4 Οκτωβρίου 1957 12 Απριλίου 1961
Ο Σπούτνικ 1 (Συνοδός 1,Спутник-1, Sputnik 1) ήταν ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος στην ιστορία. Εκτοξεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου 1957 από τη Σοβιετική Ένωση και αποτελεί το πρώτο αποφασιστικό βήμα της ανθρωπότητας στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Σπούτνικ (συνοδός) Ο Σπούτνικ 1 (στα Ρωσικά Σπούτνικ σημαίνει συνοδός, ενώ το επίσημο όνομά του ήταν Τεχνητός Δορυφόρος της Γης ή ISZ στα Ρώσικα) εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, με έναν πύραυλο R-7. Κατασκευάστηκε και εκτοξεύτηκε από τη Σοβιετική Ένωση ως συμβολή στο Διεθνές Γεωφυσικό Έτος 1957. Ήταν ο πρώτος μιας σειράς δέκα δορυφόρων με το ίδιο όνομα. Ο επόμενος Σπούτνικ 2 μετέφερε τον πρώτο ζωντανό οργανισμό στο διάστημα, τη σκυλίτσα Λάικα, ενώ ο Σπούτνικ 3 ήταν ένα πολύ μεγαλύτερο τροχιακό εργαστήριο και οι Σπούτνικ 4-10 ήταν σκάφη τύπου Βοστόκ που μετέφεραν ζώα και ένα ανθρώπινο ομοίωμα.
Η ελλειπτική τροχιά 1. Ας μην ξεχνούμε, οτι η εκτόξευση του Σπούτνικ ήταν πρωτοφανές επίτευγμα της ανθρωπότητας συγκεντρώνοντας σχεδόν αν όχι όλη, τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της γνώσης από τις επιστήμες της φυσικής, χημείας, μαθηματικών, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.α. Ήταν όμως η πρώτη φορά που ο άνθρωπος έβαλε 170 τόνους σε κίνηση για να στείλει 80 κιλά στα 200 χιλιόμετρα. Η προσπάθεια αυτή ήταν αφάνταστα τολμηρή μα και πολύ επακριβής και ευαίσθητη. Για να πετύχει η προγραμματισμένη τροχιά ήταν απαραίτητο η τελική ταχύτητα να μην αποκλίνει ούτε ένα χιλιοστό (0,1%), το οποίο και επιτεύχθηκε. 2. Η ελλειπτική τροχιά έκανε δυνατή την εξερεύνηση μιας ευρείας περιοχής του κοντινού διαστήματος. Μια περισσότερο κυκλική τροχιά δεν θα είχε τόσο μεγάλη επιστημονική αξία για το πρώτο αυτό ταξίδι. 3.Ας μην παραβλέψουμε όμως και την εθνική διάσταση της επιχείρησης αυτής για τους Σοβιετικούς. Με την ελλειπτική τροχιά, και χωρίς περισσότερα καύσιμα, ο Σπούτνικ έφτασε στα 1.000 χιλιόμετρα, τα οποία ήταν πολύ μεγάλο κατόρθωμα, ιδίως για λόγους συναγωνισμού με τους Αμερικάνους.
Η έγκλιση Για την τροχιά του Σπούτνικ ισχύει i=65 Σημαντικό, διότι αρνητικό για τα αναγκαία καύσιμα ρόλο έπαιζε η έγκλιση των 65. Όταν η εκκίνηση ενός δορυφόρου γίνεται -ως συνήθως- προς ανατολική κατεύθυνση, επωφελείται από την περιστροφή της Γης, και μάλιστα, όσο κοντύτερα στον ισημερινό, τόσο περισσότερο. Το κέρδος επιτάχυνσης είναι 465 m/s στον ισημερινό, το οποίο ισοδυναμεί με 6% της ταχύτητας διαφυγής. Όσο απομακρυνόμαστε στο Βορρά, τόσο λιγοστεύει το όφελος. Γι' αυτό και η τοποθεσία του Μπαϊκονούρ μειονεκτούσε σε σύγκριση με το Αμερικανικό Κέιπ Κανάβεραλ και απαιτούσε περισσότερα καύσιμα. O πύραυλος φορέας R-7 που χρησιμοποιήθηκε είχε προκύψει από την εξέλιξη της τεχνολογίας διηπειρωτικών πυραύλων υπό την επιστημονική διεύθυνση του Σεργκέι Καραλιόφ.
Το σήμα (μπίπ) Το «μπίπ» του Σπούτνικ ήτανε ακροάσιμο σε όλη την υφήλιο. Το σήμα ήτανε μεν εξαιρετικά ασθενές, αλλά με τον ανάλογο εξοπλισμό ήταν πολύ εύκολο να το πιάσει κανείς. Στην Ευρώπη ο πρώτος που έπιασε το σήμα δεν ήταν κάποιος ηλεκτρολόγος ή ηλεκτρονικός, μα ένας απλός αστρονόμος, ο Χάϊνς Καμίνσκι από το αστεροσκοπείο του Μπόχουμ στη Γερμανία. Στη Γερμανία επίσης, στο σχολικό αστεροσκοπείο του Ρόντεβις της Σαξονίας ανακαλύφθηκε την 8η Οκτωβρίου 1957 για πρώτη φορά ο Σπούτνικ μέσα από απλά κιάλια. Για να ακούσετε το «μπίπ» πληκτρολογήστε: Launch of Sputnik 1 - October 4, 1957 https://www.youtube.com/watch?v=qvpzuaewzzy
Τεχνικά χαρακτηριστικά Ο δορυφόρος ουσιαστικά ήταν ένα μεταλλικό σώμα στρογγυλού (σφαιρικού) σχήματος διαμέτρου 58 εκατοστών, και κατασκευασμένο από αλουμίνιο βάρους περίπου 83 κιλών. Σκοπός του ήταν η μελέτη του περιβάλλοντος έξω από την ατμόσφαιρα. Κατέγραψε την θερμοκρασία στο εσωτερικό και την επιφάνεια της σφαίρας καθώς και την πυκνότητα της ανώτερης ατμόσφαιρας και της διάδοσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στην ιονόσφαιρα. Οι δυο τελευταίες μετρήσεις έγιναν με τη μελέτη των σημάτων που έστελνε ο δορυφόρος στη Γη, των περίφημων «μπιπ» του, που εξέπεμπε κάθε 0,3 δευτερόλεπτα. Ακόμα, η σφαίρα ήταν γεμάτη με άζωτο υπό πίεση, για να διαπιστωθεί κατά πόσον θα υπήρχαν συγκρούσεις με μετεωρίτες και απώλεια αερίου, κάτι που όμως δεν παρατηρήθηκε. Περιφερειακά στη μεταλλική σφαίρα επάνω υπήρχαν τέσσερις κεραίες επικοινωνίας, μήκους 2,4-2,9 μέτρων. Είχε δύο πομπούς ισχύος 1 Watt στα βραχέα κύματα και συγκεκριμένα στις συχνότητες 20.005 και 40.002 MHz. Η εκπομπή συνίστατο από παλμούς, το εύρος των οποίων καθορίζετο από την θερμοκρασία και την πίεση. Οι πομποί του λειτούργησαν για τρεις βδομάδες, μέχρι δηλαδή οι μπαταρίες του να εξασθενήσουν. Συνέχισε όμως την τροχιά του γύρω από τη Γη για 92 μέρες, μέχρι τις 3 Ιανουαρίου 1958, οπότε κάηκε κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα. Είχε κάνει 1.400 τροχιές γύρω από τη Γη, καλύπτοντας μια συνολική απόσταση 70 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Το μέσο ύψος της τροχιάς ήταν 250 χιλιόμετρα, με απόγειο στα 947 χιλιόμετρα στην αρχή της αποστολής και με έγκλιση 65,0 ως προς τον Ισημερινό. Στην διάρκεια της τριμηνιαίας πτήσης του έχανε συνέχεια ύψος επειδή η τριβή με την ιονόσφαιρα ήταν ισχυρή, ισχυρότερη από τις προβλέψεις και τον επιβράδυνε ασταμάτητα. Έτσι την 96η ημέρα και σε ύψος 100 χιλιομέτρων μπήκε στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και κάηκε.
Σπούτνικ 2 Ο Σπούτνικ 2 (ρωσ.:спутник-2) ήταν το δεύτερο κατά σειρά διαστημικό σκάφος που εκτοξεύτηκε από την Σοβιετική Ένωση στις 3 Νοεμβρίου 1957 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Είναι επίσης το πρώτο διαστημικό σκάφος που μετέφερε έναν ζωντανό οργανισμό στο διάστημα, τη σκυλίτσα Λάικα. Οι διαστάσεις του ήταν 4 μέτρα (13 πόδια) ύψος μέχρι την κωνική του κορυφή, ενώ η διάμετρος στη βάση του ήταν 2 μέτρα (6,5 πόδια). Το Σπούτνικ 2 εκτοξεύτηκε με τον πύραυλο R-7 χωρίς μετατροπές, παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιήθηκε και για το Σπούτνικ 1. Η τροχιά του ήταν 212 X 1660 χμ (132 X 1031 μίλια) με περίοδο περιστροφής 103,7 λεπτά. Αφού έφθασε στην τροχιά του, η κωνική μύτη αποχωρίστηκε επιτυχώς, αλλά το τμήμα Blok Α δυσλειτούργησε και δεν αποχωρίστηκε, πράγμα που εμπόδιζε το θερμικό σύστημα ελέγχου να λειτουργήσει κανονικά. Επιπλέον δημιουργήθηκαν ελαφρές ζημιές στη θερμική μόνωση με αποτέλεσμα η θερμοκρασία στο εσωτερικό του σκάφους να φτάνει τους 40 C (104 F). Έτσι η Λάικα πέθανε από υπερθέρμανση λίγες ώρες μετά την εκτόξευση, γιατί τα σκυλιά μην διαθέτοντας ιδρωτοποιούς αδένες στο δέρμα τους είναι πάρα πολύ ευαίσθητα στην άνοδο της θερμοκρασίας.
Άρθρο της σοβιετικής εφημερίδας Πράβντα και άγαλμα για το Σπούτνικ
Το πρόγραμμα Βοστόκ (Ανατολή) Το πρόγραμμα Βοστόκ (στη Ρωσικά: Восто к, που σημαίνει "Ανατολή" ) ήταν Σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα επανδρωμένων πτήσεων. Ήταν το πρώτο τέτοιο πρόγραμμα της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και της ανθρωπότητας. Έφερε αρκετές πρωτιές στο διάστημα για τη Σοβιετική Ένωση, η σημαντικότερη απ' τις οποίες ήταν η τοποθέτηση του πρώτου ανθρώπου σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το διαστημόπλοιο Βοστόκ ήταν εξέλιξη του κατασκοπευτικού δορυφόρου Ζενίτ, και ο πύραυλος-φορέας βασιζόταν σε έναν διηπειρωτικό πύραυλο R-7. Μέσα στην κάψουλα υπήρχαν χειριστήρια ελέγχου (κλειδωμένα στην πρώτη πτήση του Γκαγκάριν) και προμήθειες για δέκα μέρες, έτσι ώστε αν οι ανασχετικοί πύραυλοι δεν λειτουργούσαν η επανείσοδος στην ατμόσφαιρα να επιτυγχανόταν με φυσικό τρόπο μέσω της βαρύτητας. Ο κοσμοναύτης εγκατέλειπε την κάψουλα σε ύψος 7 χιλιομέτρων με εκτινασσόμενο κάθισμα και προσγειωνόταν με δικόν του αλεξίπτωτο. Το γεγονός αυτό αποκρύφθηκε από τους Σοβιετικούς, για το λόγο ότι οι κανόνες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αεροπορίας αναγνώριζαν τα ρεκόρ πτήσεων στα οποία ο πιλότος παρέμενε στο πτητικό μέσο από την αρχή έως το τέλος της πτήσης (προσγείωση). Το πρόγραμμα Βοστόκ έγινε πηγή γοήτρου, μέσο προπαγάνδας των επιτευγμάτων της Σοβιετικής Ένωσης και σήμα κατατεθέν του διαστημικού της προγράμματος μέχρι την κατάκτηση της Σελήνης από τους Αμερικανούς το 1969.
Βοστόκ 1 (Ανατολή 1)
Βοστόκ 1 Το Βοστόκ 1 (ВΟCΤOK-1) ήταν η πρώτη διαστημική πτήση του προγράμματος Βοστόκ και η πρώτη επανδρωμένη διαστημική πτήση στην ιστορία. Το διαστημικό σκάφος Βοστόκ 3ΚΑ εκτοξεύτηκε στις 12 Απριλίου του 1961 με τον Σοβιετικό κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν, ο οποίος έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα. Έμβλημα αποστολής
Γιούρι Γκαγκάριν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα Ο Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν (ρώσικα: Юрий Алексеевич Гагарин, 9 Μαρτίου 1934 27 Μαρτίου 1968), ήταν Σοβιετικός κοσμοναύτης που έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Έτσι, στις 12 Απριλίου 1961, Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο επισμηναγός Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Βοστόκ 1. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).
Γιούρι Γκαγκάριν Γεννήθηκε κοντά στο Κλούσινο, κοντά στο Γκζατσκ, δυτικά της Μόσχας. Οι γονείς του δούλευαν στην κολλεκτίβα της περιοχής. Ο ίδιος, αφού δούλεψε σε χυτήριο, παρακολούθησε την τεχνική σχολή του Σαράτωφ, όπου άρχισε και τις πρώτες του πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα. Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο Όρενμπουργκ. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, και στη συνέχεια υπηρέτησε αρχικά με το Βόρειο Στόλο κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. Το 1959 επιλέχτηκε, μαζί με 20 άλλους, για να εκπαιδευτεί ως κοσμοναύτης, με σκοπό την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα. Ακολούθησε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι κοσμοναύτες έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε επιταχύνσεις 13 g, και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε ένα σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο Γκέρμαν Τίτωφ, που επιλέχτηκαν, εκτός από την άριστη επίδοσή τους κατά την εκπαίδευση, και για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό βάρος του κοσμοναύτη αποτελεί σημαντικό προσόν, αφού μειώνει το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ σαν εφεδρικό. Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς. Ήταν 34 χρονών.
Τετάρτη 12 Απριλίου 1961: Η είδηση Τετάρτη 12 Απριλίου 1961. Στις 10:02 η υποβλητική φωνή του Γιούρι Λεβιτάν, του δημοσιογράφου που εκφωνούσε τις σημαντικότερες ειδήσεις, σκόρπισε ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμό σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Μιλώντας αργά και ευκρινώς ο εκφωνητής ανήγγειλε: "Εδώ Μόσχα. Προς όλους τους σταθμούς ραδιοφώνου της Σοβιετικής Ένωσης. Μεταδίδουμε την ανακοίνωση του Τας για την πρώτη πτήση του ανθρώπου στο κοσμικό Διάστημα". Στις τελευταίες αυτές λέξεις ο εκφωνητής ύψωσε κατά τρόπο δραματικό τη φωνή και σταμάτησε προς στιγμήν για να δοθεί χρόνος να αντιληφθούν οι ακροατές τη σημασία της ανακοίνωσης. "Το πρώτο διαστημόπλοιο του κόσμου Βοστόκ (Ανατολή) με άνθρωπο επιβάτη τέθηκε σε τροχιά από τη Σοβιετική Ένωση στις 12 Απριλίου 1961. Ο πλοηγός Διαστήματος του διαστημόπλοιουδορυφόρου Βοστόκ είναι ο Σοβιετικός πολίτης επισμηναγός Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν...".
«Κοιτάζω τη Γη και είναι τόσο όμορφη». Αυτές ήταν οι πρώτες λέξεις του ανθρώπου στο διάστημα. Εκπρόσωπός του, ο Γιούρι Γκαγκάριν (Yuri Gagarin), ο πρώτος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το προαιώνιο όνειρο του ανθρώπου να πετάξει στα ουράνια, στο Διάστημα, πέρα από τη Γη, έγινε πλέον πραγματικότητα. Η είδηση μεταδόθηκε ενώ ο Γιούρι Γκαγκάριν βρισκόταν ακόμα εν πτήσει. Είχε εκτοξευθεί στις 9:07 (ώρα Μόσχας) από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στο Καζακστάν της Κεντρικής Ασίας. Στις 9:22 το Βοστόκ βρισκόταν πάνω από τη Νότια Αμερική και ο Γκαγκάριν έστειλε προς τη Γη το πρώτο μήνυμά του: "Η πτήση συνεχίζεται ομαλά. Είμαι καλά". Στις 10:15 το διαστημόπλοιο βρισκόταν πάνω από την Αφρική με κατεύθυνση την Ε.Σ.Σ.Δ. και ο πρώτος κοσμοναύτης, που το όνομά του θα έμενε για πάντα στην ιστορία, έστειλε το δεύτερο μήνυμα: "Η πτήση συνεχίζεται ομαλά. Υφίσταμαι καλώς την έλλειψη βαρύτητας". Στις 10:25 άρχισε να τίθεται σε λειτουργία το σύστημα των ανασχετικών πυραύλων που οδήγησε στην επιβράδυνση της ταχύτητας του διαστημοπλοίου και τη σταδιακή κάθοδό του προς την επιφάνεια του πλανήτη. Στις 10:55 προσγειώθηκε ομαλά στην περιοχή του Σαράτοφ, στις όχθες του Βόλγα, έχοντας περιστραφεί γύρω από τη Γη σε μέγιστο ύψος 302 χιλιομέτρων και ελάχιστο 175. Όλα πήγαν κατ' ευχήν και ο Γκαγκάριν δεν είχε ούτε αμυχή. Η νέα εποχή είχε αρχίσει. Ο άνθρωπος θα γινόταν πλέον τακτικός επισκέπτης του Διαστήματος.
Η τροχιά και η επιστροφή στη Γη
Πώς ένιωσε ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα ; Μετά την πρώτη έκπληξη, οι απορίες: πώς ένιωσε ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα; Τί είδε; "Για πρώτη φορά είδα με τα μάτια μου τη σφαιρικότητα της Γης, είδα τις ηπείρους, τους ποταμούς και τις πόλεις. Ο ορίζοντας προσφέρει μοναδικό θέαμα. Σαν μία λεπτή, γαλανή ζώνη που περιβάλλει τη Γη. Τα άστρα είναι εξαιρετικά λαμπερά, το στερέωμα φαίνεται πολύ πιο καθαρά απ' ό,τι από την επιφάνεια της Γης". Η έλλειψη βαρύτητας δεν επηρέασε καθόλου τον πρώτο κοσμοναύτη: "Απλώς, τα χέρια μου και τα πόδια μου δεν ζύγιζαν τίποτα". (Ακούστε και δείτε https://www.youtube.com/watch?v=ic2ea0so2cy) Δύο μέρες μετά τον άθλο, εκατομμύρια Μοσχοβιτών αποθέωσαν τον Γκαγκάριν ενώ ο Νικίτα Χρουστσόφ, ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, τον ασπάστηκε δακρυσμένος. Στην αντίπερα όχθη, στις Η.Π.Α., τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα. Απογοήτευση που το πρώτο βήμα το έκαναν πάλι οι "άλλοι", ταυτόχρονα όμως θαυμασμός για το άλμα της επιστήμης. "Είναι φανταστικό, μυθικό επίτευγμα", δήλωσε ο Τζέιμς Γουέμπ, διευθυντής της NASA, της Αμερικανικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος. Να σημειωθεί ότι σοβιετική ήταν και η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα, η Βαλεντίνα Τερέσκοβα (γεννήθηκε 6 Μαρτίου 1937). Αυτό το ταξίδι πραγματοποιήθηκε στις 16 ως 19 Ιουνίου 1963. Η Τερεσκόβα επιλέχθηκε μεταξύ 400 και πλέον υποψηφίων για να κυβερνήσει το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης αποστολής της, πραγματοποίησε διάφορες δοκιμές και συνέλεξε στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στη διαστημική πτήση.
Οι Αμερικανοί Στις 5 Μαΐου 1961 οι Αμερικανοί πραγματοποίησαν μία σύντομη βολή με επανδρωμένη "κάψουλα": ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης Άλαν Σέπαρντ εκτοξεύτηκε σε απόσταση άνω των 500 χιλιομέτρων από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, με πύραυλο Ρεντστόουν, φτάνοντας μέχρι ύψους 180 χιλιομέτρων. Η πτήση του διήρκεσε δεκαπέντε λεπτά και στο τέλος της εγκατέλειψε τον θαλαμίσκο Μέρκιουρι και έπεσε στον ωκεανό με αλεξίπτωτο. Στις 21 Ιουλίου, το εγχείρημα του Σέπαρντ επανέλαβε ο Βέτζιλ Γκρίσομ, μόνο που κατά την επιστροφή του παραλίγο να σημειωθεί τραγωδία, καθώς η θυρίδα του Μέρκιουρι άνοιξε πρόωρα και ο ωκεανός κατέκλυσε τον θαλαμίσκο. Ο Γκρίσομ μόλις την τελευταία στιγμή κατόρθωσε να πηδήξει στη θάλασσα, για να διασωθεί λίγα λεπτά αργότερα από ελικόπτερο, ενώ ο θαλαμίσκος και οι πολύτιμες πληροφορίες που είχαν συλλέξει τα όργανά του χάθηκαν σε βάθος πέντε χιλιομέτρων. Οι Αμερικανοί ήταν ακόμη πολύ πίσω στην κούρσα του Διαστήματος. Θα χρειάζονταν ακόμη έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι να κατορθώσουν να θέσουν διαστημόπλοιο σε τροχιά γύρω από τη Γη. Στις 20 Φεβρουαρίου 1962, ο Τζον Γκλεν επιβαίνοντας στο Friendship 7 έγινε ο πρώτος Αμερικανός σε τροχιά. Οι Σοβιετικοί, αντίθετα, προχώρησαν στις 7 Αυγούστου 1961σε νέα εντυπωσιακή επίδειξη της υπεροχής τους. Με το Βοστόκ-2 εκτοξεύτηκε ο Γκέρμαν Τίτοφ. Έμεινε στο Διάστημα 25 ολόκληρες ώρες, πραγματοποιώντας δεκαεπτά περιστροφές γύρω από τη Γη, κατά τη διάρκεια των οποίων πέταξε πάνω από σχεδόν όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου. Διαγράφοντας τις τροχιές του σε χαμηλότερο ύψος από το διαστημόπλοιο του Γκαγκάριν, το Βοστόκ-2 ήταν ορατό από τη Γη σαν άστρο πρώτου μεγέθους.
Ο πύραυλος- φορέας του Βοστόκ Το διαστημόπλοιο Βοστόκ ήταν εξέλιξη του κατασκοπευτικού δορυφόρου Ζενίτ, και ο πύραυλος-φορέας βασιζόταν σε έναν διηπειρωτικό πύραυλο R-7. Ο R-7 ήταν ο πρώτος πύραυλος με πολλαπλά στάδια (αποσπώμενες δεξαμενές καυσίμων) με αποτέλεσμα να έχει καλύτερο λόγο ώθησης προς μάζα καθώς, όταν τα καύσιμα ενός σταδίου τελείωναν, απελευθερωνόταν από το νεκρό βάρος και συνέχιζε την πορεία με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Ο πύραυλος R-7 φορέας του Βοστόκ Το διαστημόπλοιο Βοστόκ ήταν εξέλιξη του κατασκοπευτικού δορυφόρου Ζενίτ, και ο πύραυλος-φορέας βασιζόταν σε έναν διηπειρωτικό πύραυλο R-7. Ένας πύραυλος R-7 "Βοστόκ" που εκτίθεται στη Μόσχα. Τα μέρη του πύραυλου R-7
Διαστημικό σκάφος Βοστόκ και Γκαγκάριν σε αναλογικά μεγέθη
Διαστημικό σκάφος του προγράμματος Βοστόκ Μοντέλο διαστημικού σκάφους του προγράμματος Βοστόκ.
Η κάψουλα του Vostok 1 Η κονσόλα πλοήγησης του Vostok 1 Η κάψουλα του Vostok 1 που βρίσκεται στο Μουσείο Ενέργειας στη Μόσχα
Οι Σοβιετικές εφημερίδες της εποχής
Οι εφημερίδες της εποχής σε όλο το κόσμο
Ο Γιούρι Γκαγκάριν στο Μάντσεστερ
«Η Αθήνα αποθέωσε χθες τον Γιούρι Γκαγκάριν». Οκτάστηλος ο πρωτοσέλιδος τίτλος στην «ΑΥΓΗ» της 13ης Φεβρουαρίου 1962, με το σύνθημα «Γκαγκάριν, ειρήνη, φιλία» στον υπότιτλο. Ο σοβιετικός αστροναύτης είχε φτάσει την προηγούμενη ημέρα στην Αθήνα, προερχόμενος από την Αίγυπτο, ύστερα από πρόσκληση του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου Φιλίας, μέσα σε ξέσπασμα χαράς και ενθουσιασμού. Η Ελλάδα ήταν η 18η χώρα που επισκεπτόταν, ύστερα από την ιστορική πτήση του στο διάστημα στις 12 Απριλίου 1961. Ο Γιούρι Γκαγκάριν είχε γίνει δεκτός από τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή. Είχε συναντήσεις με την Ακαδημία Αθηνών και τον Ελληνοσοβιετικό Σύνδεσμο. Επισκέφθηκε την Ακρόπολη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Για «μεγάλο φιλειρηνικό γεγονός» είχε μιλήσει η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη, με ανακοίνωσή της την παραμονή της επίσκεψης, ενώ το περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης» (Ιανουάριος 1962) είχε κυκλοφορήσει με φωτογραφία του Γκαγκάριν στο έγχρωμο εξώφυλλό του και με ιδιόχειρη αφιέρωσή του : Με εγκάρδιους χαιρετισμούς στους αναγνώστες του περιοδικού «Δρόμοι της Ειρήνης». Γιούρι Γκαγκάριν. O ΓΙΟΥΡΙ ΓΚΑΓΚΑΡΙΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης Μετά την πτήση του ο Γκαγκάριν έγινε παγκόσμια γνωστός, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να διαφημίσει την επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης. Τιμήθηκε με το μετάλλιο Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Γκαγκάριν σε Ρώσικα νομίσματα και γραμματόσημα
Συνεργασία στο Διάστημα Η ειρήνη στη γη είναι συνυφασμένη με την ειρήνη στο Διάστημα, όπου οι λαοί δεν θέλουν να δουν Ράμπο, αλλά νέους Γκαγκάριν, Γκλεν και Άρμστρονγκ ή όπως αλλιώς λέγονται οι σημερινοί κοσμοναύτες, που τώρα προέρχονται από πολλές χώρες. Η διεθνής συνεργασία στο Διάστημα για την ειρηνική χρήση και προστασία του από τα διαστημικά σκουπίδια αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα σήμερα για τη διεθνή κοινότητα. Έχουμε μόνο ένα διάστημα. Εάν δεν το προστατέψουμε μπορεί να φτάσουμε σε ένα στάδιο όπου δεν θα μπορούμε να εκτοξεύουμε ούτε δορυφόρους, ούτε διαστημικές αποστολές. H προστασία του Διαστημικού Περιβάλλοντος αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση του Ανθρώπου για την επιβίωση του στην Γη και για την μελέτη του Διαστήματος. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΠΑΜΕ ΝΑ ΔΟΥΜΕ Τ ΑΣΤΕΡΙΑ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ - ΦΥΣΙΚΟΣ