ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 11 Φεβρουαρίου 2004 PE 339.594/1-32 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-32 Σχέδιο έκθεσης (PE 339.594) Maurizio Turco που περιέχει πρόταση σύστασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Συµβούλιο σχετικά µε τα δικαιώµατα των κρατουµένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2003/2188(INI)) Πρόταση ψηφίσµατος Τροπολογία 1 Αιτιολογική αναφορά 3 - έχοντας υπόψη τα διεθνή µέσα που αφορούν τα δικαιώµατα του ανθρώπου και την απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων και εξευτελιστικών ποινών ή µεταχείρισης, και συγκεκριµένα: την Οικουµενική ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου (άρθρο 5), το ιεθνές Σύµφωνο για τα αστικά και πολιτικά δικαιώµατα (άρθρο 7), τη Σύµβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής µεταχείρισης ή τιµωρίας και το προαιρετικό της Πρωτόκολλο σχετικά µε την καθιέρωση ενός συστήµατος τακτικών επισκέψεων στους χώρους κράτησης εκ µέρους ανεξάρτητων διεθνών και εθνικών οργανισµών, AM\523986.doc PE 339.594/1-32

Τροπολογία 2 Αιτιολογική αναφορά 4 - έχοντας υπόψη τα κείµενα τα οποία, σε επίπεδο Συµβουλίου της Ευρώπης, αφορούν τα δικαιώµατα του ανθρώπου και την απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής µεταχείρισης, και συγκεκριµένα: την Ευρωπαϊκή Σύµβαση προστασίας των δικαιωµάτων του ανθρώπου και των θεµελιωδών ελευθεριών (άρθρο 3), τα πρωτόκολλά της και τη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, την Ευρωπαϊκή Σύµβαση του 1987 σχετικά µε την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης και εξευτελιστικής µεταχείρισης, που συγκρότησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής ποινής ή µεταχείρισης του Συµβουλίου της Ευρώπης, καθώς και τις εκθέσεις της επιτροπής αυτής (ΕΠΒ), Τροπολογία 3 Αιτιολογική αναφορά 5 α (νέα) - έχοντας υπόψη τους κανόνες των Ηνωµένων Εθνών για την προστασία των ανηλίκων που έχουν στερηθεί της ελευθερίας τους, οι οποίοι ενεκρίθησαν από τη Γενική Συνέλευση µε το ψήφισµα 45/113 της 14ης εκεµβρίου 1990 και το σύνολο των ελαχίστων κανόνων των Ηνωµένων Εθνών σχετικά µε την απονοµή δικαιοσύνης για τους ανηλίκους (Κανόνες του Πεκίνου) που ενέκρινε η Γενική Συνέλευση µε το ψήφισµα 40/33 της 29ης Νοεµβρίου 1985, Τροπολογία 4 Αιτιολογική σκέψη Γ Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι, σύµφωνα µε τα στοιχεία που συνέλεξε το Συµβούλιο της Ευρώπης, την 1η Σεπτεµβρίου 2002, 539.436 άτοµα ήταν κρατούµενοι στη διευρυµένη Ευρωπαϊκή Ένωση, και ότι τα στοιχεία αυτά συνθέτουν ένα ανησυχητικό πλαίσιο: - συµφόρηση - αύξηση του πληθυσµού των φυλακών - αύξηση των αλλοδαπών κρατουµένων - κρατούµενοι εν αναµονή οριστικής καταδίκης - αριθµός θανάτων και αυτοκτονιών PE 339.594/1-32 2/11 AM\523986.doc

Τροπολογία 5 Αιτιολογική σκέψη Ε Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 3 της ΕΣ Α και η νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωµάτων επιβάλλουν στα κράτη µέλη όχι µόνο αρνητικές υποχρεώσεις απαγορεύοντάς τους να υποβάλλουν τους κρατουµένους σε απάνθρωπη και εξευτελιστική µεταχείριση, αλλά και θετικές, ζητώντας τους να διασφαλίζουν ότι οι συνθήκες κράτησης συνάδουν µε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, να διεξάγονται δε αποτελεσµατικές και σε βάθος έρευνες σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωµάτων αυτών, Τροπολογία: Marcelino Oreja Arburúa, Jorge Salvador Hernádez Mollar Τροπολογία 6 Αιτιολογική σκέψη Z Z. λαµβάνοντας υπόψη ότι το προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύµβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης και εξευτελιστικής µεταχείρισης έχει υπογραφεί µόνο από 8 κράτη µέλη ή κράτη υπό ένταξη στην ΕΕ (Αυστρία, ανία, Ισπανία, Φινλανδία, Ιταλία, Μάλτα, Σουηδία, Ηνωµένο Βασίλειο) και ότι µόνο τρεις εξ αυτών το έχουν κυρώσει (Ισπανία, Μάλτα και Ηνωµένο Βασίλειο), Or. es Τροπολογία: Marcelino Oreja Arburúa, Jorge Salvador Hernádez Mollar Τροπολογία 7 Αιτιολογική σκέψη Η Η. ιαγράφεται Or. es AM\523986.doc 3/11 PE 339.594/1-32

Τροπολογία: Martine Rouse Τροπολογία 8 Αιτιολογική σκέψη Θ α (νέα) Θ α. λαµβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών κράτησης και η πρόσβαση στα ιδρύµατα προετοιµασίας για την κοινωνική επανένταξη ευνοούν τη µείωση των υποτρόπων, Τροπολογία: Elena Ornella Paciotti Τροπολογία 9 Αιτιολογική σκέψη I I. λαµβάνοντας υπόψη την ύπαρξη ειδικών καθεστώτων κράτησης, νόµιµων ή ντε φάκτο, και υπενθυµίζοντας ότι, όσον αφορά το ιταλικό καθεστώς το λεγόµενο του 41α, η ΕΠΒ έχει εκφράσει ανησυχίες, ότι το Ευρωπαϊκό ικαστήριο Ανθρωπίνων ικαιωµάτων έχει καταδικάσει την Ιταλία για την καθυστέρηση µε την οποία το Εποπτικό ικαστήριο εξέτασε τις προσφυγές ενός κρατουµένου (διαγραφή), ότι το δίκτυο ανεξάρτητων εµπειρογνωµόνων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα δήλωσε, στην έκθεσή του για το έτος 2002, ότι "στο βαθµό που το κατ' εξαίρεση αυτό καθεστώς περιλαµβάνει [...] µέτρα τα οποία δεν έχουν σχέση µε το στόχο της ασφάλειας, δικαιολογηµένα διερωτάται κανείς σχετικά µε τη συµβατότητά του µε την προσέγγιση που συνιστά η ΕΠΒ", Τροπολογία 10 Αιτιολογική σκέψη I α (νέα) Ι α. λαµβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση στα αποκαλούµενα "κέντρα παραµονής ξένων" είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, όπως π.χ κατήγγειλε πρόσφατα την Ιταλία η έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και ότι τα δικαιώµατα παροχής νοµικής αρωγής και υγειονοµικής περίθαλψης των αιτούντων άσυλο παραβιάζονται, PE 339.594/1-32 4/11 AM\523986.doc

Τροπολογία 11 Αιτιολογική σκέψη IΒ ΙΒ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το Συµβούλιο έχει εγκρίνει ψηφίσµατα και συστάσεις σχετικά µε το ειδικό πρόβληµα της τοξικοµανίας και της µείωσης των κινδύνων και ιδιαίτερα σχετικά µε τη µεταχείριση στο χώρο των φυλακών, ή εκτός αυτού, που δεν τηρούνται πάντοτε από τα κράτη µέλη, Τροπολογία: Marcelino Oreja Arburúa, Jorge Salvador Hernádez Mollar Τροπολογία 12 Παράγραφος 1, γ) *1 *1 το δικαίωµα πρόσβασης σε δικηγόρο, γιατρό της επιλογής τους, για υγειονοµική περίθαλψη και κοινοποίηση της κράτησής τους σε τρίτο πρόσωπο Or. es Τροπολογία 13 Παράγραφος 1, γ) *1 α (νέα) *1 α το δικαίωµα στη διανοητική και σωµατική ασφάλεια, ιδίως την προστασία από άσκηση βίας εκ µέρους των συγκρατουµένων και την πρόληψη των αυτοκτονιών Τροπολογία: Alima Boumediene-Thiery Τροπολογία 14 Παράγραφος 1, γ) *4 *4 τις δραστηριότητες επανεκπαίδευσης, κατάρτισης, αποκατάστασης και κοινωνικής και επαγγελµατικής επανένταξης, ιδίως µε την ενηµέρωση των κρατουµένων σχετικά µε τα υφιστάµενα µέσα που έχουν ως στόχο την προετοιµασία της επανένταξής τους AM\523986.doc 5/11 PE 339.594/1-32

Τροπολογία 15 Παράγραφος 1, γ) *6 *6 ειδικά µέτρα για τις ευάλωτες κατηγορίες: ανήλικοι, γυναίκες, άτοµα που παρουσιάζουν ψυχιατρικά ή σωµατικά προβλήµατα ή πάσχουν από ασθένειες, ηλικιωµένα άτοµα ή άτοµα µε τάσεις αυτοκτονίας, τοξικοµανείς ξένοι, αιτούντες άσυλο κλπ. Τροπολογία 16 Παράγραφος 1, γ) *6 α (νέα) *6 α ιδιαίτερη προστασία των ανηλίκων µε: - την εγγύηση ότι η κράτησή τους θα είναι έκτακτο µέτρο το οποίο θα λαµβάνεται όταν έχει εξαντληθεί κάθε άλλη εναλλακτική λύση, - προσωπικό εκπαιδευµένο στις προκλήσεις που αποτελούν την εργασία µε την οµάδα αυτή ηλικίας και τις ειδικές της ανάγκες, - ένα κατάλληλο και πολυσχιδές πρόγραµµα δραστηριοτήτων που θα συνδυάζει αθλητισµό, εκπαίδευση, τεχνική και επαγγελµατική κατάρτιση και που θα δίνει έµφαση στις γνώσεις οι οποίες ευνοούν την κοινωνική επανένταξη µετά την αποφυλάκιση, - µια ίση µεταχείριση ανδρών και γυναικών κατά την πρόσβασή τους στις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της κράτησης, σύµφωνα µε τον κανόνα 26.4 του Συνόλου των ελαχίστων κανόνων των Ηνωµένων Εθνών σχετικά µε την απονοµή δικαιοσύνης στους ανηλίκους (Κανόνες του Πεκίνου) PE 339.594/1-32 6/11 AM\523986.doc

Τροπολογία 17 Παράγραφος 1, γ) *6 β (νέα) *6 β την προστασία των γυναικών µε: - το φυσικό διαχωρισµό τους από τους άνδρες, - γυναικείο προσωπικό, ή όπου τούτο δεν είναι δυνατόν, µικτό προσωπικό ως ελάχιστη προδιαγραφή, - τη δέουσα ανταπόκριση στις ειδικές ανάγκες υγιεινής και υγείας των γυναικών, περιλαµβανοµένης της ανίχνευσης του καρκίνου του στήθους και του καρκίνου του τραχήλου της µήτρας Τροπολογία 18 Παράγραφος 1, γ) *6 γ (νέα) *6 γ την ιδιαίτερη προστασία των εγκύων γυναικών και των µητέρων µικρών παιδιών µε: - διατροφή προσαρµοσµένη στην εγκυµοσύνη, - γυναικολογικές εξετάσεις και τοκετό χωρίς χειροπέδες ή άλλου τύπου δεσµά, - τη γέννηση των παιδιών εκτός φυλακής, - χώρους στο εσωτερικό των φυλακών για την υποδοχή των µητέρων και των νεογνών που δεν θα αντικατοπτρίζουν τον κόσµο της φυλακής και θα επικεντρώνονται στις ανάγκες του παιδιού Τροπολογία: Alima Boumediene-Thiery Τροπολογία 19 Παράγραφος 1, γ) *7 *7 το δικαίωµα επίσκεψης των οικογενειών, των φίλων και τρίτων, ιδίως την οικογενειακή επαναπροσέγγιση των κρατουµένων AM\523986.doc 7/11 PE 339.594/1-32

Τροπολογία 20 Παράγραφος 1, γ) *7 α (νέα) *7 α το δικαίωµα σε µια αισθηµατική και σεξουαλική ζωή µε την πρόβλεψη των καταλλήλων µέτρων και χώρων Τροπολογία 21 Παράγραφος 1, γ) *7 α (νέα) *7 α την ύπαρξη εντευκτηρίων που θα επιτρέπουν την οικογενειακή επαναπροσέγγιση και ιδιαίτερα χώρων διαρρυθµισµένων για τις δραστηριότητες µεταξύ γονέων κρατουµένων και των τέκνων τους Τροπολογία: Alima Boumediene-Thiery Τροπολογία 22 Παράγραφος 1, γ) *10 *10 τη χρησιµοποίηση, όταν είναι δυνατόν, ανοικτών ή ηµιανοικτών φυλακών, την προώθηση εναλλακτικών µέτρων αντί της φυλάκισης όπως ιδιαίτερα η εργασία προς το γενικό συµφέρον Τροπολογία 23 Παράγραφος 1, γ) *11 *11 την ενηµέρωση του κρατουµένου σχετικά µε τα δικαιώµατά του παρεχόµενη µεταξύ άλλων και σε έντυπη µορφή σε γλώσσα που κατανοεί PE 339.594/1-32 8/11 AM\523986.doc

Τροπολογία 24 Παράγραφος 1, γ) *11 α (νέα) *11 α την κατάρτιση του προσωπικού των φυλακών και των δυνάµεων δηµόσιας τάξης Τροπολογία 25 Στοιχείο ε) ε) να παροτρύνει τα κράτη µέλη και τα υπό ένταξη κράτη να κυρώσουν το προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύµβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης και εξευτελιστικής ποινής ή µεταχείρισης, το οποίο θεσπίζει ένα σύστηµα τακτικών επισκέψεων στους χώρους κράτησης εκ µέρους ανεξάρτητων διεθνών και εθνικών οργανισµών αναθέτοντας στους τελευταίους µεταξύ άλλων και καθήκοντα ελέγχου και προσφυγής για τους κρατουµένους, καθώς και την εκπόνηση ετήσιας έκθεσης για τα αντίστοιχα κοινοβούλια και να παρακινήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να συµπεριλάβει το αίτηµα υπογραφής και κύρωσης του Πρωτοκόλλου αυτού στην πολιτική της έναντι των τρίτων χωρών Τροπολογία: Marcelino Oreja Arburúa, Jorge Salvador Hernández Mollar Τροπολογία 26 Στοιχείο στ) στ) ιαγράφεται Or. es Τροπολογία: Alima Boumediene-Thiery Τροπολογία 27 Στοιχείο στ) α (νέο) στ) α να ζητήσει από τα κράτη µέλη να καταπολεµήσουν το φαινόµενο της αυτοκτονίας στις φυλακές και να διεξάγουν συστηµατικά αµερόληπτες έρευνες όταν ένας κρατούµενος πεθαίνει στη φυλακή AM\523986.doc 9/11 PE 339.594/1-32

Τροπολογία 28 Στοιχείο ζ) ζ) να δροµολογήσει πρωτοβουλία αξιολόγησης των νοµοθεσιών των κρατών µελών προκειµένου να βεβαιωθεί ότι συµµορφούνται προς τις προδιαγραφές που έχουν εκπονήσει το Συµβούλιο της Ευρώπης, η ΕΠΒ, η ΕΣ Α και η σχετική νοµολογία, καθώς και προς τις παρατηρήσεις της Επιτροπής Ανθρωπίνων ικαιωµάτων του ΟΗΕ, της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων και του Ειδικού Εισηγητή για τα Βασανιστήρια και ότι εφαρµόζονται αποτελεσµατικά Τροπολογία 29 Στοιχείο η) η) να καλέσει τα κράτη µέλη να προβλέψουν τους κατάλληλους πόρους για την αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισµό των χώρων κράτησης και να φροντίσουν για την κατάρτιση της αστυνοµίας και του σωφρονιστικού προσωπικού σχετικά µε τα δικαιώµατα των κρατουµένων και την παρακολούθηση των κρατουµένων που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές και να δηµιουργήσει σε επίπεδο ΕΕ ειδικό κονδύλιο του προϋπολογισµού προκειµένου να προωθηθούν τα σχέδια αυτά Τροπολογία 30 Στοιχείο θ) θ) να καλέσει την ΕΠΒ και τον Επίτροπο του Συµβουλίου της Ευρώπης που είναι αρµόδιος για τα δικαιώµατα του ανθρώπου να πραγµατοποιήσουν σειρά ειδικών επισκέψεων στα κράτη µέλη που έχουν θεσπίσει ειδικά καθεστώτα, νόµιµα ή de facto, περιλαµβανοµένων των κέντρων παραµονής ξένων και να ζητήσει από το ευρωπαϊκό δίκτυο εµπειρογνωµόνων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα να διερευνήσουν τη συµβατότητα των καθεστώτων αυτών µε τα θεµελιώδη δικαιώµατα και ελευθερίες PE 339.594/1-32 10/11 AM\523986.doc

Τροπολογία: Alima Boumediene-Thiery Τροπολογία 31 Στοιχείο ι) α (νέο) ι) α να καλέσει τα κράτη µέλη να µη θεωρούν ότι η κατανάλωση και η κατοχή εκ µέρους των κρατουµένων µικρών ποσοτήτων απαγορευµένων ουσιών συνιστούν ποινικό αδίκηµα και να µην προβαίνουν στη φυλάκιση των καταναλωτών παρανόµων ουσιών βάσει της αρχής σύµφωνα µε την οποία δεν υπάρχει έγκληµα χωρίς θύµα Τροπολογία 32 Παράγραφος 2 2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο, την Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών µελών, καθώς και στο Συµβούλιο της Ευρώπης, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συµβουλίου της Ευρώπης, τον Επίτροπο του Συµβουλίου της Ευρώπης για τα ικαιώµατα του Ανθρώπου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόληψη των βασανιστηρίων, το Ευρωπαϊκό ικαστήριο Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, την Επιτροπή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, την Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων, τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για τα Βασανιστήρια και τον Ύπατο Επίτροπο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα. AM\523986.doc 11/11 PE 339.594/1-32