Ανάπτυξη Εκπαιδευτικού Λογισμικού και Ολοκληρωμένων Εκπαιδευτικών Πακέτων για τα Ελληνικά σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης & Διάθεση Προϊόντων Εκπαιδευτικού Λογισμικού στα Σχολεία «Ανάπτυξη ολοκληρωμένων προϊόντων εκπαιδευτικού λογισμικού» : Εκπαιδευτικό Εργαλείο ανάπτυξης αλληλεπιδραστικών προσομοιώσεων και δραστηριοτήτων για το Ελληνικό Σχολείο Σενάριο 5 Οργάνωση οικοσυστήματος Τελική έκδοση ολοκληρωμένου προϊόντος εκπαιδευτικού λογισμικού Έκδοση 1 η Μάρτιος 2008 Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 1
Ανάδοχος Φορέας Έργου Tessera Συστήματα Πληροφορικής Α.Ε. Ομάδα Ανάπτυξης του Έργου «: Εκπαιδευτικό Εργαλείο ανάπτυξης αλληλεπιδραστικών προσομοιώσεων και δραστηριοτήτων για το Ελληνικό Σχολείο» Υπεύθυνος έργου: Βασίλης Εφόπουλος Σύμβουλοι Εκπαιδευτικού Περιεχομένου: Βίγκλας Λίνος, Σπυρόπουλος Χαράλαμπος Συγγραφική Ομάδα Εκπαιδευτικών Σεναρίων: Σπυρόπουλος Χαράλαμπος, Βίγκλας Λίνος, Παπαδόπουλος Ιωάννης, Κολτσιδόπουλος Ευριπίδης, Μαρίνη Κωνσταντίνα, Πετσούκα Τάνια Προγραμματισμός Λογισμικού: Σπυρόπουλος Χαράλαμπος, Ioannidou Andri, Πετσούκα Τάνια, Κωνσταντίνα Μαρίνη, Φώτης Αθανάσιος, Μπαλασάς Αντώνης Γραφικά: Κοτζαμανίδης Χρήστος, Μαρόγλου Σμαρώ Υπεύθυνος/οι παρακολούθησης εκ μέρους του ΕΑ.ΙΤΥ: Τρέχουσα Έκδοση Εκπαιδευτικού Πακέτου Ομάδα δοκιμών ελέγχου λογισμικού: Εφοπούλου Αναστασία, Κλεφτοδήμος Αλέξανδρος Δήμητρα Εγγάρχου Κώστας Διαμαντής Άρης Λούβρης Δώρα Μαζιώτη Τελική έκδοση ολοκληρωμένου προϊόντος εκπαιδευτικού λογισμικού Μάρτιος 2008 Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 2
Λίγα λόγια για το Το είναι ένα εργαλείο δημιουργίας προσομοιώσεων με πράκτορες που δίνει τη δυνατότητα σε μια ευρεία κλίμακα χρηστών (από παιδιά μέχρι επαγγελματίες) να κατασκευάσουν τις δικές τους αλληλεπιδραστικές προσομοιώσεις και παιχνίδια. Το πρόγραμμα συνοδεύεται από πλήρες εγχειρίδιο λειτουργιών καθώς και από οδηγό χρήσης, που εγκαθίστανται αυτόματα στον υπολογιστή σας ταυτόχρονα με την εγκατάσταση του προγράμματος. Επιπλέον, στο παρόν CD-ROM περιέχεται ένα βίντεο (Εκπαιδευτικός οδηγός.mpg), που παρουσιάζει βήμα προς βήμα τα βασικά στάδια κατασκευής ενός έργου. Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 3
5. Οργάνωση οικοσυστήματος Ταυτότητα Σεναρίου Τίτλος: Οργάνωση οικοσυστήματος Γνωστικό Αντικείμενο: Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο Διδακτική Ενότητα: Ενέργεια Τάξη: ΣΤ' Δημοτικού Εκτιμώμενη Διάρκεια: 2 ώρες Σύντομη ανασκόπηση σεναρίου Ιδέα που διέπει το σενάριο Στη διάρκεια των δύο διδακτικών ωρών οι μαθητές αρχικά θα ασχοληθούν με την επίδραση που έχει η εναλλαγή των εποχών στους πληθυσμούς των ζώων, όπως επίσης και την επίδραση που έχει στον πληθυσμό των ζώων μιας περιοχής η επέμβαση του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ώρα θα γίνει αναφορά στο ρυθμό αύξησης ή μείωσης ενός πληθυσμού σε σχέση με την εποχή, στο ρόλο που παίζει η διαθέσιμη ποσότητα τροφής στην αυξομείωση του πληθυσμού αυτού, όπως επίσης και η εποχή της αναπαραγωγής του συγκεκριμένου είδους. Στη δεύτερη ώρα θα μελετηθεί η επίδραση που μπορεί να έχει στο ζωικό πληθυσμό η επέμβαση του ανθρώπου (πχ οικιστική ανάπτυξη), γεγονός που περιορίζει το διαθέσιμο χώρο, άρα και τη διαθέσιμη ποσότητα τροφής. Τεχνολογικά εργαλεία που προτείνονται προς χρήση Internet Explorer Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 4
Για να είναι δυνατή η λειτουργία της προσομοίωσης, θα πρέπει να εγκατασταθεί πρώτα το Java Runtime Environment που διατίθεται δωρεάν από την εταιρεία SUN στην ιστοσελίδα: http://java.sun.com/javase/downloads/index.jsp. Οδηγίες για τη χρήση του λογισμικού Οι προσομοιώσεις προσφέρονται σε δύο διαφορετικές εκδόσεις: Η μία έκδοση, η οποία περιέχει και τον πηγαίο κώδικα, αποτελεί έργο του και λειτουργεί μόνο στο περιβάλλον της εφαρμογής. Η δεύτερη έκδοση είναι σε μορφή applet και λειτουργεί μέσω ενός οποιουδήποτε φυλλομετρητή (Internet Browser), όπως ο Internet Explorer ή ο Mozilla Firefox. Στα σενάρια επισημαίνεται κάθε φορά αναλυτικά, ποια έκδοση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός και πού ακριβώς θα τη βρει. Για να λειτουργήσουν ορθά τα applets θα πρέπει ο υπολογιστής να έχει εγκατεστημένο το Java Runtime Environment (JRE) και ο φυλλομετρητής να είναι ενεργοποιημένος ως προς την εκτέλεση εντολών Java (Java enabled). To JRE μπορείτε να το κατεβάσετε από το Internet (http://www. java. com), αλλά για ευκολία εγκαθίσταται αυτόματα και κατά την εγκατάσταση του. Αν έχετε εγκαταστήσει το ή έχετε κατεβάσει το JRE στον υπολογιστή σας και παρόλα αυτά δεν μπορείτε να δείτε τις προσομοιώσεις στα applets, τότε θα πρέπει να ελέγξετε τις ρυθμίσεις του φυλλομετρητή που χρησιμοποιείτε. Στον I.E. επιλέξτε Εργαλεία -> Επιλογές Internet. Στο παράθυρο που ανοίγει επιλέξτε Ασφάλεια -> Προσαρμοσμένο Επίπεδο και εκεί κάντε κλικ στην επιλογή Ενεργοποίηση κάτω από την περιγραφή Εκτέλεση βοηθητικών εφαρμογών της Java. Αντίστοιχα, στο Mozilla Firefox επιλέξτε Εργαλεία -> Επιλογές. Στο παράθυρο που ανοίγει επιλέξτε Περιεχόμενο και κάντε κλικ στο πεδίο Ενεργοποίηση Java. Συσχέτιση γνωστικού αντικειμένου και Σεναρίου Στα πλαίσια του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών για το μάθημα Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο της ΣΤ Δημοτικού, τονίζεται στη σχετική ενότητα για την ενέργεια στα οικοσυστήματα ότι οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 5
θέση να προσδιορίζουν τις τροφικές σχέσεις ανάμεσα στους κρίκους μιας αλυσίδας, να κατανοούν την αλληλεξάρτησή τους και να αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα σωστής διαχείρισης των οικοσυστημάτων για την ίδια τους τη ζωή. Οι μαθητές μέσα από την προτεινόμενη δραστηριότητα θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν τη σχέση του πληθυσμού ενός ζωικού είδους και να καταλήξουν σε συμπεράσματα για την κανονικότητα που παρουσιάζει αυτή η εναλλαγή και πώς αυτή μπορεί να ανατραπεί, όταν για κάποιο λόγο αλλάζει δραματικά ο πληθυσμός των ζώων σε μια περιοχή, άρα και η αναλογία της διαθέσιμης τροφής ανά ζώο, πράγμα που θα οδηγήσει σε αλλαγές (κάποιες φορές δραματικές) στον πληθυσμό. Επίσης, θα είναι σε θέση να διερευνήσουν τις συνέπειες μιας κατά τα άλλα αθώας δραστηριότητας του σύγχρονου ανθρώπου, δηλαδή της οικιστικής ανάπτυξης που προκαλεί σοβαρές αλλαγές σε πληθυσμούς ζώων και που σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργεί επαπειλούμενα είδη στο ζωικό βασίλειο. Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες ΓΕΝΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ ΧΡΉΣΗΣ Το αρχικό πεδίο εργασίας παριστάνει μια περιοχή όπου ζουν λαγοί. Το χρώμα στο έδαφος υποδηλώνει την εποχή, όπως θα φανεί καθώς θα τρέχει η προσομοίωση. Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο με το μολύβι μπορούμε να επιλέγουμε όποιο στοιχείο θέλουμε από την Εικονοθήκη (πχ λαγοί ή οικοδομές) και στη συνέχεια να τα τοποθετούμε με κλικ στο πεδίο εργασίας σε όποια θέση θέλουμε. Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο της σβήστρας μπορούμε να διαγράφουμε όποιο στοιχείο θέλουμε στο πεδίο εργασίας κάνοντας κλικ πάνω του. Κάνοντας κλικ στο γραμμοσκιασμένο ορθογώνιο μπορούμε (πάλι με κλικ) να επιλέγουμε ένα στοιχείο από την Εικονοθήκη (πχ λαγοί) και μετά με το ποντίκι πατημένο να σχεδιάζουμε ένα ορθογώνιο στο πεδίο εργασίας, το οποίο αυτόματα θα γεμίζει από το στοιχείο που επιλέξαμε (αυτό γίνεται όταν θέλουμε να τοποθετήσουμε μαζικά κάποια στοιχεία αντί να τα τοποθετούμε ένα-ένα). Το αντίθετο μπορεί να συμβεί, αν κάνουμε κλικ στο λευκό ορθογώνιο. Μπορούμε με το ποντίκι πατημένο να επιλέγουμε ολόκληρη περιοχή και έτσι να διαγράφουμε το περιεχόμενο της. Η προσομοίωση αρχίζει να τρέχει πατώντας Run στο κάτω μέρος του παραθύρου Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 6
της προσομοίωσης και σταματά με το Stop. Με το Reset επαναφέρουμε την προσομοίωση στην αρχική της κατάσταση κάθε φορά που θέλουμε να την ξανατρέξουμε από την αρχή, αναιρώντας όποιες μεταβολές έχουμε επιφέρει. Επίσης, όταν έχετε τελειώσει με την προετοιμασία της προσομοίωσης φροντίστε να είναι πατημένο το κουμπί με το μαύρο βέλος του πεδίου εργασίας. που βρίσκεται στην εργαλειοθήκη Δραστηριότητα 1: «Οργάνωση οικοσυστήματος» Γενικοί διδακτικοί στόχοι: Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη σχέση εναλλαγής εποχών, διαθέσιμης έκτασης και ανθρώπινης παρέμβασης και πληθυσμού ζώων που ζουν στην περιοχή. Ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να παρατηρεί, να περιγράφει και εν μέρει να προβλέπει. Ειδικοί διδακτικοί στόχοι: Να κατανοήσουν τη σχέση που συνδέει τη φυσιολογική αυξομείωση ενός ζωικού πληθυσμού με την εναλλαγή των εποχών. Να κατανοήσουν πώς επιδρά ο αριθμός των ζώων σε μια περιοχή με την έκταση που τους αναλογεί. Να κατανοήσουν την άμεση ή μακροπρόθεσμη επίδραση και τις συνέπειες της ανθρώπινης παρέμβασης στα οικοσυστήματα. Προαπαιτούμενα Μια μικρή εξοικείωση του εκπαιδευτικού με το περιβάλλον του Internet Explorer Χρονισμός εφαρμογής Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 7
Η εκτιμώμενη διάρκεια υλοποίησης της δραστηριότητας υπολογίζεται στις 2 διδακτικές ώρες που πρέπει να γίνουν στο περιβάλλον του εργαστηρίου. Δε χρειάζεται προαπαιτούμενη γνώση σε σχέση με την οργάνωση οικοσυστήματος. Προετοιμασία Για την υλοποίηση της δραστηριότητας θα πρέπει να υπάρχει στο σχολικό εργαστήριο εγκατεστημένος ο Internet Explorer. Για να εμφανίζονται ορθά τα applets των προσομοιώσεων, η ανάλυση της οθόνης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1024Χ768. Επίσης, το παράθυρο του φυλλομετρητή θα ήταν καλό να μεγιστοποιηθεί με τη χρήση του πλήκτρου F11. Αν, λόγω περιορισμένου αριθμού υπολογιστών στο εργαστήριο οι μαθητές βρίσκονται ανά 2 ή 3 μπροστά σε κάθε οθόνη, μπορούν να εναλλάσσονται στις επαναλήψεις των προσομοιώσεων ώστε να υλοποιούνται κάθε φορά από διαφορετικό μαθητή. Επίσης, η χρήση του βιντεοπροβολέα για την επίδειξη της υλοποιημένης λύσης του κάθε προβλήματος από τον εκπαιδευτικό, θα βοηθούσε στην αποτελεσματικότερη ροή της δραστηριότητας μέσα στα πλαίσια της μιας διδακτικής ώρας. Τέλος, το βοηθητικό υλικό για την υλοποίηση της δραστηριότητας από τους μαθητές βρίσκεται στο Φάκελο Σενάριο_5_Μαθητής που θα πρέπει να αντιγράψει ο εκπαιδευτικός στο Φάκελο Τα Έγγραφα μου του κάθε υπολογιστή που θα χρησιμοποιήσουν οι μαθητές. Το αντίστοιχο βοηθητικό υλικό για τον εκπαιδευτικό βρίσκεται στο Φάκελο Σενάριο_5_Εκπαιδευτικός που θα πρέπει να αντιγράψει ο εκπαιδευτικός στο Φάκελο Τα Έγγραφα μου στον υπολογιστή τον οποίο θα χρησιμοποιεί σε συνδυασμό με τον βιντεοπροβολέα. Ροή της δραστηριότητας Βήμα 1 ο (Διάρκεια 1 διδακτική ώρα) Το ζώο που έχει επιλεγεί ως αντιπροσωπευτικό για τη δραστηριότητα είναι ο λαγός. Η επιλογή βασίστηκε στο γεγονός ότι συνδέεται άμεσα με τη διαθέσιμη έκταση γης, αφού η τροφή του περιλαμβάνει τρυφερά χόρτα, χυμώδεις καρπούς ενώ, σε περιόδους που αυτά δεν υπάρχουν σε αφθονία, τρέφεται με νεαρούς βλαστούς, φλοιούς θάμνων, κάστανα, βελανίδια. Είναι μοναχικό είδος και ζει μόνιμα σε μια Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 8
περιοχή ακτίνας 500 μέτρων την οποία δεν εγκαταλείπει σχεδόν ποτέ. Για την ελάττωση του πληθυσμού των λαγών επιδρούν συμπληρωματικά οι παρακάτω παράγοντες: α) ποσότητα και ποιότητα τροφής, β) κλιματικοί παράγοντες και γ) αυξημένος πληθυσμός λαγών σε μια περιοχή και άρα δυσκολία στην εξεύρεση τροφής λόγω ανταγωνισμού. Αρχικά θα πρέπει να γίνει μέσα από συζήτηση μια διερεύνηση των απόψεων ή γνώσεων που έχουν οι μαθητές για το πώς κυμαίνεται ο πληθυσμός ενός ζωικού είδους σε μια περιοχή κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς, χωρίς να επιβεβαιώσουμε ή να απορρίψουμε καμία άποψη. Απλά κάνουμε μια καταγραφή των υποθέσεων ή των απόψεων που διατυπώνονται. Στη συνέχεια ζητάμε από τους μαθητές να ανοίξουν το αρχείο προσομοίωσης Τα Έγγραφα μου\σενάριο_5_εκπαιδευτικός\οργάνωση οικοσυστήματος Applet \index.html και να τοποθετήσουν στο πεδίο εργασίας έναν αρχικό πληθυσμό 10 λαγών. (Αρχικά γίνεται αρχικοποίηση της προσομοίωσης. Κατόπιν κλικ στο εικονίδιο-μολύβι, κλικ στο εικονίδιο του λαγού και κλικ σε 10 διαφορετικές θέσεις στο πεδίο εργασίας, όπου θέλουμε να τοποθετηθούν οι λαγοί (Εικόνα 5-1). Τέλος, πατάμε το Run στο κάτω μέρος του πεδίου εργασίας). Εικόνα 5-1 Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 9
Κάθε 100 μονάδες χρόνου (όπως αυτές φαίνονται στον οριζόντιο άξονα του γραφήματος) αλλάζει η εποχή, ενώ το ξεκίνημα γίνεται από το φθινόπωρο. Ζητάμε από τους μαθητές να σταματήσουν την προσομοίωση (κουμπί STOP ) μόλις η ένδειξη των χρονικών μονάδων φτάσει στο 400 (πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε παρακολουθήσει την εξέλιξη του φαινομένου για μια ολόκληρη χρονιά). Εικόνα 5-2 Με βάση το γράφημα (Εικόνα 5-2) (που μπορεί να μεταφερθεί με Alt+PrtScn και επικόλληση στο Word), οι μαθητές καλούνται να εμπλακούν σε μια συζήτηση για το πώς αλλάζει ο πληθυσμός στα διαστήματα 0-100, 100-200, 200-300 και 300-400 και να κάνουν υποθέσεις για όσα έχουν δει στην προσομοίωση και όσα παρατηρούν τώρα στο γράφημα για τη σειρά διαδοχής των εποχών. Ζητούμε τώρα να καθαρίσουν την περιοχή (πατώντας το Reset ) και να κλείσουν το γράφημα προκειμένου να ξανατρέξουν την προσομοίωση και να τη σταματήσουν κοντά στις 250 χρονικές μονάδες (που σημαίνει ότι είμαστε στη μέση της άνοιξης). Ζητούμε από τα παιδιά να αυξήσουν κατά πολύ τον αριθμό των λαγών στην περιοχή (μια τέτοια μαζική τοποθέτηση λαγών μπορεί να γίνει με τη χρήση του γραμμοσκιασμένου ορθογωνίου). Αναφέρουμε ότι πρόκειται για λαγούς που βρίσκονταν σε κάποιο κέντρο προστασίας ζώων ή σε αιχμαλωσία και απελευθερώθηκαν (Εικόνα 5-3). Παρακινούμε τους μαθητές να κάνουν υποθέσεις για την εικόνα που θα επικρατεί το χειμώνα. Στη συνέχεια τρέχουν (Run) την προσομοίωση και τη σταματούν (Stop) προς το τέλος του χειμώνα (κοντά στο 500) (Εικόνα 5-4). Η διαπίστωση ότι δεν υπάρχει σχεδόν κανένας λαγός, παρά τη μεγάλη αύξηση του αριθμού τους, μπορεί να Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 10
αποτελέσει αφορμή: α) για μια εξήγηση του φαινομένου (υπερβολικός πληθυσμός για τη δεδομένη περιοχή, λανθασμένη η επιλογή της εποχής για την απελευθέρωση των λαγών) β) για πιθανές προτάσεις (για παράδειγμα να επιλεγεί κάποια άλλη περίοδος για την απελευθέρωση των λαγών), οπότε οι μαθητές μπορούν να πειραματιστούν ανεξάρτητα και να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους. Εικόνα 5-3 Εικόνα 5-4 Βήμα 2 ο (Διάρκεια 1 διδακτική ώρα) Στο βήμα αυτό ο δάσκαλος θα οδηγήσει τους μαθητές στη διερεύνηση των συνεπειών που μπορεί να προκαλέσει η ανθρώπινη επέμβαση. Αρχικά επαναφέρουν την προσομοίωση στην αρχική της μορφή με το Reset και με την ίδια διαδικασία, όπως και πριν, τοποθετούν 10 λαγούς στο πεδίο εργασίας. Επίσης τοποθετούν, είτε μία-μία, είτε μαζικά, οικοδομές που να καλύπτουν πάνω από το μισό της διαθέσιμης επιφάνειας στο πεδίο εργασίας (Εικόνα 5-5). Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 11
Εικόνα 5-5 Εδώ μπορούν να ξεκινήσουν με ακραίες επιλογές (υποδηλωτικές της πλήρους έλλειψης σεβασμού προς την απειλή έναντι των ζώων). Ενδιαφέρον είναι να τρέξουμε την προσομοίωση σε χρονικό βάθος περισσότερο του ενός έτους. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα η εξαφάνιση του είδους συμβαίνει πιθανότατα μετά από δύο χρόνια. Έτσι, σχολιάζεται στην τάξη το γεγονός ότι τα απειλούμενα είδη δεν έγιναν ξαφνικά απειλούμενα αλλά έφτασαν στο σημείο αυτό μακροπρόθεσμα εξαιτίας της επέμβασης του ανθρώπου. Ζητείται από τους μαθητές να πειραματιστούν για να καταλήξουν σε ένα σχήμα αρμονικής συμβίωσης του ανθρώπου με το ζωικό πληθυσμό. Να φτάσουν δηλαδή σε μια επιλογή όπου θα έχει επιτραπεί η οικιστική ανάπτυξη τόσο όμως, ώστε να εξασφαλίζεται σε βάθος χρόνου η επιβίωση του ζώου. Δεν περιμένουμε εδώ τεκμηριωμένες απαντήσεις, αλλά έναν προβληματισμό προς την κατεύθυνση αυτή, ικανό να δημιουργήσει μια θετική στάση απέναντι στο πρόβλημα. Προτάσεις για επεκτάσεις ή διαφοροποιήσεις Στο φάκελο «Σενάριο 5_Οργάνωση οικοσυστήματος \ Σενάριο_5_Εκπαιδευτικός \ Προσομοίωση Οργάνωση οικοσυστήματος» παρατίθεται η προσομοίωση σε μορφή πηγαίου προγράμματος. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επέμβει δημιουργώντας τις δικές του παραλλαγές επεκτάσεις στην παρούσα δραστηριότητα. Έργο ΠΛΕΙΑΔΕΣ/ Χρυσαλλίδες, Γ ΚΠΣ Σελίδα 12