ιεθνής Σύµβαση CITES Φώκιες (Phocidae). Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στην οικογένεια των φωκιών (Phocidae) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεπόµενων από αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνιακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στην προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Β. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ PHOCIDAE: Η οικογένεια των φωκιών (Family: PHOCIDAE) περιλαµβάνεται στην τάξη των σαρκοφάγων (order: CARNIVORA) της οµοταξίας των θηλαστικών (Class: MAMMALIA) της συνοµοταξίας των χορδωτών (Phylum: CHORDATA) του ζωικού βασιλείου (Kingdom: ANIMALIA) και απαριθµεί (σύµφωνα µε τα στοιχεία του UNEP-WCMC) 41 είδη και υποείδη (species and subspecies) τα οποία κατανέµονται στα κάτωθι 13 γένη (GENUS): PHOCIDAE α/α GENUS TAXON 1 Cystophora Cystophora cristata 2 Erignathus Erignathus barbatus, Erignathus barbatus ssp. Barbatus, Erignathus barbatus ssp. nauticus 3 Halichoerus Halichoerus grypus 4 Histriophoca Histriophoca fasciata 5 Hydrurga Hydrurga leptonyx 6 Leptonychotes Leptonychotes weddellii 7 Lobodon Lobodon carcinophaga, Lobodon carcinophagus 8 Mirounga Mirounga angustirostris, Mirounga australis, Mirounga leonina 9 Monachus Monachus monachus, Monachus schauinslandi, Monachus tropicalis 10 Ommatophoca Ommatophoca rossii 11 Pagophilus Pagophilus groenlandicus 12 Phoca Phoca caspica, Phoca fesciata, Phoca groenlandica, Phoca hispida, Phoca hispida ssp. Ochotensis, Phoca hispida ssp. Saimensis, Phoca largha, Phoca largha ssp. Ochotensis, Phoca sibirica, Phoca vitulina, Phoca vitulina ssp. Concolor, Phoca vitulina ssp. Kurilensis, Phoca vitulina ssp. Mellonae, Phoca vitulina ssp. Richardii, Phoca vitulina ssp. Stejnegeri, Phoca vitulina ssp. vitulina 13 Pusa Pusa caspica, Pusa hispida, Pusa hispida ssp. Botnica, Pusa hispida ssp. Ladogensis, Pusa hispida ssp. Ochotensis, Pusa hispida ssp. Saimensis, Pusa sibirica Γ.1 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΩΚΙΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES : Στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. περιλαµβάνονται ορισµένα µόνο είδη (species) της οικογένειας των φωκιών (Phocidae). 1
Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, στα παραρτήµατα της Σύµβασης περιλαµβάνονται από την οικογένεια των Phocidae τα εξής είδη (τα οποία επίσης η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντάξει στο Παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 - όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 101/2012 το οποίο ισχύει σήµερα-: Ένα (1) είδος του γένους Mirounga (Mirounga leonina) Όλα τα είδη του γένους Monachus (Monachus spp.) Όπως γνωρίζετε, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος της οικογένειας των φωκιών, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 101/2012] για να διαπιστώσετε σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά τα είδη των φωκιών (Phocidae spp.) (που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES), µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος: ΠΑΝΙ Α-FAUNA (ANIMALS) ΧΟΡ ΩΤΑ (CHORDATA) ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ (MAMMALIA) ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ (CARNIVORA) Φώκιες (Phocidae) Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) Phocidae Επιστηµονική ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06-1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 101/2012 Κοινή Φώκιες / Seals Mirounga leonina II B Southern elephant seal / Θαλάσσιος ελέφαντας Νότου Monachus spp. I A Monk seals / Φώκιες µοναχοί Όπως γνωρίζετε -εφόσον τα ως άνω είδη φώκιας υπάγονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών της Ε.Ε.- η του 2
διακίνηση οποιουδήποτε δείγµατος αυτών επιτρέπεται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση του ειδικού εντύπου πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισµός (ΕΚ) 865/2006, που εκδίδονται από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές CITES. Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ), έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους (βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/Β /26-10-2006), που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να µεριµνούν ώστε να τηρούνται απαρέγκλιτα οι προβλεπόµενες από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεις, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 338/97: «Η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εµπορικούς σκοπούς, η έκθεση για εµπορικούς σκοπούς, η χρησιµοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή µε σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η µεταφορά προς πώληση δειγµάτων ειδών του παραρτήµατος (Πίνακα) Α απαγορεύονται». Υπενθυµίζεται επίσης ότι απαγορεύεται (άρθρο 9 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/Β /26-10-2006) η εισαγωγή, εξαγωγή, κατοχή και διατήρησή ζώντων ζώων του πίνακα Α του Κανονισµού (ΕΚ) και του Παραρτήµατος Ι της Σύµβασης, όταν ο σκοπός των ως άνω ενεργειών είναι είτε το εµπόριο και η διάθεσή τους στην Ελληνική αγορά προκειµένου τα ζώα αυτά να χρησιµοποιηθούν ως προσωπικά και οικιακά, είτε αυτή καθαυτή η κατοχή και διατήρησή τους για προσωπικούς ή οικιακούς λόγους. Το ίδιο άρθρο προβλέπει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για τους παραβάτες. Όταν συντρέχει λόγος αναγνώρισης και ταυτοποίησης ειδών της Σύµβασης CITES που περιλαµβάνονται στην οικογένεια των φωκιών, πρώτιστα απαιτείται η επίδειξη των σχετικών εγγράφων που συνοδεύουν το δείγµα (όπου υποχρεωτικά αναγράφεται η επιστηµονική του είδους, καθώς και στοιχεία της ταυτότητάς του (microchip). Γ.2 ΕΙ Η ΦΩΚΙΩΝ ( Phocidaqe) ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ Monachus. Όπως επισηµάνθηκε παραπάνω όλα τα είδη του γένους Monachus (Monachus spp.) περιλαµβάνονται στο παράρτηµα/πίνακα Ι/Α της Σύµβασης CITES και του Κανονισµού 338/97 αντίστοιχα. Τα είδη αυτά (που αναφέρθηκαν και στην δεύτερη στήλη του πρώτου πίνακα του παρόντος) µε τις κοινές τους ονοµασίες είναι τα ακόλουθα: Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) Monachus ΕΙ Η Phocidae ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ Monachus Επιστηµονική ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES / ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΝ. (ΕΕ) 101/2012 Κοινή Monk seals Monachus monachus I / A Mediterranean monk seal / Μεσογειακή φώκια µοναχός 3
Monachus schauinslandi I/Α Hawaiian monk seal, φώκια µοναχός της Χαβάη Monachus tropicalis I/Α Caribbean monk seal, φώκια µοναχός της Καραϊβικής Υπενθυµίζεται ότι η µεσογειακή φώκια (Monachus monachus) υπόκειται σε ιδιαίτερα αυστηρό καθεστώς προστασίας από την εθνική µας νοµοθεσία (Π.. 67/81, ΚΥΑ 11-12-1998). Ο εκάστοτε ενδιαφερόµενος που υποβάλλει αίτηση για έκδοση άδειας εξαγωγής δειγµάτων του είδους αυτού, οφείλει να συνυποβάλλει αποδεικτικά έγγραφα της νόµιµης κατοχής των δειγµάτων, σύµφωνα µε το ως άνω ισχύον καθεστώς προστασίας. CARNIVORA Phocidae ΦΩΤΟ: Από το Αρχείο της MOm Monachus monachus Φώκια µοναχός, Μεσογειακή φώκια Παράρτηµα CITES Πίνακας Καν. (ΕΚ) 338/97 Εθνικό Ειδικό Καθεστώς Ι (συµπεριλαµβανόµενο στα Monachus spp.) Α (συµπεριλαµβανόµενο στα Monachus spp.) Π.. 67/1981, ΚΥΑ 11-12-1998 4
Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους ( http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org, να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 5