Σκοπός του μαθήματος Στο μάθημα αυτό γίνεται εφαρμογή, με τη βοήθεια του υπολογιστή και τη χρήση του στατιστικού προγράμματος S.P.S.S., της στατιστικής θεωρίας που αναπτύχθηκε στα μαθήματα «Εισαγωγή στη Στατιστική», «Στατιστική Συμπερασματολογία» και «Παλινδρόμηση και Ανάλυση Διακύμανσης».
Σκοπός (ΙΙ) Εφαρμογή στον έλεγχο υποθέσεων που αφορούν τη μέση τιμή ενός πληθυσμού, τις μέσες τιμές δύο πληθυσμών με εξαρτημένα και ανεξάρτητα δείγματα, στην απλή και πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση, καθώς και στην ανάλυση διακύμανσης κατά ένα παράγοντα.
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ-ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ. ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Οι πληροφορίες που συλλέγει ο ερευνητής από τις πειραματικές μονάδες ( στοιχεία του δείγματος).
Μέθοδοι συλλογής δεδομένων 1. Μέθοδος άμεσης παρατήρησης 2. Μέθοδος προσωπικής συνέντευξης 3. Μέθοδος τηλεφωνικής συνέντευξης 4. Αποστολή ερωτηματολογίου ταχυδρομικά 5. Χρήση δευτερογενών πηγών (αρχεία, δημοσιεύσεις κλπ)
Τύποι Ερωτηματολογίων Οι κυριότεροι τύποι: ταχυδρομικό, το τηλεφωνικό, προσωπική συνέντευξη, μέσω διαδικτύου και το άμεσης παράδοσης και παραλαβής. Η αξιοπιστία των απαντήσεων. Το μέγεθος του δείγματος. Το μέγεθος του ερωτηματολογίου. Χρόνος διαθέσιμος. Χρηματοδότηση έρευνας. Διαθεσιμότητα συνεντευκτών και βοηθητικού προσωπικού.
Σχεδιασμός ερωτηματολογίων Υιοθέτηση ερωτήσεων που έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλα ερωτηματολόγια. Προσαρμογή ερωτήσεων που έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλα ερωτηματολόγια Ανάπτυξη ερωτήσεων.
ΤΥΠΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Ανοικτές- κλειστές Οι ανοικτές ερωτήσεις επιτρέπουν σε κάποιον να απαντήσει κατά το δικό του τρόπο. Οι κλειστές ερωτήσεις επιτρέπουν να επιλέξει κάποιος από ένα αριθμό εναλλακτικών. Οι ερωτήσεις καταλόγου παρέχουν σε κάποιον τη δυνατότητα να απαντήσει από έναν κατάλογο επιλογών
Ερωτήσεις κλίμακας Συνήθως όταν θέλουμε να «μετρήσουμε» χαρακτηριστικά π.χ. η ποιότητα σχολικής ζωής, η ικανοποίηση από τις υπηρεσίες ενός νοσοκομείου, ξενοδοχείου και άλλες ανθρώπινες συμπεριφορές κατασκευάζουμε ένα τεστ, μία κλίμακα που αποτελείται από ένα πλήθος ερωτήσεων.
Κλίμακα (Scale) Αποτελείται από ένα πλήθος ερωτήσεων σχετικές με αυτό που μετρά. Οι ερωτήσεις σε κάθε ερώτηση καταγράφονται και λαμβάνεται ο μ.ο. τους ως ένα σκορ σε κάθε πειραματική μονάδα. Η απάντηση σε μία επιμέρους ερώτηση (item) έχει ακριβώς την ίδια σημασία με κάθε άλλη απάντηση εντός της κλίμακας.
Κλίμακα Κάθε υποερώτηση είναι τέτοια ώστε να ρωτάμε με διαφορετικό τρόπο κάτι σχετικό με τη θεωρητική μας μεταβλητή (π.χ. ικανοποίηση από σχολείο). Οι πιθανές απαντήσεις σε κάθε υποερώτηση είναι του ίδιου τύπου και της ίδιας φοράς. Κλίμακες τύπου Likert.
Likert Scale 2 point:ισχύει-δεν ισχύει, ναι-όχι. 3-point:ισχύει-ούτε ισχύει ούτε δεν ισχύειδεν ισχύει. 5-point:ισχύει απόλυτα-ισχύει-ούτε ισχύει ούτε δεν ισχύει-δεν ισχύει-δεν ισχύει απόλυτα. 7-point:ισχύει απόλυτα-ισχύει- μάλλον ισχύει-ούτε ισχύει ούτε δεν ισχύει-μάλλον δεν ισχύει-δεν ισχύει-δεν ισχύει απόλυτα
Παραδείγματα Ερωτηματολογίων 1 2 3 4 5 6
Τεχνικές Δειγματοληψίας Δειγματοληψία με πιθανότητες ή αντιπροσωπευτική δειγματοληψία: Απλή τυχαία δειγματοληψία, η δειγματοληψία κατά στρώματα, κατά ομάδες κλπ Δειγματοληψία χωρίς πιθανότητες ή δειγματοληψία κρίσης Δειγματοληψία ποσοστών, της χιονόμπαλας κλπ.
ΑΠΛΗ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Η απλή τυχαία δειγματοληψία εξασφαλίζει ίση πιθανότητα σε κάθε μονάδα του πλαισίου να περιληφθεί στο δείγμα, όπου η τυχαία επιλογή μπορεί να επιτευχθεί με τη μέθοδο των λαχνών, με πίνακες τυχαίων αριθμών ή μέσω ενός Η/Υ.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Αριθμούμε κάθε περίπτωση στο πλαίσιο με ένα μοναδικό αριθμό με αρχή το 0,1,2 Επιλέγουμε την πρώτη περίπτωση με έναν πχ τυχαίο αριθμό. Υπολογίζουμε το κλάσμα δειγματοληψίας = πραγματικό μέγεθος του δείγματος / συνολικό πληθυσμό. Επιλέγουμε τις υπόλοιπες περιπτώσεις συστηματικά χρησιμοποιώντας το κλάσμα.
ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Χωρίζουμε τον πληθυσμό σε κατηγορίες (στρώματα) φροντίζοντας να συγκεντρώσουμε σε κάθε κατηγορία όσο το δυνατόν πιο ομοιογενή στοιχεία έτσι ώστε να διαμορφώνεται η μεγαλύτερη δυνατή διαφοροποίηση μεταξύ των κατηγοριών. Ένα τυχαίο δείγμα (απλό ή συστηματικό) επιλέγεται από κάθε στρώμα τα οποία συνενώνονται σε ένα δείγμα.
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΤΑ ΟΜΑΔΕΣ Η διαφορά της δειγματοληψίας κατά ομάδες από τη στρωματοποιημένη είναι ότι στη δεύτερη παίρνουμε τυχαίο δείγμα μονάδων από κάθε στρώμα ενώ στην πρώτη επιλέγουμε τυχαία ορισμένες ομάδες και στη συνέχεια θεωρούμε όλες τις μονάδες που έχει κάθε ομάδα του δείγματος αυτού.
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΠΟΣΟΣΤΩΝ (QUOTA SAMPLING) Δειγματοληψία ποσοστών ονομάζεται το δειγματοληπτικό σχέδιο που είναι παρόμοιο με τη δειγματοληψία κατά στρώματα ωστόσο η επιλογή των μονάδων μέσα σε κάθε στρώμα δεν γίνεται τυχαία αλλά από τους συνεντεύκτες με δικά τους κριτήρια.
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΧΙΟΝΟΜΠΑΛΑΣ (SNOWBALL SAMPLING) Η δειγματοληψία χιονόμπαλας είναι μία τεχνική δημιουργίας ενός δείγματος από έναν πυρήνα γνωστών στοιχείων τα οποία στη συνέχεια αυξάνουν προσθέτοντας νέα στοιχεία που προκύπτουν από τα αρχικά στοιχεία του πυρήνα. Έτσι ο αρχικός πυρήνας μεγαλώνει σαν μια κυλιόμενη χιονόμπαλα σχηματίζοντας ένα δείγμα χρήσιμο για έρευνα.
Εισαγωγή δεδομένων στο SPSS Oι οριζόντιες γραμμές αντιστοιχούν στις Ν περιπτώσεις-πειραματικές μονάδες, ενώ οι κατακόρυφες στήλες στις p υπό μελέτη μεταβλητές. ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ-ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ Μπορεί να έχει το πολύ 64 χαρακτήρες στις συνήθεις γλώσσες και κάθε τέτοιο είναι μοναδικό, πρέπει να ξεκινά με γράμμα ή με @, #, ή $, δεν πρέπει να περιέχει σημεία στίξης, αστεράκια καθώς και κενά, δεν μπορεί να περικλείονται οι λέξεις All, Ne, Eq, To, Le, Lt, By, Or, Gt, And, Not, Ge, With, μπορούν να γραφούν τόσο με μικρά όσο και με κεφαλαία γράμματα, τέλος καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να έχουμε ως τελευταίο χαρακτήρα του ονόματός τους τόσο την τελεία όσο και την κάτω παύλα.
Variable View 1. Name: εισάγουμε την κωδική ονομασία που επιθυμούμε 2. Type: το λογισμικό με βάση τις τιμές που πληκτρολογούμε καθορίζει αυτόματα τον τύπο της μεταβλητής Numeric: αριθμητικές (numeric) με 2 δεκαδικά ψηφία (decimals) και συνολικό μήκος (δηλώνεται στο πλαίσιο Width) 8 θέσεων (για τον υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη το πρόσημο, το ακέραιο μέρος, η δεκαδική τελεία καθώς και το δεκαδικό μέρος). Comma. Αριθμητικές τιμές που έχουν το κόμμα «,» ανά τρεις θέσεις και την τελεία «.» ως υποδιαστολή. Dot. Αριθμητικές τιμές που έχουν τελεία «.» ανά τρεις θέσεις και το κόμμα «,» ως υποδιαστολή.
Variable View Scientific notation. Ποσοτική μεταβλητή της οποίας οι αριθμητικές τιμές γράφονται σε επιστημονική μορφή. Για παράδειγμα στη μορφή 123, 1.23E2, 1.23D2, 1.23E+2, και 1.23+2 Date. Ημερομηνίες Dollar. Τιμές δολαρίου, με ή χωρίς το σύμβολο ($), με την τελεία ως υποδιαστολή και το κόμμα ανά τρεις θέσεις. Custom currency. Αριθμητικές τιμές ο τρόπος εμφάνισής τους καθορίζεται από το χρήστη. String. Μεταβλητή που δεν είναι αριθμητική και επομένως δεν χρησιμοποιείται στους υπολογισμούς.
Variable View Labels: δηλώνεται η πλήρης περιγραφή του ονόματος της μεταβλητής. Values μπορούμε να δηλώσουμε τα ονόματα των διάφορων περιπτώσεων των κατηγορικών μεταβλητών. Missing Values καθορίζουμε τις τιμές των ελλιπών τιμών μίας μεταβλητής. Columns, Align και Measure καθορίζουμε το μήκος κάθε στήλης, την στοίχιση και το είδος της μεταβλητής.
Ένα απλό Σύνολο Δεδομένων Πηγή Δεδομένων: Ζωγράφος, 2003, σελ. 13-15
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ EXCEL ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ TRANSFORM COMPUTE VARIABLE ΕΠΑΝΑΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ TRANFORM RECODE ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ DATA SELECT CASES