Δυνατότητες Ανταποδοτικών Επενδυτικών Σχεδίων για Ο.Τ.Α. - Νέοι Μηχανισμοί Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων στην Ελλάδα Προώθηση και Ενίσχυση της Πρωτοβουλίας του Συμφώνου των Δημάρχων στην Ελλάδα: Περισσότεροι συμμετέχοντες, καλύτερα Σχέδια Δράσης στην Ευρώπη Αθήνα, 12 & 13 Ιουνίου 2014 Στάθης Ραγκούσης Διευθύνων Σύμβουλος Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε.
Ενεργειακά Επενδυτικά Σχέδια ΟΤΑ με Ανταποδοτικό Χαρακτήρα Α) Αναβάθμιση Οδοφωτισμού Β) Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημοτικών Κτιρίων Φωτισμός Θέρμανση Ψύξη Κέλυφος Γ) Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημοτικών Εγκαταστάσεων Αντλιοστάσιο / Γεωτρήσεις / ΒΙΟΚΑ Κολυμβητήρια / Γυμναστήρια Δ) Παραγωγή Ενέργειας από ΑΠΕ Γεωθερμία Φωτοβολταικά Βιομάζα / Βιοαέριο Αιολικά Μικρά Υδροηλεκτρικά 2
Εξασφάλιση της Ανταποδοτικότητας των Επενδυτικών Σχεδίων 3 Έσοδα του έργου Έξοδα αποπληρωμής της αρχικής επένδυσης και του κόστους λειτουργίας Έσοδα Έργου Εξοικονόμηση Ενέργειας Πώληση Παραγόμενης Ενέργειας Έξοδα Έργου Τοκοχρεωλυτικές δόσεις (εξυπηρέτηση δανείων) Επιστροφή ιδίων κεφαλαίων και κέρδους Λειτουργικό κόστος
Μηχανισμοί / Πηγές Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων 4 1. Επιχορηγήσεις από ΕΣΠΑ/ΣΕΣ 2. Δανεισμός των ΟΤΑ i. από Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ii. από JESSICA 3. Χρηματοδότηση από Τρίτους (Χ.Α.Τ.) 4. Συνδυασμός πηγών χρηματοδότησης
Μηχανισμοί / Πηγές Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων 5 Επιχορηγήσεις από ΕΣΠΑ/ΣΕΣ
ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΟΤΑ από ΕΣΠΑ / ΣΕΣ 6 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% 100% Επένδυση: Ύψος Π/Υ Χρηματοδοτικό Σχήμα: Επιχορήγηση ΟΤΑ
ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΟΤΑ από ΕΣΠΑ / ΣΕΣ 7 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Δεν είναι αναγκαία η εξασφάλιση της ανταποδοτικότητας της επένδυσης. Το σύνολο του οφέλους από την απόδοση της επένδυσης (πχ εξοικονόμηση) το καρπώνεται ο προϋπολογισμός του ΟΤΑ. Γνωστές οι διαδικασίες δημοπράτησης και σύναψης συμβάσεων σε σχέση με άλλες μορφές χρηματοδότησης Η πλειοψηφία των κινδύνων που σχετίζονται με τα επιμέρους στάδια του έργου αναλαμβάνονται κυρίως από τον ΟΤΑ. Τεχνολογικοί Λειτουργίας - απόδοσης κλπ Περιορισμένοι πόροι που δεν επαρκούν να καλύψουν το σύνολο των αναγκών των ΟΤΑ.
Μηχανισμοί / Πηγές Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων 8 ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ 9 Όροι Προϋποθέσεις Χρηματοδότησης Να δύναται ο ΟΤΑ να δανειστεί (άρθρο 264 του Ν.3852/2010) το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης κάθε δήμου ή περιφέρειας δεν υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων. το συνολικό χρέος του δήμου και της περιφέρειας που προβαίνει σε δανεισμό δεν υπερβαίνει το 60% των συνολικών εσόδων του. Για τη σύναψη του δανείου το έργο να είναι ώριμο και έτοιμο προς δημοπράτηση (υποχρέωση του ΟΤΑ) Είναι αναγκαία η εξασφάλιση της ανταποδοτικότητας της επένδυσης.
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Τ. Π. & Δανείων 10 Δάνεια σε ΟΤΑ για χρηματοδότηση έργων τους από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του Τ.Π. & Δανείων Διαθέσιμα κεφάλαια συνολικού ύψους 200 εκ. Επιλέξιμα το σύνολο των έργων ενεργειακής αποδοτικότητας Χρηματοδότηση έως και 100% του προϋπολογισμού Διάρκεια αποπληρωμής δανείου (έως 25 έτη) Δυνατότητα χορήγησης περιόδου χάρητος (έως 3 έτη) Δυνατότητα επιλογής επιτοκίου (σταθερό επιτόκιο με ή χωρίς περίοδο χάριτος, κυμαινόμενο επιτόκιο με ή χωρίς περίοδο χάριτος)
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Τ. Π. & Δανείων 11 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% 100% Επένδυση: Ύψος Π/Υ Χρηματοδοτικό Σχήμα: Δάνειο ΟΤΑ
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Τ. Π. & Δανείων 12 Ύψος Δανείου: 1.000.000 Δίχως Περίοδο Χάριτος Ύψος Δανείου: 1.000.000 Με Περίοδο Χάριτος ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΚΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΚΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟ Επιτόκιο 5,26% 3,32% Επιτόκιο 5,26% 3,32 % Διάρκεια αποπληρωμής 25 Έτη 25 Έτη Διάρκεια αποπληρωμής 25 Έτη 25 Έτη Τοκοχρεολύσιο / έτος 72.812 59.651 Περίοδος χάριτος 3 Έτη 3 Έτη Περίοδος τοκοχρεολυτικής εξυπηρέτησης Τόκοι περιόδου χάριτος / έτος Τοκοχρεολύσιο μετά την περίοδο χάριτος 22 Έτη 22 Έτη 52.600 33.150 77.781 64.744
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης - JESSICA Δάνεια σε ΟΤΑ για χρηματοδότηση έργων τους που εντάσσονται σε Ολοκληρωμένα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης Διαθέσιμα κεφάλαια συνολικού ύψους περίπου 250 εκ. Επιλέξιμα το σύνολο σχεδόν των έργων ενεργειακής αποδοτικότητας Χρηματοδότηση έως και 70% του προϋπολογισμού Διάρκεια αποπληρωμής δανείου (έως 15 έτη) Κυμαινόμενο επιτόκιο με όρους αγοράς 13
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης - JESSICA 14 100% 80% 60% 40% 100% 30% 70% Ίδιοι Πόροι ή/και Δάνειο Χρηματοδότηση Jessica 20% 0% Επένδυση: 'Υψος Π/Υ Χρηματοδοτικό Σχήμα: Jessica
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης - JESSICA 15 Ύψος Δανείου: 1.000.000 Το τελικό επιτόκιο υπολογισμού των δόσεων της αποπληρωμής του δανείου, θα υπολογίζεται την χρονική στιγμή που θα συνάπτεται η σύμβαση χρηματοδότησης του ΟΤΑ και θα καθορίζεται από τις ισχύουσες τιμές του επιτοκίου αγοράς, την τρέχουσα περίοδο ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΣΤΑΘΕΡΟ Ενδεικτικό Επιτόκιο 6,00% Διάρκεια αποπληρωμής 15 Έτη Τοκοχρεολύσιο / έτος 102.963
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Τ. Π. & Δανείων - JESSICA 16 Ζητήματα προς Επίλυση Χρηματοδότηση της ωρίμανσης των έργων (μελέτες, αδειοδοτήσεις κ.λπ.) Έχει προταθεί από το ΤΠΔ και την ΚΕΔΕ η δημιουργία Ειδικού Λογαριασμού που θα χρηματοδοτεί ωριμάνσεις έργων της Αυτοδιοίκησης ΟΤΑ χωρίς δυνατότητα δανειοδότησης Έχει προταθεί η εξαίρεση των ΟΤΑ από τους περιορισμούς όταν πρόκειται για δανειοδότηση ανταποδοτικών έργων Δανεισμός ΔΕΥΑ Δεν επιτρέπεται το ΤΠΔ να δανείζει ΔΕΥΑ. Έχει προταθεί η τροποποίηση του νόμου ώστε να επιτρέπεται ο δανεισμός των ΔΕΥΑ από το ΤΠΔ
ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΟΤΑ Τ. Π. & Δανείων - JESSICA 17 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Άμεση εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης. Ευνοϊκοί όροι δανειοδότησης. Χαμηλότερο κόστος χρήματος σε σχέση με την Χ.Α.Τ. Ταχύτερες διαδικασίες δημοπράτησης και σύναψης συμβάσεων. Άμεση θετική επίδραση στον προϋπολογισμό του ΟΤΑ. Εξασφάλιση ανταποδοτικότητας της επένδυσης Η πλειοψηφία των κινδύνων που σχετίζονται με τα επιμέρους στάδια του έργου αναλαμβάνονται κυρίως από τον ΟΤΑ. Τεχνολογικοί Λειτουργίας - απόδοσης κλπ Αποκλεισμός ΟΤΑ που έχουν περιορισμό στην δανειοδότηση. Μείωση της δυνατότητας δανειοδότησης για εκτέλεση έργων που δεν είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν άλλες μορφές χρηματοδότησης.
Μηχανισμοί / Πηγές Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων 18 ΧΑΤ (Χρηματοδότηση Από Τρίτους)
ΧΑΤ (Χρηματοδότηση Από Τρίτους) 1/4 Ο Ιδιωτικός Φορέας αναλαμβάνει να εξασφαλίσει την χρηματοδότηση του έργου με ίδια κεφάλαια, κεφάλαια από επενδυτικά ταμεία και τραπεζικό δανεισμό, του οποίου εγγυάται την αποπληρωμή του Η χρηματοδότηση αποπληρώνεται από τα έσοδα που παράγει το έργο (Χρηματοδότηση έργου και όχι χρηματοδότηση φορέα). Οι εξασφαλίσεις που παρέχονται στους χρηματοδότες σχετίζονται μόνο με την απόδοση της επένδυσης. Η αποπληρωμή εξαρτάται από την απόδοση του έργου (ενεργειακής υπηρεσίας) που σχεδιάζει, κατασκευάζει και λειτουργεί με ευθύνη του ο Ιδιωτικός Φορέας Συνήθως η χρηματοδότηση έργου μέσω ΧΑΤ προϋποθέτει τη δημιουργία Εταιρείας Ειδικού Σκοπού με την οποία υπογράφει συμβάσεις ο ΟΤΑ 19 Προϋπόθεση για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης είναι η δυνατότητα του ΟΤΑ να παρέχει εγγυήσεις για την καταβολή των αμοιβών του Ιδιωτικού Φορέα που αναλαμβάνει την εκτέλεση του έργου (πχ εκχώρηση ανταποδοτικών τελών)
ΧΑΤ (Χρηματοδότηση Από Τρίτους) 2/4 20
ΧΑΤ (Χρηματοδότηση Από Τρίτους) 3/4 21 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% Επένδυση: 'Υψος Π/Υ 30% 70% Χρηματοδοτικό Σχήμα: XAT Ίδια Κεφάλαια Δανειακά Κεφάλαια
ΧΑΤ (Χρηματοδότηση Από Τρίτους) 4/4 22 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Μεταβίβαση του συνόλου σχεδόν των κινδύνων στον Ιδιωτικό Φορέα: Σχεδιασμού Τεχνολογικοί Απόδοσης Οικονομικοί Χρονοδιαγράμματος κλπ Δεν εξαρτάται από την δανειοδοτική ικανότητα του ΟΤΑ. Δεν αυξάνεται το ύψος του δανεισμού του ΟΤΑ. Εξασφάλιση της ανταποδοτικότητας της επένδυσης Δυσκολότερη η εξασφάλιση της χρηματοδότησης του έργου σε σχέση με τον δανεισμό του ΟΤΑ. Υψηλότερο κόστος χρήματος για την χρηματοδότηση του έργου. Μικρότερο όφελος στον προϋπολογισμό του ΟΤΑ Σύνθετες και μεγαλύτερης διάρκειας διαδικασίες δημοπράτησης και σύναψης σύμβασης. Σύνθετες και πολύπλοκες συμβάσεις μεταξύ του ΟΤΑ, του Ιδιωτικού Φορέα και των Δανειστών.
Μηχανισμοί / Πηγές Χρηματοδότησης Δημοτικών Ενεργειακών Επενδύσεων 23 Συνδυασμός Χρηματοδοτήσεων
Συνδυασμός Χρηματοδοτήσεων 1/2 24 100% 80% 30% 50% Δάνειο OTA 60% 40% 20% 100% 40% 20% 30% 30% Επιχορήγηση OTA Ιδιωτική Χρηματοδότηση 0% Επένδυση: Ύψος Π/Υ Χρηματοδοτικό Σχήμα Α' Χρηματοδοτικό Σχήμα Β'
Συνδυασμός Χρηματοδοτήσεων 2/2 25 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Φθηνότερο κόστος δανεισμού από ΟΤΑ, άρα και μειωμένο κόστος επένδυσης. Η χρηματοδότηση περιλαμβάνει επιχορήγηση, επομένως υπάρχει καλύτερη απόδοση του έργου. Επιμερισμός των κινδύνων (όχι μόνο ο ΟΤΑ) με τη συμμετοχή στην χρηματοδότηση του Ιδιωτικού Φορέα, ο οποίος αναλαμβάνει μέρος των κινδύνων. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για συμμετοχή από τους Ιδιωτικούς Φορείς (ευκολότερη η εξασφάλιση χρηματοδότησης της δικής τους συμμετοχής λόγω της ευκολότερης επίτευξης ανταποδοτικότητας) Μεγαλύτερος αριθμός έργων και ωφελούμενων ΟΤΑ μόχλευση κεφαλαίων. Σύνθετη διαδικασία στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης από πλευράς ΟΤΑ Αποκλείονται οι ΟΤΑ που δεν μπορούν να δανειστούν.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ Όφελος ΟΤΑ 26 Κόστος Ενέργειας Εξυπηρέτηση Δανείου Αμοιβή Esco / Ιδιώτη Όφελος ΟΤΑ 15% 10% 20% 100% 50% 35% 40% 15% 15% 50% 50% 50% 50% Υφιστάμενη Κατάσταση Υφιστάμενη Κατάσταση ΕΣΠΑ / ΣΕΣ Δανεισμός OTA ΧΑΤ Συνδυασμός Χρηματοδοτήσεων Μετά την Επένδυση
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 27 Η εξασφάλιση πόρων για την χρηματοδότηση της ωρίμανσης των ενεργειακών επενδύσεων των ΟΤΑ είναι προϋπόθεση για την ίδια την χρηματοδότηση των επενδύσεων Οι δημοτικές ενεργειακές επενδύσεις είναι στην πλειοψηφία τους κοινές για όλους τους ΟΤΑ και κατά συνέπεια είναι σκόπιμο να κατηγοριοποιηθούν και να επιδιωχθεί η τυποποίησή τους σε όλα τα στάδια της υλοποίησής των Οι ενεργειακές επενδύσεις είναι στην πλειοψηφία τους ανταποδοτικές επενδύσεις και κατά συνέπεια είναι απαραίτητο να δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους ΟΤΑ να μπορούν να προσφύγουν στον δανεισμό για την χρηματοδότησή τους Η συμμετοχή των Ιδιωτικών Φορέων στην χρηματοδότηση είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επιτυχή υλοποίηση των ενεργειακών επενδύσεων Οι κρατικές και κοινοτικές επιχορηγήσεις πρέπει να λειτουργήσουν ως μηχανισμός μόχλευσης πρόσθετων κεφαλαίων ώστε να μεγεθυνθεί το τελικό αποτέλεσμα. Οι δημοτικές ενεργειακές επενδύσεις εκτός από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη που προκαλούν μπορούν να αποτελέσουν και ισχυρό μοχλό της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης
28 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Στοιχεία Επικοινωνίας ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ - ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε.) Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. Ηπείρου 11, 10433, Αθήνα Τηλέφωνο: 213 215 56 00 Fax: 213 215 56 24 webite: www.info-peta.gr email: peta@info-peta.gr