Δημιουργία αξίας και πλούτου με την αξιοποίηση των

Δημιουργία αξίας και πλούτου με την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ - ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Αθήνα, 07/06/2017 Αθανάσιος Κεφάλας Πρόεδρος, Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων

Πίνακας Περιεχομένων Κυριότερες Προκλήσεις της Εθνικής Οικονομίας Προστιθέμενη Αξία Ορυκτών Πόρων Συνεισφορά στην Απασχόληση Βιώσιμη Ανάπτυξη Προοπτικές και Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας 2

Η Εθνική Οικονομία σήμερα με μία ματιά Εαρινές Προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ, Economic Forecasts Spring 2017, May 2017) (% μεταβολή ή όπως ορίζεται) 2016 2017 2018 Πραγματική μεταβολή ΑΕΠ 0,0 2,1 2,5 Ιδιωτική κατανάλωση 1,4 1,4 1,4 Δημόσια κατανάλωση -2,1 0,5 0,1 Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου 0,1 6,3 10,8 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών -2,0 3,8 4,2 Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών -0,4 3 3,8 Απασχόληση 1,3 1,4 1,7 Ποσοστό ανεργίας (%) 23,6 22,8 21,6 Πραγματικό μοναδιαίο κόστος εργασίας 2,0-0,3 0,2 Δείκτης τιμών καταναλωτή 0,0 1,2 1,1 Ισοζύγιο τρεχ. συναλλαγών (% του ΑΕΠ) -0,5-0,5-0,3 Ισοζύγιο Γεν. Κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) 0,7-1,2 0,6 Ακαθάριστο χρέος Γεν. Κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) 179,0 178,8 174,6 Η ελληνική οικονομία φαίνεται να εξέρχεται από την ύφεση πολύ πιο αργά του αναμενόμενου, με τις διαρθρωτικές αδυναμίες να παρεμποδίζουν την ανάπτυξη Πηγή: ΣΕΒ, 2017 3

Οι κύριες προκλήσεις της εθνικής οικονομίας: Ανάπτυξη ΑΕΠ και Οικονομικό Κλίμα Το οικονομικό κλίμα ακόμη δεν έχει ανακάμψει στα επίπεδα του τέλους του 2014 ή στα προ κρίσης επίπεδα ενώ η μεταβολή του ΑΕΠ είναι οριακά αρνητική Πηγή: ΣΕΒ, 2017 4

Οι κύριες προκλήσεις της εθνικής οικονομίας: Απασχόληση Ποσοστό Ανεργίας (Εποχικά Διορθωμένα Στοιχεία) Ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας παρουσιάζει επιβράδυνση ενώ τα ποσοστά των μακροχρόνια ανέργων και νέων ανέργων παραμένουν υψηλά Πηγή: ΣΕΒ, 2017 5

Οι κύριες προκλήσεις της εθνικής οικονομίας: Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Τιμών Κόστους (Πραγματική Σταθμισμένη Συναλλαγματική Ισοτιμία) Οι μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν συμβάλει στην ανάκτηση σημαντικού μέρους της ανταγωνιστικότητας της χώρας Πηγή: ΣΕΒ, 2017 6

Οι κύριες προκλήσεις της εθνικής οικονομίας: Εμπορικό Ισοζύγιο Όγκος Εξαγωγών και Εισαγωγών χωρίς Καύσιμα και Πλοία Σημαντική ανάκαμψη των εισαγωγών και ανοδική πορεία των εξαγωγών Πηγή: ΣΕΒ, 2017 7

Σε αυτό το περιβάλλον, ο εξορυκτικός κλάδος έχει θετική πορεία Αποτελεί το 3.4% του ΑΕΠ Δημιούργησε αξία ύψους 2.3 δισ. το 2014 Εξορύσσει περισσότερα από 30 διαφορετικά ορυκτά, 10 εκ των οποίων σε ποσότητες μεγαλύτερες των 300,000 τόνων ετησίως Ανάπτυξη Οι μισές πωλήσεις του κλάδου γίνονται εκτός Ελλάδος κυρίως στην Ευρώπη Αποτελεί το 5% των ελληνικών εξαγωγών Εξωστρέφεια Απασχολεί άμεσα 25,000 άτομα και έμμεσα 95,000 άτομα Είναι κορυφαίος εργοδότης ειδικά στην ελληνική περιφέρεια απασχολώντας το 4% του ενεργού πληθυσμού Απασχόληση Μοχλός επενδύσεων τόσο σε υποδομές όσο και σε ενεργητικό επιχειρήσεων: τα μέλη του ΣΜΕ προγραμματίζουν επενδύσεις 1.7 δισ. μέχρι το 2019 Επενδύσεις Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 8

Η Ελλάδα διαθέτει μία μεγάλη ποικιλία ορυκτών με πολλές χρήσεις στη βιομηχανία και την καθημερινή ζωή Λιγνίτης 2 ος στην Ε.Ε., 5 ος στον κόσμο Μαγνησίτης Μεγαλύτερος εξαγωγέας στην Ευρώπη Περλίτης 1 ος παγκοσμίως Λατερίτης Από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στην Ευρώπη βασικό για την εγχώρια μεταλλουργία Βωξίτης Μεγαλύτερος παραγωγός στην Ευρώπη βασικός για την εγχώρια βιομηχανία αλουμινίου Αδρανή Βασικό για τσιμεντοβιομηχανία και κατασκευές Μάρμαρο Παγκόσμιος ηγέτης σε ποιότητα, συστηματική αύξηση μεριδίου αγοράς Μπεντονίτης 1 ος στην Ευρώπη, 2 ος παγκοσμίως Γύψος / Ποζολάνη Βασικός για την τσιμεντοβιομηχανία 10

Πληθώρα ορυκτών πόρων σε διάφορες τοποθεσίες μεταλλεία, λιγνιτωρυχεία, λατομεία μαρμάρων και αδρανών καθώς και βιομηχανικών ορυκτών 11

Οι ορυκτοί πόροι και η εξόρυξη είναι συνδεδεμένοι με την ιστορία της ανθρωπότητας και μία εγγενώς βιώσιμη δραστηριότητα Κάθε εποχή ονομάζεται από τα διαφορετικά ορυκτά και μέταλλα, τα ίδια υλικά που χρησιμοποιούνται για τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού Νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα: μεταλλευτική ιστορία της Μήλου και σχετική οικονομική δραστηριότητα Κλασσική αρχαιότητα: μεταλλεία αργύρου Λαυρίου Μεγάλος Αλέξανδρος και Βασιλιάς Φίλιππος: μεταλλεία χρυσού Παγγαίου 12

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα ήταν πάντα μία χώρα πλούσια σε πόρους Η δραστηριότητα γύρω από τους ορυκτούς πόρους παραδοσιακά αποτελεί οδηγό οικονομικής ανάπτυξης (μέσα από εμπόριο και καινοτομία), απασχόληση (σε αστικά κέντρα αλλά κυρίως στην περιφέρεια), εμπόριο και τελικά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Ελληνική οικονομία. Οι ορυκτοί πόροι είναι η αρχή της αλυσίδας αξίας της ελληνικής μεταποίησης και παραδοσιακός οδηγός καινοτομίας. 13

Βαθμός Γεωλογικής Βεβαιότητας Παρότι οι ορυκτοί πόροι είναι πλούσιοι, η δημιουργία αξίας από αυτούς εξαρτάται από μία σειρά παραμέτρων Μετρημένοι Πόροι Ενδεικτικοί Πόροι Βεβαιωμένα Αποθέματα Πιθανά Αποθέματα Βαθμός Εκμεταλλευσιμότητας Η δημιουργία αξίας από τα βεβαιωμένα αποθέματα ενέχει σημαντικά εγγενή ρίσκα και υψηλά κόστη: Γεωλογικά στοιχεία: περιορισμένη γνώση για το αποθεματικό δυναμικό Οικονομικές συνθήκες: υψηλό κόστος έρευνας και εκμετάλλευσης καθώς και μεγάλο χρονικό διάστημα ρευστοποίησης, υψηλή έκθεση αγορών εμπορευμάτων/ μεταλλευμάτων στην οικονομική κυκλικότητα Ρυθμιστικό πλαίσιο: Ελλείψεις στο χωροταξικό σχεδιασμό, ασταθές φορολογικό πλαίσιο και ανασφάλεια/ ασυνέχεια δημόσια διοίκησης και δικαίου Υποδομές: μεγάλο τμήμα ορυκτών σε περιοχές Natura Η εξορυκτική βιομηχανία έχει μεγάλο ρίσκο επένδυσης και μικρή αποδοτικότητα αλλά οι σωστές επενδύσεις αποφέρουν μακροχρόνιες, σταθερές χρηματοροές 14

Τα υψηλά κόστη και η αβεβαιότητα αποτυπώνονται και στους δείκτες κερδοφορίας του κλάδου που βρίσκονται σε αρνητικό έδαφος 15

Το 2014, η εξορυκτική βιομηχανία σημείωσε πωλήσεις 2.3 δισ. και συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ ύψους 6.2 δισ. Συνολική Αξία Πωλήσεων Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 16

Πωλήσεις και Εξαγωγές ΟΠΥ (δισ ) Ο εξορυκτικός κλάδος έχει ανταπεξέλθει αποτελεσματικά στην κρίση 3 Εξέλιξη ΑΕΠ, Πωλήσεων και Εξαγωγών Ορυκτών Πρώτων Υλών 250 2,5 200 2 1,5 1 150 100 ΑΕΠ (δισ ) 0,5 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 RM Sales RM Exports GDP 0 Οι ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις κατάφεραν αυτά τα αποτελέσματα χάρη σε τέσσερα στοιχεία: σωστές πρακτικές διαχείρισης ρίσκου, εξωστρέφεια, οικονομική αξιοπιστία, υπεύθυνες πρακτικές Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 17

Η εξορυκτική βιομηχανία έχει μεγάλη συνεισφορά στην ελληνική οικονομία σε σχέση τόσο με άλλους κλάδους όσο και άλλες χώρες Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 18

Συνολικά η εξορυκτική βιομηχανία συνεισφέρει ~120 χιλ. θέσεις εργασίας και αυξάνει τη συμμετοχή στην απασχόληση σε σχέση με άλλους κλάδους Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 20

Η εξορυκτική βιομηχανία είναι κορυφαίος εργοδότης ειδικά στην περιφέρεια: απασχολεί το 4% του δυναμικού Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 21

Οι προοπτικές συνεισφοράς του κλάδου στην ανάκαμψη Διεθνής ανταγωνιστικότητα Περιφερειακή ανάπτυξη Υπεύθυνος εργοδότης Συνεισφορά εξορυκτικού κλάδου Καινοτομία Μοχλός επενδύσεων Αναβάθμιση υποδομών 23

Περίπου οι μισές πωλήσεις γίνονται προς το εξωτερικό κυρίως στην Ευρώπη 75% των εξαγωγών προς διαφοροποιημένους προορισμούς Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 24

Η κοινή γνώμη αναγνωρίζει την εξορυκτική βιομηχανία σαν οδηγό ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας Παρότι οι Έλληνες δεν έχουν ιδιαίτερη ελπίδα για το μέλλον, βλέπουν θετικά την εξορυκτική βιομηχανία: 16% των Ελλήνων θεωρούν ότι οι προοπτικές ανάπτυξης θα βελτιωθούν στους επόμενους μήνες 93% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η κυβέρνηση με τη στάση της δεν προτίθεται θετικά στην προσέλκυση επενδύσεων 86% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων είναι κλειδί στην οικονομική ανάπτυξη 50% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η εξορυκτική δραστηριότητα δημιουργεί θέσεις εργασίας 40% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα ευνοεί την τοπική οικονομία και κοινωνία 73% των Ελλήνων πιστεύουν ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων Πηγή: RASS, 2/2017 25

Δύο βασικοί αντίλογοι: Τουρισμός Αντίπαλοι ή Συν-υπάρχοντες? Μοναδικά τοπία Γεωλογική Προέλευση / Γεωμορφολογία Τουρισμός Εξόρυξη Μοναδικά ορυκτά Βιώσιμη Οικονομική Ανάπτυξη Παραδείγματα Επιτυχημένης Συνεργασίας Τουρισμού και Εξόρυξης Λατομείο Μαρμάρου Carrara, Ιταλία Αλατωρυχείο Hallstatt, Αυστρία Απολιθωμένο Δάσος, Λέσβος 26

Δύο βασικοί αντίλογοι: Περιβάλλον Προσωρινή Οπτική Μεταβολή Η πλειονότητα των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα αφορά αδρανή υλικά, βιομηχανικά ορυκτά, ενεργειακά ορυκτά και μεταλλικά ορυκτά χωρίς θειούχα στοιχεία Τα υφιστάμενα έργα αποκατάστασης στην Ελλάδα περιλαμβάνουν τη δημιουργία δασικών εκτάσεων, τεχνητών λιμνών, υδροβιοτόπων, μουσείων, χώρων για πολιτιστικές εκδηλώσεις και ψυχαγωγία, καθώς και καλλιεργήσιμων εκτάσεων γης μετα-μεταλλευτικές χρήσεις γης Από την εφαρμογή του νόμου 998/1979 μέχρι σήμερα έχουν αποκατασταθεί 65.620 στρέμματα (36% της συνολικής γης υπό εκμετάλλευση) Από το 2007 και έχουν φυτευτεί πάνω από 2,6 εκατ. δέντρα Επιπλέον περιβαλλοντικές προκλήσεις δημιουργούνται κατά την εξόρυξη και επεξεργασία μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων, καθώς και κατά την καύση λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή που όμως αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τις νέες τεχνολογίες Πηγή: ΙΟΒΕ, 2015 27

Ο εξορυκτικός κλάδος είναι μοχλός της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας Οικονομία 3.4% του ΑΕΠ 5% των ελληνικών εξαγωγών Εξορυκτική Βιομηχανία Περιβάλλον Αποκατάσταση Μεταμεταλλευτικές χρήσεις γης Κοινωνία Απασχόληση Περιφερειακή ανάπτυξη Υποδομές και μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην επερχόμενη ανάπτυξή της 28

Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας Η εφαρμογή της Εθνικής Πολιτικής Ορυκτών Πόρων με συγκεκριμένο νομικό κείμενο, χρονοδιάγραμμα και προτεραιότητες είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη διαχείριση των ορυκτών πρώτων υλών στην Ελλάδα Εκπόνηση Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ η εφαρμογή προϋποθέτει διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες Περιβαλλοντική αδειοδότηση σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο με επαρκή στελέχωση και δυνατότητα εκτίμησης των πραγματικών επιπτώσεων του έργου Εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Μητρώου Έργων και καθιέρωση πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ (outsourcing) που προβλέπονται από το Ν.4014 Ενίσχυση ελεγκτικών και εγκριτικών υπηρεσιών (Ανεξάρτητες Επιθεωρήσεις Μεταλλείων) Ενεργοποίηση μηχανισμών και κινήτρων για επενδύσεις Πρόσβαση σε υποδομές (λιμάνια κ.α.) Σταθερό και δίκαιο φορολογικό περιβάλλον Γρήγορες και συνεπείς δικαστικές διαδικασίες και αποφάσεις Πρόσβαση σε πόρους χρηματοδότησης καινοτομίας και έρευνας Αναβάθμιση όλων των τμημάτων και σχολών γεω-επιστημών, πληροφορικής και επαγγελματική κατάρτισης 30

Η εξορυκτική βιομηχανία συνεισφέρει τόσο στη δημιουργία αξίας όσο και στην απασχόληση με βιώσιμο τρόπο μέσα σε νέο παραγωγικό πρότυπο Παράγει σημαντική αξία συστηματικά: Πωλήσεις ύψους 2.3 δισ. Συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ ύψους 6.2 δισ. Εξαγωγές ύψους 50% της συνολική παραγωγής Καταβολή μισθωμάτων και τελών που ανέρχονται έως και 10% της αξίας των εξορυσσόμενων προϊόντων στο ελληνικό δημόσιο και τοπική αυτοδιοίκηση Φορέας πραγματοποίησης και προσέλκυσης επενδύσεων Αρνητικό ΕΒΙΤ καθώς και Αποδόσεις Ενεργητικού και Ιδίων Κεφαλαίων που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή! Αποτελεί σταθερό και υπεύθυνο εργοδότη: Απασχολεί το 4% του ενεργού πληθυσμού Αποτελεί κορυφαίο εργοδότη στην ελληνική περιφέρεια Διατηρεί τα επίπεδα απασχόλησης και αμοιβής σταθερά Δημιουργεί θέσης εργασίας υψηλής ποιότητας (πλήρους απασχόλησης και ασφάλισης) και παραμένει εντάσεως εργασίας (αντιστοιχία ενός χειριστή σε ένα μηχάνημα) Εφαρμόζει υψηλές προδιαγραφές Υγιεινής και Ασφάλειας Επενδύει συστηματικά στην εκπαίδευση του προσωπικού (8.3 ώρες ανά εργαζόμενο) 31

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! www.sme.gr