ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ & ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ 9ου «Οι ευρωπαϊκές πόλεις» ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ Σοφία Αυγερινού - Κολώνια, καθηγήτρια ΕΜΠ Κωνσταντίνος Σερράος, επ. καθηγητής ΕΜΠ Ζωή Ζαβιτσάνου, Υπ. ιδάκτωρ ΕΜΠ Αναστασία Τουφεγγοπούλου, Υπ. ιδάκτωρ ΕΜΠ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ 1

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΕΛΥΦΟΥΣ (παλαιότητα, καταλληλότητα κ.ά) ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ 2

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΝ (υποβάθµιση ή σύγκρουση) ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ (προβολής, ανάδειξης, διατήρησης φυσιογνωµίας) 3

ΖΑΠΠΕΙΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΟΥΜΟΥΝ ΟΥΡΟΥ 4

ΕΛΛΕΙΨΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Η ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΟΦΙΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ-ΚΟΛΩΝΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΜΠ 5

Η ΠΟΛΗ:ΈΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ Κάθε πόλη συνιστά έναν εξελισσόµενο οργανισµό µε ιδιαίτερη ταυτότητα, που εµπεριέχει διαδίδει έναν ιδιαίτερο πολιτισµό, µεταβαλλόµενο στο χρόνο. Αποτελεί έκφραση προβολή στο χώρο των οικονοµικών κοινωνικών σχηµατισµών, όπως αυτοί εξελίσσονται ποσοτικά µεταβάλλονται ποιοτικά στη χρονική διάρκεια. Περιλαµβάνει τις κληρονοµιές ιστορίας. ΈΝΑ ΙΕΘΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ 6

ΣΗΜΕΡΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΤΑ ΙΑΚΑ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Ως το σηµείο αυτό συνέκλιναν δύο πορείες: Α) από τη µία πλευρά, µέσα από τις εφαρµοζόµενες πρακτικές των τοπικών κεντρικών διακυβερνήσεων, οι οποίες αποσκοπούσαν στην άµεση αντιµετώπιση επειγόντων προβληµάτων των ιστορικών πόλεων, Β) από την άλλη πλευρά, µέσα από την έρευνα τον θεωρητικό προβληµατισµό µε στόχο να αποκατασταθεί η διαλεκτική µεταξύ του µνηµείου του συνόλου ή ιστορικής τοποθεσίας, όπου αυτό εντάσσεται. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗΝ Ι ΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ 1931 Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ, Αποτελεί την πρώτη συστηµατική προσπάθεια διατύπωσης των αρχών «προστασίας» «αναστήλωσης». Θέτει για πρώτη φορά τα ζητήµατα παρά τον πρωταρχικό του χαρακτήρα. Συνέβαλε στη δηµιουργία ενός διεθνούς κινήµατος, που εκφράστηκε µε τη θέσπιση εθνικών χαρτών επηρέασε διεθνείς οργανισµούς, όπως αργότερα την UNESCO, η οποία ανέλαβε στον τοµέα αυτό σηµαντικές πρωτοβουλίες. 7

1933 CIAM Το ιεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής η ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Επιπλέον των τεσσάρων βασικών αναγκών: κατοικία, ψυχαγωγία, εργασία, κυκλοφορία αναγνώρισε συζήτησε την ιστορική κληρονοµιά των πόλεων. Το κείµενο 95 θέσεων, που διατύπωσε ο Le Corbusier γνωστό ως Χάρτα των Αθηνών,περιλαµβάνει 95 σηµεία-θέσεις θέσεις,, 6 από τα οποία ( 65 ως 70) αναφέρονται: α) στην ανάγκη προστασίας ιστορικών τµηµάτων πόλεων, µε την προϋπόθεση ότι παρουσιάζουν ευρύτερο ιστορικό πολιτιστικό ενδιαφέρον β) σε ορισµένες αρχές παρεµβάσεων πολεοδοµικής κλίµακας για την εξυγίανση κατοικίας στα ιστορικά τµήµατα των πόλεων για την ανάδειξη των ιστορικών µνηµείων. Η ΣΥΝΟ ΟΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ 1964 Η Β ιεθνής Σύνοδος Αρχιτεκτόνων, ιστορικών ειδικών για την προστασία των µνηµείων, υπό την αιγίδα UNESCO, ενέκρινε 13 ντοκουµέντα µεταξύ τους: 1. Η ιεθνής Χάρτα για την συντήρηση µνηµείων τοποθεσιών, γνωστή ως Χάρτα Βενετίας. 2. Η Ιδρυτική πράξη του ιεθνούς Συµβουλίου Μνηµείων Τοποθεσιών ICOMOS 3. Ένα αίτηµα για την προστασία αναβίωση των ιστορικών κέντρων που αρκετά χρόνια αργότερα, στην ιστορική πόλη Τολέδο Ισπανίας ολοκληρώθηκε διατυπώθηκε ως Χάρτα των Ιστορικών Πόλεων. Η Χάρτα του Τολέδο έγινε αποδεκτή από το ICOMOS κατά την παγκόσµια συνέλευση του στην Ουάσιγκτον (1987). 8

Η συνεισφορά Χάρτας Βενετίας Συνέδεσε το ιστορικό µνηµείο µε την τοποθεσία, όπου αυτό εντάσσεται (αγροτική ή αστική), δηλαδή την προστασία του µε αυτή του περιβάλλοντός του, Εισήγαγε την έννοια βιωσιµότητας αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς, η οποία πρέπει να παραδοθεί αλώβητη στις επόµενες γενιές Ενέπνευσε τη ιεθνή Σύµβαση για την Προστασία Παγκόσµιας (Φυσικής Πολιτιστικής) Κληρονοµιάς, που θεσπίστηκε το 1972 από την UNESCO κυρώθηκε από την Ελλάδα µε το Νόµο 1126/1981. Η ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ (1972) Αναγνωρίζει τρεις διακεκριµένες κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών, τα κτίρια, τα σύνολα τις τοποθεσίες, Επικυρώνει στο επίπεδο διεθνούς πολιτικής προστασίας, τις θεωρητικές κατευθύνσεις Βενετίας καθιερώνει την έννοια βιωσιµότητας Κληρονοµιάς (Φυσικής Πολιτιστικής). 9

ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ στην κατεύθυνση µιας πολιτικής βιώσιµης προστασίας των ιστορικών πόλεων 1975 Έτος Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονοµιάς µε σηµαντικές πρωτοβουλίες Ένα ευρύτερα ευνοϊκό κλίµα δηµιουργήθηκε, όταν η Τελική Πράξη για την Ασφάλεια Συνεργασία στην Ευρώπη (Ελσίνκι) περιέλαβε διατάξεις ενθαρρυντικές για την συνεργασία ανταλλαγές στον πολιτιστικό τοµέα. ιακήρυξη του Άµστερνταµ. Η ΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ(1975) ιευρύνει την έννοια αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς συµπεριλαµβάνοντας σ αυτήν το περιβάλλον. Ανάγει την προστασία αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς σε ουσιώδη σκοπό του αστικού χωροταξικού σχεδιασµού, ο οποίος θα πρέπει να επιδιώκει, αντί άκρι µεταπολεµικής ανοικοδόµησης, τη βελτίωση του υφισταµένου αστικού περιβάλλοντος. 10

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ έκα χρόνια αργότερα, το 1985, τα µέλη του Συµβουλίου Ευρώπης υπέγραψαν στην πόλη Γρανάδας την οµώνυµη Σύµβαση Κυρώθηκε το 1992 από την Ελλάδα, µε το Νόµο 2039/1992. Η Σύµβαση Γρανάδας ενσωµάτωσε τις κατευθύνσεις Χάρτας Βενετίας Σύµβασης Παγκόσµιας Κληρονοµιάς. Καθιέρωσε δε για τις χώρες Ευρώπης τις έννοιες: ιστορικά µνηµεία, αρχιτεκτονικά σύνολα, ιστορικές τοποθεσίες. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Η προστασία των µνηµείων, των ιστορικών συνόλων τοποθεσιών θα πρέπει στο εξής να αποτελεί αντικειµενικό σκοπό του αστικού χωροταξικού σχεδιασµού. Η έννοια των κτιρίων συνοδείας, τα οποία θα πρέπει να διαφυλάσσονται. Η έννοια ολοκληρωµένης προστασίας Αναγνωρίζει επίσης ότι η αρχιτεκτονική κληρονοµιά αποτελεί µία αναντικατάστατη έκφραση του πλούτου ποικιλίας πολιτιστικής κληρονοµιάς Ευρώπης ότι αποτελεί ανεκτίµητη µαρτυρία του παρελθόντος κοινό αγαθό για όλους τους Ευρωπαίους. 11

Η ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ICOMOS 1987-ΤΟΛΕ Ο Η πορεία µέχρι την τελική διατύπωση αποδοχή Χάρτας των Ιστορικών Πόλεων, ως κείµενο κατευθύνσεων για µία πολιτική προστασίας των ιστορικών πόλεων, ήταν δύσκολη. Ο σχετικός προβληµατισµός εξελισσόταν σταδιακά, στο µέτρο που εξελίσσονταν οι εφαρµοζόµενες πρακτικές. Σηµαντικά βήµατα για την προώθηση του προβληµατισµού σχετικά µε την προστασία αστικής κληρονοµιάς αποτέλεσαν: η Χάρτα Βενετίας, η Σύµβαση για την Παγκόσµια Κληρονοµιά, το Ευρωπαϊκό έτος Αρχιτεκτονικής Κληρονοµιάς η Σύµβαση Γρανάδας. Η Χάρτα των Ιστορικών Πόλεων αποτέλεσε ένα πλαίσιο κατευθύνσεων για τη διαµόρφωση µιας πολιτικής πρακτικής προστασίας για τις ιστορικές πόλεις. H Χάρτα υποστηρίζει την αναπτυξιακή προσέγγιση συντήρησης-διατήρησης αποκατάστασης υιοθετώντας ως βασική αρχή την σύνδεση προστασίας µε την οικονοµική κοινωνική ανάπτυξη. Με την έννοια προστασία των ιστορικών πόλεων νοείται το σύνολο των αναγκαίων µέτρων όχι µόνον για την προστασία, αλλά για ανάπτυξη προσαρµογή τους στη σύγχρονη ζωή. Η Χάρτα είναι ένα πλαίσιο για το σχεδιασµό τις πολεοδοµικές παρεµβάσεις στις ιστορικές πόλεις. 12

Α. ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Αναγνωρίζει τα αντικείµενα προστασίας : Ιστορικοί µικρές, οικισµοί πόλεις µεγάλες ή ιστορικά κέντρα ή συνοικίες ενταγµένες στο φυσικό ή δοµηµένο περιβάλλον, τους κινδύνους υποβάθµισης τους από την σύγχρονη ανάπτυξη. Β. ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Μια αποτελεσµατική διαφύλαξη πρέπει: Να συνδέεται µε µία πολιτική οικονοµικής κοινωνικής ανάπτυξης, να λαµβάνεται δε η όψη από τα πολεοδοµικά χωροταξικά σχέδια, που την υλοποιούν στο χώρο. Να διαφυλάσσεται η πρωταρχική αξία του ιστορικού χαρακτήρα πόλης συνίσταται η πειθαρχική προσεκτική παρέµβαση. 13

Γ. ΜΕΘΟ ΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Να προηγείται ο σχεδιασµός προστασίας των διεπιστηµονικών µελετών. ΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ: Ανάλυση διεξοδική δεδοµένων να υποδεικνύουν κατευθύνσεις ενέργειες στα νοµοθετικά διοικητικά χρηµατοδοτικά επίπεδα µε την συναίνεση την συµµετοχή των κατοίκων. Η ΝΕΑ ΧΑΡΤΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 1998,2003 Ο στρατηγικός χωροταξικός ο πολεοδοµικός σχεδιασµός πρέπει να υποτάσσονται στη βιώσιµη ανάπτυξη των πόλεων Η βιώσιµη αστική ανάπτυξη υπηρετείται από την πρόταση συνεκτική πόλη (connected city, ville coherente) 14

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΗ ΠΟΛΗ Η διατήρηση του πολιτιστικού πλούτου διαφορετικότητας, που προκύπτουν από τη µακριά ιστορία Η δικτύωσή των πόλεων µέσα από πολλαπλές διασυνδέσεις ροές Η διατήρηση µιας παραγωγικής βάσης δηµιουργικής αποδοτικής Η αποφασιστική διασφάλιση µιας καλής ποιότητας ζωής για τους κατοίκους γενικότερα τους χρήστες ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 15

Σήµερα η ιστορικότητα των πόλεων αναγνωρίζεται ως ένας ιδιαίτερος σηµαντικός συντελεστής του αστικού φαινοµένου. Η θέση αυτή έχει ιδιαίτερη σηµασία επειδή οι ιστορικές πόλεις είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις αρνητικές επιπτώσεις από τις σύγχρονες εξελίξεις. Επηρεάζονται ανεξάρτητα από το δηµογραφικό µέγεθος, τη γεωγραφική θέση, τον οικονοµικό διοικητικό ρόλο τους, υφιστάµενες τις αλλοιώσεις από τη σύγχρονη αστική εξέλιξη, αρχικά ως επακόλουθο βιοµηχανικής ανόδου σήµερα των υπηρεσιών του τουρισµού. ΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΑΣ η ανάλυση ο σχεδιασµός του αστικού χώρου θα πρέπει να αντιµετωπίζονται στη βάση διαλεκτικής σχέσης άνθρωπος χώρος. οι ιστορικοί οικισµοί, οι ιστορικές πόλεις, όσο αν χαρακτηρίζονται από µια ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα θα πρέπει να διερευνώνται ενταγµένοι στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, αλλά στο ιστορικό πλαίσιο του αστικό δίκτυο, όπου εντάσσονται λειτουργικά. 16

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ Η σύγχρονη έρευνα, αποδεικνύει ότι η ανάλυση µορφολογικής λειτουργικής φυσιογνωµίας µιας πόλης, η τεκµηρίωση ιστορικότητας η προστασία- διατήρησή συνιστούν διαδικασία πολύπλευρη, µε εννοιολογικά µεθοδολογικά προβλήµατα. Αναγκαία προϋπόθεση για το έργο αυτό αποτελούν η τεκµηρίωση ιστορικότητας η καταγραφή των ουσιωδών δεδοµένων, που θα πρέπει να διασωθούν ώστε να κληροδοτηθούν στις επόµενες γενιές, στα πλαίσια µιας βιώσιµης αστικής ανάπτυξης. Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Στο επίπεδο µεθοδολογίας, του πολεοδοµικού σχεδιασµού, ο όρος ιστορική πόλη αφορά συνήθως σε δύο περιπτώσεις χρήσιµες για τον προγραµµατισµό προστασίας: α) όταν ο ιστορικός χαρακτήρας είναι διάχυτος κυριαρχικός, οπότε χαρακτηρίζεται ιστορική πόλη στο σύνολό. β) όταν ο ιστορικός χαρακτήρας εντοπίζεται σε ένα τµήµα, συγκροτώντας ειδική ενότητα, το ιστορικό κέντρο, ή µια ιστορική συνοικία. 17

Οι διατηρητέες ενότητες πόλης καθορίζονται τελικά από το θεσµικό πλαίσιο τις αντίστοιχες διαδικασίες, που απορρέουν από τη συνδυασµένη λειτουργία δηµοσίων ιδιωτικών πρωτοβουλιών. ΟΙ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Σε κάθε περίπτωση όµως, οι εµπειρίες προστασίας των ιστορικών πόλεων έχουν αποδείξει ότι οι παρεµβάσεις θα πρέπει να γίνονται προσεκτικά, µε µέθοδο πειθαρχία στα πλαίσια µιας φιλοσοφίας ήπιας αστικής διαχείρισης. Η δογµατική προσέγγιση προστασίας αποδεικνύεται αναποτελεσµατική, επειδή κάθε περίπτωση χαρακτηρίζεται από τις ιδιαιτερότητες πρέπει να αντιµετωπίζεται διαφορετικά. ΠΟΛΥΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τα άµεσα εύληπτα ποσοτικά κριτήρια, καθόριζαν µέχρι πρόσφατα τις αποφάσεις. Αλλά τα διεθνή τα ελληνικά δεδοµένα αποδεικνύουν πλέον ότι µία ουσιώδης επιστηµονική πρόταση επιβάλλεται να αξιολογεί την πραγµατικότητα, συνδυάζοντας τα ποσοτικά µε τα ποιοτικά δεδοµένα: τα δηµογραφικά µεγέθη, την παραγωγική βάση, την ιστορική - κοινωνικοοικονοµική σηµασία, τα γεωγραφικά δεδοµένα, τη γεωπολιτική σηµασία, το ρόλο των συντελεστών τοπικής ανάπτυξης. 18

ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Αντίστοιχα, οι πρωτοβουλίες οι ενέργειες για την αστική ανάπτυξη την προστασία αστικής κληρονοµιάς αναγνωρίζουν την ανάγκη διεπιστηµονικότητας. Βασίζονται σε ποικίλες προσεγγίσεις: ιστορικές, πολιτιστικές, ψυχολογικές, αισθητικές, αρχιτεκτονικές, πολεοδοµικές, κοινωνικές οικονοµικές. Τα οικονοµικά δεδοµένα καταλαµβάνουν όµως πρωταρχική σηµασία, ενώ αναγνωρίζονται ως βασικός µηχανισµός για την επίλυση θεµελιωδών προβληµάτων προστασίας των ιστορικών πόλεων. ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ, ΠΟΥ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ. 1.ΤΟ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ 2.Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΒΑΣΗ 3.Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ 19

Η ΚΡΙΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Αρκετές ιστορικές πόλεις υποφέρουν από κρίση ταυτότητας, γεγονός που σε πολλές περιπτώσεις οφείλεται σε µιαν εντεινόµενη ταχύρρυθµη αστικοποίηση, ή δοκιµάζονται από τις οικονοµικές κοινωνικές πολιτικές αλλαγές. Εφαρµόζοντας όµως εναλλακτικές προτάσεις ανάπτυξης βασισµένες στον πολιτισµό βοηθούνται να ανασυντάξουν την εικόνα τους. Από την παραγόµενη υποδοµή ανωδοµή οι πρώτοι, που επωφελούνται, είναι οι κάτοικοι πόλης, επειδή θα είναι οι µόνιµοι καταναλωτές των πολιτιστικών πόρων. Η ΙΚΤΥΩΣΗ Μία βιώσιµη διαχείριση των πόλεων οφείλει να χρησιµοποιεί ταυτόχρονα συνδυασµένα, αποτελεσµατικά µέτρα µέσα επιτρέποντας τη θεµατική δικτύωση µεταξύ τους, µε κεντρική ιδέα τον πολιτισµό. Οι πόλεις αποκτούν έτσι νέες δυνατότητες για καλύτερη πληροφόρηση, συντονισµό των προσπαθειών βελτιωµένη λειτουργικότητα. 20

ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΈΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Οι ενέργειες που αναλαµβάνονται θα πρέπει να εγγράφονται σε ένα συνολικό σχέδιο βιώσιµης (αειφόρου) αστικής διαχείρισης ανάπτυξης, που θα πρέπει: να βασίζεται στο σεβασµό των περιβαλλοντικών αξιών να συνεκτιµά τις προβλεπόµενες επιπτώσεις από αστικοποίηση, τη συγκέντρωση υπηρεσιών τουρισµού, την να οριοθετεί τέλος χρήσεις δραστηριότητες στη βάση ενός συστήµατος δεικτών για την πρόληψη των κινδύνων συγκέντρωσης, πίεσης, υπέρβασης φέρουσας ικανότητας των ιστορικών πόλεων. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ: οι λύσεις δεν βρίσκονται µέσα από αποσπασµατικές προσπάθειες η µουσειακή επιλεκτική διατήρηση απέτυχε οι πολεοδοµικές λύσεις να προσδιορίζονται: α) από τον υφιστάµενο χώρο, του οποίου η συστηµατική προσέγγιση είναι αναγκαία για κάθε ορθολογική επέµβαση β) από το σεβασµό των διαµορφωµένων χρήσεων κατά την ιστορική διάρκεια οι οποίες µετασχηµατίζονται κατά τη σύγχρονη πραγµατικότητα 21