ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΣΗ (1)

(1) ΣΚΟΠΟΣ : Η γνώση του κόστους συμβάλλει στην λήψη σωστών επιχειρηματικών αποφάσεων για: Σωστή Διοικητική Πολιτική Σωστή Τιμολογιακή Πολιτική Καλύτερη οργάνωση Καλύτερος Σχεδιασμός Καλύτερος Απολογισμός

ΣΚΟΠΟΣ : Η γνώση του κόστους συμβάλλει στην λήψη σωστών επιχειρηματικών αποφάσεων για: Σωστή Διοικητική Πολιτική Σωστή Τιμολογιακή Πολιτική Καλύτερη οργάνωση Καλύτερος Σχεδιασμός Καλύτερος Απολογισμός

ΣΚΟΠΟΣ : Η γνώση του κόστους συμβάλλει στην λήψη σωστών επιχειρηματικών αποφάσεων για: Σωστή Διοικητική Πολιτική Σωστή Τιμολογιακή Πολιτική Καλύτερη οργάνωση Καλύτερος Σχεδιασμός Καλύτερος Απολογισμός

ΣΚΟΠΟΣ : Η γνώση του κόστους συμβάλλει στην λήψη σωστών επιχειρηματικών αποφάσεων για: Σωστή Διοικητική Πολιτική Σωστή Τιμολογιακή Πολιτική Καλύτερη οργάνωση Καλύτερος Σχεδιασμός Καλύτερος Απολογισμός

ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΝΤΑ (Κυρίως Διοικητικής Φύσεως) Τα προϊόντα που θα πρέπει να παραχθούν Το κόστος στο οποίο θα πρέπει να παραχθούν Ο τρόπος παραγωγής (π.χ εισαγωγή ενός μηχανήματος) Οι πρώτες ύλες (αγορά ή ιδιοπαραγωγή) Ύπαρξη ή μη αποθεμάτων α υλών ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΕ : 1) Εμπορικές Επιχειρήσεις (Κόστος Αγοράς & Εμπορεύματα) 2) Παραγωγικές (Βιομηχανικές) Επιχειρήσεις (Κόστος Παραγωγής & Ετοιμα Προϊόντα)

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ: Το σύνολο των δαπανών που απαιτείται ώστε, με δεδομένες τεχνικοοικονομικές συνθήκες, να παραχθεί ένα προϊόν ή μία υπηρεσία να παραχθεί. ΕΞΟΔΑ ΕΙΝΑΙ: Τα ποσά που καταβλήθηκαν ή οφείλονται σε τρίτους με αντάλλαγμα ΣΥΝΔΕΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΜΕ ΕΣΟΔΟ: Το κόστος είναι μία επένδυση χρηματικού ποσού, με την μορφή υλικών αγαθών ή υπηρεσιών, με σκοπό την πώλησή τους (επίτευξη εσόδων). Το κόστος λοιπόν παύει να υπάρχει με την πραγματοποίηση του εδόδου και όχι με την ολοκλήρωση της παραγωγής του προϊόντος

ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ: Κόστος κατ είδος (υλικών, εργατικών, αποσβέσεων) Πραγματικό ή Ιστορικό, Προϋπολογιστικό, Αρχικό κόστος = Άμεσα Υλικά (Α Υλες) + Άμεση Εργασία Κόστος Μετατροπής = Κόστος Αμεσης Εργασίας + Γενικά Βιομ.Εξοδα Κόστος Παραγωγής = Αρχικό Κόστος + Κόστος Μετατροπής Κόστος Σταθερό & Μεταβλητό ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ & Ε.Γ.Λ.Σ Οι Βασικές Κατηγορίες Δαπανών είναι 4: 1. Υλικά 2. Εργατικά 3. Υπηρεσίες Τρίτων 4. Δαπάνες Κεφαλαίου ΟΜΑΔΑ 2 Ε.Γ.Λ.Σ : ΥΛΙΚΑ ΟΜΑΔΑ 6 Ε.Γ.Λ.Σ : ΕΞΟΔΑ

Κόστος Λειτουργιών εκτός Παραγωγής (ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Ή ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ)* Διοίκησης Διάθεσης Χρηματοοικονομικής Ερευνών και ανάπτυξης και τα οποία βαρύνουν : Τα έσοδα, τα μικτά αποτελέσματα και το Κόστος Πωληθέντων ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ Ή ΚΕΝΤΡΟ: (προορισμός είναι ο σκοπός) είναι το ομαδοποιημένο κατ είδος κόστος που πραγματοποιείται στις διάφορες λειτουργίες της οικονομικής μονάδας, σχηματίζεται από στοιχεία διαφορετικής φύσεως που έχουν όμως τον ίδιο σκοπό-προορισμό (π.χ καταμερισμός των κόστους των αμοιβών προσωπικού στις διάφορες λειτουργίες).

(2) ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΥΛΙΚΩΝ Α. ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Αποτελούν το αντικείμενο της μεταποίησης με διάφορες κατεργασίες που γίνονται πάνω τους. Άμεσες: Μπορούν να καταλογισθούν σε ένα συγκεκριμένο φορέα (έργο, προϊόν, διαδικασία) και αναγνωρίζονται με ευχέρεια στο προϊόν που παράχθηκε (εμπειρικά ή με χημική ανάλυση). Έμμεσες: Επιβαρύνουν ελάχιστα το κόστος ενός προϊόντος, καταλογίζονται με δυσχέρεια στον φορέα και δεν αναγνωρίζονται με ευχέρεια (π.χ οξυγόνο στις σιδηροκατασκευές, διαβρεκτικά νημάτων)

Β. ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ή ΕΤΟΙΜΑ ΜΕΡΗ Παράχθηκαν ή κατασκευάστηκαν από την εκμετάλλευση της επιχείρησης και προορίζονται για περαιτέρω κατεργασία ή συναρμολόγηση (νήμα που παράχθηκε για να γίνει ύφασμα, σπορέλαιο για μαγειρικό λίπος) ΗΜΙΤΕΛΗ: Είναι ένα στάδιο πριν της τελική τους μορφή (π.χ λευκά νήματα) Γ. ΜΕΡΗ ΠΟΥ ΑΓΟΡΑΣΘΗΚΑΝ Π.χ μέρη κομμάτια μηχανών που αγοράσθηκαν από άλλες επιχειρήσεις με σκοπό να συναρμολογηθούν ή μαζί με άλλα που παράγονται από την επιχείρηση (π.χ κατασκευή πλυντηρίου όπου ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος εισάγεται από άλλη χώρα)

Δ. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ Ή ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ Υλικά που δεν ενσωματώνονται με την κατεργασία στο κύριο προϊόν Π.χ καύσιμες και λιπαντικές ύλες Ανταλλακτικά μηχανών Εργαλεία τεχνιτών Γραφική ύλη Ε. ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΊΑΣ Όταν διατίθεται το προϊόν μαζί με την συσκευασία, επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής. Διαφορετικά τα έξοδα Πωλήσεων

ΑΣΚΗΣΗ 1: Να ταξινομήσετε τους παρακάτω λογαριασμούς εξόδων στις εξής κατηγορίες: Άμεσα Υλικά (Α.Υ) Άμεσα Εργατικά (Α.Ε) Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα (Γ.Β.Ε) Σταθερά Έξοδα (Σ.Ε) Μεταβλητά Έξοδα (Μ.Ε)

ΕΞΟΔΟ Α.Υ Α.Ε Γ.Β.Ε Σ.Ε Μ.Ε Αποσβέσεις μηχανήματος παραγωγής Επισκευές μηχανής παραγωγής Χ Χ Μισθός υπεύθυνου Παραγωγής Χ Χ Έξοδα μεταφοράς βοηθητικών υλών Κλωστές σε βιοτεχνία ενδυμάτων Χ Δέρμα σε βιοτεχνία δερματίνων Χ Χ Κρεμάστρες σε βιοτεχνία ρούχων Χ Κούτες για συσκευασία Χ Χ Ημερομίσθια κοπτοραπτών σε εργοστάσιο ενδυμάτων Ασφάλεια πυρός μηχανημάτων παραγωγής Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ

ΕΞΟΔΟ Α.Υ Α.Ε Γ.Β.Ε Σ.Ε Μ.Ε Μισθός Αποθηκάριου Χ Χ Μισθός Κοστολόγου Χ Χ Υπερωρίες Αποθηκάριου Χ Χ Υπερωρίες Εργατών παραγωγής Δ.Ε.Η εργοστασίου Χ Χ Χ Χ Ανταλλακτικά ραπτομηχανών σε βιοτεχνία ρούχων Εργοδοτικές εισφορές ημερομισθίου προσωπικού παραγωγής Χ Χ Χ Χ

Άμεσα Υλικά: Τα υλικά που γίνονται αναπόσπαστο τμήμα του τελικού προϊόντος και μπορούν να εντοπισθούν με αμεσότητα και ευχέρεια στο τελικό προϊόν. Κόστος Παραγωγής Άμεσο Κόστος Εργασίας: Το κόστος εργασίας που μπορεί εύκολα να εντοπιστεί σε επιμέρους μονάδες προϊόντος Έμμεσο Κόστος Παραγωγής ή Γ.Β.Ε. : Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία κόστους μεταποίησης εκτός από τα άμεσα υλικά και το άμεσο κόστος εργασίας, δηλαδή τα έμμεσα υλικά (π.χ. κόλλα), το έμμεσο κόστος εργασίας, τη συντήρηση και επισκευή μηχανημάτων, τα ασφάλιστρα για τις εγκαταστάσεις παραγωγής

Μη παραγωγικό κόστος Κόστος Μάρκετινγκ ή Πωλήσεων: Περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες που είναι απαραίτητες για να εξασφαλιστούν παραγγελίες από πελάτες και για να φτάσει το τελικό προϊόν ή η υπηρεσία στα χέρια του πελάτη π.χ. διαφημιστικές δαπάνες, δαπάνες αποστολής προϊόντων, οδοιπορικά έξοδα πωλητών. Κόστος Διοίκησης : Περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες των στελεχών, του οργανισμού και των υπαλλήλων που σχετίζονται με τη γενική διοίκηση ενός οργανισμού και όχι με την παραγωγή, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις π.χ. οι αμοιβές διευθυντικών στελεχών, γενικές λογιστικές δαπάνες, δαπάνες δημοσίων σχέσεων κ.α.

Κόστος προϊόντος: Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία κόστους που δημιουργούνται κατά την απόκτηση ή την παραγωγή ενός προϊόντος. Στην περίπτωση των μεταποιημένων προϊόντων αυτά αποτελούνται από τα άμεσα υλικά, το άμεσο κόστος εργασίας, και το έμμεσο κόστος παραγωγής. Το κόστος προϊόντος «προσαρτάται» πάνω στα τεμάχια προϊόντος καθώς αγοράζονται ή παράγονται και παραμένει προσαρτημένο καθώς τα προϊόντα παίρνουν τη μορφή αποθέματος και περιμένουν να πωληθούν. Έτσι το κόστος προϊόντος συνδέεται με ένα λογ/μο αποθέματος στον ισολογισμού και όταν τα προϊόντα πωληθούν το κόστος απελευθερώνεται από το απόθεμα και λαμβάνει τη μορφή «κόστους πωληθέντων» και αντιστοιχίζεται με τα έσοδα πωλήσεων. Το κόστος προϊόντος δεν αντιμετωπίζεται ως δαπάνη στην περίοδο που δημιουργείται αλλά την περίοδο που πωλούνται τα προϊόντα.

Κόστος περιόδου: Είναι όλα εκείνα τα στοιχεία κόστους που δεν συμπεριλαμβάνονται στο κόστος προϊόντος και εμφανίζονται ως δαπάνη στα αποτελέσματα χρήσης. Στο κόστος περιόδου δηλαδή περιλαμβάνονται το κόστος διοίκησης και το κόστος μάρκετινγκ. Το κόστος περιόδου αντιμετωπίζεται ως δαπάνη την περίοδο που δημιουργείται.

Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων = Αρχικό Απόθεμα + Αγορές Τελικό Απόθεμα

Πίνακας Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Αρχικό Απόθεμα πρώτων υλών 100.000 Συν αγορές πρώτων υλών 200.000 Πρώτες Ύλες διαθέσιμες για χρήση 300.000 Μείον Τελικό Απόθεμα πρώτων υλών 50.000 Πρώτες Ύλες που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή 250.000 Άμεσο Κόστος Εργασίας 50.000 Έμμεσο κόστος παραγωγής Ασφάλεια εργοστασίου 5.000 Έμμεσο κόστος εργασίας 65.000 Ενοικίαση μηχανημάτων 20.000 Λογαριασμοί ΔΕΗ ΟΤΕ ΝΕΡΟ 10.000 Προμήθειες 5.000 Αποσβέσεις εργοστασίου 40.000 Φόρος ακίνητης περιουσίας 5.000 Συνολικό έμμεσο κόστος 150.000

Πίνακας Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Συνολικό Κόστος Παραγωγής 450.000 Συν Αρχικό Απόθεμα Ημιτελών 100.000 Μείον Τελικό Απόθεμα Ημιτελών 150.000 Κόστος Παραχθέντων Προϊόντων 400.000

Διαφορικό Κόστος Η λήψη αποφάσεων εμπεριέχει την επιλογή ανάμεσα σε εναλλακτικές λύσεις. Στις επιχειρηματικές αποφάσεις κάθε εναλλακτική θα έχει κάποιο κόστος και κάποια οφέλη που πρέπει να συγκριθούν με το κόστος και τα οφέλη άλλων διαθέσιμων λύσεων. Η διαφορά στο κόστος ανάμεσα σε δύο οποιεσδήποτε εναλλακτικές λύσεις είναι γνωστή ως διαφορικό κόστος. Η διαφορά στα έσοδα ανάμεσα σε δύο οποιεσδήποτε εναλλακτικές λύσεις είναι γνωστό ως διαφορικό έσοδο.

Διαφορικό Κόστος Παράδειγμα: Η επιχείρηση Α σκέφτεται να αλλάξει την μέθοδο μάρκετινγκ από διανομή μέσω λιανοπωλητών σε άμεσες πωλήσεις πόρτα πόρτα. Οπότε συγκρίνονται τα σημερινά έσοδα και έξοδα με τα εκτιμώμενα από την καινούργια μέθοδο μάρκετινγκ. Οπότε έχουμε

Διανομή μέσω λιανοπωλητών (σήμερα) Διανομή Πόρτα Πόρτα (προτεινόμενη) Διαφορικό Κόστος και Διαφορικά Έσοδα Έσοδα (Μ) 500.000 600.000 100.000 Κόστος πωληθέντων προϊόντων (Μ) 350.000 400.000 50.000 Διαφήμιση (Σ) 50.000 30.000-20.000 Προμήθειες (Μ) 0 40.000 40.000 Απόσβεση (Σ) 40.000 50.000 10.000 Άλλες δαπάνες (Σ) 10.000 10.000 0 Σύνολο 450.000 530.000 80.000 Καθαρό κέρδος 50.000 70.000 20.000 Μ=Μεταβλητό Σ= Σταθερό

Διαφορικό Κόστος Από την ανωτέρω ανάλυση προκύπτει ότι το καθαρό κέρδος με την τωρινή μέθοδο διανομής είναι 50.000 ενώ με τη μέθοδο διανομής πόρτα-πόρτα εκτιμάτε στα 70.000. Επομένως η νέα μέθοδος είναι προτιμότερη αφού θα οδηγήσει σε καθαρό κέρδος υψηλότερο κατά 20.000. Κόστος Ευκαιρίας Το κόστος ευκαιρίας είναι το ενδεχόμενο όφελος που θυσιάζεται όταν επιλέγεται μία εναλλακτική λύση αντί για μια άλλη. π.χ. Η Μαρία δουλεύει μερική απασχόληση σε καφετέρια και παίρνει 100 την εβδομάδα. Το καλοκαίρι για να πάει διακοπές το αφεντικό της της δίνει άδεια άνευ αποδοχών για δύο εβδομάδες. Οπότε το κόστος ευκαιρίας για να πάει διακοπές η Μαρία είναι 200.

Πραγματοποιηθέν Κόστος Είναι το κόστος που έχει ήδη καταβληθεί και δεν μπορεί να αλλάξει οποιαδήποτε απόφαση κι αν ληφθεί τώρα ή στο μέλλον. Επειδή το πραγματοποιηθέν κόστος δεν μπορεί να αλλάξει καμία απόφαση, δεν αποτελεί διαφορικό κόστος.

Αδρανής Χρόνος Βλάβες μηχανημάτων, ελλείψεις υλικών, διακοπές ρεύματος κ.α. προκαλούν αδρανή χρόνο. Το κόστος εργασίας κατά τον αδρανή χρόνο αντιμετωπίζεται συνήθως ως έμμεσο κόστος παραγωγής και όχι ως άμεσο κόστος εργασίας. π.χ. Έστω ότι ο χειριστής ενός γερανού πληρώνεται με 20 /ώρα. Αν σε μια κανονική εβδομάδα 40 ωρών παραμένει λόγω βλάβης του γερανού αδρανής επί 5 ώρες τότε το κόστος εργασίας καταμερίζεται ως εξής: Άμεσο κόστος εργασίας: 20 Χ 35 ώρες (40 5 ώρες) = 700 Έμμεσο κόστος παραγωγής (αδρανής χρόνος: 20 Χ 5 ώρες) 100 Συνολικό κόστος εβδομάδας 800

Άσκηση 1: Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: Δαπάνες πωλήσεων 140.000 Απόθεμα πρώτων υλών 1η Ιανουαρίου 90.000 Απόθεμα πρώτων υλών 31η Δεκεμβρίου 60.000 Λογαριασμοί ΔΕΗ ΝΕΡΟ ΟΤΕ 36.000 Άμεσο κόστος εργασίας 150.000 Απόσβεση εργοστασίου 162.000 Αγορές πρώτων υλών 750.000 Πωλήσεις 2.500.000 Ασφάλιστρα εργοστασίου 40.000 Εφόδια εργοστασίου 15.000 Δαπάνες Διοίκησης 270.000 Έμμεσο κόστος εργασίας 300.000 Συντήρηση εργοστασίου 87.000 Ημιτελή προϊόντα 1η Ιανουαρίου 180.000 Ημιτελή προϊόντα 31η Δεκεμβρίου 100.000 Απόθεμα έτοιμων προϊόντων 1η Ιανουαρίου 260.000 Απόθεμα ετοίμων προϊόντων 31η Δεκεμβρίου 210.000 Ζητείται: 1) Να καταρτιστεί πίνακας κόστους παραχθέντων προϊόντων 2) Να υπολογιστεί το κόστος των πωληθέντων προϊόντων 3) Να καταρτιστεί η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης με τη βοήθεια στοιχείων από τα προηγούμενα ερωτήματα

Πίνακας Κόστους Πωληθέντων Άμεσα Υλικά Απόθεμα πρώτων υλών 1η Ιανουαρίου 90.000 Συν Αγορές πρώτων υλών 750.000 Πρώτες ύλες διαθέσιμες για χρήση 840.000 Μείον:Απόθεμα πρώτων υλών 31η Δεκεμβρίου 60.000 Πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή 780.000 Άμεσο κόστος εργασίας 150.000 Έμμεσο κόστος εργασίας Λογαριασμοί ΔΕΗ ΝΕΡΟ ΟΤΕ 36.000 Απόσβεση εργοστασίου 162.000 Ασφάλιστρα εργοστασίου 40.000 Εφόδια εργοστασίου 15.000 Έμμεσο κόστος εργασίας 300.000 Συντήρηση εργοστασίου 87.000 Σύνολο έμμεσου κόστους παραγωγής 640.000 Σύνολο κόστους παραγωγής 1.570.000 Συν : Απόθεμα ημιτελών προϊόντων 1η Ιανουαρίου 180.000 1.750.000 Μείον Απόθεμα ημιτελών προϊόντων, 31η Δεκεμβρίου 100.000 Κόστος παραχθέντων προϊόντων 1.650.000

Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων Απόθεμα ετοίμων προϊόντων 1η Ιανουαρίου 260.000 Συν: Κόστος παραχθέντων προϊόντων 1.650.000 Προϊόντα διαθέσιμα προς πώληση 1.910.000 Μέιον Απόθεμα ετοίμων προϊόντων 31η Δεκεμβρίου 210.000 Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων 1.700.000 Αποτελέσματα Χρήσης Πωλήσεις 2.500.000 Μείον Κόστος πωληθέντων προϊόντων 1.700.000 Μικτό Κέρδος 800.000 Μείον: Δαπάνες πωλήσεων και διοίκησης Δαπάνες πωλήσεων 140.000 Δαπάνες Διοίκησης 270.000 Συνολικές δαπάνες πωλήσεων και διοίκησης 410.000 Καθαρά Κέρδη 390.000

Άσκηση 2: Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: Πραγματοποιηθέντα έξοδα Διαφημιστικές δαπάνες 100.000 Άμεσο κόστος εργασίας 90.000 Αγορές πρώτω υλών 100.000 Ενοίκιο εργοστασίου 80.000 Έμμεσο κόστος εργασίας 50.000 Προμήθειες πωλητών 30.000 Λογαριασμοί εργοστασίου 10.000 Συντήρηση μηχανημάτων εργοστασίων 25.000 Προμηθειες εργοστασίου 1.000 Απόσβεση εξοπλισμού γραφείου 8.000 Απόσβεση μηχανημάτων εργοστασίου 40.000 Ζητείται: 1) Να καταρτιστεί πίνακας κόστους παραχθέντων προϊόντων 2) Να καταρτιστεί το Τμήμα «Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων» της κατάστασης αποτελεσμάτων Αποθέματα Αρχή έτους Τέλος έτους Πρώτες Ύλες 20.000 30.000 Ημιτελή προϊόντα 10.000 20.000 Έτοιμα προϊόντα 70.000 30.000

Πίνακας Κόστους Πωληθέντων Άμεσα Υλικά Απόθεμα πρώτων υλών 1η Ιανουαρίου 20.000 Συν Αγορές πρώτων υλών 100.000 Πρώτες ύλες διαθέσιμες για χρήση 120.000 Μείον:Απόθεμα πρώτων υλών 31η Δεκεμβρίου 30.000 Πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή 90.000 Άμεσο κόστος εργασίας 90.000 Έμμεσο κόστος εργασίας Λογαριασμοί ΔΕΗ ΝΕΡΟ ΟΤΕ 10.000 Απόσβεση εργοστασίου 40.000 Ενοίκιο εργοστασίου 80.000 Προμήθειες εργοστασίου 1.000 Έμμεσο κόστος εργασίας 50.000 Συντήρηση εργοστασίου 25.000 Σύνολο έμμεσου κόστους παραγωγής 206.000 Σύνολο κόστους παραγωγής 386.000 Συν : Απόθεμα ημιτελών προϊόντων 1η Ιανουαρίου 10.000 396.000 Μείον Απόθεμα ημιτελών προϊόντων, 31η Δεκεμβρίου 20.000 Κόστος παραχθέντων προϊόντων 376.000

Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων Απόθεμα ετοίμων προϊόντων 1η Ιανουαρίου 70.000 Συν: Κόστος παραχθέντων προϊόντων 376.000 Προϊόντα διαθέσιμα προς πώληση 446.000 Μέιον Απόθεμα ετοίμων προϊόντων 31η Δεκεμβρίου 30.000 Κόστος Πωληθέντων Προϊόντων 416.000 Αποτελέσματα Χρήσης Πωλήσεις χχχχχχχχχ Μείον Κόστος πωληθέντων προϊόντων 416.000 Μικτό Κέρδος χχχχχχχχ Μείον: Δαπάνες πωλήσεων και διοίκησης Δαπάνες πωλήσεων 130.000 Δαπάνες Διοίκησης 80.000 Συνολικές δαπάνες πωλήσεων και διοίκησης 138.000 Καθαρά Κέρδη χχχχχχχχ

Λόγοι για τον επιμερισμό των κατ είδος εξόδων και την συγκέντρωσή τους σε κέντρα (θέσεις) κόστους. 1) Ακρίβεια κοστολόγησης Έμμεσα έξοδα: Δεν είναι δυνατόν από την φύση τους να συσχετισθούν άμεσα (κατ ευθείαν) με τους φορείς του κόστους (προϊόντα ή υπηρεσίες). Ο συσχετισμός μπορεί να γίνει μόνο έμμεσα δια των επιμέρους τμημάτων της παραγωγικής διαδικασίας (δια μέσου των κέντρων κόστους). Κατά συνέπεια επιβάλλεται η υποδιαίρεση της επιχείρησης σε λειτουργικά τμήματα στα οποία να εκτελείται ομοιογενές έργο. Το ομοιογενές έργο μπορεί να μετρηθεί με την ίδια μονάδα μετρήσεως και να κατανεμηθεί στις ομοειδείς ομάδες που παράγονται από το τμήμα. Οι λειτουργικές υποδιαιρέσεις της επιχείρησης αποτελούν τα πρωταρχικά κέντρα κόστους στα οποία κατανέμεται το σύνολο των οργανικών εξόδων κατ είδος για να σχηματιστεί το λειτουργικό κόστος του τμήματος.

Λόγοι για τον επιμερισμό των κατ είδος εξόδων και την συγκέντρωσή τους σε κέντρα (θέσεις) κόστους. 2) Έλεγχο υπεύθυνων φορέων της επιχείρησης Σε περίπτωση που η διοικητική διαίρεση δεν εναρμονίζεται με την λειτουργική διαίρεση, και οι διευθύνοντες επιθυμούν να ελέγχουν την αποτελεσματικότητα των φορέων διοικητικής ευθύνης (π.χ υπεύθυνος υπάλληλος σε δύο διαφορετικά τμήματα βαφείο και ραφείο οπότε έχουμε δημιουργία ενός νέου κέντρου για τα δύο αυτά ανεξάρτητα τεχνολογικά τμήματα, ή δύο υπεύθυνα στελέχη σε ένα τμήμα που στον καθένα έχει εκχωρηθεί και διαφορετική ευθύνη, ώστε να μπορεί η επιχείρηση να ελέγχει την αποτελεσματικότητα τους. 3) Για να γνωρίζουμε το κόστος ορισμένων λειτουργιών της επιχείρησης π.χ να μετρήσει η διοίκηση την αποτελεσματικότητα ενός κέντρου επενδύσεως ή ενός κλάδου εκμεταλλεύσεως (π.χ κλάδος ανταλλακτικών επιβατικών μίας αντιπροσωπείας αυτοκινήτων).

ΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΥΡΙΑ ΚΕΝΤΡΑ: Είναι εκείνα που έχουν ως σκοπό την παραγωγή των ενδιάμεσων ή τελικών προϊόντων (παραγόμενα προϊόντα) ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ: Έχουν ως σκοπό την εξυπηρέτηση των κυρίων κέντρων κόστους αλλά καλύπτουν τις ανάγκες περισσότερων του ενός κυρίων κέντρων κόστους

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟΥΣ ΛΟΓ/ΣΜΟΥΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μεταβολές στις αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους της κοστολόγησης Συχνότερα στα κριτήρια μερισμού των εξόδων και καταλογισμού του κόστους στους φορείς αυτού. Μεταβολή στην μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων απαγορεύεται εκτός αν υπάρχει μεταβολή των συνθηκών ή άλλος σοβαρός λόγος ο οποίος όμως θα πρέπει να αναφέρεται και να αιτιολογείται στο προσάρτημα καθώς επίσης και η επίδραση αυτής της αλλαγής στα αποτελέσματα χρήσης. Βασική επιδίωξη του νόμου είναι ο περιορισμός της δυνατότητας των συντακτών των οικονομικών καταστάσεων να διαμορφώνουν τα αποτελέσματα καθώς επίσης και η δυνατότητα συγκρισιμότητας των επιμέρους χρήσεων. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η βασική λογιστική αρχή της συνέπειας.

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΗΡΗΣΗΣ ΕΣΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΕΞΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Οι επιχειρήσεις που ελέγχονται υποχρεωτικά ή προαιρετικά από Ορκωτό Ελεγκτή υποχρεούνται να τηρούν την Ομάδα 9 του ΕΓΛΣ και κατά συνέπεια να εφαρμόζουν την εσωλογιστική κοστολόγηση σε μηνιαία ή ετήσια βάση Οι λοιπές επιχειρήσεις που υποχρεούνται να τηρούν το βιβλίο Αποθήκης και εφόσον δεν τηρούν προαιρετικά την Ομάδα 9 οφείλουν να τηρούν το εξωλογιστικό βιβλίο «Παραγωγής-Κοστολογίου»

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Η επιβάρυνση των κέντρων κόστους με το άμεσο κόστος λέγεται «ενσωμάτωση». Η κοστολογική επεξεργασία του έμμεσου κόστους ακολουθεί τα εξής στάδια: Τα κατ είδος έξοδα μερίζονται (επιμερίζονται) στα κέντρα κόστους (κύρια και βοηθητικά) Το κόστος των βοηθητικών κέντρων επιρρίπτεται (ή επαναμερίζεται) στα κύρια κέντρα κόστους Το κόστος των κύριων κέντρων κόστους καταλογίζεται (ή απορροφάται) από άλλα κέντρα ή προϊόντα

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΡΓΟΥ) Μονάδες έργου είναι εκείνες που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της παραγωγής, της δραστηριότητας ή της απασχολήσεως ενός τμήματος, ενός κέντρου κόστους και γενικά μίας λειτουργικής υποδιαιρέσεως. Η αναλυτική μέτρηση των μονάδων έργου επιτρέπει την αντιπαράθεση του έργου αυτού με το αντίστοιχο λειτουργικό κόστος, έτσι ώστε να εντοπίζονται τα αδύνατα σημεία της εκμεταλλεύσεως. Οι μονάδες έργου χρησιμοποιούνται σαν βάση: 1. Για την επίρριψη του έμμεσου κόστους στις κύριες ή βοηθητικές θέσεις κόστους 2. Για τον καταλογισμό του κόστους των κύριων θέσεων στους τελικούς φορείς του κόστους.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΡΓΟΥ Το παραγόμενο έργο από κάθε λειτουργία ή τμήμα εκφράζεται συνήθως σε φυσικές μονάδες. Το ποσοτικό κριτήριο κυριαρχεί στην μέτρηση των μονάδων έργου. Υπάρχουν όμως έργα στα οποία μας ενδιαφέρει και η ποιοτική τους μέτρηση (π.χ ανώτερες ηγετικές λειτουργίες αναφορικά με τις αποφάσεις των διευθύνσεων της επιχείρησης).

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ Άμεση εργασία παραγωγής Λειτουργία μηχανολογικού εξοπλισμού ΚΡΙΤΗΡΙΟ (ΒΑΣΗ) ΜΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Άμεσες ώρες ημερομισθίου προσωπικού Ώρες εργασίας των μηχανημάτων Πρώτες ύλες που βιομηχανοποιούνται Ποσότητες (όγκος, βάρος, μέτρα) των πρώτων υλών που βιομηχανοποιήθηκαν Προϊόν ή υπηρεσία που παράγεται στο τμήμα Ολοκληρωμένες μονάδες (βάρος, μήκος, επιφάνεια) του προϊόντος που έχει παραχθεί στο τμήμα Ποσότητες των προϊόντων που διακινούνται Ποσότητες (τόνοι, μέτρα) των υλικών που παραλαμβάνονται αποστέλλονται ή διακινούνται

ΦΥΛΛΑ ΜΕΡΙΣΜΟΥ Σκοπός: Η κατανομή του κατ είδους κόστους στα επιμέρους κέντρα κόστους. Τρόπος: Η χρησιμοποίηση καταστάσεων στις οποίες τα κατ είδος έξοδα συγκεντρώνονται και κατανέμονται στα αρμόδια κέντρα κόστους. Καταρτίζονται κυρίως για τον καταμερισμό των εξόδων της ομάδας 6, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την κατανομή της ομάδας 2. ΒΗΜΑΤΑ: Συγκέντρωση των προς μερισμό εξόδων κατ είδος. Από το Ισοζύγιο παίρνουμε την ομάδα 6 (Αναλυτικοί Λογαριασμοί) Μερισμός των κατ είδος εξόδων στα κέντρα κόστους Τα άμεσα έξοδα επιβαρύνουν απευθείας τα κέντρα κόστους καθώς επίσης και όσα έξοδα μπορούν να διαχωριστούν με ακρίβεια Τα υπόλοιπα έμμεσα έξοδα, κατανέμονται με βάση τα κριτήρια μερισμού.

Άσκηση 1 η Στην βιοτεχνία ΚΑΠΑ ΜΙ ΑΒΕΕ, πραγματοποιήθηκαν κατά την διάρκεια του Σεπτεμβρίου 2005 Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ύψους 150.000 ευρώ. Η ανάλυση αυτών των εξόδων εμφανίζεται στο καθολικό ως εξής: ΕΥΡΩ ΕΜΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ 53000 ΕΜΜΕΣΑ ΕΡΓΑΤΙΚΑ 31400 ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΕΡΓΟΔΗΓΩΝ 7000 ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 16000 ΕΝΟΙΚΙΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ 5500 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΜΗΧΑΝΩΝ 17000 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΜΗΧΑΝΩΝ 3000 ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΜΗΧΑΝΩΝ 14600 ΚΑΥΣΙΜΑ-ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ 2500 ΣΥΝΟΛΟ 150000 Η βιοτεχνία περιλαμβάνει 5 τμήματα, 3 Κύρια και 2 Βοηθητικά. ΚΥΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΑ Παραγωγή Ι Παραγωγή ΙΙ Παραγωγή ΙΙΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ Ηλεκτροπαραγωγή Συνεργείο Επισκευών Ενώ το κόστος των έμμεσων υλικών και των έμμεσων εργατικών βαρύνει άμεσα τα αντίστοιχα τμήματα, τα υπόλοιπα έξοδα έχει αποφασιστεί να μερισθούν με βάση τον πίνακα που ακολουθεί:

ΕΞΟΔΑ ΒΑΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Επίβλεψη Αριθμός Εργαζομένων Εργοδοτικές Εισφορές Ημερομίσθια εργατών Ενοίκια Εργοστασίου Έκταση σε μ 2 Αποσβέσεις Μηχανών Αξία μηχανών Άμεση επιβάρυνση του συνεργείου Επιδιορθώσεις Μηχανών επισκευών Ασφάλιστρα Μηχανών Αξία μηχανών Καύσιμα Άμεση επιβάρυνση ηλεκτροπαραγωγής Τα στοιχεία των βάσεων έχουν κατά τμήματα ως εξής:

Έκταση σε μ 2 Αριθμός Εργαζ. Ημερομίσ θιο Αξία μηχανών Παραγωγή Ι 60 7 15,000 400,000 Παραγωγή ΙΙ 40 8 25,000 500,000 Παραγωγή ΙΙΙ 40 10 40,000 300,000 Ηλεκτροπαραγωγή 20 3 8,000 400,000 Συνεργείο επισκευών 15 6 19,000 10,000 ΣΥΝΟΛΟ 175 34 107,000 1,610,000 ΖΗΤΕΙΤΑΙ: Να καταρτισθεί το φύλλο μερισμού των γενικών βιομηχανικών εξόδων για όλα τα τμήματα.