7 2,3 -Μεταφορές, Επικοινωνίες πλήν Ναυτιλίας -10,7-10,4-7,2-7,4 Β. Ελεύθεροι Επαγγελματίες 0,8 0,4 0,9-1,5 Γ. Νοικοκυριά -3,2-3,4-3,5-3,7 -Καταν/κή Πίστη + Λοιπά Καταν/κά -2,8-3,4-3,8-5,0 -Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,4-3,3-3,2 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Η μείωση των χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε στο -3,2% τον Απρ.2014 από -3,4% τον προηγούμενο μήνα. Η μηνιαία αρνητική καθαρή ροή χορηγήσεων διαμορφώθηκε στα 182 εκατ. τον Απρ.2014 από 322 εκατ. τον Μάρτ.2014. Ειδικότερα, ο ρυθμός πτώσης της καταναλωτικής πίστης και λοιπών διαμορφώθηκε στο -2,8% τον Απρ.2014 από -3,4% τον Μάρτ.2014 και -5,0% τον Απρ.2013, ενώ η πτώση των στεγαστικών δανείων διαμορφώθηκε στο -3,3% από -3,4% τον προηγούμενο μήνα και -3,2% τον Απρ.2013. Η μηνιαία αρνητική καθαρή ροή στεγαστικών δανείων διαμορφώθηκε στα 145 εκατ. τον Απρ.2014 από 170 εκατ. τον Μάρτ.2014. Καταθέσεις Ιδιωτών: Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν τον Απρ.2014 κατά 207 εκατ. έναντι του Μαρτ.2014 (+0,1%), ενώ από τον Δεκ.2013 έχουν μειωθεί κατά 336 εκατ. Επίσης, σε ετήσια βάση παρουσίασαν μείωση κατά -0,4%, έναντι μείωσης κατά -2,2% και τον Απρ.2013. 166 164 162 160 158 156 154 152 153,9 154,3 155,2 155,9 153,4 161,5 Καταθέσεις Ιδιωτών 163,9 164,0 163,3 160,9 162,2 163,1 162,6162,1 162,3 161,2 160,8 161,0 160,2 160,9 160,4 160,8 150 150,6 Ιουν 12 Δεκ 12 Ιουν 13 Δεκ 13 Η σχετικά μικρή αυξητική ροή των ιδιωτικών καταθέσεων στο 4μηνο του 2014 συνδέεται, εκτός των άλλων και με τον περιορισμό των χορηγήσεων, καθώς όταν μία τράπεζα χορηγεί ένα νέο δάνειο ανοίγεται κατά κανόνα τραπεζικός λογαριασμός υπέρ του δανειολήπτη στον οποίο πιστώνεται το προϊόν του δανείου. Αντίθετα, σε περίπτωση αποπληρωμής δανείων, τα οποία τα τελευταία έτη ως και σήμερα 8

υπερβαίνουν τις εκταμιεύσεις νέων δανείων, το υπόλοιπο των καταθέσεων επηρεάζεται αρνητικά. Από το τέλος του Ιούν.2012 ως το τέλος Απρ.2014 είχαν επιστραφεί στο τραπεζικό σύστημα καταθέσεις ύψους 10,5 δισ. ( 15,8 δισ. από τα μέσα Ιούν.2012). Κατά συνέπεια οι καταθέσεις ιδιωτών έχουν αυξηθεί, έναντι του απογείου της κρίσης κατά +10,9%. Η επαν-εισροή των καταθέσεων προέρχεται κυρίως από επιστροφή αποθησαυρισμένων τραπεζογραμματίων και κατά δεύτερο λόγο από καταθέσεις που επαναπατρίστηκαν από πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Η επάνοδος των ιδιωτικών καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα αναμένεται ότι θα ενδυναμωθεί στους επόμενους μήνες, μετά την ολοκλήρωση και της νέας σημαντικής αύξησης των μετοχικών κεφαλαίων των τραπεζών από τον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, καθώς θα ανακάμπτει η οικονομική δραστηριότητα στη διάρκεια του 2014, η ζήτηση καταθέσεων θα αυξηθεί και θα δημιουργηθούν σταδιακά οι προϋποθέσεις αύξησης του όγκου των νέων δανείων. Παράλληλα, η περαιτέρω σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος, που ήδη σημειώνεται το 2014, όπως αναλύεται στη συνέχεια, θα συμβάλει στην αύξηση του ρυθμού επανόδου των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Δείκτες Οικονομικής Εμπιστοσύνης: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα, που καταρτίζεται από το ΙΟΒΕ και δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σημείωσε σημαντική αύξηση στις 99,1 μον. τον Μάιο.2014 από 95,4 μον. τον Απρ.2014 καταγράφοντας την υψηλότερη τιμή του από τον Ιούλιο του 2008 και διατηρώντας την εντυπωσιακή ανοδική εξέλιξη στο 5μηνο.2014. Άνοδο σημείωσε τον Μάιο.2014 (για 9 ο κατά σειρά μήνα) και ο δείκτης εμπιστοσύνης τόσο στην ΕΕ-28, ο δείκτης στις 106,5 μον. από 106,3 μον. τον Απρ.2014, έναντι 89,9 μον. τον Μάιο.2013, όσο και στη ΖτΕ (Μάιος 14: 102,7, Απρ. 14: 102,0). Από τα πιο αναλυτικά στοιχεία του ΙΟΒΕ, που απαρτίζουν τον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία, προκύπτει ότι η βελτίωση συνεχίσθηκε τον Μάιο και επιτάθηκε σε όλους τους τομείς της Ελληνικής Οικονομίας: Ειδικότερα, η εξέλιξη των βασικών κλαδικών δεικτών που απαρτίζουν το δείκτη ESI έχει ως ακολούθως: Στη Βιομηχανία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών βελτιώθηκε αισθητά, καθώς το σχετικό ισοζύγιο εκτιμήσεων υποχώρησε στις -4,9 μον. τον Μάιο.2014 από -8,9 μον. τον Απρ.2014, έναντι -6,7 μον. τον Μάιο.2013. Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη προήλθε από: (α) Τη σημαντική αύξηση των θετικών εκτιμήσεων για τις πωλήσεις στο προσεχές 3μηνο (Μάιος.2014: +25,8 μον., Απρ.2014: +23,0 μον. Μάιος.2013: +21,7μον.). (β) Τη σημαντική αύξηση των θετικών εκτιμήσεων για τις εξαγωγές στο προσεχές 3μηνο (Μάιος.2014: +27,0, Απρ.2014: +18,8 μον. Μάιος.2013: +22,5). (γ) Αντίθετα, αυξήθηκαν οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις (Μάιος.2014: -8,3 μον., Απρ.2014: -3,4 μον. Μάιος.2013: -10,5 μον.) και μειώθηκαν ελαφρά οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή στο προσεχές 3μηνο (Μάιος.2014: +20,7, Απρ.2014: +21,2, Μάιος.2013: +18,0). Επίσης, την διαμόρφωση σε θετικό έδαφος για 2o κατά σειρά μήνα του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στις 51,0 μονάδες τον Μάιο.2014 από 51,1 (Απρ. 14: 51,1), έναντι του χαμηλού των 45,3 μονάδων τον Μάιο.2013. Αναφορικά με τους κύριους επιμέρους δείκτες του PMI, επισημαίνεται ο σχηματισμός σε επίπεδο αισθητά άνω του ορίου (:50 μον.) της παραγωγής (Μάιος.2014: 52,8 μον., Απρ.2014: 53,2 μον. Μάιος.2013: 45,2) και των νέων παραγγελιών (Μάιος.2014: 52,2 μον., Απρ.2014: 52,2 μον., Μάιος.2013: 43,7 μον.). 55 50 45 40 35 Διάγραμμα. Δείκτης ΡΜΙ (Υπευθύνων Προμηθειών) Ιαν 10 Απρ 10 Ιουλ 10 Οκτ 10 Ιαν 11 Απρ 11 Ιουλ 11 Οκτ 11 Ιαν 12 Απρ 12 Ιουλ 12 Οκτ 12 Ιαν 13 Απρ 13 Ιουλ 13 Οκτ 13 Ιαν 14 Απρ 14 Στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκε περαιτέρω ο δείκτης προσδοκιών, καθώς το σχετικό ισοζύγιο βελτιώθηκε στις -7,4 μον. τον Μάιο. 2014 από -9,7 μον. τον Απρ.2014, έναντι της κατά πολύ χειρότερης εικόνας του τον Μάιο 2013 (-15,2 μον.). Η βελτίωση αυτή οφείλεται: (α) Στη μετατροπή σε οριακά θετικό (μετά από πολύ καιρό) του ισοζυγίου των εκτιμήσεων για τις πωλήσεις στο προσεχές 3μηνο (Μάιος.2014: +0,7 μον., Απρ.2014: -8,0 μον. Μάιος.2013: -15 μον.). (β) Στη σημαντική μείωση των αρνητικών εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις (Μάιος.2014: -19,0 μον., Απρ.2014: -24, Μάιος.2013: -34,0 μον.). (γ) Αντίθετα, αυξήθηκε το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες στο επόμενο 3μηνο στο -12,0 τον Μάιο.2014, από -9,6 τον Απρ.2014 και από -26,9 μον. τον Μάιο.2013. Στις Υπηρεσίες, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών σημείωσε νέα άνοδο, καθώς το σχετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων αυξήθηκε στις +6,5 μον. τον Μάιο.2014 από +6,0 μον. τον Απρ.2014, +4,9 τον Μάρτ.2014, έναντι -13,1 μον. τον Μάιο.2013. Οι προοπτικές της ζήτησης για το επόμενο 3μηνο εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε ικανοποιητικά θετικό επίπεδο (Μαιος.2014: +15,6 μον., Απρ.2014: +17,7 μον. Μάρτ.2014: +19,5, Μάιος.2013: -2,6 μον.). Επισημαίνεται η συνεχής και ταχεία βελτίωση των τουριστικών δεικτών εμπιστοσύνης. Ειδικότερα στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» ο δείκτης προσδοκιών ανήλθε στις 98,0 μον. τον Μάιο.2014, από 94,1 μον. τον Απρ.2014, 89,1 μον. τον Μάρτ.2013, έναντι 82,9 μον. τον Μάιο.2013, ενώ 9

συνεχίζεται η αλματώδης θετική εξέλιξη του κλάδου «Τουριστικά Πρακτορεία» (Μάιος. 14: +149,5 μον.,απρ. 14: +127,4 μον., Μάρτ. 14: +120,8, Απρ. 13: 98,3 μον.). Η εξέχουσα βελτίωση των δεικτών εμπιστοσύνης των τουριστικών επιχειρήσεων στο 5μηνο.2014 προδικάζει τη σημαντική άνοδο της τουριστικής κίνησης στο τρέχον έτος, η οποία αναμένεται να είναι μεγαλύτερη αυτής του 2013, όταν ήδη σημειώθηκε ιστορικό υψηλό αφίξεων αλλοδαπών επισκεπτών. Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών υποχώρησε ελαφρά στις -20,3 μον. τον Μάιο.2014 από -19,9 μον. τον Απρ.2014, έναντι πάντως της πολύ αρνητικής εικόνας των -35,0 μον. του Μαίου.2013. Το αποτέλεσμα αυτό προήλθε από την κάμψη των επιχειρηματικών προσδοκιών στην κατασκευή «Δημοσίων Έργων», επειδή σημειώνονται μεταπτώσεις στην ταχύτητα κατασκευής των έργων υποδομής (Μάιος 14: 91,2, Απρ. 14: 98,2 μον., Μάρτ. 14: 101,3, έναντι των 73,8 μονάδων του Μαίου. 13). Αντίθετα, αυξήθηκαν σημαντικά οι προσδοκίες στις κατασκευές «Κατοικιών» (Μάιος 14: 59,4 μον. Απρ. 14: 43,1 μον. Μάρτ. 14: 73,9, Μάιος 13: 63,6 μον.), όπως και οι εκτιμήσεις για τις κατασκευές «Λοιπών Ιδιωτικών Κτιρίων» (Μάιος 14: 56,5 μον.,απρ. 14: 43,7 μον. Μάρτ. 14: 40,5, Μάιος 13: 44,4 μον.). Τέλος, οι Προσδοκίες των Καταναλωτών συνεχώς βελτιώνονται, με τον δείκτη εμπιστοσύνης των νοικοκυριών να διαμορφώνεται σε υψηλό ακόμη αρνητικό επίπεδο, στις -52,5 μον. τον Μάιο.2014, αλλά από -55,0 μον. τον Απρ.2014, -59,7 μον. τον Μάρτ.2014, έναντι -63,4 μον. τον Μάιο.2013. Η σημαντική βελτίωση των προσδοκιών των νοικοκυριών οφείλεται στην ισχυροποίηση των προβλέψεων για την οικονομική κατάσταση των ίδιων και της χώρας, την ανάσχεση της ανεργίας, τη μείωση του πολιτικού κινδύνου και γενικά την παγίωση τώρα της αντίληψης των πολιτών ότι τα «δύσκολα έχουν περάσει». Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ των ΗΠΑ, σύμφωνα με τη 2 η αναθεώρηση, ήταν τελικά αρνητικός στο -1,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο 2014 (από +0,1% που ήταν η 1 η εκτίμηση), έναντι +2,6% στο 4 ο 3μηνο.2013, +4,1% στο 3 ο 3μηνο.2013 και +2,5% στο 2 ο 3μηνο.2013. Το 2013 ως σύνολο η αύξηση του ΑΕΠ ήταν 1,9%. Στην 1 η εκτίμηση η ισχνή αύξηση του ΑΕΠ είχε αποδοθεί στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, εξαιτίας των οποίων έκλεισαν προσωρινά, καταστήματα, εργοστάσια, εργοτάξια και ακολούθως είχαν αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές και τις επενδύσεις. Ωστόσο σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία, στη 2 η εκτίμηση βασικός παράγοντας που οδήγησε στη συρρίκνωση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο 2014 ήταν η μείωση των αποθεμάτων και η μεγαλύτερη απ ότι αναμενόταν αρνητική επίδρασή τους στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ. Ως εκ τούτου, ο αρνητικός ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ δεν εγείρει έντονη ανησυχία στους αναλυτές, αφού αναμένεται σημαντική αύξηση του ΑΕΠ από το 2 ο 3μηνο 2014. Συγκεκριμένα, οι αναλυτές αναμένουν αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο 2014, περί το 3,5%, ενώ ορισμένοι (π.χ., η Morgan Stanley) εκτιμούν ότι η αύξηση αυτή μπορεί να ανέλθει έως και στο 4,0%. Πιο αναλυτικά για το 1 ο 3μηνο 2014: Οι καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν το 70% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας και επομένως είναι βασικός δείκτης ευρωστίας της οικονομίας, αυξήθηκαν ικανοποιητικά κατά 3,1%, από 3,3% στο 4 ο 3μηνο 2013, 2,0% στο 3 ο 3μηνο 2013 και 1,8% στο 2 ο 3μηνο 2013 (2013: 2,0%). Οι επιχειρηματικές επενδύσεις σημείωσαν πτώση κατά -1,6%, έναντι αύξησής τους κατά 5,7% στο 4 ο 3μηνο 2013 (2013: 2,7%). Επίσης, η αγορά ακινήτων είχε πτωτική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο 2014, καθώς η αύξηση των τιμών των κατοικιών και τα υψηλότερα επιτόκια των στεγαστικών δανείων φαίνεται ότι συνέβαλαν στην πτώση της ζήτησης για κατοικίες. Έτσι, οι επενδύσεις σε κατασκευή κατοικιών σημείωσαν πτώση κατά -5,0% στο 1 ο 3μηνο.2014, από -7,9% στο 4 ο 3μηνο 2013, μετά την αύξησή τους κατά 10,3% στο 3 ο 3μηνο 2013 (2013: 12,2%). Οι εξαγωγές επίσης υποχώρησαν κατά -6,0%, μετά τη σημαντική ενίσχυσή τους κατά 9,5% στο 4 ο 3μηνο 2013, 3,9% στο 3 ο 3μηνο.2013, ενώ για το 2013 ως σύνολο σημείωσαν μικρότερη αύξηση κατά 2,7%. Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές αυξήθηκαν οριακά κατά 0,7% στο 1 ο 3μηνο.2014, από 1,5% στο 4 ο 3μηνο 2013 και 2,4% στο 3 ο 3μηνο.2013 (2013: 1,4%). Επομένως, οι καθαρές εξαγωγές είχαν σημαντική αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο.2014. 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80 US Trade balance 2000-2014 Aπρ. Ιαν-00 Μαϊ-00 Σεπ-00 Ιαν-01 Μαϊ-01 Σεπ-01 Ιαν-02 Μαϊ-02 Σεπ-02 Ιαν-03 Μαϊ-03 Σεπ-03 Ιαν-04 Μαϊ-04 Σεπ-04 Ιαν-05 Μαϊ-05 Σεπ-05 Ιαν-06 Μαϊ-06 Σεπ-06 Ιαν-07 Μαϊ-07 Σεπ-07 Ιαν-08 Μαϊ-08 Σεπ-08 Ιαν-09 Μαϊ-09 Σεπ-09 Ιαν-10 Μαϊ-10 Σεπ-10 Ιαν-11 Μαϊ-11 Σεπ-11 Ιαν-12 Μαϊ-12 Σεπ-12 Ιαν-13 Μαϊ-13 Σεπ-13 Ιαν-14 US Trade balance, $ bn Μάλιστα, οι αρνητικές εξελίξεις στον εξωτερικό τομέα συνεχίστηκαν και τον Απρ.2014, όπου σημειώθηκε μεγάλη αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών της χώρας στα $ 47,2 δις, από έλλειμμα $ 44,2 δις τον Μάρτ.2014 (βλέπε το Διάγραμμα). Σημειώθηκε πτώση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -0,2% σε μηνιαία βάση και αύξηση των εισαγωγών κατά 1,2%. Οι δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σημείωσαν οριακή αύξηση κατά 0,7%, έναντι 10