ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (1/12/2013)

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (1/12/2013) ΚΕΙΜΕΝΟ (Βιβλίο 2 ο, Κεφάλαιο 2, Παράγραφοι: 16 19) 16. Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον, εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω, ἐπιτηρῶν ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν. 17. Επεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί, ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι, εἶτα κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι οὐ γὰρ εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ αὐτοῦ, ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός. 18. Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην, φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα, ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου. 19. Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ, ἐρωτώμενοι δὲ ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν εἶπον ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης, μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. ἐπεὶ δ ἧκον, ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα, πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων, μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις, ἀλλ ἐξαιρεῖν. Α. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Τοιούτων δὲ ὄντων. αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός» Μονάδες 30 Β1. Ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που ο Θηραμένης παρέμενε στο Λύσανδρο και καθυστερούσε να επιστρέψει στην Αθήνα; Β2. Γιατί επέμεναν οι Λακεδαιμόνιοι για την κατεδάφιση των Μακρών Τειχών; 1

Γ1. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για τα παρακάτω ουσιαστικά: 1. ἐκκλησίᾳ: δοτική πληθυντικού 2. πόλιν: κλητική ενικού 3. τειχῶν: δοτική ενικού 4. μῆνας: ονομαστική ενικού 5. σῖτον: ονομαστική πληθυντικού 6. πρεσβευτής: αιτιατική πληθυντικού 7. φυγάδα: ονομαστική ενικού 8. πολέμου: αιτιατική πληθυντικού 9. λόγῳ: αιτιατική ενικού 10. αὐτοκράτορες: κλητική ενικού Γ2. πολλοί: να γραφούν τα παραθετικά του επιθέτου στον ίδιο τύπο (ίδια πτώση, ίδιος αριθμός, ίδιο γένος) Γ3. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι για τα παρακάτω ρήματα: 1. εἶπεν: β ενικό Προστακτικής Αορίστου β Ενεργητικής φωνής 2. ἀντέχουσι: το ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό στην Οριστική Μέλλοντα Ενεργητικής φωνής 3. πεμφθείς: το γ ενικό Υποτακτικής στον ίδιο χρόνο 4. ᾑρέθη: το ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό στην Οριστική Ενεστώτα Μέσης φωνής 5. ἐποίησαν: απαρέμφατο Ενεστώτα Γ4. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται για τις παρακάτω αντωνυμίες: 1. τις (παράγραφος 16): η γενική ενικού του αρσενικού γένους 2. ὅ τι (παράγραφος 16): η ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου 3. ταῦτα (παράγραφος 17): η δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους 4. ἐκείνους (παράγραφος 18): η αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους 5. τίνι (παράγραφος 19): η δοτική πληθυντικού του ουδετέρου 2

Δ1. Να γίνει πλήρης συντακτικός χαρακτηρισμός των παρακάτω όρων: ἐπιτηρῶν, ἐν ἐκκλησίᾳ, τοῖς ἐφόροις, φυγάδα, τῶν Ἑλλήνων Δ2. Να γίνει πλήρης χαρακτηρισμός (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία) των παρακάτω δευτερευουσών προτάσεων: 1. πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα 2. ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι Ε. Με ποιες λέξεις του αρχαίου κειμένου συνδέονται ετυμολογικά οι ακόλουθες: εμπιστοσύνη, είδηση, έλλειψη, βούληση, συντριβή, μελλοντικός, καθαίρεση. ΣΤ. Ποια ήταν τα πρότυπα του Ξενοφώντα για το συγγραφικό του έργο; Καλή Επιτυχία! 3

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ -ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ- Α. Κι ενώ τα πράγματα βρίσκονταν σε τέτοια κατάσταση ο Θηραμένης είπε στη συνέλευση του λαού ότι, αν θέλουν να στείλουν αυτόν στο Λύσανδρο, θα επιστρέψει γνωρίζοντας καλά για τους Λακεδαιμονίους ποιο από τα δύο, επιμένουν σχετικά με την κατεδάφιση των τειχών, επειδή θέλουν να υποδουλώσουν την πόλη ή (επιμένουν) για ασφάλεια. Αφού στάλθηκε, όμως, χρονοτριβούσε κοντά στο Λύσανδρο τρεις μήνες περισσότερο, περιμένοντας πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο, λόγω της έλλειψης όλων των τροφίμων, να δεχτούν οτιδήποτε κάποιος θα τους πρότεινε. Και όταν επέστρεψε τον τέταρτο μήνα, ανακοίνωσε στη συνέλευση του δήμου ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε μέχρι τότε, έπειτα τον διέταξε να πάει στη Σπάρτη γιατί ( του έλεγε ο Λύσανδρος ότι) δεν ήταν αρμόδιος για όσα ρωτιόταν από αυτόν, αλλά οι έφοροι. Ύστερα απ αυτά (ο Θηραμένης) εκλέχτηκε πρεσβευτής για τη Σπάρτη με απόλυτη εξουσιοδότηση, μαζί με άλλους εννέα. Β 1. Ο Θηραμένης ήταν φίλος των Σπαρτιατών και οπαδός της σπαρτιατικής πολιτικής. Όταν, λοιπόν, ζήτησε από την εκκλησία του δήμου να σταλεί στο Λύσανδρο για τη σύναψη ειρήνης, στόχευε στην εξυπηρέτηση των σπαρτιατικών συμφερόντων. Σκόπευε να καθυστερήσει το Λύσανδρο, ώστε οι Αθηναίοι να καταναλώσουν και τα τελευταία τρόφιμα και εξαντλημένοι πια από την πείνα να δεχτούν οποιουσδήποτε όρους. Λειτούργησε, λοιπόν, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα προδοτικά για την πατρίδα του εξυπηρετώντας το κομματικό του πάθος για την ολιγαρχία, τη στιγμή που οι συμπατριώτες του στήριζαν όλες τις ελπίδες για τη ζωή τους και την πόλη τους σε αυτούς. Β2. Οι Σπαρτιάτες από την αρχή ήταν αντίθετοι στην οικοδόμηση των Μακρών Τειχών, η οποία ξεκίνησε το 456 π. Χ.., γιατί τα θεωρούσαν επικίνδυνα για τη δική τους ασφάλεια. Γνώριζαν, επίσης, την ασφάλεια που παρείχαν στην Αθήνα και το κύρος που της προσέδιδαν στην ξηρά και τη θάλασσα. Γι αυτό, λοιπόν, μετά τη νίκη τους στους Αιγός ποταμούς, που επισφράγιζε και το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, επέμεναν στην κατεδάφισή τους, ώστε να πλήξουν την ασφάλεια της 4

Αθήνας και να διασφαλίσουν τη δική τους, αποτρέποντας δια παντός την αθηναϊκή απειλή. Γ1. 1. ἐκκλησίᾳ : δοτική πληθυντικού ταῖς ἐκκλησίαις 2. πόλιν : κλητική ενικού (ὦ) πόλι 3. τειχῶν : δοτική ενικού τῷ τείχει 4. μῆνας : ονομαστική ενικού ὁ μήν 5. σῖτον : ονομαστική πληθυντικού τά σῖτα 6. πρεσβευτής : αιτιατική πληθυντικού τούς πρέσβεις 7. φυγάδα : ονομαστική ενικού ὁ φυγάς 8. πολέμου : αιτιατική πληθυντικού τούς πολέμους 9. λόγῳ : αιτιατική ενικού τόν λόγον 10. αὐτοκράτορες : κλητική ενικού (ὦ) αὐτοκράτορ Γ2. Παραθετικά επιθέτου : πολλοί πλείονες ή πλείους - πλεῖστοι Γ3. 1. εἶπεν : β ενικό Προστακτικής Αορίστου β Ενεργητικής φωνής εἰπέ 2. ἀντέχουσι : το ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό στην Οριστική Μέλλοντα Ενεργητικής φωνής ἀνθέξουσι(ν), ἀντισχήσουσι(ν) 3. πεμφθείς : το γ ενικό Υποτακτικής στον ίδιο χρόνο πεμφθῇ 4. ᾑρέθη : το ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό στην Οριστική Ενεστώτα Μέσης φωνής αἱρεῖται 5. ἐποίησαν : απαρέμφατο Ενεστώτα ποιεῖν Γ4. 1. τις : η γενική ενικού του αρσενικού γένους τινός 2. ὅ τι : η ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου ἅτινα και ἅττα 3. ταῦτα : η δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους ταύταις 4. ἐκείνους : η αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους ἐκεῖνον 5. τίνι : η δοτική πληθυντικού του ουδετέρου τίσι(ν) 5

Δ1. ἐπιτηρῶν : επιρρηματική τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος Θηραμένης ἐν ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο ρήμα ἀπήγγειλεν τοῖς ἐφόροις: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος ἔπεμψεν φυγάδα: κατηγορούμενο στο αντικείμενο του ρήματος Ἀριστοτέλην από τη μετοχή ὄντα (μετοχή του ρήματος εἰμί, συνδετικό) τῶν Ἑλλήνων: γενική διαιρετική στο ἄλλοι Δ2. 1. πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα: Είναι δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, διμελής, ολικής αγνοίας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία πότερον. Εκφέρεται με Οριστική, που δηλώνει το πραγματικό. Λειτουργεί ως αντικείμενο στη μετοχή εἰδὼς. 2. ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι: Είναι δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο ὅτι (αντικειμενική κρίση). Εκφέρεται με Ευκτική του πλαγίου λόγου, διότι το ρήμα εξάρτησης είναι χρόνου ιστορικού (ἀπήγγειλεν). Δηλώνει το υποκειμενικό και αβέβαιο. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα ἀπήγγειλεν της κύριας πρότασης. Ε. εμπιστοσύνη: πίστεως είδηση: εἰδὼς έλλειψη: ἐπιλελοιπέναι βούληση: βουλόμενοι συντριβή: διέτριβε μελλοντικός: ἔμελλον καθαίρεση: ᾑρέθη 6

ΣΤ. Δύο ιστορικές μορφές άσκησαν βαθύτατη επίδραση στην προσωπικότητα και στις ιδέες του Ξενοφώντος. Ο Σωκράτης με το πρότυπο ζωής που πρόβαλε και ο Αγησίλαος με τα ηγετικά του προσόντα και την απλότητα της συμπεριφοράς του. 7