Κτιριακό Απόθεμα, Δυναμικό Εξοικονόμησης Ενέργειας & Μείωση Ρύπων στον Οικιακό & Τριτογενή Τομέα στην Ελλάδα - Προτεραιότητες Εφαρμογής Μέτρων Κ.Α. Μπαλαράς, Α.Γ. Γαγλία, Σ. Μοιρασγεντής, Ε. Γεωργοπούλου, Ι. Σαραφίδης, Δ. Λάλας Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας Ομάδα Ενεργειακού Σχεδιασμού & Βιώσιμης Ανάπτυξης FACETS ΕΠΕ Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) www.meteo.noa.gr ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) www. noa.gr Ερευνητικό Ίδρυμα, ΝΠΔΔ εποπτευόμενο από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας
ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΑΣΧΗΜΑ ΝΕΑ γιατακτιρια Καταναλώνουν το 40% της συνολικής ενέργειας Ευθύνονται για το 35% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου 50% των εκπομπών SO 2, 35% των εκπομπών CO 2 25% των εκπομπών NOx και 10% τωνεκπεμπόμενωνσωματιδίων Καταναλώνουν το 35% των πρώτων υλών Ευθύνονται για το 10-35% των δομικών αποβλήτων ιαθέτουν Η/Μ εγκαταστάσεις χαμηλής απόδοσης ΚΑΛΑ ΝΕΑ γιατακτιρια Σωστός σχεδιασμός (βιοκλιματικός σχεδιασμός) Νέες πρακτικές κατασκευής, υλικά, έλεγχος κατασκευής κ.α. Η/Μ εγκαταστάσεις υψηλής απόδοσης & ΑΠΕ Νέα νομοθεσία, κανονισμοί (ΕK 91/02 & 32/06, Ν.3661/08) Μηχανισμοί ελέγχου κατασκευής, λειτουργίας
300 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης κατανάλωσης ενέργειας Σύνολο Κτίρια 1960-1970 6,3% 6,2% 1970-1980 3,9% 2,7% 1980-1990 2,1% 2,9% 1990-2000 2,1% 3,9% 2000-2007 1,8% 2,8% Τελική Κατανάλωση Ενέργειας (TWh) 250 200 150 100 50 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007 Έτη Σύνολο Βιομηχανία Μεταφορές Οικιακός Κτίρια Τριτογενής Τρ.Οι.Αγ Πηγή: ΥΠΑΝ 2009
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ενεργειακό Ισοζύγιο 1980 Ενεργειακό Ισοζύγιο 2005 20% 8% 3% 35% 5% 4% 18% 34% 35% Βιομηχανία Μεταφορές Κτιριακός τομέας Αγροτικός τομέας Άλλες χρήσεις Βιομηχανία Μεταφορές Κτιριακός τομέας Αγροτικός τομέας Άλλες χρήσεις 38% Πηγή: ΥΠΑΝ 2009 Κατανομή ρύπων CO2eq (%) Τελική χρήση 1990 1995 2000 2005 2010 * 2015 * 2020 * Κτιριακός τομέας 34% 37% 41% 44% 42% 43% 44% Μεταφορές 19% 21% 20% 21% 20% 21% 22% Βιομηχανία 39% 34% 31% 28% 31% 29% 27% Λοιπές χρήσεις 8% 8% 8% 7% 7% 7% 7% Πηγή: ΕΑΑ 2007 Πρόβλεψη εκπομπών αερίων ρύπων θερμοκηπίου, ετήσια έκθεση για Ε.Ε.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Το 2001 καταγράφηκαν περίπου 4 εκ. κτίρια Νοσοκομεία 0.06% Γραφεία & Εμπορικά 2.7% Σχολεία 0.46% Ξενοδοχεία 0.82% Κατοικίες 76.97% Άλλες χρήσεις 18.99% 1981-1990 18% 1991-2001 11% <1919 5% 1919-1945 10% 1946-1960 17% Πλήρης μόνωση 10% Ελλιπής μόνωση 20% 1971-1980 19% 1961-1970 20% Χωρίς μόνωση 70% Πηγή: ΕΣΥΕ 2006
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 500 400 412 407 kwh/m 2 300 200 100 273 234 187 152 140 120 92 84 0 Κολυμβητήρια????µß?t???a Νοσοκομεία??s???µe?a?e??d??e?a Ξενοδοχεία?e??sta?µ?? ΑεροσταθμοίG?afe?a Γραφεία Εμπορικά?µp????? Μον/κίες?????at????e? Πολυκ/κίες S???e?a Σχολεία G?µ?ast???a Γυμναστήρια
ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Διερεύνηση υποστηρικτικών πολιτικών για την προώθηση των μέτρων πολιτικής του ΥΠΕΧΩΔΕ σχετικά με μείωση των εκπομπών CO 2 στον Οικιακό - Τριτογενή τομέα ΣΤΑ ΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Εκτίμηση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης του ελληνικού κτιριακού αποθέματος. Εκτίμηση της ενεργειακής κατανάλωσης κτιρίων. Εκτίμηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια με την εφαρμογή κατάλληλων Μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ). Οικονομική Αξιολόγηση των ΜΕΕ, με βάση το ιδιωτικό και εξωτερικό κόστος. Ποσοτική ανάλυση οικονομικών υποστηρικτικών πολιτικών, άμεσες (επιδοτήσεις) ή έμμεσες (επιβολή φόρων ενέργειας). Προτεραιότητες ΜΕΕ. Πολιτικές ράσεις για την μείωση των εκλυόμενων ρύπων από τα κτίρια.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΩΝ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΣΥΕ (Αριθμός κτιρίων ανά χρήση, χρονολογία, επιφάνεια κτιρίων, χωρητικότητα κ.α.) ΥΠΕΧΩ Ε - Οικοδομική ραστηριότητα (Νέα κτίρια, επιφάνεια, όγκος, κόστος κατασκευής κ.α.) ΥΠΑΝ (Κατανάλωση Ενέργειας ανά τελική χρήση κ.α.) Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Υπουργείο Παιδείας (Αριθμός μονάδων, τύποι κτιρίων, αριθμός αιθουσών, χωρητικότητα, δομικά στοιχεία κ.α.) ΕΠΑΝΟΜ Υπουργείο Υγείας (Αριθμός κτιρίων, επιφάνεια κτιρίων, δομικά στοιχεία, δυναμικότητα (κλίνες), κ.α.) ΕΟΤ Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο (Αριθμός καταλυμάτων, θερινή ή χειμερινή χρήση, αριθμός κλινών, κατηγορίες, κ.α.) Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Ιδρύματα, Ενεργειακά Γραφεία (Υφιστάμενες ερευνητικές μελέτες, ενεργειακές καταγραφές κ.α.) Υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ιαχωρισμός των κτιρίων σε κατηγορίες όπως: ΧΡΗΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ: Κατοικίες, Γραφεία-Καταστήματα, Νοσοκομεία, Ξενοδοχεία, Σχολεία ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ: 4 Κλιματικές Ζώνες ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ: Πριν το 1980, 1980-2000, 2000-2010 Κατηγοριοποίηση των κτιρίων ανάλογα την ποιοτική κατάσταση του κτιριακού κελύφους και των Η/Μ εγκαταστάσεων, όπως: είδος θερμομόνωσης, διπλά υαλοστάσια, σκίαση, συστήματα θέρμανσης & κλιματισμού, αυτοματισμοί, ηλιακοί συλλέκτες Για κάθε κατηγορία εκτιμήθηκε ο αριθμός κτιρίων (και κατοικιών για τον οικιακό τομέα) & η συνολική επιφάνεια τους, και η καταναλισκόμενη ενέργεια
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Κατηγορίες Συνολικός αριθμός κτιρίων κατοικιών Κτίρια χωρίς εξωτερική μόνωση τοίχων Κτίρια χωρίς ή με ανεπαρκή μόνωση οροφής Κτίρια με σύστημα κεντρικής θέρμανσης Κτίρια με παλιό σύστημα κεντρικής θέρμανσης Κτίρια χωρίς θερμοστάτη αντιστάθμισης στην κεντρική θέρμανση Κτίρια χωρίς θερμοστάτη χώρων Κτίρια με τοπικά κλιματιστικά Κτίρια με ηλιακούς συλλέκτες Μονο/οικίες (προ-1980) Πολύ/οικίες (προ-1980) Μονο/οικίες (1980-2001) Πολύ/οικίες (1980-2001) Μονο/οικίες (2002-2010) Πολύ/οικίες (2002-2010) 1,371,642 194,667 450,724 91,443 278,351 81,297 1,371,642 194,667 74,491 12,314 -- -- 1,056,164 149,894 18,623 3,079 -- -- 741,979 79,647 436,598 89,981 278,351 81,297 519,385 55,753 17,210 2,932 -- -- 519,385 55,753 130,979 26,994 -- -- 667,781 71,682 34,421 5,865 -- -- 643,100 98,954 214,916 45,172 131,312 40,060 1,097,314 155,734 289,057 57,944 139,176 40,649 Κτίρια χωρίς σκίαση 321,550 49,477 107,458 22,586 65,656 20,030
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Πηγή: C.A. Balaras, A.G. Gaglia, E. Georgopoulou, S. Mirasgedis, Y. Sarafidis, D. P. Lalas, European Residential Buildings and Empirical Assessment of the Hellenic Building Stock, Energy Consumption, Emissions & Potential Energy Savings, Building and Environment, Vol. 42, No 3, p. 1298-1314, 2007.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Πηγή: A.G. Gaglia, C.A. Balaras, S. Mirasgedis, E. Georgopoulou, Y. Sarafidis, D.P. Lalas, Empirical Assessment of the Hellenic Non-Residential Building Stock, Energy Consumption, Emissions and Potential Energy Savings, Energy Conversion and Management, Vol. 48, No 4, p. 1160-1175, (2007).
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ Μ.Ε.Ε Παραδοχές εφαρμογής μέτρων Εξοικονόμηση ενέργειας (%) #1: Προσθήκη θερμομόνωσης εξωτερικών τοίχων Σχεδόν όλα τα κτίρια προ-1980 είναι αμόνωτα. Γ/Κ: Εφαρμογή μόνο στο (15%) των αμόνωτων κτιρίων που έχουν κεντρική θέρμανση. Ξ, Σ, Ν: Εφαρμογή σε όλα τα αμόνωτα κτίρια προ- 1980. Μ-Π: Σε όλα τα αμόνωτα κτίρια προ- 1980 και στο 10% των κτιρίων της περιόδου 1980-2001. Γ/Κ, Σ: 28-34% της θερμικής ενέργειας (Θ.Ε) και 4% της ηλεκτ. ενέργειας για ψύξη (Η.Ε.Ψ) Ξ: 38-44% της Θ.Ε και 5% της Η.Ε.Ψ. Ν: 34-40% της Θ.Ε και 4% της Η.Ε.Ψ. Μ-Π: 33-60% της θερμικής ενέργειας. #2: Προσθήκη θερμομόνωση οροφής #3: Εγκατάσταση διπλών υαλοστασίων #4: Συντήρηση κεντρικών θερμάνσεων #5: Εγκατάσταση νέων κεντρικών θερμάνσεων #6: Εγκατάσταση κεντρικών θερμάνσεων Φ.Α. #7: Θερμοστάτες αντιστάθμισης #8: Θερμοστάτες χώρων ρ ης ρ Γ/Κ, Ξ, Σ & Ν: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια προ-1980 και δεν διαθέτουν μόνωση οροφής. Μ-Π: Στο 70% των αμόνωτων κτιρίων προ- 1980 και στο 10% του 1980-2001. Γ/Κ: Εφαρμογή στο 15% των κτιρίων (με κεντρική θέρμανση) προ-1980 και στο 50% του 1980-2001. Ξ, Σ & Ν: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια (με κεντρική θέρμανση) προ-1980 και στο 50%-70% του 1980-2001. Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια προ-1985 και στο 10% του 1985-2001. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα υφιστάμενα κτίρια, που χρειάζονται σύμφωνα με τους εθνικούς κανονισμούς, ετήσια συντήρηση. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν &Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια με παλιό σύστημα κεντρικής θέρμανσης. Γ/Κ, Ξ, Ν & Μ-Π: Εφαρμογή σε 15% των κτιρίων με παλιά συστήματα κεντρικής θέρμανσης, στις κλιματικές ζώνες Β και Γ, όπου το Φ.Α. είναι διαθέσιμο. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια με κεντρική θέρμανση που δεν έχουν θερμοστάτες αντιστάθμισης, σύμφωνα με τους εθνικούς κανονισμούς. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια με κεντρική θέρμανση και δυνατότητα θερμοστάτη χώρου. Γ/Κ, Σ: 4-7% της Θ.Ε και 2% της Η.Ε.Ψ. Ξ, Ν: 5-8% της Θ.Ε και 2% της Η.Ε.Ψ. Μ-Π: 2-14% της θερμικής ενέργειας. Γ/Κ, Σ: 10-12% της θερμικής ενέργειας. Ξ: 15-28% της θερμικής ενέργειας. Ν: 15-28% της θερμικής ενέργειας. Μ-Π: 14-20% της θερμικής ενέργειας. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν: 11% της θερμικής ενέργειας για θέρμανση χώρων. Μ-Π: 10-12% της θερμικής ενέργειας. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: 15-17% της θερμικής ενέργειας για θέρμανση χώρων. Γ/Κ, Ξ, Ν & Μ-Π: 19-21% της θερμικής ενέργειας για θέρμανση χώρων. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν: 5% της θερμικής ενέργειας για θέρμανση χώρων. Μ-Π: 2-3% της Θ.Ε. για θέρμανση χώρων. Γ/Κ, Ξ, Σ & Ν: 5% της Θ.Ε για Θ.Χ. Μ-Π: 2-3% της Θ.Ε. για θέρμανση χώρων. #9: Εξωτερική σκίαση #10: Εγκατάσταση ανεμιστήρων οροφής #11: Εφαρμογή νυχτερινού αερισμού #12: Εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών για ζεστό νερό χρήσης (ΖΝΧ) #13: Τοποθέτηση λαμπτήρων υψηλής απόδοσης #14: Εγκατάσταση BMS #15: Αεροστεγάνωση #16: Τοποθέτηση υψηλής απόδοσης κλιματιστικά Γ/Κ, Ξ, Σ, & Ν: Εφαρμογή στο 60% των κλιματιζόμενων κτιρίων, προ-2001. Μ-Π: Στο 50% των κλιματιζόμενων κτιρίων, θεωρώντας ότι κλιματίζεται μόνο το 20% των χώρων τους. Γ/Κ, Ξ & Ν: Εφαρμογή στο 50% των κλιματιζόμενων κτιρίων με κάλυψη του 50-70% της επιφάνειάς τους. Σ: Εφαρμογή σε όλα κλιματιζόμενα κτίρια με κάλυψη του 80% της επιφάνειάς τους. Μ-Π: Εφαρμογή σε όλα τα κλιματιζόμενα κτίρια με κάλυψη του 20% της επιφάνειάς τους. Γ/Κ: Εφαρμογή στο 10% των κλιματιζόμενων κτιρίων. Ετήσια κατανάλωση ενέργειας 0.45 kwh/m 3, για 5 ACH και 5 ώρες την ημέρα. Γ/Κ: Εφαρμογή στο 20% των κτιρίων που δεν διαθέτουν ηλιακούς συλλέκτες. Ξ, Σ & Ν: Εφαρμογή στο 50% των κτιρίων που δεν διαθέτουν ηλιακούς συλλέκτες. Μ-Π: Σε όλα τα κτίρια που δεν έχουν ηλιακούς συλλέκτες. Γ/Κ, Ξ, Σ & Ν: Εφαρμογή σε όλα τα κτίρια που δεν διαθέτουν λαμπτήρες υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Γ/Κ: Για το 20% των κλιματιζόμενων κτιρίων του 1980-2001 και του 50% των κτιρίων του 2001-2010. Ξ, Ν: Για το 10% των κλιματιζόμενων κτιρίων προ- 1980, το 30% των κτιρίων του 1980-2001 και το 50% των κτιρίων του 2001-2010. Μ-Π: Σε όλα τα αμόνωτα κτίρια προ- 1990 και στο 10% των κτιρίων της δεκαετίας του 90. Μ-Π: Εφαρμογή στο 50% των κλιματιζόμενων κτιρίων που εκτιμήθηκε ότι έχουν παλιά συστήματα κλιματισμού. Αντικατάσταση με νέα υψηλής απόδοσης. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: 10-20% της ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη. Γ/Κ, Ξ, Σ, Ν & Μ-Π: 60% της ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη. Γ/Κ: 15-20% της ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη. Γ/Κ: 35-50% της ηλεκ. ενέργειας για ΖΝΧ Ξ: 65-80% της ηλεκ. ενέργειας για ΖΝΧ Σ: 25-40% της ηλεκ. ενέργειας για ΖΝΧ Ν: 55-70% της ηλεκ. ενέργειας για ΖΝΧ Μ-Π: 50-80% της ηλεκ. ενέργειας για ΖΝΧ Γ/Κ, Ξ, Σ & Ν: 60% της ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό Γ/Κ, Ξ & Ν: 30% της ηλεκτρικής ενέργειας και 20% της θερμικής ενέργειας Μ-Π: 16-21% της θερμικής ενέργειας για την θέρμανση των χώρων. Μ-Π: 65-75% της ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη.
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας Energy Conservation Measures (ECM s) #1. Θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων Μείωση εκπομπών CO 2 (kg) 3573.6 Energy Conservation Measures (ECM) 10 11 12 7 9 8 14 6 2 13 5 4 3 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Energy Conservation (TWh) Zone A Zone B Zone C Zone D Πηγή: ΕΑΑ-ΥΠΕΧΩ Ε 2003 #13. Ηλιακοί συλλέκτες για ΖΝΧ #3. Αεροστεγάνωση ανοιγμάτων #4. Διπλά υαλοστάσια #5. Συντήρηση κεντρικών θερμάνσεων #14. Ενεργειακοί λαμπτήρες #2. Θερμομόνωση οροφής #6. Αντικατάσταση παλαιών λεβήτων #12. Αντικατάσταση παλαιών κλιματιστικών #8. Θερμοστάτες αντιστάθμισης #9. Θερμοστάτες χώρων #7. Αντικατάσταση παλαιών λεβήτων με λέβητες Φ.Α. #11. Ανεμιστήρες οροφής #10. Εξωτερικός σκιασμός 2709.7 1712.2 1539.2 951.4 817.3 549.6 438.6 240.9 156.8 146.9 144.0 93 78.2 Πηγή: C.A. Balaras, A.G. Gaglia, E. Georgopoulou, S. Mirasgedis, Y. Sarafidis, D. P. Lalas, European Residential Buildings and Empirical Assessment of the Hellenic Building Stock, Energy Consumption, Emissions & Potential Energy Savings, Building and Environment, Vol. 42, No 3, p. 1298-1314, 2007.
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ) 11 6 12 8 7 9 2 5 3 1 10 4 13 14 ΓΡΑΦΕΙΑ / ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 Εξοικονόμηση Ενέργειας (GWh) Ζώνη A Ζώνη B Ζώνη Γ Ζώνη Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ) 6 8 7 2 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ 3 5 9 1 4 10 13 12 14 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 Εξοικόμησης Ενέργειας (GWh) Ζώνη A Ζώνη B Ζώνη Γ Ζώνη 9 9 Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ) 12 6 8 10 7 2 3 4 5 13 1 ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ) 6 8 7 2 10 14 3 13 5 4 12 1 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 Ζώνη A Ζώνη B Ζώνη Γ Ζώνη Εξοικονόμηση Ενέργειας (GWh) 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 Εξοικονόμηση Ενέργειας (GWh) Ζώνη A Ζώνη B Ζώνη Γ Ζώνη Πηγή: A.G. Gaglia, C.A. Balaras, S. Mirasgedis, E. Georgopoulou, Y. Sarafidis, D.P. Lalas, Empirical Assessment of the Hellenic Non-Residential Building Stock, Energy Consumption, Emissions and Potential Energy Savings, Energy Conversion and Management, Vol. 48, No 4, p. 1160-1175, (2007).
ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΕ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Μείωση ρύπων CO 2 σε (kt) από τα κτίρια Μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ) Γραφεία / Καταστήματα Ξενοδοχεία Σχολικά Ξενοδοχεία Κατοικίες κτίρια #1. Θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων 54.1 48.7 54.0 52.8 3573.6 #2. Θερμομόνωση οροφής 10.9 12.0 9.5 10.5 549.6 #3. ιπλά υαλοστάσια 46.9 21.1 21.6 26.6 1539.2 #4. Συντήρηση κεντρικών θερμάνσεων 137.5 59.5 23.4 34.8 951.4 #5. Αντικατάσταση των παλιών κεντρικών θερμάνσεων με νέες πετρελαίου 49.2 23.1 23.5 29.6 438.6 #6. Αντικατάσταση των παλιών κεντρικών θερμάνσεων με νέες φυσικού αερίου 16.4 5.4 -- 18.7 144.0 #7. Θερμοστάτες Αντιστάθμισης 26.0 5.7 9.0 7.5 156.8 #8. Θερμοστάτες Χώρων 18.4 2.6 6.3 5.3 146.9 #9. Εξωτερική σκίαση 49.6 21.1 21.6 26.6 78.2 #10. Ανεμιστήρες οροφής 488.5 292.9 28.3 38.8 93.0 #11: Νυχτερινός αερισμός 53.9 -- -- -- -- #12: Ηλιακοί συλλέκτες για ΖΝΧ 15.3 133.4 1.5 45.9 2709.7 #13: Λαμπτήρες υψηλής ενεργειακής απόδοσης 713.1 369.0 148.2 106.2 817.3 #14: BMS Σύστημα ιαχείρισης Κτιρίων 815.1 423.5 -- 59.7 #15: Αεροστεγάνωση Ανοιγμάτων -- -- -- -- 1712.2 #16: Εγκατάσταση νέων κλιματιστικών -- -- -- -- 240.9 Έκλυση ρύπων CO 2 από την ηλεκτροπαραγωγή: 1.09 kgco 2 eq/kwh el. Έκλυση ρύπων CO 2 απότηνκαύσηπετρελαίου: 0.277 kgco 2 eq/kwh th.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΕ Κόστος επένδυσης και διάρκεια ζωής της επένδυσης Αριθμός Μ.Ε.Ε ιάρκεια ζωής επένδυσης Μέσο κόστος επένδυσης στον τριτογενή τομέα Μέσο κόστος επένδυσης στον οικιακό τομέα #1 Μόνωση: 30 χρόνια. 31.9 /m 2 μόνωσης 33 /m 2 μόνωσης #2 Μόνωση: 30 χρόνια. 27.1 /m 2 μόνωσης 28 /m 2 μόνωσης #3 ιπλά τζάμια: 30 χρόνια. 156 /m 2 υαλοστασίου 160 /m 2 υαλοστασίου #4 170-500 /κτίριο (για 1000-5000m 2 ) 110 #5 Λέβητας πετρελαίου: 25 1700-6000 /κτίριο (για 1000-5000m 2 ) 1180 /Μον. 2935 /Πολ. χρόνια. #6 Λέβητας Φ.Α: 25 χρόνια. 1300-6000 /κτίριο (για 500-5000m 2 ) 1180 /Μον. 2935 /Πολ. #7 Θερμοστάτες αντιστάθμισης: 800-2600 /κτίριο (για 1000-5000m 2 ) 880 /κτίριο 20 χρόνια. #8 Θερμοστάτες χώρου: 15 19.3 /θερμοστάτη 290 /Μον. 1500 Euro/Πολ χρόνια. #9 Εξωτερική σκίαση: 10 χρόνια. 24.2 /m 2 σκιάστρου 20 /m 2 σκιάστρου #10 Ανεμιστήρα οροφής: 10 48 /ανεμιστήρα 20 /ανεμιστήρα χρόνια. #11 0.08 /kwh #12 Ηλιακοί συλλέκτες: 10 χρόνια. 290 / m 2 ηλιακό συλλέκτη 740 /ηλιακό συλλέκτη #13 Λαμπτήρες υψηλής 0.6 /m 2 επιφάνειας κτιρίου 1 /m 2 επιφάνειας κτιρίου απόδοσης: 10 χρόνια. #14 BMS: 10 χρόνια. 14.5 /m 2 επιφάνειας κτιρίου #15 Αεροστεγάνωση: 2 χρόνια. 20 /κατοικία #16 Νέα κλιματιστικά: 10 χρόνια. 700 /κλιματιιστικό
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΕ Η οικονομική αξιολόγηση των ΜΕΕ έγινε με βάση τη μεθοδολογία της Ανάλυσης Κόστους Οφέλους. Εκτιμήθηκε ο δείκτης "κόστος ανά μοναδιαία μείωση εκπομπών" που ορίζεται ως το πηλίκο του ετήσιου ισοδύναμου κόστους δια της ετήσιας ισοδύναμης μείωσης των εκπομπών CO 2 που συνεπάγεται η υλοποίηση ενός ΜΕΕ ( /tnco 2 ). Η αξιολόγηση έγινε επίσης λαμβάνοντας υπόψη αρχικά μόνο το ιδιωτικό κόστος και στην συνέχεια το εξωτερικό κόστος (κοινωνικό κόστος, περιβαλλοντικό κλπ.) Ποσοτική ανάλυση πιθανών οικονομικών υποστηρικτικών πολιτικών & εργαλείων για την υλοποίηση των ΜΕΕ με την εφαρμογή: άμεσης οικονομικής υποστήριξης των ΜΕΕ, πχ επιδοτήσεις του αρχικού κόστους επεμβάσεων, έμμεσης οικονομικής υποστήριξης, πχ επιβολή φόρων για την κατανάλωση ενέργειας, κλιμακούμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, κλπ.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΜΕΕ Ποσοστιαία συνολική ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας (%) Προτεινόμενα μέτρα για κάθε είδος Θερμική Ηλεκτρική κτιρίου Γ/Κ Ξ Σ Ν Μ-Π Γ/Κ Ξ Σ Ν Μ-Π ΓΚ Ξ Σ Ν Μ-Π (ανά ζώνη) Θέρμανση Χώρων Κτιριακό Κέλυφος #1 31 40 31 37 49 4 5 4 (Α, Β) (Γ, ) #2 5 6 5 6 10 2 2 2 (Α, Β, Γ, ) #3 11 19 18 18 19 (Γ, ) #15 20 -- -- -- -- (Α, Β) (Γ, ) Θέρμανση Χώρων Παραγωγή Θερμότητας #4 11 11 (Α, Β, Γ, ) #5 17 17 (Α ) (Β,Γ, ) #6 21 21 -- (Β, Γ) #7 5 4 (Α, Β) (Γ, ) #8 5 4 (Α, Β) (Γ, ) Ψύξη #9 14 17 15 14 #10 60 60 60 60 #11 16 -- -- -- -- -- #16 72 -- -- -- -- (Α, Β, Γ, ) Ζεστό Νερό Χρήσης #12 43 76 33 64 (Α, Β, Γ, ) Φωτισμός #13 60 (Α, Β, Γ, ) Ενεργειακή ιαχείριση κτιρίου (BMS) #14 20 20 20 30 30 30 -- -- -- ( ) Μέτρα οικονομικά ελκυστικά & βιώσιμα. εν απαιτούν κάποια οικονομική υποστήριξη (επιδότηση) για την εφαρμογή τους, ενώ η συνεισφορά τους στην μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας και ρύπων είναι πολύ σημαντική. (*) Ενεργειακά αποδοτικά μέτρα. Απαιτείται ώθηση μέσω οικονομικών επιδοτήσεων ή εμμέσων οικονομικών μέτρων όπως η επιβολή φόρων στην κατανάλωση ενέργειας. ( ) Μη προτεινόμενα μέτρα. Για ορισμένους τουλάχιστον τύπους κτιρίων είναι υψηλού κόστους και οποιαδήποτε οικονομική υποστήριξη δεν συμβάλει στην βιωσιμότητά τους
ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΚΤΙΡΙΟ Η επίτευξη των συνθηκών άνεσης & γενικότερα ποιότητας εσωτερικού περιβάλλοντος είναι δυνατή με την υπάρχουσα τεχνολογία των συστημάτων κλιματισμού, αερισμού & άλλων Η/Μ συστημάτων. εν υπάρχουν αξεπέραστα τεχνικά εμπόδια. Αν το κτίριο δεν είναι σωστά μελετημένο, κατασκευασμένο και συντηρημένο τα συστήματα αυτά υπερκαταναλώνουν ενέργεια, αυξάνοντας το αρχικό & λειτουργικό κόστος
ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΚΤΙΡΙΟ Σωστός σχεδιασμός κτιρίων - Ελαχιστοποίηση φορτίων - Χρήση φιλικών δομικών υλικών - Χρήση ΑΠΕ - Χρήση συστημάτων υψηλής ενεργειακής απόδοσης Σωστή κατασκευή, διαχείριση, λειτουργία και συντήρηση
ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Τυπολογίες Ευρωπαϊκών Κτιρίων για την Ενεργειακή Αξιολόγηση του Κτιριακού Αποθέματος - TABULA www.building-typology.eu
ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Τυπολογίες Ευρωπαϊκών Κτιρίων για την Ενεργειακή Αξιολόγηση του Κτιριακού Αποθέματος - TABULA www.building-typology.eu Κατηγοριοποίηση: Χώρα - Περιοχή Περίοδος κατασκευής Μέγεθος κτιρίου Τυπολογία & ηλικία εγκαταστάσεων Τυπικά κτίρια: Γενικά χαρακτηριστικά: αριθμός ορόφων, επιφάνεια Γεωμετρικά χαρακτηριστικά: όγκος κτιρίου, επιφάνειες κελύφους Ιδιότητες: Θερμικές ιδιότητες κελύφους (U-values σύμφωνα με τύπο & ηλικία) και χαρακτηριστικά εγκαταστάσεων (παραγωγή, αποθήκευση, διανομή, απόδοση) με πιθανές επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας (προσθήκη θερμομόνωσης, βελτιωμένες αποδόσεις κλπ), δείκτες ενεργειακής κατανάλωσης (κατανάλωση θερμικής ενέργειας, αποδιδόμενη ενέργεια ανά καύσιμο, πρωτογενής ενέργεια, εκπομπές CO 2 )
ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Τυπολογίες Ευρωπαϊκών Κτιρίων για την Ενεργειακή Αξιολόγηση του Κτιριακού Αποθέματος - TABULA www.building-typology.eu
Κτιριακό Απόθεμα, Δυναμικό Εξοικονόμησης Ενέργειας & Μείωση Ρύπων στον Οικιακό & Τριτογενή Τομέα στην Ελλάδα - Προτεραιότητες Εφαρμογής Μέτρων Ευχαριστώ για την προσοχή σας... Κ.Α. ΜΠΑΛΑΡΑΣ, Ph.D. Δρ. Μηχ/γος Μηχ/κος, Διευθυντής Ερευνών ΙΕΠΒΑ costas@meteo.noa.gr Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΟΕΕ) www.energycon.org Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ)