Aθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2015 Αγαπητές Κυρίες, Αγαπητοί Κύριοι, Αγαπητοί Σύνεδροι, Πιστεύω ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερο timing στην οργάνωση του φετινού συνέδριου του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου, αφού συμπίπτει κυριολεκτικά με την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των Συστημικών Ελληνικών Τραπεζών και την έναρξη, της διαπραγμάτευσης των νέων μετοχών που προέκυψαν από την πρόσφατη αύξηση μετοχικού τους κεφαλαίου (διαδικασία που, όπως γνωρίζετε οι περισσότεροι, θα ολοκληρωθεί σταδιακά τις επόμενες ημέρες για όλες τις Τράπεζες). Η φετινή ανακεφαλαιοποίηση, θέλω να πιστεύω η τελευταία σε αυτό το μέγεθος τουλάχιστον για το προσεχές χρονικό διάστημα, ήταν ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα. Ένα εγχείρημα που ξεκίνησε με εκτιμήσεις ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες των Τραπεζών θα διαμορφώνονταν προς το πάνω όριο των 25 δις, με κεφάλαια που υπήρχαν διαθέσιμα στα πλαίσια της συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και των εταίρων μας. Μια προσδοκία που έθετε εξαρχής ένα πολύ δύσκολο στόχο, μια ιδιαίτερη πρόκληση : Page 1 of 6
την διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την μέγιστη δυνατή προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, τον περιορισμό της επιβάρυνσης του Ελληνικού Δημόσιου χρέους και κατ επέκταση του βάρους στον Έλληνα φορολογούμενο. Αν και το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την ολοκλήρωση των βιβλίων (book building) για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των Τραπεζών είναι εξαιρετικά σύντομο και χρειάζεται χρόνος ώστε η αγορά να αποτυπώσει με ένα πληρέστερο τρόπο το αποτέλεσμα αυτού του εγχειρήματος τολμώ να προκαταβάλω την κρίση που καθένας δύναται να κάνει, και να προσδώσω στην πρόσφατη ανακεφαλαιοποίση τον χαρακτήρα ενός επιτυχημένου εγχειρήματος συνεκτιμώντας τις συνθήκες που επικράτησαν και συνεχίζουν να επικρατούν. Μια επιτυχία που ισορρόπησε αποτελεσματικά ανάμεσα στους στόχους που σας προανέφερα ήδη και ένα σύνολο άλλων επιλογών, εξίσου σημαντικών. Ενδεικτικά θα αναφέρω, την προστασία των καταθέσεων, την δυνατότητα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να διατηρήσει ένα ισχυρό και σύναμμα δημιουργικό πιστεύουμε ρόλο, σε όλες τις τράπεζες μέσω συμβατικών συμφωνιών που έχει συνάψει, την ρεαλιστική πλέον προοπτική το ΤΧΣ να εισπράξει μέρος ή και το σύνολο των κεφαλαίων που έχει καταβάλει μειώνοντας Page 2 of 6
αντίστοιχα το χρέος της Ελληνικής Δημοκρατίας (λόγω των μετατρέψιμων ομολογιών που διαθέτει CoCos) τον περιορισμό της πιθανότητας (του ρίσκου με άλλα λόγια) νέων απωλειών στο μέλλον αν ένα κακό χρηματιστηριακό περιβάλλον επαναληφθεί, τοποθετώντας τα κεφάλαια του ταμείου όχι αποκλειστικά σε κοινές μετοχές (down side risk), αλλά και σε μετατρέψιμους ομολογιακούς τίτλους υψηλής απόδοσης σε αναλογία 25/75 αντίστοιχα. Αγαπητές Κυρίες και Κύριοι, Κατανοώ ότι έχοντας ολοκληρώσει την διαδικασία επανακεφαλαιοποίησης των Τραπεζών τα εύλογα ερωτήματα που τίθενται είναι πρώτον εάν η υφιστάμενη κεφαλαιακή ενίσχυση είναι επαρκής και δεύτερον εάν μπορούμε να υποστηρίξουμε - με μια σχετική βεβαιότητα - ότι στο άμεσο διάστημα δεν θα κληθούμε ως επενδυτές, ως κράτος, ως πολίτες, να συνεισφέρουμε νέα κεφάλαια στο Ελληνικό Τραπεζικό σύστημα. Καταρχήν οφείλω να υπογραμμίσω ότι, θεωρώ τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) ως τον πλέον κατάλληλο φορέα να διαχειριστεί αυτό τον προβληματισμό. Είναι ο φορέας που εποπτεύει και αξιολογεί την θέση (με την ευρεία έννοια του όρου) των συστημικών Τραπεζών και διαπιστώνει αν επαρκούν τα υφιστάμενα κεφάλαια προσδιορίζοντας ταυτόχρονα το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών αν υπάρχουν. Αντιλαμβάνομαι ότι η πρόσφατη αξιολόγηση έγινε με ένα σχετικά αυστηρό τρόπο, προσδιορίζοντας τόσο τις απώλειες που οι Τράπεζες οφείλουν να καταγράψουν στους Ισολογισμούς τους το 2015 όσο και τις Page 3 of 6
δυνητικές απώλειες σε ακραία ομολογουμένως σενάρια ανεβάζοντας τις κεφαλαιακές ανάγκες σε ένα όχι τόσο ευκαταφρόνητο ποσό, στο ποσό των 14,4 δις. Επιχειρώντας τώρα να προσεγγίσω το ερώτημα που έθεσα στην δεύτερη αυτή ενότητα της ομιλίας μου, θα εκλάμβανα ως θετικό στοιχείο ότι από το σύνολο των κεφαλαιακών αναγκών, 10 δις περίπου, δηλαδή πάνω από τα 2/3 των κεφαλαιακών αναγκών αποδίδονται στο ακραίο/δυσμενές σενάριο αξιολόγησης, στο σενάριο με άλλα λόγια με μικρότερες πιθανότητες πραγματοποίησης. Ένα άλλο αριθμητικό στοιχείο που πιστεύω ότι έχει ενδιαφέρον να επισημάνω και βοηθά στο να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της κεφαλαιακής ενίσχυσης που έχει συντελεστεί, είναι ότι το συνολικό ποσό των 14 δις ανέρχεται στο ήμισυ των υφιστάμενων πριν την αύξηση κεφαλαίων των Τραπεζών. Στην βάση αυτή θα έλεγα ότι με ασφάλεια μπορεί κανείς να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι σήμερα οι Ελληνικές Τράπεζες κρίνονται επαρκώς κεφαλαιοποιημένες. Αλλά πιστεύω ότι ακόμα και αν κοιτάξουμε μπροστά, στο άμεσο μέλλον, με τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας (CET1) όπως αυτοί καταγράφονται στα σχέδια αναδιάρθρωση των Τραπεζών να προβλέπονται για το 2018 στα επίπεδα του 20% το συμπέρασμα που νομίζω προκύπτει είναι ότι η φετινή ανακεφαλαιοποίηση, συνδυαστικά πάντα με όλες τις ενέργειες κεφαλαιακής ενίσχυσης που έχουν προηγηθεί, είναι επαρκής. Page 4 of 6
Κυρίες και Κύριοι, Θεωρώ ότι το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει ωστόσο να τεθεί δεν έχει τόσο να κάνει με την πιθανότητα ή όχι της επανάληψης του εγχειρήματος της ανακεφαλαιοποίησης των Ελληνικών Τραπεζών, όσο με την ικανότητα του Τραπεζικού κλάδου να ανακάμψει και να ανακτήσει τον ουσιαστικό και ακρογωνιαίο ρόλο του, τον ρόλο του παρόχου πίστωσης στην Ελληνική οικονομία, στις επιχειρήσεις, στον κάθε ιδιώτη. Μια ικανότητα πιστεύω άμεσα συναρτώμενη με τη ικανότητα που θα επιδείξουν οι Τράπεζες να προσελκύσουν τα 40 δις περίπου που εκτιμάται ότι παραμένουν εντός της χώρας μας, αλλά σε άλλους (εκτός τραπεζών) χώρους φύλαξης, αλλά και με την δεξιότητα των Τραπεζών να διαχειριστούν με αποτελεσματικότητα, με αποφασιστικότητα αλλά και με κοινωνική ευαισθησία όπου χρειάζεται, το μεγάλο αγκάθι των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που ανέρχονται σήμερα σε 100 δις περίπου. Είμαι αισιόδοξος ότι στα πλαίσια : των νομοθετικών πρωτοβουλιών που έχουν ήδη αναληφθεί από την Ελληνική Κυβέρνηση και των αλλαγών που θα ακολουθήσουν, των παρεμβάσεων της Τράπεζας της Ελλάδος των υποδομών που έχουν ήδη διαμορφωθεί από τις Τράπεζες και της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα, και του συντονιστικού και δημιουργικού ρόλου που καλείται το Ταμείο να παίξει στην διαχείριση των προβληματικών δανείων, Page 5 of 6
θα δημιουργηθεί μια εσωτερική υπεραξία που δύναται να μετατραπεί σε ρευστότητα και σε απτό οικονομικό αποτέλεσμα, που θα βελτιώσει τα περιθώρια ανάταξης της Ελληνικής οικονομίας και θα ισχυροποιήσει περαιτέρω τη θέση των Ελληνικών Τραπεζών. Κυρίες και Κύριοι, Τελειώνοντας, με την ευκαιρία της σημερινής εκδήλωσης και ομιλίας, θα μου επιτρέψετε να ευχαριστήσω δημόσια τόσο τα στελέχη του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την αφοσίωση τους και την αποτελεσματική συνεισφορά τους στο εξαιρετικά απαιτητικό έργο της ανακεφαλαιοποίησης, όσο και τα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και της Τράπεζας της Ελλάδος για τη γόνιμη και εποικοδομητική συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια αυτής της ομολογουμένως δύσκολης περιόδου. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Page 6 of 6