ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΧΓΖ ΤΓΔΗΑ ΣΟ ΤΠΟΥΡΔΧΣΗΚΟ ΟΛΟΖΜΔΡΟ ΥΟΛΔΗΟ

ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΧΓΖ ΤΓΔΗΑ ΣΟ ΤΠΟΥΡΔΧΣΗΚΟ ΟΛΟΖΜΔΡΟ ΥΟΛΔΗΟ Γεληθή Δπηκέιεηα θαη πγγξαθή: νύια Ησάλλνπ (PhD Πξναγσγή Τγείαο) πλεξγάζηεθαλ: Φσηεηλή Μαζζνύ Άληξε Λνηδίδνπ Άληξε Υξπζνζηόκνπ Γέζπσ Κνπηηνύθη Κώζηαο Πηεξίδεο 1

Δηζαγσγή Σν ελδηαθέξνλ γηα ηελ πγεία ήηαλ πάληα έθδειν αθνύ έρεη λα θάλεη κε ηελ πνηόηεηα δσήο ησλ αλζξώπσλ. Ζ έθξεμε όκσο ηνπ ελδηαθέξνληνο ζηηο κέξεο καο όζνλ αθνξά ηνλ ηξόπν δσήο ησλ αλζξώπσλ, δηθαηνινγείηαη ζε κεγάιν βαζκό ιόγσ ηνπ απμεκέλνπ πνζνζηνύ πεξηζηαηηθώλ αζζελεηώλ πνπ έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ηνλ ηξόπν δσήο ησλ αηόκσλ (όπσο θαξδηνπάζεηεο θαη θαξθίλνο) ζην δπηηθό θόζκν. Σα ηειεπηαία 50 ρξόληα έρνπλ αιιάμεη ηα πξόηππα ηεο πγείαο θαη ηα είδε ηεο αζζέλεηαο ζηελ Δπξώπε, όπνπ κεηαδνηηθέο αζζέλεηεο πεξάζακε ζηηο ρξόληεο αζζέλεηεο, νη νπνίεο ζε ζεκαληηθό βαζκό νθείινληαη ζηηο ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ζηνλ ηξόπν δσήο. Γηα ην ιόγν απηό ε Παγθόζκηα Οξγάλσζε Τγείαο, ε ΟΤΝΔΚΟ, ε Δπξσπατθή Κνηλόηεηα, ην πκβνύιην ηεο Δπξώπεο θαη ν Οξγαληζκόο Ζλσκέλσλ Δζλώλ εληζρύνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο πξόιεςεο, ηεο Αγσγήο θαη Πξναγσγήο ηεο Τγείαο, γεληθά, αιιά θαη εηδηθά ζην ρώξν ηνπ ζρνιείνπ. Ο νξηζκόο ηεο Αγσγήο Τγείαο πνπ έγηλε απνδεθηόο από ηα κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αλαθέξεη όηη «είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ ζηεξίδεηαη ζε επηζηεκνληθέο αξρέο θαη ρξεζηκνπνηεί πξνγξακκαηηζκέλεο επθαηξίεο κάζεζεο πνπ δίλνπλ ηε δπλαηόηεηα ζηνπο αλζξώπνπο, όηαλ ιεηηνπξγνύλ σο άηνκα ή σο ζύλνιν, λα απνθαζίδνπλ θαη λα ελεξγνύλ ζπλεηδεηά (ελεκεξσκέλα) γηα ζέκαηα πνπ επεξεάδνπλ ηελ πγεία ηνπο» (Draijer J., Williams T. (1991): School Health Education and Promotion in the Member States of the European Community, The Commission of the European Communities.). Ο νξηζκόο απηόο μεθεύγεη από ηελ παξαδνζηαθή αληίιεςε ηεο Αγσγήο ηεο Τγείαο ε νπνία επηθεληξσλόηαλ ζηελ πιεξνθόξεζε γηα ηηο ζσκαηηθέο ζπλέπεηεο ιόγσ θαθώλ ζπλεζεηώλ. ηόρνο είλαη ε ελδπλάκσζε ηνπ αηόκνπ ώζηε λα παίξλεη απνθάζεηο ζε ζέκαηα πνπ επεξεάδνπλ ηελ πγεία ηνπο κε ηελ αλάπηπμε ζπλεηδεηώλ ζηάζεσλ θαη δεμηνηήησλ δσήο. Σν πεξηερόκελν ελόο πξνγξάκκαηνο/καζήκαηνο Αγσγήο Τγείαο δελ ζα πξέπεη λα επηθεληξώλεηαη κόλν ζηε κεηάδνζε γλώζεσλ ζρεηηθά κε ην ηη είλαη σθέιηκν θαη ηη βιαβεξό γηα ηελ πγεία, αιιά θαη ζηνλ εληνπηζκό καδί κε ηνπο καζεηέο ησλ δηαθόξσλ παξαγόλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηελ πγηεηλή ζπκπεξηθνξά. Ζ δηαδηθαζία απηή ζα πξέπεη λα δηαπλέεηαη από έλα πλεύκα ην νπνίν δε ζα εθθνβίδεη, δε ζα θηλδπλνινγεί, δε ζα απαγνξεύεη, νύηε ζα απνξξίπηεη. Σν πξόγξακκα ζα πξέπεη λα μεθηλά από ηηο ίδηεο ηηο αλάγθεο, γλώζεηο θαη εκπεηξίεο ησλ καζεηώλ θαη λα απνζθνπεί ζηελ ελεξγό θαη δεκηνπξγηθή ζπκκεηνρή ηνπο έηζη ώζηε λα λα πξνβαίλνπλ ζε δηαδηθαζίεο ιήςεο θαη εθηέιεζεο απνθάζεσλ. Θα πξέπεη αθόκε νη δάζθαινη/ιεο λα θξνληίζνπλ ώζηε ην ζρνιηθό πεξηβάιινλ λα θαιιηεξγεί ζηνπο/ηηο καζεηέο/ηξηεο ην αίζζεκα ηεο ζπλεξγαζίαο, απηνπεπνίζεζεο θαη απηνεθηίκεζεο. Δίλαη θαιό επίζεο λα δνζεί ε επθαηξία ζηνπο γνλείο λα αηζζαλζνύλ όηη απνηεινύλ κέξνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ Αγσγήο Τγείαο ηνπ ζρνιείνπ, θαη λα ζπλεηζθέξνπλ θαη απηνί ζηελ πξόιεςε ηεο πγείαο ησλ παηδηώλ. θνπόο θνπόο ηεο Αγσγήο Τγείαο είλαη ε πξνάζπηζε θαη ε πξναγσγή ηεο ςπρηθήο θαη ζσκαηηθήο πγείαο θαη ηεο θνηλσληθήο επεμίαο ησλ καζεηώλ, αθελόο κε ηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθώλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη ηεο θξηηηθήο ηνπο ζθέςεο, αθεηέξνπ κε ηελ αλαβάζκηζε ηνπ θνηλσληθνύ θαη θπζηθνύ πεξηβάιινληόο ηνπο. Γεληθνί ηόρνη Αλάπηπμε θξηηηθήο ζθέςεο όζνλ αθνξά ηνπο δηάθνξνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πγηεηλή ζπκπεξηθνξά Αλάπηπμε δεμηνηήησλ αληηκεηώπηζεο ησλ παξαγόλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηελ πγηεηλή επηινγή Αλάπηπμε δεμηνηήησλ αλαβάζκηζεο ηνπ θπζηθνύ θαη θνηλσληθνύ πεξηβάιινληνο ηνπο ζε ζρέζε κε ηελ πγηεηλή επηινγή 2

Θεκαηηθέο ελόηεηεο Οη ζεκαηηθέο ελόηεηεο όπσο έρνπλ αλαπηπρζεί ζην πην θάησ αλαιπηηθό είλαη: 1. Ο Τγηεηλόο ηξόπνο δσήο κειέηε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπληζηνύλ ηνλ πγηεηλό ηξόπν δσήο 2. σκαηηθή πηπρή ηεο πγείαο κειέηε θπζηθώλ παξαγόλησλ νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηελ πγεία θαη ηε θξνληίδα ηνπ εαπηνύ καο 3. πλαηζζεκαηηθή πηπρή ηεο πγείαο κειέηε ζπλαηζζεκάησλ θαη πσο επεξεάδνπλ ηελ πνηόηεηα ηεο δσήο καο 4. Πλεπκαηηθή πηπρή ηεο πγείαο αλαγλώξηζε ηεο κνλαδηθόηεηαο ηνπ θάζε αηόκνπ 5. Κνηλσληθή πηπρή ηεο πγείαο κειέηε ησλ δηαπξνζσπηθώλ ζρέζεσλ 6. Κνηλνηηθή πηπρή ηεο πγείαο κειέηε ηξόπσλ ελεξγήο ζπκκεηνρήο γηα ζέκαηα πγείαο κέζα ζηελ θνηλόηεηα Βαζηθέο αξρέο Καηά ην ζρεδηαζκό θαη ηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ, καζεκάησλ ή δξαζηεξηνηήησλ Αγσγήο Τγεηαο πξέπεη λα ηεξνύληαη νη πην θάησ αξρέο: Να απεπζύλνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ καζεηώλ Να ιακβάλνληαη ππόςελ νη γλώζεηο θαη νη εκπεηξίεο ησλ καζεηώλ Να εκπιέθεηαη όιν ην ζρνιείν Να εκπιέθεηαη θαη ε ίδηα ε θνηλόηεηα κε ζρεηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Nα εθαξκόδνληαη κέζα από παηδνθεληξηθέο κεζνδνινγίεο Να δίλνληαη επθαηξίεο απηναμηνιόγεζεο 3

1. Θεκαηηθή ελόηεηα: Ο Τγηεηλόο ηξόπνο δσήο (εηζαγσγηθή ελόηεηα) Οη καζεηέο ζηελ ελόηεηα απηή ζα πξέπεη λα έρνπλ ηελ επθαηξία λα νξίζνπλ νη ίδηνη ηελ έλλνηα πγεία θαη πγηεηλόο ηξόπνο δσήο. Ο δάζθαινο απνδέρεηαη ηνπο νξηζκνύο ησλ καζεηώλ θαη ηνπο εκπινπηίδεη ζπλδένληαο ηνπο κε όιεο ηηο πηπρέο ηεο πγείαο (θπζηθή, ςπρηθή θαη θνηλσληθή). Θα πξέπεη λα αλαθεξζνύλ ζε ζύλνιν δξαζηεξηνηήησλ (δηαηξνθή, ζηνκαηηθή πγηεηλή, άζθεζε, αλάπαπζε, αγάπε, θηιία θαη θξνληίδα) παξά λα αζρνιεζνύλ κε έλα ηνκέα μερσξηζηά. Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Απινί ηξόπνη πξνζηαζίαο ηνπ εαπηνύ Να εηζεγεζνύλ πξαθηηθνύο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο Tα παηδηά δσγξαθίδνπλ έλα παηδί πνπ είλαη πγηέο. Εσγξαθίδνπλ γύξσ από ην παηδί όια ηα πξάγκαηα πνπ ρξεηάδεηαη, γηα λα είλαη πγηέο. Σν θάζε παηδί καο ζηελ θαζεκεξηλή ζα κπνξνύλ λα κνηξάδεηαη ηδέεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο κε ζηόρν ησλ εκπινπηηζκό ηεο καο δσή (πιέλσ ηα θξνληίζνπλ ην ζώκα ηνπο δηθήο ηνπ δσγξαθηάο. Μπνξεί λα δεκηνπξγεζεί κηα θνηλή δσγξαθηά ή δόληηα κνπ, ηξώσ θαη λα βειηηώζνπλ ηελ θαηαζθεπή αλζξώπηλεο θηγνύξαο κε αληηθείκελα ή ζρέδηα ηα νπνία Α - Β θξνύηα, παίδσ κε ηνπο θίινπο κνπ, ραιαξώλσ, ρνξεύσ θ.α.) πγεία ηνπο Να εηζεγεζνύλ ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο ε νηθνγέλεηα ηνπο κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ζπλεζεηώλ πξνάγνπλ ηελ πγεία. Εσγξαθίδνπλ ην πξόζσπν/ ηα πξόζσπα ηα νπνία λνκίδνπλ όηη κπνξνύλ λα ηνπο βνεζήζνπλ λα είλαη πγηείο. Δπίιπζε πξνβιήκαηνο: Αο ππνζέζνπκε όηη ζα απνθηήζεηο έλα κηθξό αδειθάθη. ίγνπξα ζα ήζειεο λα γίλεη έλα ραξνύκελν θαη πγηέο άηνκν. Εσγξάθηζε, γξάςε ή θόιιεζε ζρεηηθέο εηθόλεο, γηα λα δείμεηο ηη πξέπεη λα θάλεηο εζύ θαη νη γνλείο ζνπ ζην ζπίηη γηα ην αδειθάθη ζνπ. Γ Γ Τγηεηλόο ηξόπνο δσήο Αιιαγέο ζηελ θαζεκεξηλή δσή κε ζηόρν ηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ζπκπεξηθνξώλ Να εηζεγεζνύλ κέζα από ηηο πξνζσπηθέο ηνπο εκπεηξίεο ηα ζηνηρεία εθείλα πνπ ζπληζηνύλ έλα πγηεηλό ηξόπν δσήο Να κειεηήζνπλ ηε δηθή ηνπο θαζεκεξηλόηεηα θαη λα εληνπίζνπλ ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα βειηηώζνπλ ηηο ζπλήζεηέο ηνπο Οη καζεηέο θηηάρλνπλ κηα αθξνζηηρίδα κε ηε ιέμε «Τγεία». Με ηε κέζνδν ηεο ηδενζύειιαο, ιέλε κία ιέμε γηα θάζε γξάκκα. Οη απαληήζεηο ηνπο θαηαγξάθνληαη ζε έλα κέγάιν θύιιν ραξηί θαη αλαξηώληαη ζηνλ πίλαθα. Γίλεηαη ζρεηηθή ζπδήηεζε θαηά πόζν πεξηέιαβαλ όιεο ηηο πηπρέο ηεο πγείαο. Οκαδηθό Project: Ο θάζε καζεηήο παίξλεη από δύν ρξσκαηηζηά ραξηόληα κε ην πεξίγξακκα ελόο θύιινπ. Αθνύ ηα θόςνπλ, δσγξαθίδνπλ ή γξάθνπλ ζην έλα ραξηόλη κία ζπλήζεηα πνπ ζα ήζειαλ λα αιιάμνπλ θαη ζην άιιν κία ζπλήζεηα πνπ ζα ήζειαλ λα αξρίζνπλ λα έρνπλ. Οη καζεηέο θξεκάλε ηα «θύιια» ηνπο ζε πξαγκαηηθό ή ζε ςεύηηθν θπηό ή δεληξάθη, πνπ ην νλνκάδνπκε: «Σν δέληξν ησλ ζπλεζεηώλ». Οκαδηθή εξγαζία: Σα παηδηά ρσξίδνληαη ζε νκάδεο ησλ 5 αηόκσλ. Ζ θάζε νκάδα παίξλεη κία θάξηα γηα θαζέλα από ηα 5 ζέκαηα (θαγεηό, θαζαξηόηεηα, αζθάιεηα, άζθεζε, μεθνύξαζε, ραιάξσζε). θέθηνληαη θαη γξάθνπλ 4

Δ η Τγηεηλή επηινγή Από ηη επεξεάδεηαη ε πγηεηλή επηινγή (ΜΜΔ, ξόινο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ/πιαηζίνπ, δηαζέζηκνο ρξόλνο, θνηλσληθέο θαη πνιηηηζκηθέο αμίεο νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ πγεία) Να αλαθέξνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ελόο πγηεηλνύ ηξόπνπ δσήο. Να αληηιεθζνύλ πώο απνθεύγνληαη κε κηθξέο θαζεκεξηλέο ζπλήζεηεο δηάθνξεο αξξώζηηεο ή θίλδπλνη. Να εμεγνύλ παξάγνληεο νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηηο αλζξώπηλεο ζπλήζεηεο θαη λα απνθηήζνπλ δεμηόηεηεο αληηκεηώπηζεο αξλεηηθώλ παξαγόλησλ. Να θαηαλνήζνπλ ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη θνηλσληθέο, θπζηθέο θαη πνιηηηζκηθέο ζπλζήθεο θαη ηα ΜΜΔ επεξεάδνπλ θαη δηακνξθώλνπλ ζηάζεηο ζρεηηθέο κε ηνλ πγηεηλό ηξόπν δσήο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα δηαηεξήζνπλ ηνπο εαπηνύο ηνπο πγηήο. Ο θάζε καζεηήο παίξλεη έλα θύιιν ραξηί θαη ην ρσξίδεη ζε 4 κέξε. ε θάζε κέξνο ηνπ ραξηηνύ δσγξαθίδεη ηνλ εαπηό ηνπ έηζη όπσο ζα ήζειε λα είλαη ζε 10 ρξόληα. Ηδενζύειια κε ηα γξάκκαηα ηεο ιέμεο πγεία ή ηεο θξάζεο πγηεηλόο ηξόπνο δσήο. Σα παηδηά ζπδεηνύλ ηα απνηειέζκαηα ηεο ηδενζύειιαο. Ση ζεκαίλεη γηα ηελ ηάμε καο ε ιέμε πγεία. πδήηεζε γηα ζπλήζεηεο πνπ έρνπλ νη ίδηνη (όπσο βνύξηζηζκα δνληηώλ, δάγθσκα λπρηώλ, ζηγύξηζκα δσκαηίνπ, θαηαλάισζε θξνύησλ ή γιπθώλ). πδήηεζε γηα ηνπο ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ζε νξηζκέλεο πεξηπηώζεηο νη απνθάζεηο ιακβάλνληαη κε δπζθνιία. Όιε ε ηάμε ζπκκεηέρεη ζηε δεκηνπξγία ελόο θαηαιόγνπ κε ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε απηέο ηηο δύζθνιεο πεξηζηάζεηο. Δλδεηθηηθέο εξσηήζεηο: α) Δίλαη όιεο νη ζπλήζεηεο πνπ έρνπκε θαιέο γηα καο; β) Τπάξρνπλ θάπνηεο θαιέο ζπλήζεηεο πνπ ζα ήζειεο λα είρεο; γ) Τπάξρνπλ θάπνηεο ζπλήζεηεο πνπ ζα ήζειεο λα ζηακαηήζεηο; δ) Τπάξρνπλ θάπνηεο ζπλήζεηεο πνπ δε ζα ήζειεο πνηέ λα αξρίζεηο; ε) Γηαηί θάπνηε είλαη δύζθνιν λα αιιάμνπκε ηηο ζπλήζεηέο καο; ρέδην Γξάζεο: Σν θάζε παηδί, ζε ζπλεξγαζία κε άιια κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ, εληνπίδεη ηξεηο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα κπνξνύζε λα ζηεξίμεη ηελ απόθαζή ηνπ γηα αιιαγή ή απόθηεζε κηαο πγηεηλήο ζπλήζεηαο (π.ρ. ε θαηαλάισζε θξνύησλ θαη ιαραληθώλ θαζίζηαηαη πην εύθνιε όηαλ ππάξρνπλ πάληα πιπκκέλα, ίζσο θαη θαζαξηζκέλα, θξνύηα κέζα ζην ςπγείν). Οη εηζεγήζεηο ησλ παηδηώλ κπνξεί λα θαηαγξαθνύλ ζε ραξηόλη πνπ ζα αλαξηεζεί ζηελ πηλαθίδα ηεο ηάμεο. Απηνζρεδηαζκόο κε αληηδηαθήκηζε: Να δεκηνπξγήζνπλ αληηδηαθεκίζεηο π.ρ. γηα ην θάπληζκα, ην αιθνόι, θαζηζηηθή δσή, ηα έηνηκα θαγεηά, ηα αλαςπθηηθά, ζηηο νπνίεο ζα θαίλνληαη νη αξλεηηθέο επηπηώζεηο ηνπο πξντόληνο ζηελ αλζξώπηλε πγεία. Οη ξόινη θαη ην ζελάξην ζα θαζνξηζηνύλ από εζάο. 5

2. Θεκαηηθή ελόηεηα: σκαηηθή Τγηεηλή 2.1 ώκα θαη Τγεία Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Α Β Γ Γ Αλαθαιύπησ θαη αγαπώ ην ζώκα κνπ Ση κπνξώ λα θάλσ κε ην ζώκα κνπ Ση ζεκαίλεη κεγαιώλσ Πώο αιιάδεη ε ζσκαηηθή κνπ δηάπιαζε Ση ρξεηαδόκαζηε γηα ηελ αλάπηπμε Να ζαπκάζνπλ ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί ην ζώκα ηνπο κέζα από απιέο θηλήζεηο Να ζέβνληαη ηηο δηαθνξέο κεηαμύ ησλ αηόκσλ ζε ζρέζε κε ην ζώκα ηνπο Να αληηιεθζνύλ ηε ζπλεξγαζία ησλ νξγάλσλ ηνπ ζώκαηνο θαη ηελ αμία ηεο ζπλεξγαζίαο απηήο ζηελ θαζεκεξηλή καο δσή. Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ηηο αιιαγέο ηνπ ζώκαηνο Να ζέβνληαη ηηο δηαθνξέο κεηαμύ ησλ αηόκσλ ζε ζρέζε κε ην ζώκα ηνπο Παηρλίδη: Ο Γηάλλεο ιέεη... (κεηαθίλεζε ην θάζε κέξνο ηνπ ζώκαηνο ηνπ κε δηαθνξεηηθό ηξόπν π.ρ ιύγηζε ηε κέζε ζνπ). Να ηνληζηεί πόζν γξήγνξα αληηδξά ην ζώκα καο ζηηο πξνζηαγέο. Σνπνζεηνύλ ζε έλα επνπηηθό κε ην αλζξώπηλν ζώκα εηηθέηεο κε ηα κέξε ηνπ ζώκαηνο πδήηεζε: Γείρλσ νκνηόηεηεο θαη δηαθνξέο κεηαμύ ησλ καζεηώλ ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο (επαηζζεζία). Παξόιν πνπ έρνπκε όινη ηα ίδηα κέξε ηνπ ζώκαηνο, θαηλόκαζηε δηαθνξεηηθνί. ύγθξηζε: Φσηνγξαθίεο παηδηώλ ηεο ηάμεο κε θσηνγξαθίεο άιισλ παηδηώλ από άιιεο ρώξεο. Καιείο ηα παηδηά λα εθηηκήζνπλ ηηο νκνηόηεηεο θαη ηηο δηαθνξέο ζηελ εκθάληζε ζηνλ θόζκν. Αζθήζεηο Υαιάξσζεο θαη θίλεζεο: Καιό είλαη νη αζθήζεηο ραιάξσζεο λα ζπλνδεύνληαη κε απαιή κνπζηθή. 1. ηεθόκαζηε ζηνλ θύθιν, κόιηο έρνπκε ζεθσζεί από ην θξεβάηη θαη ραζκνπξηόκαζηε δπλαηά, ηελησλόκαζηε γηα λα μεκνπδηάζνπκε αθνύγνληαο απαιή κνπζηθή. (Νύθες- Σπανοσδάκης) 2. Κηλνύκε ζηγά- ζηγά ην δεμί ρέξη από ηα δάρηπια κέρξη ηνλ ώκν. 3. Γίλεηαη ην ίδην θαη κε ην αξηζηεξό ρέξη. 4. Κηλνύκε θπθιηθά ην ιαηκό καο, ζθύβνπκε ραιαξά, αθήλνληαο ην θεθάιη λα πέζεη πξνο ηα θάησ. ηγά- ζηγά πξνζπαζνύκε λα αγγίμνπκε ηα δάρηπια ησλ πνδηώλ. Μεηά αθνινπζνύκε ηελ αληίζηξνθε πνξεία 5. Ξεθνπξάδνπκε ηνλ αζηξάγαιν ηνπ δεμηνύ πνδηνύ. Γίλεηαη ην ίδην κε ην αξηζηεξό πόδη. 6. Ζ κνπζηθή αιιάδεη. Γίλεηαη πην επράξηζηε. Κηλνύκαζηε ζηνλ πξνθαζνξηζκέλν ρώξν ρσξίο λα αγγίδνπκε ν έλαο ηνλ άιιν θαη όπνηνλ ζπλαληνύκε ηνπ ιέκε ΚΑΛΖΜΔΡΑ. Όηαλ ζηακαηήζεη ε κνπζηθή γηλόκαζηε αγάικαηα. (Άγγλος Αζθενής- Αρ.14) 6

7. Δίκαζηε ζηελ ακκνπδηά, είλαη θαινθαίξη, ν ήιηνο θαίεη θαη πξνζπαζνύκε λα θηάζνπκε ζηε ζάιαζζα γηα λα δξνζηζηνύκε. Δπίιπζε πξνβιήκαηνο: Ση θάλεη ην θάζε κέξνο ηνπ ζώκαηνο; Ση ρξεηαδόκαζηε, γηα λα παίμνπκε έλα παηρλίδη, λα δηαζηαπξώζνπκε έλαλ δξόκν. (Σνλίδεηαη ε ζπλεξγαζία κεηαμύ ησλ νξγάλσλ ηνπ ζώκαηνο). Κάλνπλ κία ιίζηα κε ηα όξγαλα πνπ ζπλεξγάδνληαη κεηαμύ ηνπο γηα κηα δξαζηεξηόηεηα. πιινγή πιεξνθνξηώλ: Παίξλνπλ πιεξνθνξίεο από ηνπο γνλείο ηνπο γηα ηα δηάθνξα ζηάδηα πνπ πέξαζαλ από ηε βξεθηθή ειηθία. Σνλίδεηαη όηη όζν κεγαιώλνπλ ηόζν πην αλεμάξηεηνη είλαη. Αλαθνξά θαη ζην κέιινλ. Ση κπνξείο λα θάλεηο ηώξα πνπ δελ κπνξνύζεο λα θάλεηο όηαλ ήζνπλ κηθξόο (λα θαηαιάβνπλ ηελ έλλνηα ηεο αλεμαξηεζίαο πνπ απνθηά θάπνηνο κεγαιώλνληαο) πλέληεπμε κε κηα κεηέξα ελόο παηδηνύ ζηελ ηάμε ή κε παηδηά κεγαιύηεξσλ ηάμεσλ. Δ η Πώο θξνληίδσ ην ζώκα κνπ Οη επζύλεο κνπ γηα ην ζώκα κνπ Οη θπζηθέο, θνηλσληθέο θαη ζπλαηζζεκαηηθέο κνπ αλάγθεο ζε ζρέζε κε ηελ εθεβεία Να εηζεγεζνύλ ηξόπνπο θξνληίδαο ηνπ ζώκαηόο ηνπο Να κάζνπλ γηα ηηο αιιαγέο ηνπ ζώκαηνο Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ηελ παηδηθή θαη εθεβηθή θάζε ηεο δσήο Να ζέβνληαη ηηο δηαθνξέο κεηαμύ ησλ αηόκσλ ζε ζρέζε κε ην ζώκα ηνπο Project Να δεκηνπξγήζνπλ έλα άικπνπκ κε θσηνγξαθίεο γηα ηα δηάθνξα ζηάδηα ηεο ειηθίαο ηνπο κέρξη ζήκεξα. Να θαηαγξάςνπλ ηηο δηαθνξνπνηήζεηο γηα ην θάζε ζηάδην ζε ζρέζε κε ην ζώκα ηνπο, ηηο αλάγθεο ηνπο (θπζηθέο, ζπλαηζζεκαηηθέο θαη θνηλσληθέο). Να εληνπίζνπλ δηαθνξνπνηήζεηο όζνλ αθνξά ηηο επζύλεο ηνπο. Δπίιπζε Πξνβιήκαηνο Δίζαη γηαηξόο λα δώζεηο κηα ζπκβνπιή ζηνπο ηέζζεξηο αζζελείο πνπ αθνινπζνύλ. 1. Γηαηξέ, ηώξα ηειεπηαία κεγαιώλσ πνιύ γξήγνξα. Ζ κεηέξα κνπ ιέεη όηη κπήθα ζηελ εθεβεία. Σν πξόβιεκα είλαη όηη όινη ζην ζρνιείν ιέλε όηη κπξίδσ άζρεκα. 2. Γηαηξέ, ζπλέρεηα ληώζσ θνπξαζκέλνο. Σα καιιηά κνπ θαη ην δέξκα κνπ δελ θαίλνληαη πγηή θαη όινη ζηελ νηθνγέλεηά κνπ, ιέλε όηη είκαη πάληα ρισκόο. Γελ ηξώσ ηίπνηε γηα πξόγεπκα αιιά ζην δξόκν γηα ην ζρνιείν ηξώσ παηαηάθηα θαη πίλσ αλαςπθηηθό. Γηα κεζεκεξηαλό, ζπλήζσο ηξώσ παηαηάθηα θαη ζνθνιάηα. ην δξόκν από ην ζρνιείν ζην ζπίηη, πίλσ αλαςπθηηθό θαη ηξσσ ζνθνιάηα ή παηαηάθηα. Σν απόγεπκα, ζπλήζσο ηξώσ παηαηάθηα κε fish fingers ή πίηζα θαη 7

κπηζθόηα. Πξηλ λα θνηκεζώ πίλσ έλα αλαςπθηηθό. 3. Γηαηξέ, κπνξείηε λα κνπ δώζεηε έλα δηθαηνινγεηηθό, γηα λα κελ θάλσ γπκλαζηηθή ζην ζρνιείν; Ζ δαζθάια ιέεη όηη πξέπεη λα αδπλαηίζσ επεηδή θνπξάδνκαη πνιύ εύθνια θαη δελ κπνξώ λα ηξέμσ. Γελ αζθνύκαη θαη δελ αζρνινύκαη κε αζιήκαηα εθηόο ζρνιείνπ επεηδή δε κνπ αξέζνπλ. Θέισ κόλν λα παξαθνινπζώ ηειεόξαζε θαη λα παίδσ παηρλίδηα ζην θνκπηνύηεξ. 4. Γηαηξέ, κπνξείηε ζαο παξαθαιώ λα κνπ δώζεηε κεξηθά παπζίπνλα; Σα δόληηα κνπ άξρηζαλ λα καπξίδνπλ θαη πνλάσ. Δπίζεο, κπξίδεη ε αλαπλνή κνπ. Γε ζέισ λα πάσ ζηνλ νδνληίαηξν. Πήγα κηα θνξά θαη δε κνπ άξεζε. 2.2 Άζθεζε γηα πγεία Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο πδήηεζε εξγαζία: ηη ελλννύκε κε ηνλ όξν «άζθεζε» Οθέιε ηεο άζθεζεο Φπζηθή δξαζηεξηόηεηα ζην ζρνιείν θαη ζην ζπίηη Σξόπνη αύμεζεο ρξόλνπ ελαζρόιεζεο κε θπζηθέο δξαζηεξηόηεηεο Α Β Να θαηαλνήζνπλ ηα νθέιε πνπ πξνζθέξεη ε άζθεζε ζηελ πγεία Να εληνπίζνπλ εύθνινπο ηξόπνπο θπζηθήο άζθεζεο κέζα από ηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσή (π.ρ αλεβαίλσ ηηο ζθάιεο, παίδσ κε ην ζρνηλάθη κνπ ζηελ απιή). Να απμήζνπλ ην ρξόλν ελαζρόιεζήο ηνπο κε θπζηθέο δξαζηεξηόηεηεο κε απιή δηαθνξνπνίεζε ησλ θαζεκεξηλώλ ηνπο ζπλεζεηώλ (θηλνύκε ην ζώκα καο, ρξεζηκνπνηνύκε ηνπο κπο καο) θαη πσο απηή καο βνεζά (καο ελδπλακώλεη, καο δίλεη ελέξγεηα). Γίλεηαη έλα ραξηί όπνπ αλαθέξνληαη δηαθνξεηηθνί ηξόπνη άζθεζεο θαη ηα παηδηά θαινύληαη λα αλαθέξνπλ πσο ε θάζε άζθεζε καο βνεζά μερσξηζηά. Π.ρ. πνδόζθαηξν ηξέρσ, θισηζώ Πνδειαζία ηζνξξνπώ, ζπξώρλσ, πνδειαηώ Σέλληο ηξέρσ, ρηππώ Αθνινπζεί ζπδήηεζε γηα ηα ζπλαηζζεκαηηθά/θνηλσληθά νθέιε πνπ πξνζθέξεη ε ελαζρόιεζε κε ηελ άζιεζε π.ρ. θάλσ θίινπο, πεηζαξρώ, ζπλεξγάδνκαη, ζθέθηνκαη έμππλα Οη καζεηέο κέζα από ηδενζύιια θαινύληαη λα θαηαγξάςνπλ δξαζηεξηόηεηεο νη νπνίεο απαηηνύλ θπζηθή δξαζηεξηόηεηα π.ρ. ζθνύπηζκα, πιύζηκν απηνθηλήηνπ, θεπνπξηθή, αλεβνθαηέβαζκα ζθάιαο. ηε ζπλέρεηα, νη δξαζηεξηόηεηεο απηέο θαηαγξάθνληαη ζε έλα κεγάιν ραξηόλη θαη ν θάζε καζεηήο επηιέγεη κία ηελ νπνία ζα πξνζπαζήζεη λα εθαξκόδεη πην ζπρλά γηα κηα 8

νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν. Οη καζεηέο θαινύληαη λα βξνπλ εηθόλεο πνπ άιιεο δείρλνπλ θπζηθή δξαζηεξηόηεηα θαη άιιεο όρη. ηε ζπλέρεηα, ηηο θόβνπλ θαη κε ηε κέζνδν θνιιάδ ηηο ηνπνζεηνύλ ζε έλα κεγάιν ραξηόλη ην νπνίν είλαη ρσξηζκέλν ζηα δύν γξάθνληαο ιεδάληεο θάησ από θάζε εηθόλα. Γ Γ ηνρνζέηεζε κε βάζε ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ζε ζρέζε κε ηε θπζηθή άζθεζε Αμηνπνίεζε ηνπ επξύηεξνπ πεξηβάιινληνο ζε ζρέζε κε ηε θπζηθή άζθεζε Να αλαγλσξίζνπλ ην ξόιν ηεο θπζηθήο άζθεζεο ζε όιεο ηηο πηπρέο ηεο πγείαο ηνπ αλζξώπνπ (π.ρ πεξλώ επράξηζηα ην ρξόλν κνπ κε θίινπο) Να εληνπίζνπλ εύθνινπο ηξόπνπο θπζηθήο άζθεζεο κέζα από ηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσήο. Mειέηε πεξίπησζεο: Πεξπαηώ κόλνο, κε έλα θίιν, κε κηα παξέα θίισλ θαη κεηά εθθξάδσ ηα ζπλαηζζήκαηά κνπ ζε έλα ραξηί είηε κε ιέμεηο είηε κε ζρέδηα. πγθξίλσ ηηο δύν πεξηπηώζεηο. Σξέρσ κόλνο, κε έλα θίιν, κε κηα παξέα θίισλ θαη κεηά εθθξάδσ ηα ζπλαηζζήκαηά κνπ. Μειέηε ή εηνηκαζία πόζηεξ ν αγαπεκέλνο κνπ αζιεηήο, ην αγαπεκέλν κνπ άζιεκα. Δπηλόεζε ην δηθό ζνπ παηρλίδη (δώζε ηηο αθόινπζεο πιεξνθνξίεο: όλνκα, εμνπιηζκόο, πνηνο είλαη ν ληθεηήο, θαλνληζκνί, πώο επεξεάδεη ηελ πγεία (όιεο ηηο πηπρέο ηηο πγείαο) πλέληεπμε κε άηνκα ηνπ άκεζνπ πεξηβάιινληνο ηνπο ηα νπνία αζρνινύληαη ζπζηεκαηηθά κε ηε θπζηθή δξαζηεξηόηεηα. Δίλαη ζεκαληηθό λα είλαη άηνκα ηεο θαζεκεξηλόηεηαο ηνπο ηα νπνία ζα κηιήζνπλ γηα ηε ζεκαζία ηεο ηαθηηθήο άζθεζεο ζηε δσή ηνπο (κνπ δίλεη δύλακε, ελέξγεηα, έρσ πεξηζζόηεξε όξεμε, έθαλα θίινπο θηι). Δ η ρέζε ηεο θπζηθήο άζθεζεο κε ηελ πγεία (κε όιεο ηηο πηπρέο ηεο πγείαο) Παξάγνληεο νη νπνίνη εκπνδίδνπλ ή εληζρύνπλ ηε θπζηθή Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ηνλ ξόιν ηεο θπζηθήο άζθεζεο ζηε δσή ηνπ αλζξώπνπ Να εηζεγεζνύλ εύθνινπο ηξόπνπο θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο κέζα από ηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσήο. Βξέζηε θαη θαηαγξάςηε ηνλ θαξδηαθό παικό ζαο: ζε αλάπαπζε κεηά από πεξπάηεκα κεηά από ηξέμηκν κεηά από ζρνηλάθη κεηά από πνδόζθαηξν κεηά από θαιαζόζθαηξα κεηά από ρνξό 9

δξαζηεξηόηεηα Σξόπνη θπζηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ζηελ θαζεκεξηλή καο δσή Να εληνπίζνπλ παξάγνληεο νη νπνίνη εληζρύνπλ αιιά θαη εκπνδίδνπλ ηε θπζηθή δξαζηεξηνπνίεζε παηδηώλ θαη ελειίθσλ Σα παηδηά κεηά ζπδεηνύλ ηηο δηαθνξέο Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Γίλσ θαηαζηάζεηο δηαθόξσλ ηύπσλ κε δηαθνξεηηθό ηξόπν δσήο έηζη ώζηε λα πξνηείλνπλ νη καζεηέο ηξόπνπο γηα αύμεζε ηεο θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο ηνπο. Σύπνη- ηξόπνο δσήο: 1. Ο Λνπθάο αγαπάεη πνιύ ηα δώα, ηνπ αξέζεη λα πεξλάεη πνιιή ώξα κε ην ζθύιν ηνπ. 2. Ζ Αγγέια ζπαηαιά πνιιέο ώξεο κηιώληαο κε ηε θίιε ηεο ζην ηειέθσλν. 3. Ο Γηώξγνο ληώζεη όηη δελ είλαη ζε ηίπνηα θαιόο, δελ ηα θαηαθέξλεη ζε θαλέλα άζιεκα, δελ δνθηκάδεη πνηέ. Καηαγξάθνπλ ζε έλα εκεξνιόγην (γηα κηα εβδνκάδα πεξίπνπ) απιέο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηόηεηεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ζσκαηηθή άζθεζε (π.ρ. παίξλσ πεξίπαην ην ζθύιν, αλεβαίλσ ηηο ζθάιεο, θνπβαιώ ηα ςώληα ηεο κακάο). ηε ζπλέρεηα ζπδεηνύλ απηά πνπ θαηάγξαςαλ κε έλα ζπκκαζεηή ηνπο θαη αληαιιάδνπλ ηδέεο γηα ην πώο ζα κπνξνύζαλ λα εληζρύζνπλ ηε ζσκαηηθή ηνπο άζθεζε. Δθαξκόδνπλ ηηο εηζεγήζεηο απηέο θαη ειέγρνπλ κε ηνλ ίδην ηξόπν (ηήξεζε εκεξνινγίνπ) θαηά πόζν έρνπλ βειηησζεί. Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Οη καζεηέο ρσξίδνληαη ζε δύν νκάδεο θαη ηνπο δίλνληαη δύν δηαθνξεηηθά ζελάξηα. ελάξην πξώην Όηαλ ν Πέηξνο ήηαλ 9 ρξνλώλ δελ γπκλαδόηαλ. ελάξην δεύηεξν Όηαλ ε Μαξία ήηαλ 11 ρξνλώλ γπκλαδόηαλ πάξα πνιύ ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο θαινύληαη λα εμεγήζνπλ: Σνπο ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ζπλέβαηλε απηό ζην θάζε παηδί μερσξηζηά, Πσο ην γεγνλόο απηό επεξέαδε ηε θπζηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή πγεία ησλ δύν παηδηώλ μερσξηζηά θαζώο θαη ηελ θνηλσληθή ηνπο αλάπηπμε. Να ππόζεζνπλ ηελ εμέιημε ησλ δύν παηδηώλ κεγαιώλνληαο ην ηέινο, νη δύν νκάδεο αλαθνηλώλνπλ θαη ζπγθξίλνπλ ηηο ηζηνξίεο ηνπο. 10

2.3 Φάρμακα, κάπνισμα και αλκοόλ Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Να εηζεγνύληαη ηόπνπο Φάξκαθα (πνύ θύιαμεο ησλ θαξκάθσλ βξίζθνληαη, πνηνο Να εθηηκήζνπλ πνηνη είλαη απνθαζίδεη) Α Β νη θαηάιιεινη λα απνθαζίδνπλ γηα ηα θάξκαθα (γηαηξόο ή γνλείο/θεδεκόλεο κεηά από ζπκβνπιή ηνπ γηαηξνύ) πλέληεπμε από έλα θαξκαθνπνηό. Πνηνο είλαη ν ξόινο ηνπ; Πόηε πξέπεη λα ηνλ επηζθεθηνληαη; Πνηνο απνθαζίδεη γηα ηα θάξκαθα; Να ζθεθηνύλ θαη λα εηζεγεζνύλ ρώξνπο όπνπ πξέπεη λα θπιάζζνληαη ηα θάξκαθα π.ρ. ζηελ ηάμε, ζην ζπίηη Γ Γ Φάξκαθα Παζεηηθό θάπληζκα (ηξόπνπο απνθπγήο) Να απνθηήζνπλ ζσζηέο ζηάζεηο γηα ηα θάξκαθα Να εηζεγνύληαη άιιεο θπζηθέο ιύζεηο γηα απιά θαζεκεξηλά πξνβιήκαηα πγείαο όπσο θξπνιόγεκα, πνλνθέθαινο, πόλνο ζην ζηνκάρη Να θαηαλνήζνπλ ην πξόβιεκα ηνπ παζεηηθνύ θαπλίζκαηνο Θεαηξηθό Παηρλίδη: Ζ Αιεμία έρεη θνβεξό πνλνθέθαιν θαη ππξεηό. Σειεθσλά ζηε κεηέξα ηεο, ε νπνία εξγάδεηαη, θαη ηε ξσηά πνην θάξκαθν λα πάξεη, γηα λα ηεο πεξάζεη. Ζ κεηέξα ηήο ιεεη λα κελ πάξεη θάξκαθν, γηαηί πξέπεη πξώηα λα ζπκβνπιεπηνύλ ην γηαηξό. Ζ Αιεμία πνλά ηόζν πνιύ πνπ ζθέθηεηαη λα πάξεη θάπνην από ηα θάξκαθα πνπ ππάξρνπλ ζην θαξκαθείν ηεο νηθνγέλεηαο. Ση ζα απνθαζίζεη; Γεκηνπξγία δηαιόγσλ κε βάζε ζελάξηα θαη εηθόλεο: Ο θίινο ζνπ, ζνπ δείρλεη κεξηθά ράπηα πνπ αγόξαζε. Δζύ πδεηνύλ ηξόπνπο αζθαινύο θύιαμεο ησλ θαξκάθσλ θαη ζηε ζπλέρεηα ν θάζε καζεηήο μερσξηζηά θηηάρλεη ηε δηθή ηνπ αθίζζα κε ζέκα ηε θύιαμε ησλ θαξκάθσλ ζην ζπίηη ηνπ. Αθνύ ηελ παξνπζηάζεη ζηελ ηάμε ηε κεηαθέξεη καδί ηνπ γηα λα ελεκεξώζεη ηελ νηθνγέλεηά ηνπ. Γίλεηαη αλαθνξά ζηε ζεκαζία ηνπ όξνπ «παζεηηθό θάπληζκα». Οη καζεηέο αλαθέξνπλ θαη θαηαγξάθνπλ ρώξνπο ζηνπο νπνίνπο γίλνληαη παζεηηθνί θαπληζηέο. Γξάθνπλ επηζηνιή δηακαξηπξίαο ζηνλ Τπνπξγό Τγείαο γηα απαγόξεπζε ηνπ θαπλίζκαηνο ζε δεκόζηνπο ρώξνπο. πλέληεπμε από γηαηξό ζρεηηθά κε ην παζεηηθό θάπληζκα θαη ηηο επηβιαβείο επηδξάζεηο ηνπ ζηνλ άλζξσπν. 11

Δ η Κάπληζκα Αιθνόι Σξόπνη απνθπγήο θαηαζηάζεσλ πςεινύ θηλδύλνπ Να αλαγλσξίδνπλ ηηο επηδξάζεηο ηνπ θαπλίζκαηνο θαη ηνπ αιθνόι Να αμηνινγνύλ θαηαζηάζεηο πςεινύ θηλδύλνπ ζε ζρέζε ην θάπληζκα θαη ην αιθνόι Να αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο απνθπγήο θαηαζηάζεσλ πςεινύ θηλδύλνπ ζε ζρέζε κε ην θάπληζκα θαη ην αιθνόι Project: Δηθνλνγξάθεζε ηζηνξηώλ όπνπ παξνπζηάδνληαη πεξηπηώζεηο όπνπ λεαξνί άλζξσπνη κπνξεί λα κπνπλ ζε πεηξαζκό ή λα ελζαξξπλζνύλ λα δνθηκάζνπλ λα θαπλίδνπλ ή λα πηνπλ αιθνόι. Οη καζεηέο ελζαξξύλνληαη λα πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ην εύξνο ησλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ κπνξεί λα έρνπλ νη πξσηαγσληζηέο ησλ ηζηνξηώλ ηνπο θαη γηα ηνπο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα ζπκπεξηθεξζνύλ. Παηρλίδηα ξόισλ: Σα παηδηά ππνδύνληαη ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα αληηζηαζνύλ ζηηο δηάθνξεο εμσηεξηθέο πηέζεηο, εκκέλνληαο ζηηο δηθέο ηνπο απνθάζεηο θαη ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα παξάζρνπλ βνήζεηα ζε πξόζσπα πνπ πηέδνληαη από άιινπο. Δξγαζίεο ζε νκάδεο α) Να δείμνπλ κε ιόγηα ή/θαη κε ζρέδην, κέζα ζε ζρήκαηα θαπλνύ θαη ηζηγάξσλ, ηνπο ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νξηζκέλνη λένη άλζξσπνη θαπλίδνπλ β) Να δεκηνπξγήζνπλ έλα πεξίγξακκα κε ηε θηγνύξα θάπνηνπ λεαξνύ αλζξώπνπ πνπ θαπλίδεη, γξάθνληαο κέζα ηηο θπξηόηεξεο αηηίεο γηα απηή ηε ζπκπεξηθνξά γ) Να δεκηνπξγήζνπλ έλα πεξίγξακκα κε ηε θηγνύξα θάπνηνπ λεαξνύ αλζξώπνπ πνπ δελ θαπλίδεη, γξάθνληαο κέζα ηηο θπξηόηεξεο αηηίεο γηα απηή ηε ζπκπεξηθνξά δ) Να δείμνπλ κε ιόγηα ή/θαη κε ζρέδην, κέζα ζε ζρήκαηα αζηεξηώλ, ελαιιαθηηθνύο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη λεαξνί άλζξσπνη κπνξνύλ λα επηηύρνπλ ηνπο ζηόρνπο ηνπο (π.ρ λα δείρλνπλ κνληέξλνη) 2.4 Αζθάιεηα 12

Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Θεαηξηθό παηρλίδη: Να εληνπίζνπλ θηλδύλνπο ελάξην 1: Μηα παξέα παηδηώλ παίδεη ζηελ απιή ηνπ ζρνιείνπ. Αζθάιεηα ζην ζπίηη ζην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν Ο Ηάθσβνο, ν αξρεγόο ηεο παξέαο, δεηά από ηνπο θίινπο ηνπ (εγθαύκαηα, δειεηεξηάζεηο, Να αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο λα ζθαξθαιώζνπλ ζην δέληξν γηα λα παίμνπλ. Οη θίινη ηνπ... πηώζεηο, πληγκόο, αζθπμία) πξόιεςεο αηπρεκάησλ κέζα ελάξην 2: Ζ κηθξή Διενλόξα είλαη πνιύ απξόζερηε. πρλά ζην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν βάδεη ηα ρέξηα ηεο ζηηο πξίδεο ηνπ ζπηηηνύ. Σα κεγαιύηεξα αδέξθηα ηεο... ελάξην 3: Ζ Γέζπσ έπαηδε κε ηηο ζπκκαζήηξηέο ηεο ζηελ ηάμε. Ξαθληθά έβαιε κηα ζαθνύια ζην θεθάιη ηεο Μπξηώο, γηα λα γειάζνπλ. Οη θίινη ηεο... ελάξην 4: Μεξηθνί καζεηέο ηεο Γ ηάμεο πξόζεμαλ όηη ζηελ αίζνπζα ηεο Σέρλεο όηη ππήξραλ θζαξκέλα θαιώδηα. Σόηε... ελάξην 5: Ζ δαζθάια ηεο Γ ηάμεο δήηεζε από ηνπο καζεηέο ηεο λα θηηάμνπλ κία ηξηήξε. Ζ Βαζηιηθή κε ηνπο ζπκκαζεηέο ήζειαλ λα θόςνπλ κεξηθά μύια γηα λα θηηάμνπλ ηα θνππηά. Πήξαλ ην θνθηεξό καραίξη ηεο θνπδίλαο θαη μεθίλεζαλ. Ζ κεηέξα ηεο Βαζηιηθήο... Α Β ελάξην 6: Ο Βαζίιεο κε ηα αδέξθηα ηνπ ήζειαλ λα αλάςνπλ ηα θεξηά ζην ζπίηη ηνπο γηα λα θάλνπλ έθπιεμε ζηε κεηέξα ηνπο. Καηά ιάζνο ην ζπίξην έπεζε πάλσ ζην ραιί. Σόηε... ρέδην δξάζεο: Γεκηνπξγία ιίζηαο κε επηθίλδπλα ζεκεία ζην ζπίηη ή ζε έλα δσκάηην ηνπ ζπηηηνύ γηα ηα κηθξά παηδηά. Να γξάςνπλ εηζεγήζεηο ζηνπο γνλείο ηνπο γηα απνθπγή ησλ θηλδύλσλ πνπ εληόπηζαλ. Να επηιέμνπλ κηα αιιαγή πνπ απνθάζηζαλ από θνηλνύ κε ηνπο γνλείο ηνπο ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα ζην ζπίηη θαη λα ηελ αλαθνηλώζνπλ ζηελ ηάμε (π.ρ. ηα απνξξππαληηθά λα κεηαθεξζνύλ ζε άιιν ληνπιάπη). πδήηεζε Ση ιέλε όρη νη δάζθαινη ζην ζρνιείν θαη γηαηί; Δηζήγεζε θαλνληζκώλ γηα ηελ ηάμε έηζη ώζηε λα απνθεπρζνύλ θάπνηνη θίλδπλνη. Να εηνηκάζνπλ πηλαθίδα ζηελ ηάμε κε θαλόλεο αζθάιεηαο. Αζθάιεηα ζε εμσηεξηθνύο Να βξνπλ ηξόπνπο κε ηνπο Project Εσγξαθίδνπλ έλα ρώξν πνπ ληώζνπλ 13

Γ Γ ρώξνπο (αζθάιεηα ζηελ απιή, ζην γήπεδν, ζην παηρλίδη κε ηνπο θίινπο, ζηηο δηαθνπέο, ζην βνπλό θ.α.) Ζιηαθή αθηηλνβνιία νπνίνπο κπνξνύλ λα είλαη αζθαιηζκέλνη ζε εμσηεξηθνύο ρώξνπο Να αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο πξόιεςεο αηπρεκάησλ ζε εμσηεξηθνύο ρώξνπο (απιή, βνπλό, ζάιαζζα) Να αλαπηύμνπλ απιέο δεμηόηεηεο αληηκεηώπηζεο ζεηζκώλ θαη ππξθαγηώλ αζθαιηζκέλνη θαη έλα πνπ δελ ληώζνπλ αζθαιηζκέλνη. Γηα ηνλ θάζε ρώξν γξάθνπλ ηνπο ιόγνπο πνπ ηνπο θάλνπλ λα ληώζνπλ έηζη. Γίλεηαη αλαθνξά ζε όιεο ηηο απόςεηο ηνλ παηδηώλ. Με βάζε ηηο απαληήζεηο κπνξεί λα γίλεη ελλνηόγξακκα Αλαθέξνπλ ηνπο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο πξνζέρνπλ ή δελ πξνζέρνπλ ηνπο εαπηνύο ηνπο ζε δηάθνξνπο εμσηεξηθνύο ρώξνπο (ζηελ απιή ηνπ ζρνιείνπ, πάξθν, ζην γήπεδν, ζηνλ κπαθάιε ). Δηνηκαζία αθίζαο κε ζηόρν ησλ ζπκπεξηθνξώλ νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ζηε πξόιεςε αηπρεκάησλ. Έξεπλα ησλ θαλνληζκώλ ηνπ ζρνιείνπ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ αζθάιεηα ησλ καζεηώλ ζηελ εθδξνκή. Να εηζεγεζνύλ λένπο θαλνληζκνύο γηα θαιύηεξε αζθάιεηα ζην ζρνιείν. Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Γίλνληαη ζηα παηδηά δηαθνξεηηθέο πεξηπηώζεηο-αληηθείκελα θαη θαινύληαη λα αλαθέξνπλ πόηε κπνξεί λα γίλεη ε θάζε πεξίπησζε αζθαιέο θαη πόηε όρη. Παίδσ ζηελ παξαιία Δληνκνθηόλν Φάξκαθα Πξίδα Βξαζηήξαο λεξνύ αλακκέλνο Παίδσ ζην πάξθν Πάσ εθδξνκή ζην βνπλό Καηαζθεύαδνπλ δηθέο ηνπο πηλαθίδεο πάλσ ζηηο νπνίεο αλαγξάθνπλ νδεγίεο αζθάιεηαο πνπ αθνξνύλ π.ρ. ηελ πξνζηαζία από ηνλ ήιην, αζθάιεηα ζην λεξό πγγξαθή ηζηνξίαο γηα έλα κπζηεξηώδε ρώξν όπνπ νη πξσηαγσληζηέο ζα πξέπεη λα απνθύγνπλ θάπνηνπο θηλδύλνπο. πλέληεπμε κε έλα ππξνζβέζηε. ηε ζπλέρεηα λα ζπληάμνπλ έλα θώδηθα αληηκεηώπηζεο θσηηάο. Παηρλίδηα ξόισλ: Οη καζεηέο θάλνπλ πξαθηηθή πώο ζα κηινύζαλ ζε πεξίπησζε πνπ ηειεθσλνύζαλ γηα άκεζε δξάζε.( Γεηα ζαο ρξεηάδεζηε άκεζα ππξνζβεζηηθή, αζζελνθόξν ή αζηπλνκία; Πώο ζαο ιέλε; Πνύ είζαη; Ση έγηλε; ) 14

Δ η Αζθάιεηα θαηά ηελ άζθεζε θαη ηε δηαζθέδαζε Σνμηθέο νπζίεο (βαθέο, απνξξππαληηθά, εληνκνθηόλα, θαζαξηζηηθά) Ζιηαθή αθηηλνβνιία Υξήζε θπζηθώλ νπζηώλ αληί ρεκηθώλ νπζηώλ νηθηαθήο ρξήζεο (π.ρ. μύδη, νηλόπλεπκα, ιεβάληα) Να αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο πξόιεςεο αηπρεκάησλ ζε εμσηεξηθνύο θαη εζσηεξηθνύο ρώξνπο Να ζπλεηδεηνπνηήζνπλ όηη νη πξάμεηο ηνπο κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ αηπρήκαηα ζηνπο εαπηνύο ηνπο Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ηα είδε αηπρεκάησλ θαηά ηε ώξα ηεο δηαζθέδαζεο θαη ηεο άζθεζεο Να απνθηήζνπλ γλώζεηο θαη δεμηόηεηεο νη νπνίεο λα ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ηνπ εαπηνύ ηνπο από ην θπζηθό πεξηβάιινλ (έθζεζε ζε ηνμηθέο νπζίεο, ειηαθή αθηηλνβνιία) Ηδενζύειια: Γξάςε ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ ζνπ έξρνληαη ζην κπαιό ζνπ όηαλ ζθέθηεζαη ηε ιέμε ξίζθν (πηζαλόηεηα, θίλδπλνο). Καηεγνξηνπνίεζε ηηο ιέμεηο απηέο ζε ζεηηθέο ή αξλεηηθέο Ση δξαζηεξηόηεηεο ζνπ έξρνληαη ζην κπαιό ζνπ κε ηε ιέμε ξίζθν Αμηνιόγεζε ηηο δξαζηεξηόηεηεο απηέο ζε θιίκαθα από 1-10 Καηεγνξηνπνίεζε ηηο δξαζηεξηόηεηεο απηέο ζε νκάδεο πνπ πξνθαινύλ ζεηηθά ή αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα (θόβνο, ελζνπζηαζκόο, έμαξζε, δξάζε) Καιώ ηα παηδηά λα νκαδνπνηήζνπλ ζε δξαζηεξηόηεηεο ρακεινύ θαη ςεινύ ξίζθνπ (π.ρ. πνδειαηώ κε κεγάιε ηαρύηεηα, αθήλσ ηνλ ζθύιν κνπ ειεύζεξν ζην πάξθν, θνηκάκαη αξγά ην βξάδπ, νξεηβαζία, ςάξεκα, παίδσ πνδόζθαηξν ζην πάξθν κε κεγαιύηεξα από εκέλα παηδηά). Μεηά θαιώ ηα παηδηά λα ζπδεηήζνπλ πνηεο δξαζηεξηόηεηεο πξνθάιεζαλ δηαθσλίεο. Σαμηλόκεζε: Σα παηδηά γξάθνπλ πξνηάζεηο κε ηηο ιέμεηο, δεκηά, θαθό, βιάβε, απώιεηα. Καηεγνξηνπνίεζε ηηο πξνηάζεηο ζε θζνξέο πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ ζπλαηζζεκαηηθό, θνηλσληθό, θαη ζσκαηηθό ηνκέα. (π.ρ. αλ θάπνηνο ζαο πεη όηη δελ είζαη θαιόο ζηε δσγξαθηθή.) πλέληεπμε: κε έλαλ αζηπλνκηθό ή ππξνζβέζηε γηα ηα αηπρήκαηα θαη ηηο αληηδξάζεηο ησλ αηόκσλ πνπ έρνπλ πξνθαιέζεη αηύρεκα ζηνπο ίδηνπο ηνπο εαπηνύο ηνπο. Να εηνηκάζνπλ έλα θώδηθα πξνζηαζίαο από ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία κε δσγξαθηέο Απηνζρεδηαζκόο κε ρηνπκνξηζηηθή δηαθήκηζε: Παξνπζηάζηε κηα ρηνπκνξηζηηθή δηαθήκηζε γηα έλα εληνκνθηόλν. Ζ δηαθήκηζε λα ηνλίδεη ηηο βιαβεξέο επηπηώζεηο ζηελ πγεία θαη ζην πεξηβάιινλ. Δξεπλνύλ θαη βξίζθνπλ ελαιιαθηηθέο ιύζεηο γηα ην πώο ζα κπνξνύζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θπζηθά πξνίνληα αληί ρεκηθά ζε δηάθνξεο θαηαζηάζεηο (Λεβάληα αληί γηα αξσκαηηθά ρώξνπ ζπξέπ, Ξίδη γηα θαζαξηζκό νηθηαθώλ ζπζθεπώλ αληί γηα απνξξππαληηθά 15

3. Θεκαηηθή ελόηεηα: πλαηζζεκαηηθή πηπρή ηεο πγείαο (Αλαγλώξηζε, έθθξαζε, ρεηξηζκόο ζπλαηζζεκάησλ) Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Α Β Αλαγλώξηζε θαη νλνκαζία βαζηθώλ ζπλαηζζεκάησλ (ραξά, ιύπε, ζπκόο). Δληνπηζκόο ηνπο ζην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν. Να αλαγλσξίδνπλ ηε ραξά, ηε ιύπε θαη ην ζπκό ζε δηαθνξεηηθέο θαηαζηάζεηο. Ση ηα πξνθαιεί. Να εθθξάδνπλ θαη λα ρεηξίδνληαη ζπλαηζζήκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο εαπηνύο ηνπο θαη ηνπο άιινπο. πδήηεζε ζε θύθιν ηη θάλεη ηα παηδηά ραξνύκελα, ιππεκέλα, θνβηζκέλα, ζπκσκέλα θιπ. Με ηε ρξήζε κηαο θνύθιαο ή έλα αξθνπδάθη ηα παηδηά θάλνπλ ππνζέζεηο γηαηί είλαη ραξνύκελα ζήκεξα, ιππεκέλα, δελ ζέινπλ λα βγνπλ δηάιεηκκα ζην ζρνιείν θηι. Γίλεη ν θάζε έλαο ιύζεηο γηα θάζε πεξίζηαζε. Παληνκίκα Σν θάζε παηδί παίξλεη κηα θαξηέια ζηελ νπνία αλαγξάθεηαη έλα ζπλαίζζεκα. ηε ζπλέρεηα κηκνύληαη ην ζπλαίζζεκα θαη ηα άιια παηδηά πξνζπαζνύλ λα καληέςνπλ.. Οκαδηθή θαηαζθεπή Ο «θήπνο ηεο επηπρίαο». Κάζε παηδί θηηάρλεη έλα ινπινύδη κε 5 πέηαια. ην θάζε πέηαιν γξάθεη ηη ηνλ θάλεη επηπρηζκέλν. Ο «θήπνο ηεο επηπρίαο» δείρλεη όηη ν θαζέλαο από καο αηζζάλεηαη επηπρηζκέλνο κε δηαθνξεηηθά πξάγκαηα, ηα νπνία νη ππόινηπνη ζα πξέπεη λα ζέβνληαη. Κνύθινζέαηξν θάζε παηδί εηνηκάδεη δύν θνύθιεο (κπνξνύλ λα θαηαζθεπαζηνύλ πνιύ απιά κε δύν δεπγάξηα θάιηζεο, θνπκπηά γηα κάηηα θαη θνκκάηη από καιιί γηα ζηόκα). Ζ κία θνύθια λα είλαη ραξνύκελε θαη ε άιιε ιππεκέλε. Οιε ε ηάμε θάζεηαη ζε θύθιν θαη ζπδεηνύλ γηα ζπλαηζζήκαηα. Γηα παξάδεηγκα ν δάζθαινο δεηά λα δείμνπλ ηε ραξνύκελε θνύθια, ηε ιππεκέλε θνύθια θαη ζηε ζπλέρεηα ξσηά ηα παηδηά ηη καο θάλεη λα ληώζνπκε ραξά θαη ηη ιύπε. ηε ζπλέρεηα ν δάζθαινο αλαθνηλώλεη θάπνηεο δειώζεηο θαη θαιεί ηνπο καζεηέο λα δείμνπλ ηε ραξνύκελε ή ιππεκέλε θνύθια ηνπο: - ζήκεξα είρα γελέζιηα - ν θίινο κνπ ζα έξζεη λα παίμνπκε αύξην - ν θίινο κνπ είλαη ιππεκέλνο - δελ κπνξώ λα βξσ ην αγαπεκέλν κνπ παηρλίδη ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο θάλνπλ ηηο δηθέο ηνπο δειώζεηο θαη νη ππόινηπνη δείρλνπλ ηελ αληίζηνηρε θνύθια. 16

Γ Γ Δ η Αλαγλώξηζε πνηθηιίαο ζπλαηζζεκάησλ, πνηθηιίαο ζε ηξόπνπο έθθξαζεο θαη ζηελ έληαζε ηνπο. Ρόινο ηνπ ζπγθείκελνπ ζηελ έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ. ηξεο, αλεζπρία, αγσλία Αηνκηθέο δηαθνξέο ζηνλ ηξόπν πνπ Να αλαγλσξίδνπλ, λα εθθξάδνπλ θαη λα ρεηξίδνληαη ζπλαηζζήκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο εαπηνύο ηνπο θαη ηνπο άιινπο Να αληηιακβάλνληαη αιιαγέο ζε ζρέζε κε ηα ζπλαηζζήκαηα Να ζπδεηήζνπλ αλεζπρίεο ηηο νπνίεο αληηκεησπίδνπλ παηδηά ηεο ειηθίαο ηνπο Να απνθηήζνπλ δεμηόηεηεο Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Σα παηδηά ζπδεηνύλ ηη είλαη πηζαλόλ λα ληώζνπλ θαη πώο λα αληηδξάζνπλ ζε πηζαλέο πεξηπηώζεηο νη νπνίεο ηνπο δίλνληαη. πδεηνύλ πνηα αληίδξαζε κπνξεί λα έρεη ηηο ρεηξόηεξεο ζπλέπεηεο θαη πνηα ηηο θαιύηεξεο 1 Κάπνηνο κε ζπξώρλεη εζθεκκέλα/ θαηά ιάζνο. 2. Κάπνηνο κνπ ιεεη λα θιέςσ θάηη. 3. Έρσ ηηκσξεζεί γηα θάηη πνπ δελ έθαλα. 4. Μνπ έρνπλ ζπκώζεη επεηδή δελ έθαλα ηηο εξγαζίεο κνπ 5. Κάπνηνο κε επαηλεί/κνπ θάλεη άζρεκε θξηηηθή Γξαζηεξηόηεηα θύθινπ: Οη καζεηέο θάζνληαη ζε θύθιν θαη ν δάζθαινο κνηξάδεη ζην θάζε παηδί εηθόλεο παηδηώλ ηεο ίδηαο ειηθίαο. Από θάζε παηδί δεηείηαη λα αλαθέξεη θάπνηα πηζαλή θαηάζηαζε πνπ κπνξεί λα πξνθαιεί αλεζπρία ζην παηδί ηεο θσηνγξαθίαο. Σα ππόινηπα παηδηά θαινύληαη λα δώζνπλ ιύζεηο γηα λα αληηκεησπηζηεί ε αλεζπρία απηή. Παξάδεηγκα Ο Γηώξγνο αλεζπρεί γηαηί δελ ηειείσζε ηελ θαη νίθνλ εξγαζία ηνπ. Λύζε: ην αλαθέξεη ζηε δαζθάια θαη ππόζρεηαη λα ηελ παξαδώζεη ηελ επόκελε κέξα. Ηδενζύειια: Οη καζεηέο δεκηνπξγνύλ ζε ραξηόληα νηθνγέλεηεο ιέμεσλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ραξά, ιύπε θαη ζπκό. Γξαζηεξηόηεηα θύθινπ: Οη καζεηέο θάζνληαη ζε θύθιν θαη ελζαξξύλνληαη λα ζπλερίζνπλ θάπνηεο δειώζεηο εθθξάδνληαο πάληα ζπλαηζζήκαηα Γηα παξάδεηγκα: - Κάπνηε ήκνπλ ιππεκέλνο γηαηί - Κάηη πνπ κε θάλεη πνιύ ραξνύκελν είλαη - Μεξηθέο θνξέο αλεζπρώ όηαλ - Όηαλ ήκνπλ κηθξόηεξνο θνβόκνπλ. πδήηεζε: Καηαζθεύαδνπλ έλα θνκπνιόη κε ραξηνλάθηα θαη πάλσ ζην θαζέλα γξάθνπλ κηα αλεζπρία πνπ κπνξεί λα αληηκεηώπηδεη έλα παηδί ηεο ειηθίαο ηνπο π.ρ. δελ ζα γξάςσ ζην δηαγώληζκα, δελ είκαη θαιόο ζε ηίπνηα, δελ ζα κνπ κηιά θαλείο ην 17

θάπνηνο αληηκεησπίδεη θαηαζηάζεηο ζηξεο, Γεμηόηεηεο αληηκεηώπηζε κηαο θαηάζηαζεο αλεζπρίαο ή ζηξεο αληηκεηώπηζεο αλεζπρηώλ/ζηξεο δηάιεηκκα ηε ζπλέρεηα ρσξίδνληαη ζε νκάδαο θαη θαηαγξάθνπλ εηζεγήζεηο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο θάζε αλεζπρίαο μερσξηζηά. Αλαθνηλώλνπλ θαη παξνπζηάδνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο. Μεηαθέξνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο γηα αληηκεηώπηζε ησλ ζρνιηθώλ αλεζπρηώλ ζηε δηεύζπλζε ηνπ ζρνιείνπ. Ζ πην πάλσ δξαζηεξηόηεηα κπνξεί λα γίλεη θαη κε δηαθνξεηηθέο πεξηπηώζεηο όπσο: «Νηώζσ ζπκό όηαλ» Σν παηρλίδη κε ηηο θάξηεο: Σν θάζε παηδί παίξλεη κηα θάξηα θαη ηελ ζπκπιεξώλεη. Μεηά ηε δηαβάδεη ζε όια ηα παηδηά θαη ηηο ζπδεηνύλ ζε κηθξέο νκάδεο. (θαξηέιιεο: έλησζα όηη θάπνηνο κε αγαπά όηαλ., Λππήζεθα όηαλ, Απνγνεηεύηεηθα όηαλ, Θύκσζα όηαλ, Σν ρεηξόηεξν πξάγκα πνπ ζα κπνξνύζε λα κνπ ζπκβεί, όηαλ κνπ κίιεζαλ απόηνκα έλησζα, όηαλ κνπ είπαλ ςέκαηα, όηαλ θάπνηνο κε αγλόεζε, έλησζα κόλνο όηαλ ) Έξεπλα ζην ζρνιείν. Ση είλαη εθείλν πνπ ζαο αλαζηαηώλεη πνην πνιύ ζην ζρνιείν. Σα παηδηά ηαμηλνκνύλ ηηο απαληήζεο θαη θαηαιήγνπλ ζηηο πην ζπρλέο. Ηδενζύειια γηα ηηο πηζαλέο ιύζεηο γηα ηα πξνβιήκαηα ηα νπνία αθνύζηεθαλ. Απηνζρεδηαζκόο κε αθνξκή κηα θσηνγξαθία Σα παηδηά δσληαλεύνπλ θσηνγξαθίεο ε νπνίεο δείρλνπλ κηα θαηάζηαζε άγρνπο ή αγσλίαο. Γίλνπλ δύν δηαθνξεηηθά ηέιε. ηελ πξώηε πεξίπησζε ν πξσηαγσληζηήο θαηάθεξε λα αληηκεησπίζεη ην πξόβιεκα θαη ζηε δεύηεξε όρη. Έκθαζε ζηηο δηαδηθαζίεο ηηο νπνίεο αθνινύζεζε. Απηνζρεδηαζκόο κε ζέκαηα από ηε δσή Έλαο παηέξαο θαπληζηήο πηάλεη ην αλήιηθν παηδί ηνπ λα θαπλίδεη θξπθά. Έξρεηαη θαη ε κεηέξα. Παξνπζηάζηε ηνλ ηξόπν αληίδξαζεο ηνπ παηδηνύ θαη ηεο κεηέξαο. Σημ. Μπορείηε να προζθέζεηε ρόλοσς. 18

4. Θεκαηηθή ελόηεηα: Φπρηθή θαη πλεπκαηηθή πηπρή ηεο πγείαο (Πξναγσγή ηεο απηνεθηίκεζεο θαη αλάιεςε επζύλεο) Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Να πεξηγξάθνπλ Ο εαπηόο κνπ ραξαθηεξηζηηθά ηεο Ση κε μερσξίδεη πξνζσπηθόηεηαο ηνπο Ση κνπ αξέζεη, ηη δελ Να αληηιεθζνύλ ηε κνπ αξέζεη κνλαδηθόηεηα ηνπο ζε ζρέζε Α Β κε απιά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθόηεηαο ηνπο Απηνπαξνπζίαζε (θσηνγξαθία εκθάληζε, ραξαθηήξαο, ηαιέληα, ελδηαθέξνληα, αγαπεκέλν θαγεηό πνηό δών έξγν ζηελ ηειεόξαζε παηρλίδη κάζεκα ηξαγνπδηζηήο εζνπνηόο, αγαπεκέλνο ρώξνο κέζα ζην ζπίηη, ηη κε θάλεη ραξνύκελν, ιππεκέλν, ζπκσκέλν) πδήηεζε ζε θύθιν ε θύθιν γίλεηαη παηγληώδεο δηαγσληζκόο γηα ην πόζν ν θαζέλαο γλσξίδεη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ. ηόρνο λα βξνπλ θνηλά ζηνηρεία κε άιια παηδηά θαη λα γίλνπλ θίινη. Γ Γ Δ η Αηνκηθή ηαπηόηεηα, (ζεηηθά ζηνηρεία, αδπλακίεο, επηηπρίεο κειινληηθνί ζηόρνη) Πξνζσπηθόηεηα Δπαγγεικαηηθή ηαπηόηεηα Να εθθξάδνπλ ηηο απόςεηο ηνπο γηα ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηνπο εαπηνύο ηνπο Να αλαπηύμνπλ απηνγλσζία Να αληηιεθζνύλ ηε κνλαδηθόηεηά ηνπο ζε ζρέζε κε ηηο ηθαλόηεηεο, ηηο δεμηόηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο Να αλαγλσξίζνπλ ηελ αμία ηνπο σο μερσξηζηέο πξνζσπηθόηεηεο (ζεηηθά Γξαζηεξηόηεηα ζε θύθιν «Πεο κνπ θάηη λα ληώζσ σξαία» Σν θάζε παηδί παίξλεη έλα θπιιάδην θαη γξάθεη ην όλνκά ηνπ. ηε ζπλέρεηα όια ηα παηδηά θάζνληαη ζε θύθιν θξαηώληαο ην θπιιάδηό ηνπο θαη έλα κνιύβη. Αθνύγεηαη κνπζηθή. Με έλα ληέθη, ε δαζθάια/ν δάζθαινο δίλεη ζύλζεκα γηα λα δώζνπλ ηα παηδηά ην θπιιάδην ζε απηόλ πνπ θάζεηαη ζηα δεμηά. Αληαιιάζζνληαη ηα θπιιάδηα ηξεηο ηέζζεξηο θνξέο θαη όηαλ ζηακαηά ε κνπζηθή ην θάζε παηδί γξάθεη πάλσ ζην θπιιάδην πνπ θξαηά ζηα ρέξηα ηνπ θάηη όκνξθν γηα ην καζεηή ζηνλ νπνίν αλήθεη ην θπιιάδην... ην ηέινο ηεο δξαζηεξηόηεηαο ην θάζε παηδί παίξλεη ην δηθό ηνπ θπιιάδην θαη δηαβάδεη απηά πνπ ηνπ έγξαςαλ νη ζπκκαζεηέο ηνπ. Οκαδηθό project Ο θάζε καζεηήο γξάθεη ζε έλα θύθιν όιεο ηηο ηθαλόηεηεο θαη όια ηα ηαιέληα πνπ έρνπλ νη ζπκκαζεηέο ζνπ. Δλώλνπκε όινπο ηνπο θύθινπο θαη δίλνπκε ην κήλπκα όηη «όηαλ δνπιεύεηε όινη καδί θαη ελώλεηε ηηο ηθαλόηεηεο ζαο, κπνξείηε λα πεηύρεηε αθόκα πεξηζζόηεξα πξάγκαηα» Αηνκηθά θνιάδ έλα θύιν ραξηηνύ θνιινύλ εηθόλεο ή γξάθνπλ ιέμεηο πνπ ηα εθθξάδνπλ ή πνπ ηνπο αξέζνπλ. Σα άιια παηδηά πξνζπαζνύλ 19

θέςεηο γηα ην κέιινλ, Πξνζσπηθή πξνζθνξά ζην κέιινλ ζηνηρεία, επηηπρίεο, ιάζε, αδπλακίεο) Να αληηιεθζνύλ όηη ε πξνζσπηθόηεηα ηνπ θάζε αηόκνπ επεξεάδεη ηνλ ηξόπν δσήο ηνπ Να αληηιεθζνύλ όηη νη πξάμεηο ηνπ θάζε αηόκνπ έρνπλ ζπλέπεηεο λα καληέςνπλ ζε πνηνλ αλήθεη ην θνιάδ θαη γηαηί. Γεκηνπξγία πξνζσπηθήο αζπίδαο πνπ πεξηιακβάλεη κηα επηηπρία, έλα όλεηξν, θάηη πνπ ηνπο ζπλδέεη κε ην πεξηβάιινλ ηνπο έλα ζηόρν θαη έλα ζύλζεκα Γαθηπιηθά απνηππώκαηα κεγέζπλζε ε έλα «θνπηί ηαιέλησλ», ηα ίδηα ηα παηδηά, νη θίινη ή νη γνλείο ηνπο δειώλνπλ καζεηέο/ηξηεο πνπ μερσξίδνπλ ζηε κνπζηθή, ην ρνξό, ζηηο αζιεηηθέο επηδόζεηο, ηε καγεηξηθή... Με βάζε ηα ζηνηρεία ζα πξέπεη λα παξνπζηαζηνύλ παξνπζηάζεηο 4. Θεκαηηθή Δλόηεηα: Κνηλσληθή πηπρή ηεο πγείαο (Γηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, θηιία, νηθνγέλεηα ) Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη ελδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο νηθνγέλεηα Nα εθηηκήζνπλ ηελ αμία ησλ Σαμηλόκεζε εηθόλσλ πνπ δείρλνπλ θηιηθή θαη κε θηιηθή ζρέζεηο ζην ζρνιείν μερσξηζηά άηνκα γηα κέλα ζεηηθώλ δηαπξνζσπηθώλ ζρέζεσλ ζην ζρνιείν θαη ζην ζπκπεξηθνξά. πδήηεζε γηα ηνπο ηξόπνπο επίδεημεο θηιηθήο ζπκπεξηθνξάο. Ση ζα κπνξνύζαλ λα θάλνπλ ηα ίδηα ηα παηδηά. ζπίηη Καηαζθεπή (από ηα παηδηά ηεο θάζε ηάμεο) ηεο «καζθόη ηεο Να απνθηήζνπλ δεμηόηεηεο θηιίαο». Μπνξεί λα είλαη ράξηηλε κεγάιε θηγνύξα ή ηξηζδηάζηαηε. αλάπηπμεο θηιηθώλ ζρέζεσλ Μειέηε Πεξηπηώζεσλ: Ση ζα έθαλεο ζ απηέο ηηο πεξηπηώζεηο; Να αλαγλσξίδνπλ, λα 1. Κάπνηνο ζπκκαζεηήο ζνπ, ζνπ ζπκπεξηθέξεηαη άζρεκα Α Β εθθξάδνπλ θαη λα ρεηξίδνληαη ζπλαηζζήκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο 2. Έλα θαηλνύξγην παηδί ζην ζρνιείν ζηέθεηαη κόλν ηνπ ζηελ απιή 3. ην δηάιεηκκα έλα θνξίηζη έπεζε θάησ θαη δελ κπνξεί λα ζεθσζεί 4. Έρεηο αθήζεη ην θπιιάδην ησλ καζεκαηηθώλ ζην ζρνιείν 5. Κάπνηνο ζε πξνθαιεί λα θάλεηο κηα αηαμία 6. Καηά ιάζνο, έλαο θίινο ζνπ ξίρλεη θάησ έλα ζηνιίδη ηνπ ζπηηηνύ ζνπ θαη ην ζπάδεη. (Οη πεξηπηώζεηο απηέο κπνξνύλ λα δνζνύλ ζε εξσηεκαηνιόγην κε πηζαλέο ιύζεηο θαη λα αθνινπζήζεη ζπδήηεζε) Ηδενζύειια: Γξάθσ ζηνλ πίλαθα ΜΟΗΡΑΕΟΜΑΗ.. ηη κνηξάδνληαη νη θίινη κεηαμύ ηνπο. Πόηε δελ θαηαθέξαηε λα κνηξαζηείηε απηά κε ηνπο θίινπο ζαο θαη γηαηί; 20

Γ Γ Φηιία Γηαρείξηζε ζπκνύ ζηηο δηαπξνζσπηθέο ηνπο ζρέζεηο Nα αλαγλσξίζνπλ όηη νη πξάμεηο ηνπο επεξεάδνπλ άιινπο Να αλαγλσξίδνπλ, λα εθθξάδνπλ θαη λα ρεηξίδνληαη ζπλαηζζήκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ην ξόιν πνπ έρνπλ νη δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζηελ πγεία θαη αζθάιεηα Να απνθηήζνπλ δεμηόηεηεο επίιπζεο ζπγθξνύζεσλ θαη ελαιιαθηηθνύο ηξόπνπο αληηκεηώπηζεο θαηαζηάζεσλ ζύγθξνπζεο Σα παηδηά δειώλνπλ ηα νλόκαηα ησλ αλζξώπσλ πνπ κπνξνύλ λα εκπηζηεπηνύλ θαη ζπδεηνύλ ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν δεηνύλ βνήζεηα. (θνβάκαη θαη ρξεηάδνκαη ηε βνήζεηα ζνπ, ζέισ λα ζνπ πσ θάηη ζεκαληηθό, πγγλώκε πνπ δηαθόπησ αιιά ζέισ λα ζνπ πσ θάηη ζνβαξό, Πξέπεη λα ζνπ κηιήζσ ηώξα...) Δηνηκαζία πξόζθιεζεο ζε πάξηη. Να θαληαζηείο έλα άηνκν πνπ ζα ήζειεο ζε έλα πάξηη θηιίαο. Πώο ζα ήηαλ ν θίινο/θίιε ζνπ; Πνηα πξνζόληα ζα είρε πνπ ζα ηνλ έθαλαλ ηνλ μερσξηζηό ζνπ θίιν; (πκπιεξώλνπλ: ε πξνζθαιώ ζην πάξηη κνπ γηαηί... Να είκαη θίινο/θίιε καδί ζνπ είλαη σξαία επεηδή... Αθνύ είκαζηε θίινη/θίιεο, εγώ ζα πξνζπαζήζσ...) Μειέηε πεξίπησζεο Φαληαζηείηε όηη έλαο θάηνηθνο από ηνλ πιαλήηε Άξε, κόιηο έρεη πξνζγεησζεί ζηε Γε. Δίζηε νη πξώηνη άλζξσπνη πνπ ζπλαληά θαη ζαο δεηά λα ηνπ πείηε πώο λα ζπκπεξηθέξεηαη. Όια ηα παηδηά πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπλ ιίζηεο γηα ην ζσζηό θαη ην ιαλζαζκέλν ηξόπν ζπκπεξηθνξάο. Εεηνύκε κεηά λα επηιέμνπλ όινη καδί πνην είλαη ην πην ζεκαληηθό λα θάλεη; Παηρλίδηα ξόισλ: πκπιήξσζε δηαιόγσλ πεξηπηώζεσλ όηαλ ην έλα παηδί πξνζπαζεί λα πείζεη ην άιιν λα θάλεη θάηη. Πώο κπνξεί λα δηθαηνινγήζεη γηαηί δε ζέιεη λα ην θάλεη. 1. Να πηνπλ ιίγν θξαζί 2. Να μεθηλήζνπλ έλα απηνθίλεην 3. Να κελ παξαδώζνπλ έλα ρακέλν ηζαληάθη πνπ βξέζεθε ζηελ απιή ηνπ ζρνιείνπ 4. Να θάλνπλ θάηη ξηςνθίλδπλν Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Γίλνπκε πεξηπηώζεηο θαη δεηνύκε γηα θάζε πεξηζηαηηθό λα ζπδεηήζνπλ 1. ε πνηνλ πξέπεη λα απνινγεζεί ην θάζε παηδί; 2. Πώο κπνξεί λα δηνξζώζεη ην ιάζνο ηνπ; 3. Ση ζα κπνξνύζε λα θάλεη θάζε παηδί γηα λα κελ θάλεη ζην κέιινλ παξόκνηα ιάζε; Πεξηζηαηηθά 1. Ζ Γηάλλα δαλείζηεθε ηηο ρξσκαηηζηέο πέλλεο κηαο θίιεο ηεο γηα λα ρξσκαηίζεη. Καζώο ρξεζηκνπνηνύζε ηε πξάζηλε πέλλα γηα λα ρξσκαηίζεη έλα δέληξν, ε πέλλα έζπαζε θαη ρύζεθε ην κειάλη επεηδή ηελ πίεδε πνιύ δπλαηά. 21

Δ η Πίεζε θίισλ ύγθξνπζε Αηνκηθέο δηαθνξέο ζηνλ ηξόπν πνπ θάπνηνο αληηκεησπίδεη ζπγθξνύζεηο Δπηζεηηθή, παζεηηθή θαη δηεθδηθεηηθή ζηάζε ζηελ επίιπζε ζπγθξνύζεσλ Nα αλαγλσξίζνπλ όηη νη πξάμεηο ηνπο επεξεάδνπλ άιινπο Nα αλαγλσξίδνπλ θαη λα δέρνληαη δηαθνξεηηθέο λννηξνπίεο, ζπκπεξηθνξέο, νπηηθέο θαη ζπλήζεηεο άιισλ νκάδσλ αλζξώπσλ Να πξνβιεκαηηζηνύλ γηα ην ξόιν πνπ έρνπλ νη δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζηελ πγεία θαη αζθάιεηα Να απνθηήζνπλ δεμηόηεηεο επίιπζεο ζπγθξνύζεσλ θαη ελαιιαθηηθνύο ηξόπνπο αληηκεηώπηζεο θαηαζηάζεσλ ζύγθξνπζεο 2. Ο Αλδξέαο θάιεζε ζην ζπίηη ηνπ έλα θίιν ηνπ γηα λα παίμνπλ. Πεξλνύζαλ σξαία παίδνληαο παηρλίδηα ζην δσκάηηό ηνπ. Ζ κεηέξα ηνπ Αλδξέα ηνπο θώλαμε λα πάλε θάησ ζην ζαιόλη γηα λα θάλε θάηη. Σα παηδηά ελζνπζηάζηεθαλ θαη έηξεμαλ λα θαηεβνύλ από ηηο ζθάιεο. Δπεηδή έηξερε ν Αλδξέαο θηύπεζε θαη έζπαζε ην πόδη ηνπ ηξαπεδηνύ ζην ζαιόλη. Απηόο δελ ρηύπεζε. πλέληεπμε: Σα παηδηά παίξλνπλ ζπλέληεπμε από ηνπο γνλείο ηνπο θαη καζαίλνπλ γηα ηνλ θαιύηεξν ηνπο θίιν (πόηε ηνλ γλώξηζαλ, ηη θάλνπλ καδί, γηαηί ηνλ μερσξίδνπλ) Απηνζρεδηαζκόο κε ιέμεηο- ηίηινπο Παξνπζηάζηε έλα απηνζρεδηαζκό κε ηίηιν θηιία. Δζείο απνθαζίδεηε ηελ θαηάζηαζε θαη πνηνη ζα είλαη νη ραξαθηήξεο. Πεξηνξηζκόο: Πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνύλ νη θξάζεηο απνθιείεηαη θαη μέθπγε. Καη ηώξα; αξθεηέο θνξέο. Μειέηε πεξίπησζεο (θαληαζηηθήο) Αο ππνζέζνπκε όηη ζαο έρνπλ δώζεη έλα δεπγάξη καγηθά γπαιηά. Όηαλ ηα θνξάηε κπνξείηε λα δείηε ηνλ θόζκν δηαθνξεηηθά. Όια ζα θαίλνληαη εηξεληθά θαη γαιήληα, ρσξίο πνιέκνπο θαη ζπγθξνύζεηο θαη όινη ζα λνηάδνληαη γηα ηνπο ζπλαλζξώπνπο ηνπο. Αλάπηπμε Τπνζέζεσλ: Δζείο ηη ζα βιέπαηε αλ...... βάδαηε ηα καγηθά γπαιηά θαη θνηηνύζαηε κέζα ζηελ ηάμε ζαο;... βάδαηε ηα καγηθά γπαιηά θαη θνηηνύζαηε ζην ζρνιείν ζαο;... βάδαηε ηα καγηθά γπαιηά θαη θνηηνύζαηε ζηελ θνηλόηεηά ζαο;... βάδαηε ηα καγηθά γπαιηά θαη θνηηνύζαηε γύξσ ζηνλ θόζκν; Μειέηε πξαγκαηηθώλ θαηαζηάζεσλ Πξνθαιείο ηα παηδηά λα κηιήζνπλ γηα θάπνηα πεξηζηαηηθά όπνπ θάπνηνη θίινη καο, καο πείζνπλ λα θάλνπκε θάηη ην νπνίν κπνξεί λα είλαη επηθίλδπλν ή λα πξνθαιεί θάπνηα δεκηά. Γξάθνπκε θξάζεηο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηνύλ άηνκα γηα λα πείζνπλ ζε ηέηνηεο ελέξγεηεο. Σηο γξάθνπκε ζηνλ πίλαθα. Πξνβιεκαηίδσ όηη κπνξεί λα ππάξρνπλ θαη άιινη ηξόπνη λα αληηδξάζεη θαλείο. Πξνβιεκαηίδσ ηα παηδηά αλ είλαη ν άιινο θίινο ηνπο ή θάπνηνο άγλσζηνο. Γξακαηνπνίεζε. Ο έλαο πξνζπαζεί λα πείζεη ηνλ άιινλ γηα θάηη. Αληηδξάζεηο (ιεθηηθέο, ζσκαηηθέο, εθθξάζεηο πξνζώπνπ). 22

Μαγλεηνθσλήζηε ηνπο δηάινγνπο. Σα παηδηά κηινύλ κεηά γηα ην πώο έλησζαλ. Δηνίκαζε έλα βηβιηαξάθη κε ζπκβνπιέο γηα ην πώο λα αληηδξάο Ηδενζύειια ελλνηνγξάκκαηα κε ηηο έλλνηεο θηιία θαη ζύγθξνπζε Μειέηε πεξηπηώζεσλ: Γίλνπκε εηθόλεο νη νπνίεο θαίλνληαη δηαθσλίεο κεηαμύ αηόκσλ (π.ρ. γείηνλεο, πνδνζθαηξηζηέο, ζπκκαζεηέο, ζπλάδειθνη). Σα παηδηά γξάθνπλ ηηο ππνζέζεηο ηνπο. Απηνί νη άλζξσπνη κπνξεί λα δηαθσλνύλ επεηδή... Θα κπνξνύζαλ λα ιύζνπλ ηηο δηαθνξέο ηνπο... πλέληεπμε κ έλα ελήιηθα γηα κηα ζύγθξνπζε θαη ηξόπνπο επίιπζεο ηεο. 23

7. Θεκαηηθή Δλόηεηα: Κνηλνηηθή πηπρή ηεο πγείαο Γεκηνπξγία ελεξγνύ πνιίηε ζε ζέκαηα πξνζηαζίαο ηεο πγείαο Σάμε Δηδηθά ζέκαηα ηόρνη Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο Ση κπνξώ λα θάλσ ζηελ ηάμε κνπ, ζην ζρνιείν θαη ζην ζπίηη γηα λα βειηηώζσ ηελ πγεία κνπ Α -Β Να κπνξνύλ λα εηζεγεζνύλ απινύο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο ην ζρνιείν ή ην ζπίηη ηνπο κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ηξόπσλ δσήο Να γλσξίζνπλ ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύλ λα δεηνύλ βνήζεηα ρέδην Γξάζεο: Εεηείηαη από ηα παηδηά λα θνηηάμνπλ γύξσ ηνπο θαη λα ζθεθηνύλ ηη ζα κπνξνύζαλ λα αιιάμνπλ ζηελ ηάμε ηνπο έηζη ώζηε λα ληώζνπλ πην όκνξθα (κπνξνύλ λα θάλνπλ κηα ιίζηα κε εηζεγήζεηο ζε δσγξαθηέο). Δίλαη θαιό λα αλαθνηλώζνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο απηέο ζηε δηεπζύληξηα ηνπ ζρνιείνπ ή ζε έλα κέινο ηνπ ζύλδεζκνπ γνλέσλ. ρέδην Γξάζεο: Σα παηδηά πεξηγξάθνπλ έλα ραξνύκελν ζρνιείν. Ο δάζθαινο γξάθεη ιέμεηο θιεηδηά γηα ην ραξνύκελν ζρνιείν. ηε ζπλέρεηα κε ηε ρξήζε ησλ ιέμεσλ-θιεηδηώλ ζπγθξίλνπλ ην ραξνύκελν ζρνιείν κε ην δηθό ηνπο. Καινύλ ηελ δηεπζύληξηα ζηελ ηάμε θαη θάλνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο. Γ -Γ Πώο έλαο ρώξνο ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ζπκπεξηθνξώλ (π.ρ. λα ππάξρνπλ θξνύηα ζην ηξαπέδη θαη ζηελ θαληίλα ηνπ ζρνιείνπ, ύπαξμε δηαδηθαζηώλ επίιπζεο ζπγθξνύζεσλ) Απινί ηξόπνη γηα απόθηεζε βνήζεηαο (π.ρ. ηειέθσλα άκεζεο δξάζεο) Ο ξόινο ησλ εηδηθώλ ζηελ θνηλόηεηα Να ζπδεηήζνπλ πώο ηα παηδηά αμηνπνηνύλ ην ρώξν ζηνλ νπνίν δνπλ, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηήζνπλ νξηζκέλεο ηνπο αλάγθεο ζε ζρέζε κε ηελ πγεία ηνπο. Να θάλνπλ εηζεγήζεηο γηα βειηίσζε ρώξσλ (π.ρ ζπίηη, ζρνιείν) ζρεηηθά κε ηελ πγεία. Να εηνηκάζνπλ ζε ζπλεξγαζία κε γνλείο θαη δαζθάινπο ζρέδην δξάζεο κε ζηόρν ηε εθαξκνγή εηζεγήζεσλ ζρεηηθά κε ηε βειηίσζε ηνπ πεξηβάιινληνο (θπζηθό θαη θνηλσληθό). Αληηζηνίρεζε Πνηνλ εηδηθό ζα πξέπεη λα ζπκβνπιεπηείο (γηαηξόο, νδνληνγηαηξόο, δάζθαινο, έλαο κεγαιύηεξνο θίινο, νδεγόο αζζελνθόξνπ, αζηπλνκηθόο) Α) Δίζαη ζην ζπίηη κόλνο καδί κε ηνλ παππνύ ζνπ θαη απηόο πέθηεη θαη ρηππά. Γελ κπνξεί λα θνπλεζεί θαη πνλάεη πνιύ. Β) Νηώζεηο πνιύ άζρεκα όηαλ αιιάδεηο ξνύρα ζηα απνδπηήξηα καδί κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, θαη όινη ζε θνηηάδνπλ επεηδή είζαη πνιύ κεγαιύηεξνο από απηνύο. Γ) Αλεζπρείο όηη ηα δόληηα ζνπ είλαη ζηξαβά θαη ηα πάλσ δόληηα ζνπ θαίλεηαη λα είλαη πνιύ καθξηά. Γ) ην δξόκν ζνπ από ην ζρνιείν ζην ζπίηη, θάπνηα κεγαιύηεξα παηδηά ζε ζηακαηνύλ θαη ζνπ δεηνύλ επίκνλα λα δνθηκάζεηο θάπνηα ράπηα. Λέλε όηη απηά ηα ράπηα ζα ζε θάλνπλ λα ληώζεηο πνιύ σξαία θαη όηη ζα πξέπεη λα ηα δνθηκάζεηο 24

Να αληηιεθζνύλ ην ξόιν ησλ εηδηθώλ ζηελ θνηλόηεηα Να βηώζνπλ δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο ζηε ιήςε θαη εθαξκνγή απνθάζεσλ νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηε δηεπθόιπλζε πγηεηλώλ ζπκπεξηθνξώλ αιιηώο θαλέλαο δε ζα ζνπ κηιά. Δ) Όινη ζηελ ηάμε ζπλερώο κηινύλ γηα ηηο αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ ζην ζώκα ηνπο θαζώο κεγαιώλνπλ. Αλεζπρείο επεηδή θακηά από απηέο ηηο αιιαγέο δε ζπκβαίλεη ζην δηθό ζνπ ζώκα. πρλά δελ θαηαιαβαίλεηο ηη ιέλε θαη πξέπεη λα πξνζπνηείζαη. η) ην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν δελ ηξσο θαζόινπ θαγεηό. Νηώζεηο άξξσζηνο θάζε θνξά πνπ πξνζπαζείο λα θαο θάηη θαη ζέιεηο λα ζηακαηήζνπλ νη άιινη λα ζνπ θάλνπλ παξαηεξήζεηο γηα απηό ην ζέκα. Οκαδηθό project Σα παηδηά ρσξίδνληαη ζε νκάδεο ησλ 5-6 αηόκσλ. Κάζε νκάδα παίξλεη έλα από ηα δύν ζέκαηα (ζπίηη, ζρνιείν). θέθηνληαη θαη γξάθνπλ ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη ρώξνη απηνί κπνξνύλ λα ζπκβάιινπλ ζεηηθά ζηελ πγεία ηνπο. Γξάθνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο θαη ελεκεξώλνπλ γνλείο θαη ην πξνζσπηθό ηνπ ζρνιείνπ. Αλάπηπμε ζρεδίνπ δξάζεο Σα παηδηά ζπδεηνύλ θαη ζπκθσλνύλ όινη καδί ηη ρξεηάδεηαη έλαο ρώξνο γηα λα πεξλνύλ ηηο ώξεο ηνπο ραξνύκελα κε ζπκκαζεηέο/θίινπο ή ηελ νηθνγέλεηα ηνπο. Μεηά απνθαζίδνπλ λα παξνπζηάζνπλ ην ρώξν απηό κε έλα κεγάιν θνιιάδ όπνπ ζα ππάξρνπλ ιέμεηο θιεηδηά θαη εηθόλεο. Παξνπζηάδνπλ ηηο εηζεγήζεηο ηνπο ζε γνλείο ή άιια πξόζσπα ηα νπνία κπνξνύλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε θάπνησλ εηζεγήζεσλ. Σα παηδηά δεκηνπξγνύλ καδί κε γνλείο θαη δαζθάινπο έλα ζρέδην δξάζεο κε ζηόρν ηελ πινπνίεζε θάπνησλ εηζεγήζεσλ. Δίλαη ζεκαληηθό ηα παηδηά θαηά ηε δηάξθεηα θαη εθαξκνγήο ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο λα αλαπηύμνπλ πξσηνβνπιία θαη λα έρνπλ εκπεηξία δεκνθξαηηθώλ δηαδηθαζηώλ θαη ζπλεξγαζίαο. πδήηεζε project Σν θάζε παηδί έρεη θαξηέιεο κε εηθόλεο από ηελ θνηλόηεηα (π.ρ ζρνιείν, ζπίηη, γξαθείν, πνδνζθαηξηθή νκάδα, ηάμε, νηθνγέλεηα). Γηα θάζε εηθόλα ζπδεηνύλ πόηε έλαο ρώξνο ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ηξόπσλ δσήο θαη πόηε όρη. ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγνύλ πόζηεξ πνπ λα δείρλεη 25

απηή ηε δηαθνξνπνίεζε (πγηέο ή κε πγηέο πεξηβάιινλ). Πεξηζηαηηθά έθηαθηεο αλάγθεο Σα παηδηά αμηνινγνύλ θαηά πόζν έλα γεγνλόο είλαη έθηαθηεο αλάγθεο θαη δειώλνπλ ηελ ππεξεζία ζηε νπνία πξέπεη λα ηειεθσλήζνπλ ζε πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρνπλ ελήιηθεο γηα λα ζε βνεζήζνπλ 1. Δίζαη κόλνο ζην ζπίηη καδί κε ηε γηαγηά ζνπ. Έπεζε θαη έζπαζε ην πόδη ηεο θαη δελ κπνξεί λα θηλεζεί 2. Σν γαηάθη ζνπ έρεη ζθαξθαιώζεη πάλσ ζε έλα δέληξν θαη δελ κπνξεί λα θαηεβεί. 3. Βιέπεηο θαπλό θαη θσηηά λα βγαίλνπλ από έλα ζπίηη. 4. Καζώο πεξπαηάο ζηελ εμνρή, βξίζθεηο έλα κνηνζηθιεηηζηή ν νπνίνο έρεη ράζεη ηηο αηζζήζεηο ηνπ κεηά από αηύρεκα 5. Ζ αδειθή ζνπ έρεη θόςεη ην δάθηπιό ηεο θαη ηξέρεη ιίγν αίκα. 6. Βιέπεηο δύν αλζξώπνπο λα ζπάδνπλ έλα παξάζπξν θαη λα κπαίλνπλ κέζα ζε έλα ζπίηη Δ -η Μειέηε θαλνληζκώλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πγεία Γλσξηκία κε κε θπβεξλεηηθνύο νξγαληζκνύο (ν ξόινο ηνπο ζε ζρέζε κε ηελ πγεία ηεο θνηλόηεηαο) Δλεξγόο ζπκκεηνρή ζηηο δξάζεηο ηεο θνηλόηεηαο Γεκηνπξγία ζρεδίνπ δξάζεο κε ζηόρν ηελ πξναγσγή πγείαο ζηελ θνηλόηεηα (εληνπηζκόο πξνβιεκάησλ θαη αλάπηπμε εηζεγήζεσλ), Να ζπδεηνύλ γηα θαπηά ζέκαηα πνπ αθνξά ηε θνηλόηεηα ηνπο ζε ζρέζε κε ηελ πγεία θαη ηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ζπκπεξηθνξώλ Να αληηκεησπίδνπλ λέεο πξνθιήζεηο κε ζεηηθόηεηα κέζα από ηε ζπιινγή πιεξνθνξηώλ, αλαδεηώληαο βνήζεηα, αλάιεςε επζύλεο θαη δξάζε Να εηζεγνύληαη ιύζεηο κεηά από έξεπλα γηα θαπηά ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ην ρώξν πνπ δνπλ ζε ζρέζε κε ηελ πγεία θαη ηελ αλάπηπμε πγηεηλώλ ζπκπεξηθνξώλ Να ζπλεξγαζηνύλ κε εηδηθνύο ή Project. Να δεκηνπξγήζνπλ έλα ζηξαηεγηθό ζρέδην πξόιεςεο θαπγάδσλ θαη πξνζβνιώλ ζην ζρνιείν κεηά από ζρεηηθή έξεπλα. ρέδην δξάζεο θέςνπ θαη γξάςε κηα βειηίσζε πνπ κπνξείο λα θάλεηο ζην πεξηβάιινλ γύξσ ζνπ. Δηνίκαζε έλα ζηξαηεγηθό ζρέδην κε βάζε ηνπο πην θάησ πξνβιεκαηηζκνύο Ζ βειηίσζε πνπ ζα ήζεια λα γίλεη ζην πεξηβάιινλ γύξσ κνπ είλαη: Ο ιόγνο πνπ πηζηεύσ όηη απηή ε βειηίσζε πξέπεη λα γίλεη είλαη: Οη άλζξσπνη πνπ ζα σθειεζνύλ πεξηζζόηεξν από ηε βειηίσζε απηή είλαη: Γηα λα γίλεη ε βειηίσζε απηή πνύ ζα ρξεηαζηεί λα δαπαλεζνύλ ιεθηά; Οη δπζθνιίεο πνπ κπνξεί λα ζπλαληήζνπκε ζηελ πξνζπάζεηά καο λα γίλεη απηή ε βειηίσζε είλαη: Project Να εληνπίζνπλ ηνπο ιόγνπο-παξάγνληεο νη νπνίνη εκπνδίδνπλ ηε αλάπηπμε κηαο ζπκπεξηθνξάο πγείαο ζηελ 26