METAMORPHOSIS OF ATHENS

METAMORPHOSIS OF ATHENS COLLECTION OF OVER 120 PHOTOGRAPHS 1839-1950 available through:

INTRODUCTION Η νεότερη Αθήνα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση ως προς την πολεοδομική και την οικιστική της ανάπτυξη. Η ιστορία τη σεβάστηκε και δεν γνώρισε δραματικές καταστροφές από σεισμούς ή πολεμικές αναμετρήσεις, όπως τόσες άλλες πόλεις εντός ή εκτός της ελληνικής επικράτειας. Κάποιες γειτονιές γλίτωσαν από τη συστηματική ανοικοδόμηση και αποτελούν σήμερα ανάσες στον πυκνό πολεοδομικό ιστό της πόλης. Φιλοδοξία του βιβλίου είναι η ανασύνθεση των παλαιότερων εικόνων της πόλης των Αθηνών κατά την περίοδο από τα μέσα του 19ου αιώνα έως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια με τη βοήθεια σπάνιου φωτογραφικού υλικού. Πολλά εμβληματικά κτίρια της, εκτοπισμένα προ πολλού από το κέντρο του ενδιαφέροντος, διεκδικούν τώρα μια θέση στη μνήμη των αναγνωστών του και τους βοηθούν να αναπαραστήσουν νοερά την πρότερη μορφή της πόλης, όπως την έζησαν οι παλαιότεροι κάτοικοι και επισκέπτες της. Modern Athens is a particular example of urban development. History showed a certain respect, and the city did not sustain destruction from earthquakes or battles, as did many other cities both within and outside Greece. Some neighborhoods escaped systematic reconstruction and today constitute a breath of fresh air in the dense urban web of the city. This exhibition aspires to reassemble, with the help of rare photographic material, the oldest images of the city of Athens from the mid-19th century to the first years following WWII. Many iconic Athenian buildings, long since displaced from the center of interest, now claim a place in the memory of viewers and help them to mentally reproduce the older form of the city, as its inhabitants and its visitors experienced it in the past.

COLLECTION

Η «συνοικία Τσίλλερ», στο λιμάνι της Ζέας The Ziller neighborhood, at the port of Zea Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1875 Ιστιοφόρα στο λιμάνι του Πειραιά Sailing vessels in the port of Piraeus Pascal Sébah 1874 Στην πλώρη, αναμένοντας την άφιξη στον Πειραιά At the bow, awaiting the arrival in Piraeus T Serstevens 1904 Aριστοτυπία / Aristotype PAGE 4

Το λιμάνι του Πειραιά The port of Piraeus Κωνσταντινος Αθανασιου 1875 Ιστιοφόρα μιας άλλης εποχής στον Πειραιά. Sailing vessels of another time in Piraeus Paul Baron des Granges 1865 Ο κίονας του Ολυμπιείου που κατέπεσε από κεραυνό το 1852 The column of the temple of Olympian Zeus that fell when it was struck by lightning in 1852 Félix Bonfils 1870 PAGE 5

Στο καφενείο του ναού του Ολυμπίου Διός At the café of the temple of Olympian Zeus Pascal Sébah 1874 Ο ναός του Ολυμπίου Διός και η Ακρόπολη The temple of Olympian Zeus and the Acropolis Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1865 Aλβουμίνη / albumen print Ο ναός του Ολυμπίου Διός και η Ακρόπολη The temple of Olympian Zeus and the Acropolis Félix Bonfils 1870 PAGE 6

Η Πύλη του Αδριανού και ο ναός του Ολυμπίου Διός Hadrian s Arch and the temple of Olympian Zeus Aποδίδεται στον Δημητριος Κωνσταντινου Attributed to Dimitrios Constantin 1865 Ο ναός του Ολυμπίου Διός, η Πύλη του Αδριανού και η Ακρόπολη The temple of Olympian Zeus, Hadrian s Arch and the Acropolis Πετρος Μωραϊτης, / Petros Moraitis 1865 Ο Άρειος Πάγος και η Ακρόπολη The Areios Pagos and the Acropolis Jules Coignet 1842 Υδατογραφία / Watercolor PAGE 7

Οι στύλοι του Ολυμπίου Διός και η Ακρόπολη The columns of the temple of Olympian Zeus and the Acropolis Jules Coignet 1842 Yδατογραφία / Watercolor Η Πύλη του Αδριανού Hadrian s Arch Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1858 Γενική άποψη του ναού του Ολυμπίου Διός General view of the temple of Olympian Zeus Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1860 PAGE 8

Άποψη της Ακροπόλεως και του Ολυμπιείου από τον λόφο του Αρδηττού View of the Acropolis and the temple of Olympian Zeus from Ardittos hill James William Stillman 1869 Η Πύλη του Αδριανού. Στο βάθος αριστερά το μνημείο του Φιλοπάππου Hadrian s Arch and in the distance, to the left, the monument of Philopappos Carl Schiffer 1860 Ο ναός του Ολυμπίου Διός και στο βάθος το μνημείο του Φιλοπάππου Τhe temple of Olympian Zeus and, in the distance, the monument of Philopappos Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1870 PAGE 9

Η περιοχή του Ολυμπιείου από την Ακρόπολη The area of the temple of Olympian Zeus from the Acropolis Pascal Sébah 1874 Η περιοχή του Ολυμπιείου με το Παναθηναϊκό Στάδιο The area of the temple of Olympian Zeus. One can see the Panathenaic Stadium Alinari 1910 PAGE 10

To μνημείο του Λυσικράτους The monument of Lysikrates Carl Boehringer 1910 Aργυροτυπία / Silver print Πανοραμική άποψη της πλατείας Λυσικράτους Panoramic view of Lysikratous square T Serstevens 1904 Aριστοτυπία / Aristotype To μνημείο του Λυσικράτους The monument of Lysikrates Henri Beck 1865 Aλβουμίνη / Albumen PAGE 11

Η Αθήνα και ο Λυκαβηττός μέσα από τους κίονες του Θησείου Athens and Lycabettus hill seen through the columns of the Thission James Robertson & Felice Beato 1910 Αθηναίοι μπροστά στη βιβλιοθήκη του Αδριανού Athenians in front of Hadrian s library James Robertson & Felice Beato 1858 Η Πύλη του Ανδριανού και ο ναός του Ολυμπίου Διός Temple of Olympian Zeus Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1858 Aλβουμινούχο χαρτί άλατος PAGE 12

Άποψη του αρχαίου νεκροταφείου του Κεραμεικού View of the ancient cemetery of Kerameikos T Serstevens 1904 Aριστοτυπία / Aristotype Ο Κεραμεικός Kerameikos Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1875 Αθηναίοι παρακολουθούν την άφιξη του τραίνου στο σταθμό του Θησείου Athenians watch the arrival of the train at the station of Thission Paul Baron des Granges 1869 PAGE 13

Η πύλη της Αθηνάς Αρχηγέτιδος στη Ρωμαϊκή Αγορά The gate of Athina Archegetis in the Roman Agora James Robertson & Felice Beato 1858 Το θέατρο του Διονύσου και η νότια κλιτύς της Ακροπόλεως The theater of Dionysus and the southern slope of the Acropolis James William Stillman 1869 Παιδί ποζάρει στον φωτογράφο μπροστά στον Άρειο Πάγο A child poses in front of the Areios Pagos Πετρος Μωραϊτης / Petros Moraitis 1865 PAGE 14

Tο εσωτερικό του Θησείου The interior of the Thission Pascal Sébah 1874 Η νότια πλευρά του Θησείου The southern side of the Thission Δημητριος Κωνσταντινου Dimitrios Constantin 1860 Ο ναός του Ηφαίστου και στο βάθος ο Λυκαβηττός The temple of Hephaistos and Lycabettus hill in the distance Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1920 PAGE 15

Το Θησείο, ο Βράχος της Ακροπόλεως και η συνοικία του Βρυσακίου The Thission, the rock of the Acropolis, and the neighborhood of Vrysaki Δημητριος Κωνσταντινου Dimitrios Constantin 1858 Το ωρολόγιο του Ανδρονίκου του Κυρρήστου The clock of Andronikos Kyrristos Πετρος Μωραϊτης / Petros Moraitis 1865 Μπροστά στο ωρολόγιο του Ανδρόνικου του Κυρρήστου In front of the clock of Andronikos Kyrristos Κωνσταντινος Αθανασιου Konstantinos Athanasiou 1875 PAGE 16

Το μνημείο του Φιλοπάππου The monument of Philoppapos Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1858 Κόσμος ξεκουράζεται στο κρηπίδωμα του Θησείου People resting at the base of Thission Δημητριος Κωνσταντινου Dimitrios Constantin 1860 Ο ναός του Ηφαίστου και η Ακρόπολη The temple of Hephaistos and the Acropolis in the distance Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1904 Aριστοτυπία / Aristotype PAGE 17

Το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού The Odeon of Herodes Atticus Κωνσταντινος Αθανασιου Konstantinos Athanasiou 1875 Το θέατρο του Διονύσου The theater of Dionysus Δημητριος Κωνσταντινου Dimitrios Constantin 1865 Το θέατρο του Διονύσου The theater of Dionysus T Serstevens 1904 Aριστοτυπία / Aristotype PAGE 18

Το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού The Odeon of Herodes Atticus Alinari 1910 Το θέατρο του Διονύσου και στο βάθος ο ναός του Ολυμπίου Διός The theater of Dionysus and in the distance, the temple of Olympian Zeus Paul Baron des Granges 1865 Η σημερινή οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου The present-day Dionysiou Areopagitou street Félix Bonfils 1869 PAGE 19

Το στάδιο, γεμάτο θεατές, κατά τη Μεσολυμπιάδα του 1906 The Panathenaic Stadium, full of spectators, during the games in 1906 Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer Τελευταίες προετοιμασίες για την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων Last preparations before the opening of the Olympic Games Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1896 Στη σφενδόνη του Παναθηναϊκού Σταδίου για την παράσταση της Αντιγόνης του Σοφοκλή A performance of Antigone of Sophocles in the Panathenaic Stadium Jean Hatzfeld 1905 Aριστοτυπία / Albumen print PAGE 20

Το εσωτερικό του Παρθενώνα και η πόλη των Αθηνών από ψηλά The interior of the Parthenon and the city of Athens from above Pascal Sébah 1874 Το Ερέχθειο και τα Προπύλαια The Erechtheion and the Propylaea Πετρος Μωραϊτης / Petros Moraitis 1865 Ο ναός της Απτέρου Νίκης The temple of Nike Apteros Κωνσταντινος Αθανασιου Konstantinos Athanasiou 1875 PAGE 21

Η Ακρόπολη από τους πρόποδες του λόφου του Φιλoπάππου The Acropolis from the foothills of Philopappos Pascal Sébah 1874 Η εσωτερική κεντρική είσοδος των Προπυλαίων The central interior entrance of the Propylaea Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1880 PAGE 22

Eσωτερικό του Παρθενώνα από το ύψος του επιστυλίου The interior of the Parthenon from the height of the architrave James William Stillman 1869 Η πιο παλιά φωτογραφική λήψη που έχει γίνει στην Ελλάδα. Εντός του μνημείου διακρίνεται το οθωμανικό τζαμί The oldest photograph ever taken in Greece. Inside the ancient temple, one can see the Ottoman mosque Χαρακτικό του Frédéric von Martens από δαγκεροτυπία του Joly de Lotbinière Οκτώβριος 1839 An engraving by Frédéric von Martens from a daguerreotype by Joly de Lotbinière October 1839 Η δυτική όψη του Παρθενώνα The western view of the Parthenon Πετρος Μωραϊτης / Petros Moraitis 1865 PAGE 23

Το Ερέχθειο The Erechtheion Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1865 Το Ερέχθειο The Erechtheion James Robertson 1853 Η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας Vasilissis Olgas avenue Alinari 1910 PAGE 24

Η βορεινή πλευρά του Παρθενώνα The northern side of the Parthenon Aποδίδεται στον / Attributed to Wilhelm Dörpfeld 1890 Aριστοτυπία / Aristotype Η Ακρόπολη από την Πνύκα The Acropolis as seen from the Pnyx Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1860 Η Ακρόπολη και η πόλη των Αθηνών από τον λόφο του Φιλοπάππου The Acropolis and the city of Athens from the hill of Philopappos Clément & Braun 1890 PAGE 25

Η Ακρόπολη και η πόλη των Αθηνών από τον λόφο του Φιλοπάππου The Acropolis and the city of Athens from the hill of Philopappos Clément & Braun 1890 Άποψη του ιερού βράχου της Ακροπόλεως View of the sacred rock of the Acropolis Eugène Piot 1852 Kαλοτυπία / Calotype Τρεις περιηγητές, ίσως και ο ίδιος ο φωτογράφος, φωτογραφίζονται στο κρηπίδωμα του Παρθενώνα Three tourists, possibly including the photographer himself, are photographed at the base of the Parthenon Félix Bonfils 1870 PAGE 26

Άποψη του Λυκαβηττού από το ιστορικό κέντρο των Αθηνών View of Lycabettus hill from the historical center of Athens Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1904 Aριστοτυπία / Aristotype Από το κωδωνοστάσιο του Καθεδρικού Ναού Αθηνών From the bell tower of the Cathedral of Athens James William Stillman 1869 Γενική άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό General view of Athens from the foothills of Lycabettus Δημητριος Κωνσταντινου /Dimitrios Constantin 1858 PAGE 27

Γενική άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό General view of Athens from the foothills of Lycabettus Κωνσταντινος Αθανασιου 1870 Γενική άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό General view of Athens from the foothills of Lycabettus Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1890 Ο οδός Αποστόλου Παύλου, δεξιά ο Άρειος Πάγος Apostolou Pavlou street, the Areios Pagos to the right T Serstevens Aριστοτυπία / Aristotype 1904 PAGE 28

Μπροστά στο Θησείο, η συνοικία του Βρυσακίου και η Ακρόπολη The neighborhood of Vrysaki in front of the Thission, and the Acropolis Félix Bonfils 1870 Το Μοναστηράκι και η Ακρόπολη The Monastiraki and the Acropolis James William Stillman 1869 Η παλαιά συνοικία του Βρυσακίου, μεταξύ Θησείου και Στοάς του Αττάλου, κατεδαφίστηκε στη δεκαετία του 1930 για να πραγματοποιηθούν τα έργα ανασκαφής και ανάδειξης της Αρχαίας Αγοράς The old neighborhood of Vrysaki, situated between the Thissio and the Stoa of Attalos, was demolished in the 1930s in order to excavate the Ancient Agora. Paul Baron des Granges 1865 PAGE 29

Η πλατεία Συντάγματος Syntagma Square Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1860 Πανοραμική άποψη των Αθηνών από τον λόφο των Νυμφών Panoramic view of Athens from the hill of the Nymphs Αδελφοί Ρωμαΐδη / Rhomaides Brothers 1900 Kολλοτυπία / Woodburytype Πανοραμική άποψη της Πλατείας Συντάγματος από την Ακρόπολη Panoramic view of Syntagma square from the Acropolis Félix Bonfils 1870 PAGE 30

Η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας The Vasilissis Olgas avenue Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1890 Aριστοτυπία / Aristotype Άποψη της Ακροπόλεως από το Παναθηναϊκό Στάδιο A view of the Acropolis from the Panathenaic Stadium Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1890 Η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας The Vasilissis Olgas avenue Αδελφοί Ρωμαΐδη / Rhomaides Brothers 1900 Kολλοτυπία / Woodburytype PAGE 31

Άποψη του κέντρου των Αθηνών από την κορυφή του λόφου του Λυκαβηττού. Δεξιά ο ναός του Αγίου Γεωργίου View of the center of Athens from the top of Lycabettus hill. On the right the church of St. George (Aghios Georgios) T Serstevens 1904 Aριστοτυπία / Aristotype Δύο φύλλα πανοράματος της Αθήνας. Panoramic view of Athens on two sheets of paper. Félix Bonfils 1870 Τα Ανάκτορα και η πλατεία Συντάγματος από τους πρόποδες του Λυκαβηττού The palace and Syntagma square from the foothills of Lycabettus Φιλιππος Μαργαριτης / Philippos Margaritis 1855 PAGE 32

Πανοραμικές λήψεις και στιγμιότυπα δρόμων των Αθηνών το 1904 Panoramic views and snapshots of the streets of Athens in 1904 T Serstevens Aριστοτυπίες / Aristotypes Δύο παιδιά κρατούν μαύρο πανί σαν φόντο για να φωτογραφηθεί η κοιμώμενη Μαινάδα Two children hold a black piece of fabric as a background, so that the sleeping Mainada can be photographed Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1880 PAGE 33

Η πλατεία Συντάγματος και ο Λυκαβηττός από την Ακρόπολη Syntagma square and Lycabettus hill from the Acropolis Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1862 Η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων, κάτω από την πλατεία Κλαυθμώνος The church of Agioi Theodoroi, below Klauthmonos square Pascal Sébah 1874 Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Άγιος Σώστης). The church of the Transfiguration of Christ (Metamorphosis tou Sotiros / Aghios Sostis) Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1905 PAGE 34

Η μεγάλη και η μικρή Μητρόπολη των Αθηνών The large and the small Cathedrals of Athens Αδελφοί Ρωμαΐδη / Rhomaides Brothers 1900 Kολλοτυπία / Woodburytype Το «Μέγα Ξενοδοχείον» του Φαλήρου και οι προβλήτες των λουομένων The Great Hotel of Phaliron and the piers for the bathers Charles Merlin 1890 Σκηνή καρναβαλιού και κεφιού στην οδό Ερμού Carnival scene full of good cheer in Ermou street Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1890 PAGE 35

Υπαίθρια μπουγάδα στην πηγή της Καλλιρρόης Washing day in the open air at the spring of Callirhoe Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1862 Ο ναός του Ολυμπίου Διός The temple of Olympian Zeus Φιλιππος Μαργαριτης / Philippos Margaritis 1855 Η περιοχή νοτιοανατολικά της Ακροπόλεως, όπου βρισκόταν το θέατρο του Διονύσου, πριν από τις ανασκαφές του 1862 The area southeast of the Acropolis, the site of the theater of Dionysus, before the excavations of 1862 Alfred-Nicolas Normand 1852 Kαλοτυπία / Calotype PAGE 36

Άποψη της παλαιάς συνοικίας του Βρυσακίου, υπό τη σκιά της Ακροπόλεως View of the old neighborhood of Vrysaki, under the shadow of the Acropolis Alfred-Nicolas Normand 1852 Kαλοτυπία / Calotype Η Πλατεία Συντάγματος από την Ακρόπολη Syntagma square from the Acropolis Gabriel de Rumine 1859 Θαμώνες του καφενείου στον ναό του Ολυμπίου Διός. Patrons of the café at the temple of Olympic Zeus. Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1865 PAGE 37

Πανοραμική άποψη της Ακροπόλεως από τον λόφο του Φιλοπάππου Panoramic view of the Acropolis from the hill of Philoppapos Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1860 Η νοτιοανατολική πλευρά του Παρθενώνα The southeast side of the Parthenon Eugène Piot 1853 Kαλοτυπία / Calotype To μνημείο του Λυσικράτους The monument of Lysikrates Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1860 αλβουμινούχο χαρτί άλατος PAGE 38

Τo μνημείο του Λυσικράτους The monument of Lysikrates Félix Sartiaux 1910 Ο οδός Καπνικαρέας Kapnikareas street Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1920 Δρόμος της Αθήνας. Στο βάθος ο Υμηττός Αγνωστος Φωτογραφος / Unknown Photographer 1920 PAGE 39

Πανόραμα των Αθηνών από το Λυκαβηττό Panorama of Athens from Lycabettus hill Pascal Sébah 1874 Πανοραμική άποψη όλης της πόλης των Αθηνών από τον Λυκαβηττό Panoramic view of the whole of Athens and Lycabettus hill Paul Baron des Granges 1865 (Σύγχρονη αναπαραγωγή σε μεγέθυνση από την αυθεντική αλβουμίνη) Contemporary enlargement reproduced from an authentic albumen print PAGE 40

Μια από τις παλαιότερες φωτογραφικές απόψεις του Πειραιά, όταν ήταν ακόμη μικρός οικισμός One of the oldest views of Piraeus, when it was still a small settlement Grubauif 1850 Kαλοτυπία / Calotype Πανοραμική άποψη του Πειραιά Panoramic view of Piraeus Αδελφοί Ρωμαΐδη / Rhomaides Brothers 1900 Kολλοτυπία / Woodburytype Ο Μοσχοφόρος φωτογραφίζεται μετά την ανεύρεσή του Moschophoros (calf carrier) is photographed after its discovery Δημητριος Κωνσταντινου / Dimitrios Constantin 1865 PAGE 41

Η Πλατεία Συντάγματος από το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» Syntagma square from the Grande Bretagne hotel Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1950 Aργυροτυπίες / Silver prints Η πλατεία Συντάγματος με τη Βουλή Syntagma square with the Greek Parliment Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1950 Aργυροτυπίες / Silver prints Η Πλατεία Συντάγματος Syntagma square Αγνωστος Φωτογραφος Unknown Photographer 1950 Aργυροτυπίες / Silver prints PAGE 42

The church of Aghia Photini and the neighborhood of Metz Jean Hatzfeld 1905 Aριστοτυπία / Aristotype Athens from the foothills of Lykabettus Κωνσταντινος Αθανασιου Konstantinos Athanasiou 1870 The Protestant cemetery, near the Panathenaic Stadium, and the Acropolis in the distance Δημητριος Κωνσταντινου Dimitrios Constantin 1860 PAGE 43

The Palace and Syntagma Square from the foothills of Lykabettus James Robertson 1853 Salted paper print The Archaeological Museum of Athens Αδελφοί Ρωμαΐδη Rhomaides Brothers 1853 Salted paper print PAGE 44