ΜΑΘΗΜΑ ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ _ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΒΟ_ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΕΖΟΥΣ Οι ομάδες αίματος καθορίζονται πριν τη γέννησή μας και ακολουθούν τους νόμους του Mendel Η ύπαρξη των αντιγόνων (πρωτεϊνών) ελέγχεται από την έκφραση του γονιδίου I το οποίο έχει 3 αλληλόμορφα (Ι Α, Ι Β, ι) Τα Ι Α, Ι Β, κωδικοποιούν ένζυμα που σχηματίζουν τα αντιγόνα Α και Β αντίστοιχα Το ι δεν κωδικοποιεί κανένα ένζυμο Η σχέση μεταξύ των αλληλομόρφων γονιδίων είναι η εξής: Τα Ι Α = Ι Β είναι συνεπικρατή Το Ι Α > ι επικρατεί (υπερέχει) του ι Το Ι Β > ι επικρατεί (υπερέχει) του ι Το ι είναι υπολειπόμενο Ο φαινότυπος ενός ατόμου όσον αφορά το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό (ομάδα αίματος) εξαρτάται από τον γονότυπο όπως φαίνεται πιο κάτω ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Α Β ΑΒ Ο ΓΟΝΟΤΥΠΟΣ Ι Α Ι Α ή Ι Α ι Ι Β Ι Β ή Ι Β ι Ι Α Ι Β ιι 1 Κατερίνα Καλόσακα, Βιολόγος
Ο καθορισμός των ομάδων αίματος πραγματοποιείται εργαστηριακά με αντι-ορό δηλαδή ορό αίματος που περιέχει συγκεκριμένα αντισώματα. Σε ένα πλακίδιο που περιέχει σταγόνες αίματος προσθέτουν ορό ΑΝΤΙ-Α και ΑΝΤΙ-Β ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΝΤΙ-ΟΡΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΑΒΟ ΟΡΟΣ Αντι-Α ΟΡΟΣ Αντι-Β ΟΜΑΔΑ ΑΙΜΑΤΟΣ Συγκόλληση Μη συγκόλληση Α Μη συγκόλληση Συγκόλληση Β Συγκόλληση Συγκόλληση ΑΒ Μη συγκόλληση Μη συγκόλληση Ο Η συγκόλληση είναι το αποτέλεσμα της συνένωσης των ερυθροκυττάρων μέσω των αντισωμάτων του ορού τα οποία (ως κλειδί-κλειδαριά) ταιριάζουν με τα αντίστοιχα αντιγόνα πάνω στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων 2 Κατερίνα Καλόσακα, Βιολόγος
Ο Παράγοντας Ρέζους Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων (περίπου το 85 %) φέρει πάνω στα ερυθρά αιμοσφαίριά επιπλέον των αντιγόνων που καθορίζουν την ομάδα αίματος σύμφωνα με το σύστημα ΑΒΟ και μια ακόμα πρωτεΐνη (διαμεμβρανική) το αντιγόνο Ρέζους (Rh) ΕΙΚΟΝΑ 1 Άτομα που φέρουν το αντιγόνο ρέζους χαρακτηρίζονται με την ομάδα αίματος και επιπλέον Ρέζους θετικό (Rh + ). Άτομα που δεν φέρουν το αντιγόνο ρέζους χαρακτηρίζονται με την ομάδα αίματος και Ρέζους αρνητικό (Rh - ) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Άτομο με ερυθροκύτταρα όπως την Εικόνα 2 έχουν ομάδα αίματος ΑΒ Rh - ΕΙΚΟΝΑ 2 3 Κατερίνα Καλόσακα, Βιολόγος
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ Παρουσιάζεται στην πρώτη στήλη η ομάδα αίματος του Δέκτη και στις επόμενες 4 ο τύπος αίματος από τον οποίο μπορεί να λάβει αίμα Αφού μελετήσετε τα στοιχεία του πίνακα να γράψετε τα συμπεράσματα σχετικά με α) τον παράγοντα Ρέζους β) την ομάδα 0 γ) την ομάδα Α δ) την ομάδα Β ε) την ομάδα ΑΒ 4 Κατερίνα Καλόσακα, Βιολόγος
Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Τι είναι αυτό που προσδιορίζει την ομάδα αίματος ενός ανθρώπου α. τα αντιγόνα στο πλάσμα β. τα αντισώματα στο πλάσμα γ. τα αντισώματα στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων δ. τα αντιγόνα στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων 2. Ένας άνθρωπος ομάδας αίματος ΑΒ μπορεί να λάβει αίμα από άτομα ομάδας αίματος α. Α β. Β γ. 0 δ. όλα τα παραπάνω 3. Ποια πρόταση αληθεύει από τις πιο κάτω που αφορά το ABO σύστημα ομάδων αίματος α. Ένας άνθρωπος που φέρει Α-αντιγόνα φυσιολογικά δεν παράγει αντι -Α αντισώματα β. Άνθρωπος ομάδας αίματος ΑΒ παράγει και αντι-α και αντι-β αντισώματα γ. Η μόνη ομάδα αίματος με το σύστημα ABO που δεν έχει ούτε Α ούτε Β αντιγόνα είναι η ομάδα ΑΒ δ. Άνθρωπος ομάδας αίματος 0 φέρει και Α και Β αντιγόνα 4. Στον προσδιορισμό του φαινοτύπου για το ΑΒΟ σύστημα α. το 0 επικρατεί του Α β. το Β επικρατεί του Α γ. το 0 είναι υπολειπόμενο δ. όλα τα παραπάνω Άσκηση Σε τρία αδέλφια Α, Β, Γ, έγινε ο προσδιορισμός του αίματος σύμφωνα με το σύστημα ΑΒ0 και του παράγοντα ρέζους. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα ΟΡΟΣ ΑΝΤΙ-Α ΟΡΟΣ ΑΝΤΙ-Β ΟΡΟΣ ΑΝΤΙ-ΡΕΖΟΥΣ Α Έγινε συγκόλληση Έγινε συγκόλληση Έγινε συγκόλληση Β Δεν έγινε συγκόλληση Έγινε συγκόλληση Έγινε συγκόλληση Γ Έγινε συγκόλληση Δεν έγινε συγκόλληση Δεν έγινε συγκόλληση (α) Να βρείτε τις ομάδες αίματος των αδελφών (β) Μπορεί κάποιο από τα αδέλφια αυτά να χαρακτηριστεί ως πανδέκτης; 5 Κατερίνα Καλόσακα, Βιολόγος