ΘΕΜΑ 1 ο 1. δ 2. γ 3. α 4. α 5. β ΘΕΜΑ 2 ο www.theoritiko.gr ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 1. Σχ. Βιβλίο Σελ. 34 Συµπλήρωµα: οµάδα 20 πρωτεϊνών στον ορό του αίµατος µε αντιµικροβιακή δράση Προπερδίνη: οµάδα 3 πρωτεϊνών στον ορό του αίµατος που δρα σε συνδυασµό µε τις πρωτεΐνες του συµπληρώµατος για την καταστροφή των µικροβίων 2. Σχ. Βιβλίο Σελ. 48: «Περιγραφή των σταδίων της ασθένειας: Όταν ο ιός HIV εισέλθει στον οργανισµό µεταδίδει τον ιό χωρίς να το γνωρίζει» 3. Σχ. Βιβλίο Σελ. 62: «Ας πάρουµε για παράδειγµα έναν µορφινοµανή πολύ δύσκολη την απεξάρτησή του.» 4. Σχ. Βιβλίο Σελ. 88: «διαπνοή, που είναι η αποµάκρυνση του νερού µε πύλη εισόδου τα φυτά». ΘΕΜΑ 3 ο Α. 1. Σχ. Βιβλίο Σελ. 72-73: «Ο όρος «ποικιλότητα» αναφέρεται στα διαφορετικά και περισσότερο σταθερά.» 2. οξείδια του άνθρακα: διοξείδιο του άνθρακα > φαινόµενο του θερµοκηπίου µονοξείδιο του άνθρακα > φωτοχηµικό νέφος (πρωτογενής ρύπος) σελ 105 σχολικό βιβλίο: «το µονοξείδιο του άνθρακα παρεµποδίζει στο µόριο της αιµοσφαιρίνης». Β. i. 1. Διοξείδιο του άνθρακα 7. Νιτρικά ιόντα ii. 2. Φωτοσύνθεση 3. Κυτταρική αναπνοή [1]
4. Διαπνοή 8. Βιολογική αζωτοδέσµευση 9. Ατµοσφαιρική αζωτοδέσµευση 10. Απονιτροποίηση iii. 5. Αποικοδοµητές 2 6. Νιτροποιητικά βακτήρια ΘΕΜΑ 4 ο Α. 1. Α: ποώδη φυτά > Β: πρόβατα >Γ: τσιµπούρια 2. Όπως γνωρίζουµε, έχει υπολογιστεί ότι µόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόµενο, καθώς το 90% της ενέργειας χάνεται. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι: Ένα µέρος της χηµικής ενέργειας µετατρέπεται µε την κυτταρική αναπνοή σε µη αξιοποιήσιµες µορφές ενέργειας (π.χ. θερµότητα). Δεν τρώγονται όλοι οι οργανισµοί. Ορισµένοι οργανισµοί πεθαίνουν. Ένα µέρος της οργανικής ύλης αποβάλλεται µε τα κόπρανα και τα ούρα, τα οποία αποικοδοµούνται. Η ίδια πτωτική τάση παρατηρείται και στην βιοµάζα καθώς όταν µειώνεται η ενέργεια που προσλαµβάνει κάθε τροφικό επίπεδο από το προηγούµενό του, είναι λογικό να µειώνεται και η ποσότητα της οργανικής ύλης που µπορούν να συνθέσουν οι οργανισµοί του. Εποµένως καθώς ανεβαίνουµε σε επόµενο τροφικό επίπεδο η ενέργεια και η βιοµάζα θα υποδεκαπλασιάζονται ενώ κατεβαίνοντας σε προηγούµενο τροφικό επίπεδο θα δεκαπλασιάζονται. Με βάση αυτά έχουµε: Βιοµάζα τσιµπουριών: 30 Kg Βιοµάζα προβάτων: 30 Χ 10 = 300 Kg Βιοµάζα ποωδών φυτών: 300 Χ 10 = 3000 Kg 3. Η βιοµάζα των προβάτων υπολογίστηκε στο 1ο ερώτηµα σε 300 Kg. Αφού σε 1 Kg περιέχονται 10 KJ ενέργειας, η συνολική ενέργεια στα πρόβατα θα είναι: 300Kg Χ 10 KJ /Kg = 3000 KJ. Με βάση τον κανόνα του 10% που αναλύσαµε προηγουµένως, θα έχουµε: Ενέργεια τσιµπουριών = 300 KJ Ενέργεια ποωδών φυτών = 30.000 KJ 4. Η βιοµάζα όλων των ποωδών φυτών είναι 3000 Kg, ενώ το µέσο βάρος κάθε πόας είναι 20 g. Εποµένως, η συγκεκριµένη τροφική αλυσίδα µπορεί να υποστηρίξει 3x103 kg / (20x10-3 kg/πόα)= 150.000 πόες. Οµοίως υπολογίζουµε τους πληθυσµούς των άλλων επιπέδων: 5 πρόβατα, 30.000 τσιµπούρια. Για να σχεδιάσουµε την τροφική πυραµίδα πληθυσµού θυµόµαστε ότι το εµβαδόν που δίνεται σε κάθε ορθογώνιο είναι ανάλογο µε το µέγεθος της µεταβλητής που [2]
απεικονίζεται στο συγκεκριµένο τροφικό επίπεδο. Εποµένως, η πυραµίδα διαµορφώνεται όπως φαίνεται παρακάτω: 30.000 τσιµπούρια 5 πρόβατα 150.000 ποώδη φυτά Β. 1. Καµπύλη Α: από τη στιγµή που εµφανίζονται τα αντισώµατα έχουν µέγιστη συγκέντρωση και στη συνέχεια µειώνονται σταδιακά. Αυτό σηµαίνει πως τα αντισώµατα δεν παράγονται από τον οργανισµό του ανθρώπου αλλά χορηγούνται έτοιµα. Σχ. Βιβλίο Σελ. 40: «Στην παθητική ανοσία χορηγούνται στον οργανισµό αλλά η διάρκειά της είναι παροδική» Καµπύλη Β: τα αντισώµατα παράγονται αµέσως µετά τη µόλυνση, φτάνουν σε µεγάλη συγκέντρωση και παραµένουν για µεγάλο διάστηµα µέσα στον οργανισµό άρα το άτοµο Β έχει συναντήσει ξανά το αντιγόνο και τώρα πραγµατοποιεί δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Καµπύλη Γ: τα αντισώµατα παράγονται µε καθυστέρηση και φτάνουν σε µικρή συγκέντρωση εποµένως είναι η πρώτη επαφή του ατόµου Γ µε το αντιγόνο και πραγµατοποιεί πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Αυτό είναι λογικό καθώς όταν ο οργανισµός έρχεται πρώτη φορά σε επαφή µε το αντιγόνο χρειάζεται περισσότερο χρόνο µέχρι να το αναγνωρίσει και να παράγει τα κατάλληλα λεµφοκύτταρα και αντισώµατα στη συνέχεια. 2. Σχ. Βιβλίο Σελ. 39: «Η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση δεν αντιλαµβάνεται ότι µολύνθηκε» 3. Στο άτοµο Γ πραγµατοποιείται πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση και τα κύτταρα που θα ενεργοποιηθούν θα είναι: µακροφάγα, Τ-βοηθητικά λεµφοκύτταρα, Β-λεµφοκύτταρα, πλασµατοκύτταρα, Τ-κυτταροτοξικά λεµφοκύτταρα (ανάλογα µε το είδος του αντιγόνου), Τ-κατασταλτικά λεµφοκύτταρα. 4. Τα αντιβιοτικά είναι χηµικές ουσίες µε αντιµικροβιακή δράση που παράγονται από βακτήρια, µύκητες και φυτά και δρουν αναστέλλοντας ή παρεµποδίζοντας κάποια ειδική βιοχηµική αντίδραση του µικροοργανισµού. Από τα άτοµα που αναφέρονται στην άσκηση συµπτώµατα θα εµφανίσει µόνο το άτοµο Γ που πραγµατοποιεί πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση, καθώς γνωρίζουµε ότι κατά την παθητική ανοσία τα έτοιµα αντισώµατα δρουν άµεσα και εξουδετερώνουν τα [3]
αντιγόνα και κατά την δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση µε την ενεργοποίηση των κυττάρων µνήµης ξεκινά αµέσως η έκκριση αντισωµάτων και έτσι δεν προλαβαίνουν να εµφανιστούν συµπτώµατα. Εποµένως, αντιβιοτικό θα χορηγούσαµε µόνο στο άτοµο Γ για να ξεπεράσει την ασθένεια που πιθανά θα εκδηλώσει. Το αντιβιοτικό θα µπορούσε τελικά να µην είναι αποτελεσµατικό αν ο µικροοργανισµός είναι ιός ή αν είναι βακτήριο το οποίο όµως έχει γίνει ανθεκτικό λόγω της αλόγιστης χρήση αντιβιοτικών. Σχ. Βιβλίο Σελ. 25-26: «Όλα τα γνωστά αντιβιοτικά δρουν σύµφωνα µε έναν από τους παρακάτω µηχανισµούς όλο και µεγαλύτερη η ανάγκη για την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών» Επιµέλεια: Γερολυµάτου Ανδρονίκη [4]
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 2 Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1. δ 2. β 3. β 4. γ 5. β ΘΕΜΑ 2 ο 1. α) Η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, είναι αποτέλεσμα μηνύματος που στέλνει το ειδικό κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας του εγκεφάλου στα αγγεία της επιφάνειας του δέρματος, κατά τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 9-10: «Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτρέπει την αύξηση της θερμοκρασίας του.» β) Επίσης διαστολή των αιμοφόρων αγγείων παρατηρείται κατά την φλεγμονώδη αντίδραση. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 33: «Παράλληλα τα αιμοφόρα αγγεία της περιοχής κοκκίνισμα.», «Λόγω της διαστολής των αγγείων διαδικασία της φαγοκυττάρωσης», «τα φαγοκύτταρα φτάνουν με την κυκλοφορία του αίματος στο σημείο της φλεγμονής όπου δρουν καταστρέφοντας τους παθογόνους μικροοργανισμούς.». 2. Θα πραγματοποιήσει δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση και θα ενεργοποιηθούν: μακροφάγα, Τ- βοηθητικά λεμφοκύτταρα μνήμης, Β- λεμφοκύτταρα μνήμης, πλασματοκύτταρα, Τ-κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα μνήμης, Τ-κατασταλτικά λεμφοκύτταρα. 3. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 63 3 η -5 η παράγραφος: «Η κατάχρηση του αλκοόλ προκαλεί υπέρταση για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα». 4. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 133 κομμάτι «Γενετική απομόνωση» ΘΕΜΑ 3 ο Α. 1. α. ατμοσφαιρική και βιολογική αζωτοδέσμευση β. ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση γ. νιτροποίηση [1]
δ. αποικοδόμηση ε. πρόσληψη από τους παραγωγούς και αξιοποίηση για την σύνθεση αζωτούχων ενώσεων στ. απονιτροποίηση Α. 2. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 105: «Αντίθετα, το νέφος του Λος Άντζελες νιτρικό υπεροξυακετύλιο (PAN)». Α. 3. Καταλληλότερη είναι η πορεία β. Η διαθέσιμη ενέργεια όταν ο άνθρωπος είναι καταναλωτής 1 ης τάξης είναι δεκαπλάσια από την διαθέσιμη ενέργεια που θα έχει ο άνθρωπος αν είναι καταναλωτής 2 ης τάξης. Επομένως, στην πορεία β θα υπάρχει τροφή για την στήριξη μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων. Όλα τα παραπάνω βασίζονται στην απώλεια ενέργειας κατά τη μεταβίβασή της από το ένα τροφικό επίπεδο στο αμέσως επόμενο. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 77: «Η ενέργεια, με τη μορφή της χημικής ενέργειας και συνεπώς μειώνεται η βιομάζα του». Β. Για την απεικόνιση της τροφικής αλληλεξάρτησης σε αυτό το οικοσύστημα μπορούμε να κατασκευάσουμε μια αλυσίδα (απεικόνιση ποιοτικών τροφικών σχέσεων) της οποίας τα βέλη δείχνουν τη ροή ενέργειας ανάμεσα στους οργανισμούς που έχουν σχέση καταναλισκόμενου - καταναλωτή. Ποώδη φυτά κάμπιες κότσυφες κουκουβάγιες Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 77: «Η ενέργεια, με τη μορφή της χημικής ενέργειας και συνεπώς μειώνεται η βιομάζα του». Αφού γνωρίζουμε τη βιομάζα στους κορυφαίους καταναλωτές (κουκουβάγιες), μπορούμε σύμφωνα με τον κανόνα του 10% να υπολογίσουμε τη βιομάζα στους παραγωγούς (ποώδη φυτά). Καθώς θα κινούμαστε προς κατώτερο τροφικό επίπεδο, η βιομάζα θα δεκαπλασιάζεται, άρα τελικά η βιομάζα των παραγωγών θα είναι 2x10 3 kg. Η συνολική ποσότητα που ανιχνεύεται στις κουκουβάγιες, που αποτελούν το κορυφαίο τροφικό επίπεδο, είναι 4x10 3 mg. Οι μη βιοδιασπώμενες ουσίες απορροφώνται από τους οργανισμούς, δεν μεταβολίζονται και δε διασπώνται, δεν αποβάλλονται με τις απεκκρίσεις και τελικά συσσωρεύονται στους ιστούς των οργανισμών, οπότε η ποσότητα της μη βιοδιασπώμενης ουσίας μεταφέρεται αναλλοίωτη από τροφικό επίπεδο σε [2]
τροφικό επίπεδο. Συνεπώς, η ποσότητα της ουσίας στα ποώδη φυτά είναι 4x10 3 mg. Συγκέντρωση ουσίας στα ποώδη φυτά = Ποσότητα ουσίας / Βιομάζα ποωδών φυτών. Επομένως συγκέντρωση ουσίας στα ποώδη φυτά = 4x10 3 mg / 2x10 3 Kg = 2mg/kg Όπως παρατηρούμε η συγκέντρωση στις κουκουβάγιες είναι πολύ μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση στα ποώδη φυτά. Αυτό συμβαίνει γιατί σύμφωνα με το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης η συγκέντρωση τοξικών χημικών ουσιών στους ιστούς των οργανισμών αυξάνεται καθώς προχωρούμε κατά μήκος της τροφικής αλυσίδας. ΘΕΜΑ 4 ο 1. α. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 11: «Άλλοι μικροοργανισμοί, όπως το βακτήριο δυνητικά παθογόνοι». β. Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες με αντιμικροβιακή δράση που παράγονται από βακτήρια, μύκητες και φυτά και δρουν αναστέλλοντας ή παρεμποδίζοντας κάποια ειδική βιοχημική αντίδραση του μικροοργανισμού. Και βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 25: «Όλα τα γνωστά αντιβιοτικά δρουν σύμφωνα με έναν από τους παρακάτω μηχανισμούς πλασματικής μεμβράνης». γ. Ο γιατρός θα επιλέξει να χορηγήσει στην ασθενή του το αντιβιοτικό ιμιπενέμη (IMP) καθώς αυτό προκαλεί την αναστολή της ανάπτυξης των βακτηρίων σε μεγαλύτερη απόσταση στην καλλιέργεια. Μια πιθανή εξήγηση είναι το συγκεκριμένο βακτηριακό στέλεχος να έχει γίνει ανθεκτικό στα άλλα αντιβιοτικά λόγω της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών. 2. α. καμπύλη α: συγκέντρωση ιού HIV καμπύλη β: συγκέντρωση Τ-λεμφοκυττάρων στάδιο X: μόλυνση που ακολουθείται από σύντομη ενεργοποίηση του ιού πριν μπει σε λανθάνουσα κατάσταση (οξεία λοίμωξη) στάδιο Y: λανθάνουσα κατάσταση στάδιο Z: τελική ενεργοποίηση του ιού-νόσος AIDS β. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 48-49: Περιγραφή των σταδίων της ασθένειας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΖΗΚΑΚΗ ΚΙΡΚΗ [3]
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 3 Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1. γ 2. α 3. δ 4. γ 5. γ ΘΕΜΑ 2 ο 1. κυτταρική αναπνοή όλων των οργανισμών ενός οικοσυστήματος (παραγωγοί, καταναλωτές, αποικοδομητές) πυρκαγιές που προκύπτουν από φυσικά αίτια Ο σπουδαιότερος τρόπος από ποσοτική άποψη είναι η κυτταρική αναπνοή των αποικοδομητών γιατί το μεγαλύτερο μέρος από τη συνολική οργανική ύλη που παράγεται σε ένα οικοσύστημα καταλήγει ως νεκρή οργανική ύλη στους αποικοδομητές (νεκρή οργανική ύλη παραγωγών και καταναλωτών, απεκκρίσεις και περιττώματα καταναλωτών). 2. ΕΜΒΟΛΙΟ Περιέχει επεξεργασμένα αντιγόνα (νεκροί ή εξασθενημένοι μικροοργανισμοί ή τμήματά τους). Ενεργητική ανοσία Παραγωγή αντισωμάτων και κυττάρων μνήμης. Σε επόμενη επαφή με το ίδιο αντιγόνο δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση. Επομένως δεν δρα άμεσα αλλά προστατεύει μακροπρόθεσμα. Χορηγείται προληπτικά πριν την μόλυνση. ΟΡΟΣ Περιέχει αντισώματα. Παθητική ανοσία Δεν ενεργοποιείται το ανοσοβιολογικό σύστημα του δέκτη. Σε επόμενη επαφή με το ίδιο αντιγόνο πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση. Προστατεύει άμεσα αλλά παροδικά. Χορηγείται θεραπευτικά μετά από ενδεχόμενη μόλυνση. [1]
3. Αντισώματα παράγονται από τα πλασματοκύτταρα στις παρακάτω περιπτώσεις: ενεργητική ανοσία με φυσικό τρόπο, επαφή με ένα αντιγόνο για πρώτη ή επόμενη φορά στο περιβάλλον ενεργητική ανοσία με τεχνητό τρόπο ύστερα από χορήγηση εμβολίου αλλεργία αυτοαντισώματα απόρριψη μοσχεύματος καρκίνος Για τρόπο δράσης αντισωμάτων βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 36 «Αποτελέσματα σύνδεσης αντιγόνου-αντισώματος». 4. Τα μακροφάγα. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 32 &37. ΘΕΜΑ 3 ο Α. 1. α. Β β. Δ Α. 2. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 122: «Με βάση αυτό ένα φύλο». Β. 1. φαινόμενο του θερμοκηπίου όξινη βροχή Β. 2. Βλέπε σχολικό βιβλίο: σελ.88 «Το νερό του εδάφους με πύλη εισόδου τα φυτά». σελ 89 «Τα επιφανειακά ρέοντα ύδατα υψηλή παραγωγικότητα» σελ 86 Ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση Γ. Βλέπε σχολικό σελ. 77 «Η ενέργεια, με τη μορφή της χημικής ενέργειας το 90% της ενέργειας χάνεται». Η ενέργεια που χάνεται από τις κάμπιες προς τους κότσυφες είναι το 90% της ενέργειας που είχαν οι κάμπιες. Άρα ισχύει: 90/100 x Ενέργεια κάμπιες = 9 x 10 3 KJ Ενέργεια κάμπιες = 10 4 KJ [2]
Ενέργεια φύλλα = 10 5 KJ Ενέργεια κότσυφες = 10 3 KJ Ενέργεια κουκουβάγιες = 10 2 KJ Απώλεια ενέργειας από κατ. 2 ης σε κατ. 3 ης = Ενέργεια κότσυφες Ενέργεια κουκουβάγιες= 10 3-10 2 = 900 KJ ΘΕΜΑ 4 ο Α. 1. α. μορφίνη β. ενδορφίνες και εγκεφαλίνες Α. 2. Στερητικό σύνδρομο Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 62 Β. 1. Α - iii Β v Γ - iv Δ - ii Ε - i Β. 2. Βλέπε σχολικό σελ. 149 Β. 3. Βλέπε σχολικό σελ. 132 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΖΗΚΑΚΗ ΚΙΡΚΗ [3]
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 4 Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1. α 2. β 3. δ 4. α 5. β ΘΕΜΑ 2 ο www.theoritiko.gr 1. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 69 Συστατικά του οικοσυστήματος και σελ 31 Το δέρμα βιοτικοί παράγοντες: παθογόνοι και μη παθογόνοι μικροοργανισμοί αβιοτικοί παράγοντες: λυσοζύμη, γαλακτικό οξύ και λιπαρά οξέα παραδείγματα αλληλεπιδράσεων: α) οι παραπάνω χημικές ουσίες δημιουργούν δυσμενές χημικό περιβάλλον για τα μικρόβια β) οι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί που φιλοξενούνται στο δέρμα μας ανταγωνίζονται τους παθογόνους 2. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 101-102: «Τα μεσογειακά οικοσυστήματα μπορούν βόσκηση». 3. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-73: «Ο όρος ποικιλότητα περισσότερο σταθερά». 4. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 149 ΘΕΜΑ 3 ο Α. 1. Α - ερυθρός μυελός των οστών Β θύμος αδένας Γ - μακροφάγο Δ B-λεμφοκύτταρο Ε βοηθητικό Τ-λεμφοκύτταρο Ζ Β-λεμφοκύτταρο μνήμης [1]
Η - πλασματοκύτταρο Θ - αντισώματα Α. 2. Ο ιός της γρίπης έχει την ικανότητα να μεταλλάσσεται και τα κύτταρα μνήμης δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν το αντιγόνο στην επόμενη επαφή. Β. 1. Α: ποώδη φυτά > Β: πρόβατα > Γ: τσιμπούρια Β. 2. Όπως γνωρίζουμε, έχει υπολογιστεί ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, καθώς το 90% της ενέργειας χάνεται. Η ίδια πτωτική τάση παρατηρείται και στην βιομάζα καθώς όταν μειώνεται η ενέργεια που προσλαμβάνει κάθε τροφικό επίπεδο από το προηγούμενό του, είναι λογικό να μειώνεται και η ποσότητα της οργανικής ύλης που μπορούν να συνθέσουν οι οργανισμοί του. Επομένως καθώς ανεβαίνουμε σε επόμενο τροφικό επίπεδο η ενέργεια και η βιομάζα θα υποδεκαπλασιάζονται ενώ κατεβαίνοντας σε προηγούμενο τροφικό επίπεδο θα δεκαπλασιάζονται. Βιομάζα πρόβατα = 300 kg Βιομάζα ποώδη φυτά = 3.000 kg Β. 3. Ενέργεια πρόβατα = Βιομάζα πρόβατα x 10 kj/ kg = 3.000 kj Ενέργεια ποώδη φυτά = 30.000 kj Ενέργεια τσιμπούρια = 300 kj Β. 4. Η βιομάζα όλων των ποωδών φυτών είναι 3.000Kg, ενώ το μέσο βάρος κάθε πόας είναι 20g. Επομένως, η συγκεκριμένη τροφική αλυσίδα μπορεί να υποστηρίξει: 3x10 3 kg/(20x10 3 kg/πόα)=150.000 πόες. Ομοίως υπολογίζουμε τους πληθυσμούς των άλλων επιπέδων:5πρόβατα, 30.000 τσιμπούρια. Για να σχεδιάσουμε την τροφική πυραμίδα πληθυσμού θυμόμαστε ότι το εμβαδόν που δίνεται σε κάθε ορθογώνιο είναι ανάλογο με το μέγεθος της μεταβλητής που απεικονίζεται στο συγκεκριμένο τροφικό επίπεδο. Επομένως, η πυραμίδα διαμορφώνεται όπως φαίνεται παρακάτω: [2]
ΘΕΜΑ 4 ο Α. 1. α. πρωτογενής απόκριση για το αντιγόνο β και δευτερογενής για τα αντιγόνα α και γ. β. Η γύρη. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 41 Αλλεργία. Α. 2. Λόγω του κανόνα του 10% καθώς προχωράμε σε επόμενο τροφικό επίπεδο η ενέργεια και η βιομάζα θα υποδεκαπλασιάζονται. Ακολουθώντας λοιπόν την ροή ενέργειας που υποδεικνύουν τα βέλη και λαμβάνοντας υπόψη μας το στοιχείο της εκφώνησης ότι η βιομάζα μεταφέρεται ισόποσα στα διαφορετικά είδη προκύπτουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Τα φίδια από την κατανάλωση των ποωδών φυτών αύξησαν τη βιομάζα τους κατά 16,5 kg και οι κουκουβάγιες κατά 22,5 kg. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΖΗΚΑΚΗ ΚΙΡΚΗ [3]