ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ. ΒΡΑΒΕΙΟ ΖΑΧΑΡΩΦ. της Σκέψης 2012

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ. ΣΤΑΘΕΡΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ. ΒΡΑΒΕΙΟ ΖΑΧΑΡΩΦ για την Ελευθερία της Σκέψης 2012

Martin Schulz Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Πρόλογος Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει και βραβεύσει τις προσπάθειες ανθρώπων και οργανώσεων που έθεσαν τη ζωή τους στην υπηρεσία της προώθησης της ελευθερίας της σκέψης. Το Βραβείο Ζαχάρωφ έχει γίνει σε σύμβολο για όλους εκείνους που μάχονται κατά της καταπίεσης, του αυταρχισμού και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το βραβείο αυτό ενσαρκώνει τη διαρκή και αμετακίνητη υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα άτομα που έχουν επιδείξει εξαιρετική δύναμη και θάρρος έναντι της καταπίεσης και των αυθαιρεσιών της εξουσίας. Τέσσερις από τους έξι τελικούς υποψηφίους για το Βραβείο Ζαχάρωφ 2012 εκτίουν ποινή φυλάκισης. Κρατήθηκαν, καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν για πράξεις τις οποίες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενθαρρύνει. Όπως δήλωσε κάποτε ο Αντρέι Ζαχάρωφ: η πνευματική ελευθερία είναι ουσιαστική για την ανθρώπινη κοινωνία η ελευθερία να λαμβάνει και να μεταδίδει κανείς πληροφορίες, η ελευθερία διεξαγωγής διαλόγου με ανοιχτό μυαλό και χωρίς φόβο και η ελευθερία από την πίεση της γραφειοκρατίας και των προκαταλήψεων. Η απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης 2012 στη Nasrin Sotoudeh και τον Jafar Panahi αποτελεί μήνυμα αλληλεγγύης και θαυμασμού προς μία γυναίκα και έναν άνδρα που δεν υπέκυψαν στον φόβο και τον εκφοβισμό και αποφάσισαν να θέσουν την τύχη της χώρας τους πάνω από τη δική τους. Η Nasrin Sotoudeh κρατείται σήμερα στη διαβόητη φυλακή Evin. Έπειτα από μια σειρά απεργιών πείνας, βρίσκεται σε εύθραυστη κατάσταση μεγάλης αδυναμίας, υπό κακές και καταπιεστικές συνθήκες κράτησης. Για το έργο της ως δικηγόρου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο του οποίου έχει επιδείξει γενναιοδωρία και αυτοθυσία, έχει δεχτεί βάναυση τιμωρία. Ο Jafar Panahi είναι βραβευμένος σκηνοθέτης, ο οποίος έχει καταδικασθεί σε εξαετή ποινή φυλάκισης, και στον οποίο έχει απαγορευθεί να κάνει ταινίες για τα επόμενα είκοσι χρόνια. Η χιουμοριστική και ακριβής απεικόνιση των συμπολιτών του αποκάλυψε στον κόσμο πόσο πλούσια, δημιουργική και ποικιλόμορφη είναι η ιρανική κοινωνία. Συνελήφθη για πρώτη φορά το 2009, όταν εξέφρασε υποστήριξη προς τους διαδηλωτές που σκοτώθηκαν διαμαρτυρόμενοι κατά των προεδρικών εκλογών. Η απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ στη Sotoudeh και στον Panahi συνιστά επίσης αναγνώριση όλων των Ιρανών που αγωνίζονται για ένα καλύτερο Ιράν: ένα Ιράν όπου η δημιουργικότητα θα αντικαταστήσει τον φόβο, όπου το κράτος δικαίου θα αντικαταστήσει τον νόμο του ισχυρού, όπου ο διάλογος θα αντικαταστήσει την απομόνωση και όπου η δημοκρατία θα αντικαταστήσει την απολυταρχία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για να φέρει σε επαφή τους βραβευθέντες με το Βραβείο Ζαχάρωφ προκειμένου να αλληλοϋποστηριχτούν στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ελπίζουμε ότι μέσω του δικτύου αυτού, θα είμαστε σε θέση να παράσχουμε καταφύγιο σε όλους εκείνους που θεωρούν την ελευθερία της σκέψης πολύτιμη και να ενισχύσουμε το μήνυμα της ειρήνης, της ανοχής και της ελευθερίας που έχει μεγάλη σημασία για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. 3

Ευρωπαϊκή Ένωση: ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα Η Ευρωπαϊκή Ένωση εδράζεται στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι αξίες αυτές, που κατοχυρώνονται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι κοινές για όλα τα κράτη μέλη και είναι νομικά δεσμευτικές. Κράτη μέλη στα οποία διαπιστώνεται σοβαρή παραβίαση των εν λόγω αξιών μπορεί, με τη συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να υποστούν αναστολή των δικαιωμάτων τους που απορρέουν από τις Συνθήκες της ΕΕ. Στις σχέσεις της με τον ευρύτερο κόσμο, η Ένωση δεσμεύεται να διατηρεί και να προάγει τις αξίες και τα συμφέροντα αυτά και να συμβάλλει στην προστασία των πολιτών της, στην ειρήνη, στην ασφάλεια, στη βιώσιμη ανάπτυξη στη Γη, στην αλληλεγγύη και τον αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των λαών, στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, στην εξάλειψη της φτώχειας και στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα δε των δικαιωμάτων των παιδιών, καθώς και στην αυστηρή τήρηση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού για τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Όσον αφορά τις τρίτες χώρες, η Συνθήκη ορίζει ότι η ανάπτυξη και ενίσχυση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους στόχους της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και της πολιτικής της συνεργασίας για την ανάπτυξη. Ο ρητός καθορισμός των στόχων αυτών στη Συνθήκη οφείλεται κατά πολύ στην πίεση που άσκησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή της δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μεταξύ άλλων χάρη στις εκκλήσεις των πολιτών εντός και εκτός της ΕΕ και την πολυσχιδή δράση των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Η Συνθήκη της Λισαβόνας, που τροποποιεί τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενσωμάτωσε και έθεσε σε ισχύ το 2009 τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη της Λισαβόνας αποτέλεσε επίσης τη νομική βάση ώστε η ΕΕ στο σύνολό της να καταστεί συμβαλλόμενο μέρος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία τέθηκε προς υπογραφή από τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1950. Το σύνολο των 27 κρατών μελών της ΕΕ και η Κροατία, η οποία πρόκειται να προσχωρήσει στην Ένωση το 2013, έχουν επικυρώσει την ΕΣΔΑ. Η ίδια η Σύμβαση τροποποιήθηκε στο άρθρο 59 ώστε να επιτραπεί η προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια διαδικασία η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Σύμφωνα με το σχέδιο συμφωνίας που επετεύχθη το 2011, η ΕΕ θα διαθέτει έναν δικαστή στην έδρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το δικαστικό όργανο της ΕΣΔΑ, και 18 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής δικαστών που εποπτεύεται από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ο Χάρτης, η ΕΣΔΑ, και η Οικουμενική Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τα επακόλουθα σύμφωνα αποτελούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη τα σημαντικότερα έγγραφα αναφοράς σε θέματα διεθνούς δικαίου στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 4

Λίγο μετά τη δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης της Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συντάσσει ετήσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο και την πολιτική της Ένωσης στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων είναι το όργανο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι αρμόδιο για παρόμοιες κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες και προσφέρει ένα μόνιμο φόρουμ για συζητήσεις με υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας σε τρίτες χώρες. Επιπλέον, η Επιτροπή Ανάπτυξης οργανώνει τακτικές συνεδριάσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στις αναπτυσσόμενες χώρες ή σχετικά με ειδικά θέματα, όπως τα παιδιά-στρατιώτες ή τα παιδιά-σκλάβοι, στις οποίες συμμετέχουν τόσο ΜΚΟ για τα δικαιώματα του ανθρώπου όσο και εκπρόσωποι των ενεχομένων κυβερνήσεων. Η Επιτροπή Ανάπτυξης, μαζί με την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και την Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αυτής, συμμετέχουν στην πρόταση υποψηφίων και στην επιλογή των τελικών υποψηφίων που θα συμπεριληφθούν στον περιορισμένο κατάλογο για το ετήσιο Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης. Ο νικητής επιλέγεται από τη Διάσκεψη των Προέδρων των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στις μηνιαίες συζητήσεις στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου για επείγοντα θέματα εξετάζονται οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε τρίτες χώρες, και ιδιαίτερα μεμονωμένες περιπτώσεις, ενώ παράλληλα οι εμπλεκόμενες κυβερνήσεις καλούνται να αναλάβουν δράση. Οι αντιδράσεις των εμπλεκομένων κυβερνήσεων μαρτυρούν ότι δεν παραμένουν απαθείς στην κριτική του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αρκετές φορές τα ψηφίσματά του έχουν άμεσα αποτελέσματα και λειτουργούν συχνά ως βάση για διαβήματα του Συμβουλίου Υπουργών της Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης. Με βάση τις νομοθετικές του αρμοδιότητες, το Κοινοβούλιο μπορεί να αναστείλει τη σύναψη σημαντικών συμφωνιών με τρίτες χώρες σε περίπτωση που υφίστανται βαρείας μορφής παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών, Στο πλαίσιο αυτό, το Κοινοβούλιο απαιτεί την αυστηρή τήρηση της ρήτρας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία περιλαμβάνεται συστηματικά στις συμφωνίες. Τον Σεπτέμβριο του 2011 ανεστάλη η Συμφωνία Σύνδεσης και Συνεργασίας της ΕΕ με τη Συρία για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Κοινοβούλιο ενισχύει τον ρόλο του μέσω της έγκρισης ψηφισμάτων πολιτικού χαρακτήρα, μέσω της διεξαγωγής ακροάσεων με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών από τρίτες χώρες, μέσω της αποστολής αντιπροσωπειών ad hoc για επιτόπια εκτίμηση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διάφορες χώρες και μέσω της υποστήριξης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού πολιτικού διαλόγου, στον οποίο συμμετέχουν προ πάντων διακοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες και συνελεύσεις. Κατά τις τακτικές συναντήσεις τους με βουλευτές από χώρες-εταίρους, οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διεξάγουν συχνά συζητήσεις για μεμονωμένες περιπτώσεις οι οποίες οδήγησαν κατά καιρούς σε θετικά αποτελέσματα. Το σημαντικότερο φόρουμ πολιτικού διαλόγου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και βουλευτών από τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού είναι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΕΕ-ΑΚΕ. Η Ευρωμεσογειακή Κοινοβουλευτική Συνέλευση παρέχει την πλατφόρμα για διαρθρωμένο διάλογο σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα 5

6 και τη δημοκρατία με μεσογειακές χώρες, καθώς και ένα φόρουμ διαλόγου σχετικά με μακροχρόνιες διενέξεις. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση, Ευρώπης-Λατινικής Αμερικής Eurolat, εγκρίνει και υποβάλλει ψηφίσματα και συστάσεις στις διάφορες οργανώσεις, στα θεσμικά όργανα και στις υπουργικές διασκέψεις που είναι αρμόδια για την ανάπτυξη της στρατηγικής σύνδεσης των δύο περιφερειών. Ασχολείται με ζητήματα που αφορούν τη δημοκρατία, την εξωτερική πολιτική, τη διακυβέρνηση, την ολοκλήρωση, την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Euronest αποτελεί το κοινοβουλευτικό βήμα διαλόγου για την προαγωγή της πολιτικής σύνδεσης και της περαιτέρω οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εταίρων από την Ανατολική Ευρώπη. Συστάθηκε το 2011 και διαθέτει μόνιμη επιτροπή για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επίσης παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς το έργο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών που συστάθηκε τον Ιούνιο του 2006 και συμβάλλει στην ανάδειξη των θεμάτων που θέτει η ΕΕ στις συνεδριάσεις του. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμβάλλει πράγματι σημαντικά στην εγγραφή στην ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη θεμάτων που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει λάβει σειρά συγκεκριμένων πρωτοβουλιών όπως για την αποτροπή των βασανιστηρίων, την προστασία των μειονοτήτων, την πρόληψη των συγκρούσεων, την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των δικαιωμάτων των παιδιών, την προστασία των ατόμων που προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των ιθαγενών λαών και των ανθρώπων με αναπηρίες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει ενεργά την εκστρατεία των Ηνωμένων Εθνών για την αναστολή των εκτελέσεων και την κατάργηση σε παγκόσμιο επίπεδο της θανατικής ποινής και επίσης υποστηρίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στην προσπάθειά του να μη μένουν ατιμώρητη η γενοκτονία, τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.. Υποστήριξε τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των φαινομένων του ρατσισμού και ξενοφοβίας, που στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ την 1η Μαρτίου 2007, και την εκστρατεία της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας εις βάρος των γυναικών. Εμπλέκεται ενεργά στη διαδικασία εκδημοκρατισμού σε τρίτες χώρες μέσω της τακτικής συμμετοχής του σε αποστολές, για την παρακολούθηση εκλογών και μέσω του έργου του Γραφείο Προώθησης της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχει επίσης στενή συνεργασία με το νεοσυσταθέν Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Δημοκρατία. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του επί θεμάτων προϋπολογισμού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη αυξήσει σημαντικά τις πιστώσεις για προγράμματα εκδημοκρατισμού και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αγωνίστηκε με επιτυχία για τη διατήρηση ενός χωριστού μέσου χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων αυτών: του Ευρωπαϊκού μέσου για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πρόκειται για ένα οικονομικό και πολιτικό μέσον που συμβάλλει στην ανάπτυξη και εδραίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, τον σεβασμό όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών σε τρίτες χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο και περιλαμβάνει μια ειδική εστίαση στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η προώθηση των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών εντός της Ένωσης επίσης αποτελεί ζήτημα μεγάλου ενδιαφέροντος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της ΕΕ εξετάζεται από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. Ασχολείται με μέτρα για την καταπολέμηση του ρατσισμού,

της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας και υπέρ της ορθής μεταχείρισης των αιτούντων άσυλο και των αλλοδαπών εργαζομένων. Επιπλέον, σε περίπτωση που οι πολίτες της ΕΕ θεωρούν ότι θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, μπορούν να απευθύνονται στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή ή στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής ασχολείται με καταγγελίες σχετικά με τη δραστηριότητα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ενώ η Επιτροπή Αναφορών με αναφορές για παραβιάσεις των υποχρεώσεων των κρατών μελών, τα οποία όχι σπάνια κατόπιν μιας διαδικασίας επί παραβάσει των Συνθηκών έχουν υποχρεωθεί να τροποποιήσουν τη νομοθεσία ή τις πρακτικές τους, προκειμένου να προσαρμοστούν στο κοινοτικό δίκαιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μέσου του Βραβείου Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης το οποίο απονέμει, αναδεικνύει σε ετήσια βάση τους αγώνες και το θάρρος των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των αντιφρονούντων και των ακτιβιστών που συμμετέχουν στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Το 2008 εορτάστηκε η 20ή επέτειος από τη θέσπιση του Βραβείου Ζαχάρωφ. Στο πλαίσιο αυτής της επετείου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε διάσκεψη με τίτλο 20 χρόνια ενεργούς στήριξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: οι κάτοχοι Βραβείου Ζαχάρωφ διηγούνται την ιστορία τους. Στη διάσκεψη συμμετείχαν πολλοί από τους βραβευθέντες και αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο και τον αντίκτυπο του Βραβείου Ζαχάρωφ. Η Hauwa Ibrahim, που βραβεύθηκε το 2005, κάλυψε με το χρηματικό έπαθλο τη φοίτηση 100 παιδιών σε σχολεία. Οι Μητέρες της Πλατείας του Μαΐου (Las Madres de la Plaza de Mayo), που βραβεύθηκαν το 1992, χάρη στο βραβείο μπόρεσαν να ανοίξουν ένα βιβλιοπωλείο, ένα καφενείο πολιτικού διαλόγου και ένα πανεπιστήμιο για περισσότερους από 2.400 φοιτητές. Στη διάσκεψη παρέστη επίσης η Elena Bonner, χήρα του Αντρέι Ζαχάρωφ. Όντας και η ίδια γνωστή για τους αγώνες της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, η Elena Bonner επανέλαβε την πεποίθηση του συζύγου της ότι οι άνθρωποι πρέπει πάντοτε να ακολουθούν τη συνείδησή τους, καθώς και τη δική της πεποίθηση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα συνιστούν το θεμέλιο του πολιτισμού. Κατά τη διάσκεψη αυτή εγκαινιάστηκε επίσης το Δίκτυο Βραβείου Ζαχάρωφ από τον τότε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Hans-Gert Pöttering. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 7

Αντρέι Ζαχάρωφ Πηγή έμπνευσης του Βραβείου Από το 1988, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει ετησίως το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης σε προσωπικότητες ή οργανώσεις οι οποίες, στο πνεύμα της προσφοράς του Αντρέι Ζαχάρωφ, έχουν ταχθεί στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και για την καταπολέμηση της καταπίεσης και της αδικίας. Ο Αντρέι Ζαχάρωφ (1921-1989), διάσημος φυσικός, μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών, αντιφρονών και κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ για την Ειρήνη του 1975, έστειλε από την εξορία στο Γκόρκι μήνυμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο οποίο συγκινημένος εξέφραζε τη χαρά του για το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμούσε να θεσπίσει ένα Βραβείο για την ελευθερία της σκέψης το οποίο θα έφερε το όνομά του. Ορθώς το θεώρησε ενθάρρυνση προς όλους όσοι, όπως και ο ίδιος, αγωνίζονται με συνέπεια υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρωτοπόρος στην πυρηνική φυσική στην Ε.Σ.Σ.Δ., ο Αντρέι Ζαχάρωφ προβληματίστηκε με την έναρξη ενός αγώνα εξοπλισμών με αποκορύφωμα την απειλή παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μετά τη δημοσίευση, πρώτα σε μορφή samizdat (δακτυλογραφημένα αντίτυπα που τυπώνει ο ίδιος ο συντάκτης) και κατόπιν στον δυτικό Τύπο, ενός δοκιμίου του με τίτλο Σκέψεις για την πρόοδο, την ειρηνική συνύπαρξη και την πνευματική ελευθερία, ο Ζαχάρωφ αποκλείστηκε από κάθε έρευνα στρατιωτικού ενδιαφέροντος. Το 1970 συμμετέχει στην ίδρυση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ε.Σ.Σ.Δ. και το 1972 παντρεύεται την Elena Bonner, συναγωνίστριά του για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρά τις ολοένα μεγαλύτερες πιέσεις από την κυβέρνηση, ο Ζαχάρωφ όχι μόνο αγωνιζόταν για την απελευθέρωση των αντιφρονούντων στη χώρα του, αλλά κατέστη και ένας από τους πιο θαρραλέους επικριτές του καθεστώτος, ενσαρκώνοντας τη σταυροφορία κατά της στέρησης θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κατά την περιγραφή της Επιτροπής του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, ήταν ένας εκπρόσωπος της συνείδησης της ανθρωπότητας. Ούτε ο εκφοβισμός ούτε η εξορία έκαμψαν την αντίστασή του. Ακριβώς στο πνεύμα του ανθρώπου του οποίου το όνομα φέρει το βραβείο, όλοι οι βραβευθέντες με το Βραβείο Ζαχάρωφ μαρτυρούν πόσο θάρρος, υπομονή και εσωτερική δύναμη απαιτούνται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την παγκόσμια αναγνώρισή τους. Σχεδόν πάντοτε ο αγώνας τους για την προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπου απήτησε πολλές θυσίες - όχι σπάνια με διώξεις, απώλεια της προσωπικής ελευθερίας, ξυλοδαρμούς ή εξορία. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι βραβευθέντες δεν είχαν την ελευθερία να παραλάβουν αυτοπροσώπως το βραβείο τους. Με το Βραβείο Ζαχάρωφ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τιμά εξαιρετικά επιτεύγματα για την προάσπιση της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης και για την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας, του φανατισμού και του μίσους. Εκφράζει με τον τρόπο αυτό την πεποίθησή του ότι στα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες δεν ανήκει μόνον το δικαίωμα της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας, αλλά και η ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου. Αυτή αποτελεί βασικό προμαχώνα κατά της καταπίεσης και απαραίτητη συνιστώσα κάθε δημοκρατικής και ανοικτής κοινωνίας. Το δικαίωμα για πλήρη ελευθερία γνώμης και λόγου, το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 19 του Διεθνούς Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα της 16ης Δεκεμβρίου 1966, το οποίο ορίζει ότι κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, το οποίο περιλαμβάνει την ελευθερία της αναζήτησης, της λήψης και της μετάδοσης πληροφοριών και απόψεων κάθε είδους, ανεξαρτήτως συνόρων, προφορικά, γραπτά, σε έντυπα, σε κάθε μορφή τέχνης ή με κάθε άλλο μέσο της επιλογής του, εκφράζει το πνεύμα στο οποίο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέσπισε το βραβείο Ζαχάρωφ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει το βραβείο αυτό για τα δικαιώματα του ανθρώπου, για το οποίο προβλέπονται 50.000 ευρώ, στο πλαίσιο πανηγυρικής συνεδρίασης στο Στρασβούργο και στην πλησιέστερη στις 10 Δεκεμβρίου ημερομηνία, ημέρα κατά την οποία υπεγράφη το 1948 η Οικουμενική Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. 8

Δίκτυο Βραβείου Ζαχάρωφ Το 2008, κατά την 20ή επέτειο από τη θέσπιση του Βραβείου Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης, ο Hans-Gert Pöttering, τότε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εγκαινίασε επίσημα το Δίκτυο Βραβείου Ζαχάρωφ, ως μια πλατφόρμα διαλόγου για τους βραβευθέντες με στόχο τη διασύνδεση των δραστηριοτήτων τους και την επίδειξη αλληλεγγύης μεταξύ τους. Στο πλαίσιο αυτής της επετείου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε διάσκεψη με τίτλο 20 χρόνια ενεργούς συμμετοχής των ανθρώπινων δικαιώματων: οι κάτοχοι Βραβείου Ζαχάρωφ διηγούνται την ιστορία τους. Οι βραβευθέντες υπέγραψαν κοινή δήλωση στην οποία συμφώνησαν να ενισχύσουν τις κοινές προσπάθειες υπέρ των προασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω κοινών δράσεων από τους βραβευθέντες με το Βραβείο Ζαχάρωφ μεταξύ τους και σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Δίκτυο ενίσχυσε τις δραστηριότητές του με τη διοργάνωση διάσκεψης υψηλού επιπέδου τον Νοέμβριο του 2011, στην οποία προσκλήθηκαν όλοι οι βραβευθέντες. Στην ετήσια εκδήλωση του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ τον Οκτώβριο του 2012, οι εν ενεργεία συμπρόεδροι του Δικτύου, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schulz και οι βραβευθέντες το 2011 Ali Ferzat, Asmaa Mahfouz και Ahmed El Senussi, συζήτησαν δημόσια τις απόψεις τους σχετικά με τη Δημοκρατία εν τω γίγνεσθαι. Οι βραβευθέντες μίλησαν επίσης στο πρώτο Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Δημοκρατία στο Στρασβούργο, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μεταξύ άλλων. Το 2013 θα εορταστεί η 25η επέτειος του Βραβείου Ζαχάρωφ. Βραβευθέντες από ολόκληρο τον κόσμο που χαίρουν της ελευθερίας τους θα συνέλθουν στις Βρυξέλλες προκειμένου να συζητήσουν για τους αγώνες τους, να ενισχύσουν και να εμπλουτίσουν ο ένας τον άλλον στο πλαίσιο της Διάσκεψης του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ. 9

Οι βραβευθέντες 1988 Nelson Rolihlahla Mandela; Anatoli Marchenko (μετά θάνατον) 1989 Alexander Dubček 1990 Aung San Suu Kyi 1991 Adem Demaçi 1992 Las Madres de la Plaza de Mayo 1993 Oslobodjenje 1994 Taslima Nasreen 1995 Leyla Zana 1996 Wei Jingsheng 1997 Salima Ghezali 1998 Ibrahim Rugova 1999 Xanana Gusmão 2000 Basta Ya! 2001 Izzat Ghazzawi Nurit Peled-Elhanan Dom Zacarias Kamwenho 2002 Oswaldo José Payá Sardiñas 2003 Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Kofi Annan και όλο το προσωπικό των Ηνωμένων Εθνών 2004 Η Ένωση Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας 2005 Κυρίες στα Λευκά Hauwa Ibrahim Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα 2006 Aliaksandr Milinkevich 2007 Salih Mahmoud Mohamed Osman 2008 Hu Jia 2009 Memorial (Oleg Orlov, Sergei Kovalev και Lyudmila Alexeyeva εξ ονόματος της Memorial και όλων των άλλων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία) 2010 Guillermo Fariñas 2011 Αραβική Άνοιξη (Mohamed Bouazizi, Asmaa Mahfouz, Ahmed El Senussi, Razan Zaitouneh και Ali Ferzat) 2012 Nasrin Sotoudeh και Jafar Panahi 10

ΝΑΣΡΙΝ ΣΟΤΟΥΝΤΕΧ ΤΖΑΦΑΡ ΠΑΝΑΧΙ Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης 2012

Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης 2012: Nasrin Sotoudeh και Jafar Panahi Η Nasrin Sotoudeh είναι δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εκτίει επί του παρόντος εξαετή ποινή φυλάκισης στη διαβόητη φυλακή Evin, διότι υπερασπίστηκε άφοβα αντιφρονούντες που συνελήφθησαν στις μαζικές διαδηλώσεις του 2009 κατά των προεδρικών εκλογών, τις οποίες χαρακτήριζαν παράτυπες. Οι πολιτικοί κρατούμενοι ζήτησαν να τους εκπροσωπήσει διότι διέθετε την απαιτούμενη δύναμη και το θάρρος να αντιταχθεί στις δικαστικές αρχές και στους αξιωματούχους της υπηρεσίας πληροφοριών. Αποτελεί επίσης πολέμιο της θανατικής ποινής που επιβάλλεται σε βάρος ανηλίκων. Η σαρανταπεντάχρονη Sotoudeh βρίσκεται τώρα σε κατάσταση αδυναμίας κατόπιν απεργιών πείνας που πραγματοποίησε διαμαρτυρόμενη εναντίον της πίεσης που ασκείται στην οικογένειά της και των σκληρών συνθηκών κράτησης. Σε επιστολή προς τα παιδιά της, Mehrvaeh και Nima, που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο persian2english.com, η Nasrin ανέφερε ότι υπέφερε επειδή δεν μπορούσε να ακούσει τις φωνές τους. Παράλληλα με όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές μου ιδιότητες, είμαι υπερήφανη που είμαι μητέρα, ιδίως εσάς των δύο, αλλά δεν θέλω να με δουν τα παιδιά μου να εξαναγκάζομαι και να εξευτελίζομαι. Δεν θέλω να θεωρούν τα παιδιά μου ότι κάποιοι μπορούν να τα υποχρεώσουν να διαπράξουν παράνομη πράξη με κατάχρηση της εξουσίας τους. Της είχε απαγορευτεί να δέχεται επισκέψεις από μέλη της οικογένειάς της επειδή αρνούνταν να εξαναγκαστεί να φορέσει τσαντόρ, το οποίο, σε αντίθεση με τη μαντίλα (hijab), δεν απαιτείται από τον νόμο. Ο Jafar Panahi είναι σκηνοθέτης, στον οποίο έχει απαγορευθεί να γυρίζει ταινίες για είκοσι χρόνια. Ένθερμος υποστηρικτής του αντικαθεστωτικού ιρανικού πράσινου κινήματος και επικριτής του Προέδρου Ahmedinajad, έχει καταδικασθεί και αυτός σε εξαετή ποινή φυλάκισης για προπαγάνδα κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Τώρα, ζει σε μια ενδιάμεση κατάσταση, έχοντας στερηθεί το δικαίωμα να εγκαταλείψει τη χώρα ή να μιλά στα μέσα ενημέρωσης και, εντούτοις, αγωνιζόμενος κατά των περιορισμών στην ελευθερία έκφρασής του. Αντλώντας έμπνευση από τον ρεαλισμό και από μια ουμανιστική θέαση της ζωής, ο Jafar Panahi, 51 ετών, έχει εστιάσει τον φακό του στις δυσκολίες της ζωής στο Ιράν για τα παιδιά, τους φτωχούς και, ιδίως, τις γυναίκες μετά την Ισλαμική Επανάσταση, προκαλώντας την οργή και τη λογοκρισία των ιρανικών αρχών. Οι ταινίες του, που έχουν βραβευθεί στις Κάννες και τη Βενετία, είναι απαγορευμένες στο εσωτερικό της χώρας του και τον έχουν οδηγήσει στη φυλακή περισσότερες από μία φορές. Το 2010 συνελήφθη μαζί με τη σύζυγο, την κόρη και 15 φίλους του στη συνέχεια απελευθερώθηκαν όλοι. Το 2011, κινηματογράφησε την ταινία This is not a Film (Αυτό δεν είναι ταινία) που τον έδειχνε να κάθεται στο τραπέζι της κουζίνας του και να συνομιλεί με τον δικηγόρο του περιμένοντας να φυλακιστεί. Η ταινία αποτέλεσε συμμετοχή-έκπληξη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, έχοντας μεταφερθεί λαθραία από το Ιράν μέσα σε συσκευή USB που ήταν κρυμμένη σε μια τούρτα. Όπως δήλωσε ο βρετανο-ιρανός κωμικός Omid Djalili: αποτελεί δώρο, είναι αστείο και λέει πολλά για το ανθρώπινο πνεύμα. 12

1988 Nelson Rolihlahla Mandela Ο Nelson Rolihlahla Mandela, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 1993, γεννήθηκε το 1918 στην Umtata της Νότιας Αφρικής και εξελέγη Πρόεδρος και Αρχηγός της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής κατά τις πρώτες ελεύθερες εκλογές το 1994. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το είχε περάσει στη φυλακή. Ως ηγέτης του ANC (Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο) συμβόλιζε για τους συμπατριώτες του και την παγκόσμια κοινή γνώμη την αντίσταση των έγχρωμων κατά του καταπιεστικού καθεστώτος του απαρτχάιντ. Όταν του απονεμήθηκε το βραβείο Ζαχάρωφ το 1988, ο Mandela βρισκόταν ακόμη σε κατ οίκον περιορισμό. Έχοντας αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή από τον Ιούνιο του 1999, συνεχίζει να κάνει πράξη τα ιδανικά και τις αξίες του με τη δραστηριοποίησή του σε δύο φιλανθρωπικά ιδρύματα, το Ίδρυμα Nelson Mandela και το Ταμείο Nelson Mandela για τα Παιδιά, καθώς και στην πρωτοβουλία Global Elders που ξεκίνησε στις 18 Ιουλίου 2007 στο Γιοχάνεσμπουργκ μαζί με την Graça Machel και τον Αρχιεπίσκοπο Desmond Tutu. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει μια ομάδα παγκόσμιων ηγετών, ακτιβιστών για την ειρήνη και προασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι έχουν ως στόχο να επιλύσουν τα παγκόσμια προβλήματα, αξιοποιώντας σχεδόν 1000 χρόνια συλλογικής πείρας για να εξεύρουν λύσεις σε φαινομενικά ανυπέρβλητα προβλήματα, όπως η αλλαγή του κλίματος, το HIV/AIDS και η φτώχεια και να χρησιμοποιήσουν την πολιτική τους ανεξαρτησία προκειμένου να συμβάλουν στην επίλυση μερικών από τις πλέον δυσεπίλυτες συγκρούσεις του πλανήτη. Στην ομιλία του κατά τη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου για τη συμπλήρωση 10 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη Νότια Αφρική, ο Nelson Mandela ανέφερε: Μια κατευθυντήρια αρχή στην προσπάθειά μας για την εγκαθίδρυση στη χώρα μας μιας δημοκρατίας χωρίς φυλετικές διακρίσεις και αποκλεισμούς ήταν ότι υπάρχουν καλοί άνδρες και γυναίκες σε όλες τις ομάδες και σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και ότι σε μια ανοικτή και ελεύθερη κοινωνία οι Νοτιοαφρικανοί αυτοί θα ενώσουν τις δυνάμεις τους ώστε από κοινού και συνεργαζόμενοι να πραγματώσουν το κοινό αγαθό. Ιστορικοί εχθροί κατάφεραν να διαπραγματευθούν μια ειρηνική μετάβαση από το απαρτχάιντ στη δημοκρατία, ακριβώς επειδή ήμασταν έτοιμοι να δεχθούμε την έμφυτη καλοσύνη του άλλου. Το 2012 το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής τίμησε τον πρώην πρόεδρο ο οποίος δεν ήταν παρών στην εδήλωση με το βραβείο Robben Island Alumnus Award, αναγνωρίζοντας επίσημα τη συνεισφορά του στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ηθική ηγεσία. 1988 Anatolij Marčenko Ο Anatoli Marchenko (1938-1986), ένας από τους γνωστότερους αντιφρονούντες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, πέθανε μετά από 20ετή κάθειρξη τον Δεκέμβριο του 1986 στη φυλακή της Tschistopol από τις συνέπειες μιας απεργίας πείνας. Ήταν μέλος της ομάδας που δημιουργήθηκε το 1975 για να αγωνισθεί υπέρ της τήρησης της Τελικής Πράξης της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα των διατάξεων που αφορούν την ανθρώπινη διάσταση, την ασφάλεια και τη συνεργασία. Αποκάλυψε την αλήθεια για τα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας και τις σοβιετικές φυλακές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καταδίκη του για αντισοβιετική δράση και προπαγάνδα. Η μόνη δυνατότητα για την καταπολέμηση της κυριαρχίας του κακού και της παρανομίας είναι, κατά τη γνώμη μου, να ξέρει κανείς την αλήθεια. 1989 Alexander Dubček Απονέμοντας το βραβείο στον Alexander Dubč ek (1921-1992), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τίμησε το 1989 έναν από τους πρωτεργάτες της ανανέωσης και της αφύπνισης στον πρώην ανατολικό συνασπισμό και την κυρίαρχη μορφή του μεταρρυθμιστικού κινήματος, το οποίο έγινε γνωστό με το όνομα Άνοιξη της Πράγας. Οι προσπάθειέ του να δώσει στο σοσιαλισμό ένα ανθρώπινο πρόσωπο συνετρίβησαν στις 21 Αυγούστου 1968 από τις δυνάμεις των κρατών του Συμφώνου της Βαρσοβίας, οι οποίες εισέβαλαν στη Τσεχοσλοβακία, κατέλαβαν την Πράγα και το κτήριο της Κεντρικής Επιτροπής θέτοντας τον ίδιο για ένα διάστημα υπό σοβιετική κράτηση. Κατηγορούμενος για προδοσία, στερημένος από όλα τα αξιώματά του και διαγραμμένος από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας, ο Alexander Dubč ek έζησε έως το 1985 ως απλός εργάτης. Το 1988 επέστρεψε στην ενεργό πολιτική ζωή και στρατεύθηκε στο Κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα. Μετά την επανάσταση στην Τσεχοσλοβακία, εξελέγη Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Τσεχοσλοβακικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας. Ο Αντρέι Ζαχάρωφ, σε μήνυμα που εκφωνήθηκε κατά την τελετή της απονομής του Ιανουαρίου 1990, τον χαρακτήρισε ως μία από τις μορφές που συνετέλεσαν στη διατήρηση των ελπίδων των σοβιετικών αντιφρονούντων στον μακροχρόνιο αγώνα τους για την γκλάσνοστ. 13

Ο Alexander Dubček στην αντιφώνησή του εξέφρασε την ευχή χάρη στην Άνοιξη της Πράγας να ηχήσει το 1990 και όλα τα επόμενα έτη η μεγάλη συμφωνία του ευρωπαϊκού κοινοτικού πνεύματος. 1990 Aung San Suu Kyi Ο αγώνας για τη δημοκρατία στη Βιρμανία με επικεφαλής την Aung San Suu Kyi αναγνωρίστηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ το 1990, ενώ το επόμενο έτος η ίδια τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Αποτελώντας διεθνές σύμβολο της ειρηνικής αντίστασης κατά της καταπίεσης, η Suu Kyi, γεννημένη το 1947, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της εικοσαετίας μετά το 1990 σε κατ οίκον περιορισμό ή στη φυλακή, μετά τη βίαιη καταστολή της δράσης του κόμματός της, της Εθνικής Ένωσης για τη Δημοκρατία, με συλλήψεις και αιματοκύλισμα από το στρατιωτικό δικτατορικό καθεστώς της Βιρμανίας, το οποίο αρνήθηκε να παραδώσει την εξουσία στο κόμμα αυτό παρά τη σαρωτική του νίκη στις εκλογές του ίδιου έτους. Κατά τις πρώτες εκλογές σε είκοσι χρόνια στις 7 Νοεμβρίου 2010 η Suu Kyi τελούσε ακόμη υπό κατ οίκον περιορισμό, αλλά αφέθηκε ελεύθερη έξι ημέρες αργότερα. Όταν η νέα κυβέρνηση της χώρας ξεκίνησε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, η Suu Kyi συμμετείχε ως υποψήφια σε επαναληπτικές εκλογές τον Απρίλιο του 2012, κατά τις οποίες η ίδια και το κόμμα της έλαβαν 43 από τις 45 διαθέσιμες έδρες. Στις 3 Μαΐου 2012, η Suu Kyi ορκίστηκε βουλευτής. Σήμερα είναι η ηγέτης της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης της Βιρμανίας. Για την εκλογική της νίκη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε το μεγάλο σεβασμό του για τον επί δεκαετίες αγώνα της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης και τιμημένης με το Βραβείο Ζαχάρωφ Aung San Suu Kyi, και επικρότησε το θάρρος και την επιμονή της ως παραδείγματα ανυστερόβουλου θάρρους και αγώνα για τη δημοκρατία και την ελευθερία απέναντι στην τυραννία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαιρέτισε τον διάλογο μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Το Κοινοβούλιο είχε πολλάκις ζητήσει την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση της Aung San Suu Kyi και άλλων βιρμανών πολιτικών κρατουμένων και είχε καταδικάσει τις συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και των βασικών δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της Βιρμανίας/Μιανμάρ. Από την έναρξη των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα, εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι και ήρθη η λογοκρισία του Τύπου. Η Aung San Suu Kyi τέθηκε επικεφαλής 15μελούς κοινοβουλευτικής επιτροπής με αποστολή την εφαρμογή του κράτους δικαίου στη χώρα. Θεωρεί ότι ένα ισχυρό, ανεξάρτητο και αδιάφθορο δικαστικό σώμα είναι καίριο στοιχείο του εκδημοκρατισμού: όταν θα μπορούμε να πούμε ότι καταφέραμε να αποκαταστήσουμε το κράτος δικαίου, τότε θα μπορούμε να πούμε ότι η διαδικασία εκδημοκρατισμού στέφθηκε με επιτυχία. Από την απελευθέρωσή της, η Suu Kyi μπορεί και ταξιδεύει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανανέωσε την πρόσκλησή του προς την ίδια να το επισκεφθεί και να παραλάβει το Βραβείο Ζαχάρωφ που της απονεμήθηκε το 1990. 1991 Adem Demaçi Το 1991 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε το βραβείο του για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον Κοσοβάρο Adem Demaçi, που γεννήθηκε το 1936 στην Πρίστινα, και τίμησε με τον τρόπο αυτό έναν άνθρωπο που είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του (1958-1990) στη φυλακή, γιατί είχε αγωνιστεί με τον γραπτό και προφορικό λόγο για τα θεμελιώδη δικαιώματα των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Η φυλάκιση δεν μπόρεσε ωστόσο να φιμώσει τον Demaçi: συνέχισε να υψώνει τη φωνή του για να καταστήσει γνωστή την πικρή αλήθεια για την καταπίεση των δύο εκατομμυρίων Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο από τους Σέρβους. Η ελευθερία του λόγου είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα προς τη δημοκρατία. Χωρίς ελευθερία του λόγου δεν υπάρχει διάλογος, χωρίς διάλογο δεν μπορεί να εξευρεθεί η αλήθεια και χωρίς την αλήθεια είναι αδύνατη η πρόοδος. Μετά την απελευθέρωσή του, ο Adem Demaçi ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Ελευθεριών. Από το 1998 έως το 1999, την περίοδο της σερβικής επίθεσης, χρημάτισε πολιτικός εκπρόσωπος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (UCK). Από την εποχή του πολέμου, ασχολείται κατά προτεραιότητα με την εθνική συμφιλίωση και την επιστροφή των προσφύγων. Ανέλαβε την προεδρία της Επιτροπής για την Αμοιβαία Κατανόηση, την Ανεκτικότητα και τη Συνύπαρξη, στην οποία μετέχουν εκπρόσωποι όλων των εθνοτικών ομάδων του Κοσσυφοπεδίου διότι το Κοσσυφοπέδιο ανήκει σε όλους και επιθυμούμε ( ) μια ελεύθερη, δημοκρατική και πολυεθνική κοινωνία. Έως σήμερα συμμετέχει στην πολιτική ζωή του Κοσσυφοπεδίου. 1992 Las Madres de la plaza de Mayo Αυτό το κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Αργεντινή εξελίχθηκε αυθόρμητα από την αναζήτηση των αγνοούμενων παιδιών κατά τη διάρκεια του βρώμικου πολέμου της Αργεντινής, μια επταετή περίοδο πρωτοφανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1976. 14

Μητέρες που στέκονταν στην ουρά έξω από το Υπουργείο Εσωτερικών αναζητώντας τα παιδιά τους βρήκαν τη δύναμη η μία στην άλλη και σε μια εποχή έντονης καταστολής, όταν απαγορευόταν ακόμη και η συνάθροιση, οι μητέρες πραγματοποίησαν την πρώτη τους διαμαρτυρία περπατώντας κυκλικά αντίθετα προς τη φορά του ρολογιού στην πλατεία Plaza de Mayo. Η πρώτη διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε από 14 γυναίκες, αλλά σιγά σιγά εξελίχθηκε σε εβδομαδιαίο γεγονός και κάθε Πέμπτη απόγευμα εκατοντάδες μητέρες, πατέρες, αδελφοί, αδελφές και φίλοι συγκεντρώνονταν στην εβδομαδιαία πορεία. Οι γυναίκες φορούσαν μαντίλες με κεντημένα τα ονόματα των παιδιών τους, κάτι που απετέλεσε ισχυρό οπτικό συμβολισμό για τον αγώνα τους. Συνέχισαν θαρραλέα την παθητικότητα και ειρηνική τους αντίσταση, ακόμη και όταν 12 από αυτές εξαφανίστηκαν έως τα τέλη του 1977, μεταξύ των οποίων η Azucena Villaflor, πρώτη επικεφαλής του κινήματος, καθώς και δύο ακόμη ιδρυτικά μέλη, η Esther Careaga και η María Eugenia Bianco. Η ειρηνική αντίσταση των Madres συνέβαλε στην ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος και οι δίκες κατά ορισμένων υπευθύνων για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Αργεντινή της δεκαετίας του 1970, καθώς και οι καταδίκες τους σε κάθειρξη, είναι καρπός του ανυποχώρητου αγώνα τους. Ο αγώνας τους τώρα έχει διευρυνθεί. Οι αργεντίνες μητέρες εύχονται η νεολαία της χώρας να κινητοποιηθεί και να αγωνισθεί εναντίον ενός συστήματος που καταδικάζει εκατομμύρια Αργεντινούς στη φτώχεια και δεν εξασφαλίζει ούτε παιδεία, ούτε στέγη, ούτε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μάχονται για ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα και για την πολιτική αλλαγή, εμπνεόμενες από τα ιδανικά των αγνοούμενων παιδιών τους. Εξακολουθούν να πραγματοποιούν συγκεντρώσεις κάθε Πέμπτη μπροστά στην προεδρική κατοικία Casa Rosada, και πλέον φορούν λευκές μαντίλες, που συμβολίζουν την καθολικότητα του αγώνα τους. Οι Las Madres de la Plaza de Mayo έχουν ιδρύσει ένα Λαϊκό Πανεπιστήμιο, ένα βιβλιοπωλείο, μια βιβλιοθήκη και ένα πολιτιστικό κέντρο. Το 1999 απονεμήθηκε στην οργάνωση το Βραβείο της UNESCO για την Εκπαίδευση στην Ειρήνη. 1993 Oslobodjenje Το 1993 το Βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε στην Oslobodjenje, ημερήσια εφημερίδα που ιδρύθηκε το 1943. Παρά τις απώλειες και τους τραυματισμούς δημοσιογράφων, και την καταστροφή των κεντρικών γραφείων της εφημερίδας από Σέρβους, 70 περίπου συντάκτες μουσουλμάνοι, σέρβοι και κροάτες εργάζονταν σε ένα καταφύγιο, στο υπόγειο του κτηρίου της εφημερίδας στο Σαράγεβο, διακυβεύοντας τη ζωή τους για την έκδοση της εφημερίδας. Ο Zlatko Disdarevic, ένας από τους τότε συντάκτες και κατοπινός πρέσβης της Βοσνίας δήλωσε ότι η Oslobodjenje εξυπηρετούσε το στόχο της διατήρησης και προάσπισης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ως πολυεθνικού κράτους. Οι προσπάθειές μας στρέφονται κατά του θανάτου, της διαίρεσης ή ακόμη και της εξάλειψης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από τον χάρτη. Ο πληθυσμός του Σαράγεβο, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, θα συνεχίσει να αγωνίζεται κατά του διαμελισμού που έχει τις ρίζες του στην προ του Μεγάλου Πολέμου Ευρώπη. Η Oslobodjenje ( Απελευθέρωση ), που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν μια από τις λίγες ανεξάρτητες εφημερίδες στη χώρα, οφείλει το όνομά της στην εφημερίδα που ίδρυσαν οι Παρτιζάνοι, οι οποίοι αγωνίστηκαν κατά των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στη Γιουγκοσλαβία. 1994 Taslima Nasreen Όταν η ιατρός και συγγραφέας Taslima Nasreen, που γεννήθηκε το 1962 στο Μπανγκλαντές, τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ το 1994, είχε ήδη αναζητήσει καταφύγιο στην Ευρώπη. Τα βιβλία της, στα οποία ασκεί κριτική κατά του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και κυρίως της καταπίεσης των γυναικών, είναι απαγορευμένα στη χώρα της, και οι φανατικοί ισλαμιστές την απειλούσαν με θάνατο. Στην ευχαριστήρια ομιλία της κατά την απονομή του βραβείου, ανέφερε ότι προέρχεται από ένα μέρος του κόσμου στο οποίο οι κοινωνικές εντάσεις και οι ανθρώπινες δυσχέρειες είναι αφόρητες. Ως συγγραφέας δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια της μπροστά στην καθημερινή δυστυχία και τη λιμοκτονία στις παραγκουπόλεις. Τον Σεπτέμβριο του 1998, η Taslima Nasreen επέστρεψε στο Μπανγκλαντές, για να επισκεφθεί την ετοιμοθάνατη μητέρα της. Μόλις διαδόθηκε το νέο αυτό, οι φανατικοί 15

ισλαμιστές επιχείρησαν και πάλι να την εξοντώσουν. Ένα δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψής της και την απείλησε με κατάσχεση της περιουσίας της. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανταποκρίθηκε στην έκκληση για βοήθεια που απηύθυνε η Taslima Nasreen και κάλεσε με ψήφισμά του την κυβέρνηση του Μπανγκλαντές να προστατεύσει τη ζωή και την ασφάλεια της Taslima Nasreen. Λόγω των συνεχιζόμενων απειλών, η Nasreen εγκατέλειψε και πάλι τη χώρα της τον Ιανουάριο του 1999. Από το 1994, η Taslima Nasreen έχει ζήσει σε διάφορες χώρες ως εξόριστη, μεταξύ άλλων στη Γαλλία, στη Σουηδία και στην Ινδία. Αλλά ακόμη και εκεί υφίστατο αυξανόμενη πίεση από μουσουλμανικές ομάδες λόγω των αντιισλαμικών διηγημάτων και απομνημονευμάτων της, πράγμα που την ανάγκασε να εγκατασταθεί στο Νέο Δελχί και να ζει υπό την προστασία της ινδικής κυβέρνησης από το Νοέμβριο του 2007. Λόγω των αυξανόμενων απειλών για τη ζωή της από ισλαμιστές εξτρεμιστές και των αγώνων της για την απόκτηση αδειών διαμονής από την Ινδία, η Taslima Nasreen αναγκάστηκε τελικά να εγκαταλείψει την Ινδία στα μέσα Μαρτίου του 2008, και να επιστρέφει μόνο για σύντομες περιόδους. Το 2009, ο Δήμαρχος του Παρισιού επέτρεψε στην Taslima Nasreen να διαμένει στην πόλη του. Παρά τη συνεχιζόμενη άρνηση του δικαιώματός της να επιστρέψει στο Μπανγκλαντές, ομιλεί συχνά για την επιθυμία της να επανέλθει στην πατρίδα της. 1995 Leyla Zana Όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε στη Leyla Zana το Βραβείο Ζαχάρωφ το 1995 για το θαρραλέο τρόπο με τον οποίο προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την αφοσίωσή της στο έργο της ειρηνικής και δημοκρατικής επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και του κουρδικού πληθυσμού της Τουρκίας, είχε ήδη παραμείνει στη φυλακή ένα χρόνο. Υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα του φυλακισμένου συζύγου της, η Zana είχε αναλάβει ηγετικό ρόλο που κορυφώθηκε με την υποψηφιότητά της στις τουρκικές βουλευτικές εκλογές του 1991, κατά τις οποίες έλαβε το 84% των ψήφων στην εκλογική της περιφέρεια του Diyarbakir. Κατά την εγκατάσταση στο αξίωμά της, υποσχέθηκε στα κουρδικά να αγωνισθεί ώστε ο κουρδικός και ο τουρκικός λαός να μπορούν να ζουν μαζί σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο. Τον Δεκέμβριο του 1994 το Δικαστήριο Εθνικής Ασφάλειας της Άγκυρας κατηγόρησε τη Leyla Zana, καθώς και τρεις ακόμη κούρδους βουλευτές του φιλοκουρδικού Κόμματος για τη Δημοκρατία, ότι πρόσκεινται στο παράνομο κόμμα PKK, λόγω των ομιλιών και των γραπτών της υπέρ των δικαιωμάτων του κουρδικού λαού. Καταδικάστηκε σε 15ετή κάθειρξη. Η κυβέρνηση τής έδωσε τη δυνατότητα να αποφυλακιστεί το 1997 για λόγους υγείας, αλλά εκείνη αρνήθηκε, ζητώντας γενική αμνηστία για όλους τους πολιτικούς κρατούμενους και δηλώνοντας δεν επιθυμώ να αφεθώ ελεύθερη για λόγους υγείας, ενώ οι πολιτικοί μου σύντροφοι εξακολουθούν να κρατούνται. Μετά την ολοκλήρωση μιας νέας δίκης το 2003, η οποία όπως και η πρώτη δίκη θεωρήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι δεν ήταν δίκαιη και αμερόληπτη, το δικαστήριο αποφάσισε όπως οι πρώην κούρδοι βουλευτές εκτίσουν το υπόλοιπο της ποινής τους. Εντούτοις, το Εφετείο της Τουρκίας ακύρωσε τις καταδικαστικές αποφάσεις το 2004. Έτσι, στις 14 Οκτωβρίου 2004, η Leyla Zana μπόρεσε επιτέλους να απευθυνθεί αυτοπροσώπως στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε μια πανηγυρική συνεδρίαση στις Βρυξέλλες και να παραλάβει το Βραβείο Ζαχάρωφ. Τον Δεκέμβριο του 2008, η Leyla Zana καταδικάστηκε εκ νέου σε δεκαετή κάθειρξη για δήθεν τρομοκρατική προπαγάνδα, αλλά η καταδίκη της ακυρώθηκε από το εφετείο, με την αιτιολογία ότι δεν της δόθηκε η δέουσα δυνατότητα να υπερασπισθεί τον εαυτό της. Τον Μάιο του 2012 της επεβλήθη εκ νέου δεκαετής κάθειρξη, καθώς κρίθηκε ένοχη για τρομοκρατική προπαγάνδα. Ως βουλευτής επανεξελέγη ως κούρδος βουλευτής κατά τις γενικές εκλογές της 12ης Ιουνίου 2011 χαίρει βουλευτικής ασυλίας έως τις επόμενες εκλογές το 2015. 1996 Wei Jingsheng Ο Wei Jingsheng πατέρας του κινεζικού δημοκρατικού κινήματος ήταν ο βραβευθείς με το Βραβείο Ζαχάρωφ το έτος 1996. Ο πλέον γνωστός αντιφρονών της Κίνας γεννήθηκε στις 20 Μαΐου 1950 σε μια οικογένεια κρατικών υπαλλήλων, ενστερνίσθηκε ως ερυθροφρουρός τα ιδεώδη της μαοϊκής πολιτιστικής επανάστασης, αλλά απογοητευμένος από τις φρικαλεότητες του ταξικού αγώνα στράφηκε αργότερα στον ουμανισμό και τη δημοκρατία. Το 1978, όταν ανήλθε στην εξουσία ο Deng Xiaoping, ο Wei Jingsheng συνέβαλε στη δημιουργία του Τοίχου της Δημοκρατίας : σε εφημερίδες τοίχου, οι πολίτες ζητούσαν την αποκατάσταση αδικιών που είχαν υποστεί. Τι είναι πραγματική δημοκρατία; ρωτούσε ο Wei Jingsheng σε μια αφίσα, γεγονός που προκάλεσε το ενδιαφέρον και την οργή της κινεζικής κυβέρνησης. Το 1979, χαρακτήρισε τον Deng 16

Xiaoping δικτάτορα-διάδοχο του Mao Tse-tung. Γι αυτό συνελήφθη και κατηγορήθηκε σε μια σκηνοθετημένη δίκη για αντεπαναστατικά εγκλήματα και καταδικάσθηκε σε 15 χρόνια κάθειρξη και σε καταναγκαστικά έργα. Ακόμη και μετά την αποφυλάκισή του το 1993 ο Wei Jingsheng δεν σταμάτησε τον αγώνα. Ανέπτυξε επαφές με δυτικά μέσα ενημέρωσης και εξακολούθησε να καταγγέλλει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα. Το 1994 συνελήφθη από την κρατική ασφάλεια και στα τέλη του 1995 καταδικάστηκε εκ νέου σε 14ετή φυλάκιση λόγω αντικομμουνιστικής συνωμοτικής δράσης. Η κατάσταση της υγείας του επιδεινωνόταν ολοένα και περισσότερο λόγω των απάνθρωπων συνθηκών φυλάκισης και της κακομεταχείρισής του από τους συγκρατουμένους του. Στις 16 Νοεμβρίου 1997 ο Wei Jingsheng αποφυλακίσθηκε χάρη στις επίμονες διεθνείς πιέσεις και απελάθηκε στις ΗΠΑ. Ως πρόεδρος του Κινεζικού Συνασπισμού του Εξωτερικού για τη Δημοκρατία (Overseas Chinese Democracy Coalition, OCDC) που ιδρύθηκε το 1998, και ως ιδρυτής του Ιδρύματος Wei Jingsheng, εξακολουθεί να αγωνίζεται για την επίτευξη του βασικού του στόχου: τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη δημοκρατία στην Κίνα. 1997 Salima Ghezali Η Salima Ghezali, κάτοχος του Βραβείου Ζαχάρωφ του 1997, γεννήθηκε το 1958 κοντά στο Αλγέρι. Κατά τη δεκαετία του 1980 ανέλαβε δράση στο φεμινιστικό κίνημα της Αλγερίας, μεταξύ άλλων ως ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Γυναίκες της Ευρώπης και του Μαγκρέμπ και ως αρχισυντάκτρια του γυναικείου περιοδικού Nyssa, το οποίο η ίδια ίδρυσε. Η ακτιβίστρια στα ζητήματα των δικαιωμάτων των γυναικών εξελίχθηκε σε συνειδητοποιημένη υπέρμαχο των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της δημοκρατίας στην Αλγερία. Υπό την ιδιότητά της ως εκδότριας του εβδομαδιαίου περιοδικού La Nation, θίγει από το 1994 ολοένα και περισσότερο τα προβλήματα της λογοκρισίας. Τα άρθρα της ζητούσαν διαρκώς να εξευρεθεί μια ειρηνική και δημοκρατική λύση για την κρίση στην Αλγερία, κατά την οποία είχαν βρει τον θάνατο δεκάδες χιλιάδες άτομα, μεταξύ των οποίων και πολλοί δημοσιογράφοι. Έγινε συνεπώς στόχος των διασταυρούμενων πυρών των αλγερινών αρχών και των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Το άρθρο της για την κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Αλγερία που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Le Monde Diplomatique υπήρξε αφορμή να διαταχθεί από τις αρχές η διακοπή της έκδοσης του περιοδικού της, το 1996. Η Salima Ghezali αντέδρασε δηλώνοντας: Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι ο πολιτισμός θα νικήσει τη βαρβαρότητα είναι να επισημαίνουμε τις αρχές που συνιστούν τα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας μας και να επαγρυπνούμε διαρκώς. Στις 25 Απριλίου 1996 η Salima Ghezali, σε ακρόαση για την ελευθερία του Τύπου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αναφέρθηκε στην κατάσταση φόβου και καταναγκασμού την οποία υφίσταντο οι δημοσιογράφοι στην Αλγερία όταν προσπαθούσαν να παρακάμψουν τη λογοκρισία και να αποφύγουν την οργή των αντιπάλων τους. Όταν το 2002 επρόκειτο να επανεκδοθεί η La Nation, η Salima Ghezali επιβεβαίωσε ότι το εβδομαδιαίο περιοδικό θα συμβάλει και στο μέλλον στην προοπτική ενός δημοκρατικού ανοίγματος της χώρας. Η Salima Ghezali διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ευρωμεσογειακού Ιδρύματος Υποστήριξης των Υπερασπιστών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (EMHRF) και συνεχίζει να αναπτύσσει δράση υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στην Αλγερία. 1998 Ibrahim Rugova To 1998, όταν κλιμακώθηκε η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ σερβικών δυνάμεων και του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απονέμοντας το Βραβείο Ζαχάρωφ στον Ibrahim Rugova, τον πολιτικό ηγέτη των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου, έδωσε ένα σαφές μήνυμα. Με την απονομή του βραβείου στον Ibrahim Rugova, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τίμησε έναν άνθρωπο ο οποίος αγωνίσθηκε με συνέπεια για την αρχή της ειρηνικής αντίστασης κατά της βίας. Ο Δρ Ibrahim Rugova, ο οποίος γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1944 στην Cerrca (Istog) του Κοσσυφοπεδίου, δίδαξε φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Πρίστινα, προτού εκλεγεί επικεφαλής της Δημοκρατικής Ένωσης του Κοσσυφοπεδίου (LDK) το 1989. Το έτος εκείνο το Βελιγράδι κατήργησε το αυτόνομο καθεστώς της επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου, οι Αλβανοί καταπιέζονταν και οι αντιφρονούντες συνελήφθησαν. Το 1990 τα δύο εκατομμύρια των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου ενέκριναν το δικό τους σύνταγμα. Με δημοψήφισμα το 1991 ετάχθησαν με πλειοψηφία 97% υπέρ της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου και το 1998 εξέλεξαν τον Ibrahim Rugova ως Πρόεδρο της ανακηρυχθείσας από τους ίδιους Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου. Ο ειρηνιστής Rugova δεν παρεξέκλινε ποτέ από τη θέση του υπέρ μιας αντίστασης χωρίς βία κατά του σερβικού καθεστώτος, δηλώνοντας πάντοτε την προθυμία για διεξαγωγή διαλόγου με το Βελιγράδι. Παράλληλα, προσπάθησε να κερδίσει τη συμπάθεια της διεθνούς κοινότητας για την υπόθεση του λαού του. Οι αδιάκοπες εκκλήσεις προς τη διεθνή κοινότητα να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση και να εξασφαλίσει στο Κοσσυφοπέδιο διεθνή προστασία παραμένουν πάντα το ίδιο έντονες. Πεπεισμένος ότι η αυτοδιάθεση του λαού του μπορεί να επιτευχθεί 17

μόνον με ειρηνικά μέσα, ο Ibrahim Rugova, ως εκπρόσωπος των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου στις διαπραγματεύσεις, υπέγραψε στις 18 Μαρτίου 1999 την ειρηνευτική συμφωνία του Ραμπουγιέ. Η άρνηση του Βελιγραδίου να υπογράψει τη συμφωνία οδήγησε στις νατοϊκές αεροπορικές επιθέσεις κατά της Γιουγκοσλαβίας στις 24 Μαρτίου και στην απόσυρση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων από το Κοσσυφοπέδιο. Στις 28 Μαρτίου ο κυριότερος σύμβουλος του Rugova στις διαπραγματεύσεις, Fehmi Agani, δολοφονήθηκε στην Πρίστινα. Ο ίδιος ο Rugova αναγκάσθηκε να καταφύγει στην παρανομία. Τον Μάρτιο του 2002 ο Ibrahim Rugova εξελέγη πρώτος Πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου. Ο Πρόεδρος Rugova απεβίωσε συνεπεία καρκίνου στις 21 Ιανουαρίου 2006. 1999 José Alexandre Xanana Gusmão Ο Xanana Gusmão γεννήθηκε στη Laleia, στο Ανατολικό Τιμόρ στις 20 Ιουνίου 1946. Μετά την αποχώρηση των Πορτογάλων, η Ινδονησία άρχισε να ασκεί πολιτική αποσταθεροποίησης στο Ανατολικό Τιμόρ. Στις 7 Δεκεμβρίου 1975 έλαβε χώρα η ινδονησιακή εισβολή. Ο Gusmão πέρασε τότε στην παρανομία και το 1978 έγινε αρχηγός του ένοπλου τμήματος του Επαναστατικού Μετώπου για την Ανεξαρτησία του Ανατολικού Τιμόρ (FRETILIN). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι βιαιοπραγίες που συνόδευσαν την εισβολή είχαν ως αποτέλεσμα 200.000 νεκρούς, αλλά αυτό δεν έκαμψε το αντιστασιακό φρόνημα του λαού. Ο Xanana Gusmão έκανε πολλές προσπάθειες για να επιτύχει ειρηνική επίλυση προτείνοντας στην ινδονησιακή κυβέρνηση ειρηνευτικό σχέδιο ειρήνης και συζητήσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Το 1986, επέτυχε να συνενώσει τις διάφορες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις στο πλαίσιο του Εθνικού Αντιστασιακού Συμβουλίου του Τιμόρ (CNRT). Ο Xanana Gusmão συνελήφθη στις 20 Νοεμβρίου 1992. Καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά για ενέργειες που απέβλεπαν στην απόσχιση και για παράνομη κατοχή όπλων. Η ποινή αυτή μετατράπηκε αργότερα σε 20 χρόνια κάθειρξης και κατέληξε σε κατ οίκον περιορισμό, το Φεβρουάριο του 1999. Ακόμα όμως και η φυλάκιση του Gusmão, αποκαλούμενου πλέον Μαντέλα του Τιμόρ, δεν μπόρεσε να κάμψει το φρόνημα του αντιστασιακού κινήματος. Η απελευθέρωση του Xanana Gusmão, στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, λίγο μετά το δημοψήφισμα της 30ής Αυγούστου, κατά το οποίο το 80% του πληθυσμού του Ανατολικού Τιμόρ ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας από την Ινδονησία, ήταν αποτέλεσμα της μαζικής διεθνούς πίεσης που ασκήθηκε στον Πρόεδρο της Ινδονησίας Habibie. Τη στιγμή της απελευθέρωσής του, ο Xanana Gusmão, που είχε καταστεί σύμβολο της αντίστασης του Ανατολικού Τιμόρ και ενσάρκωνε τις ελπίδες του κινήματος διεθνούς αλληλεγγύης, δήλωσε: Υπό την ιδιότητά μου ως ελευθέρου ανθρώπου, υπόσχομαι να κάνω ό,τι μπορώ, ώστε να φέρω την ειρήνη στο Ανατολικό Τιμόρ και στον λαό μου. Τον Απρίλιο του 2002 διεξήχθησαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές για την ανάδειξη προέδρου στο Ανατολικό Τιμόρ. Ο Xanana Gusmão εξελέγη με το 83% σχεδόν των ψήφων και το ίδιο έτος τού απονεμήθηκε το Βραβείο Βορρά-Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στις 20 Μαΐου 2002 ο Koffi Annan κήρυξε επισήμως την ανεξαρτησία της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ανατολικού Τιμόρ. Ο José Xanana Gusmão διετέλεσε Πρόεδρος του Ανατολικού Τιμόρ έως τον Μάιο του 2007, και ανέλαβε Πρωθυπουργός της χώρας μετά τις βουλευτικές εκλογές της 30ής Ιουνίου 2007. Το 2008 ο Xanana Gusmão επέζησε δολοφονικής απόπειρας εναντίον του. Τον Σεπτέμβριο του 2012 δήλωσε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ότι στόχος της χώρας του έως το 2030 είναι η εξάλειψη της φτώχειας και η ευημερία για όλους. 2000 BASTA YA! Η ομάδα πίεσης των πολιτών BASTA YA! (Φτάνει, πια!), μια ένωση με καθεστώς συμβουλευτικού οργάνου στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών από τον Ιούλιο του 2004, είναι μια οργάνωση πολιτών, που είναι στρατευμένοι στην υπόθεση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας, και της ανεκτικότητας στη Χώρα των Βάσκων. Τα μέλη της, διαφόρων ιδεολογικών αποχρώσεων, συναποδέχονται τις ακόλουθες θέσεις: καταδίκη της τρομοκρατίας κάθε είδους, ανεξάρτητα από προέλευση ή βαθμό έντασης υποστήριξη τους προς όλα τα θύματα της τρομοκρατίας ή της πολιτικής βίας προάσπιση του κράτους δικαίου, του συντάγματος και του καθεστώτος αυτονομίας της Χώρας των Βάσκων. Οι θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα απειλούνται στη Χώρα των Βάσκων από την τρομοκρατική δράση της ΕΤΑ και των προσκείμενων σε αυτή ομάδων. Χιλιάδες άνθρωποι υφίστανται εκστρατείες εκφοβισμού, υπεξαιρέσεις, εκβιασμούς και επιθέσεις κατά των ιδίων, των μελών των οικογενειών τους και των περιουσιών τους. Δεν μπορούν να εκφρασθούν ελεύθερα ούτε να ασκήσουν τα δικαιώματά τους χωρίς να διατρέξουν σοβαρούς κινδύνους. Τα μέλη της BASTA YA θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους στον αγώνα τους κατά της τρομοκρατίας. Το μοναδικό τους όπλο είναι η ειρηνική κινητοποίηση των πολιτών που υπερασπίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Η BASTA YA! επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες μέσω δράσεων οι οποίες αποτελούν έκφραση αλληλεγγύης προς όλους εκείνους τους πολίτες οι οποίοι 18

αντιτίθενται στην τρομοκρατία και προασπίζουν τις δημοκρατικές αξίες. Τον Μάρτιο του 2002, ο εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας Fernando Savater δήλωσε ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι, ύστερα από 25 χρόνια καθημερινού αγώνα, οι άνθρωποι είχαν αποκάμει και την περασμένη δεκαετία περίπου το 10% του πληθυσμού είχε εγκαταλείψει τη Χώρα των Βάσκων. Η πρωτοβουλία δηλώνει ότι επιθυμεί διακαώς να μπορέσει να διαλυθεί το ταχύτερο δυνατόν, όταν θα έχει καταστεί περιττή. Έως τότε όμως, και με την απειλή της τρομοκρατίας να επικρέμεται πάνω από τη Χώρα των Βάσκων και με τους κατοίκους της να ζουν σε ένα κλίμα εκβιασμού και διαρκούς βίας, η πρωτοβουλία Basta Ya! είναι αποφασισμένη να συνεχίσει τη δράση της και να καλεί όλους τους πολίτες να κινητοποιούνται όποτε χρειάζεται. 2001 Izzat Ghazzawi Ο Izzat Ghazzawi, Παλαιστίνιος, γεννημένος το 1951, ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Birzeit και κάτοχος διπλώματος μάστερ (ΜΑ) αγγλικής λογοτεχνίας. Διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Παλαιστινίων Συγγραφέων, έγραψε μυθιστορήματα και διηγήματα, υπήρξε κριτικός λογοτεχνίας και άσκησε την προεδρία κατά την πρώτη Διεθνή Διάσκεψη Συγγραφέων στην Παλαιστίνη (1997). Ο Izzat Ghazzawi ήταν μέλος του εκτελεστικού γραφείου του Παλαιστινιακού Συμβουλίου για τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη και τιμήθηκε το 1995 στο Stavanger με το Διεθνές Βραβείο για την Ελευθερία της Έκφρασης. Φυλακίσθηκε και διώχθηκε επανειλημμένα από τις ισραηλινές αρχές για την πολιτική του δράση. Η ζωή του σημαδεύτηκε από το φόνο του δεκαεξάχρονου γιου του Ramy από τις ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις. Ο Ramy σκοτώθηκε στο προαύλιο του σχολείου του, ενώ προσπαθούσε να βοηθήσει τραυματισμένο φίλο του. Παρά τις τραγικές αυτές περιστάσεις, ο Izzat Ghazzawi συνέχισε πάντοτε να επιδιώκει τον πολιτιστικό και πολιτικό διάλογο με τον ισραηλινό λαό. Δημοσίευσε, μαζί με τον ισραηλινό συγγραφέα Abraham B. Yehoshua και τον φωτογράφο Oliviero Toscani, βιβλίο που γνώρισε μεγάλη επιτυχία με θέμα τις σχέσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών. Ο Izzat Ghazzawi πέθανε στις 4 Απριλίου 2003. 2001 Nurit Peled-Elhanan H ισραηλινή Nurit Peled-Elhanan, που γεννήθηκε το 1949, πανεπιστημιακή καθηγήτρια συγκριτικής λογοτεχνίας, εκπροσωπεί όλους τους Ισραηλινούς, οι οποίοι τάσσονται υπέρ μιας επίλυσης της συγκρούσεως μέσω διαπραγματεύσεων και απαιτούν απερίφραστα την αναγνώριση του αυτού δικαιώματος ύπαρξης δύο λαών και δύο κρατών. Είναι κόρη του διάσημου στρατηγού Matti Peled, γνωστού για τους αγώνες του υπέρ της ειρήνης και της προόδου. Η 14χρονη κόρη της Smadar έχασε τη ζωή της στη Δυτική Ιερουσαλήμ από μια βόμβα που εξερράγη σε επίθεση αυτοκτονίας ενός παλαιστινίου καμικάζι. Μετά το θάνατο της κόρης της, η Nurit δεν επέτρεψε να την κυριεύσει η απόγνωση, αλλά αντιθέτως έδινε διαλέξεις σχετικά με το θέμα της ευθύνης μιας μυωπικής πολιτικής που δεν θέλει να αναγνωρίσει τα δικαιώματα του άλλου και που καλλιεργεί το μίσος και την αντιπαράθεση. Ίδρυσε το Φόρουμ Πενθουσών Οικογενειών Ισραηλινών-Παλαιστινίων. Σε ομιλία της σε γυμνάσιο στο Ρίμινι στις 4 Φεβρουαρίου 2004, η Nurit Peled-Elhanan δήλωσε: Είναι πια καιρός να ορίσουμε τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή ως εγκληματικές πράξεις και όχι ως πολιτική ή στρατιωτική δράση Είναι πια καιρός να διδάξουμε τρόπους αναγνώρισης κίβδηλων ιδανικών και τρόπους αντίστασης στην ολέθρια κατάχρηση ιδανικών Είναι πια καιρός να καταστούμε ξανά άτομα και όχι έθνη, άτομα και όχι στρατοί, και να συνεργαστούμε για να σωθούν τα παιδιά που ακόμη είναι ζωντανά, λέγοντας φτάνει, πια!. Τόσο η Nurit Peled-Elhanan όσο και ο Izzat Ghazzawi ενσάρκωσαν με τη ζωή τους την ελπίδα για μια ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών που θα είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων. Οι προσωπικές τους τραγωδίες δεν τους έκαναν εχθρούς μεταξύ τους. Ο πόνος τους δεν μετατράπηκε σε μίσος, αλλά σε σεβασμό για τα δικαιώματα του κάθε πολίτη. 2001 Dom Zacarias Kamwenho Το 1999, μια νέα έμπρακτη συνειδητοποίηση της σημασίας της ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων άρχισε να αναπτύσσεται στον λαό της Αγκόλα, την οποία και ενθάρρυναν με τις προσπάθειές τους θρησκευτικοί ηγέτες και πολυάριθμοι οργανισμοί της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται για μια εθνική συμφιλίωση χωρίς αποκλεισμούς. Στην πρωτοπορία αυτού του ειρηνικού έργου βρίσκεται ο Αρχιεπίσκοπος Zacarias 19

Kamwenho. Γεννημένος το 1934 στο Chimbundo στην επαρχία Huambo της Αγκόλα, ιερέας από το 1961, Αρχιεπίσκοπος του Lubango από το 1995, ο Dom Zacarias Kamwenho εξέφρασε τις ανυποχώρητες, αμερόληπτες και σταθερές απόψεις του προς όλα τα μέρη της σύγκρουσης σε μια προσπάθεια επίτευξης διαρκούς ειρήνης μέσω πολιτικού διαλόγου μετά από 26 χρόνια εμφυλίου πολέμου. Αναγνωρίζοντας τις άοκνες προσπάθειές του για την ειρήνη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τού απένειμε το 2001 το Βραβείο Ζαχάρωφ. Η κατάπαυση του πυρός το 2002 μετά τη δολοφονία του Jonas Savimbi, οι ειρηνευτικές συνομιλίες και ένα γενικό κλίμα υπέρ του εκδημοκρατισμού οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην εκστρατεία του Dom Zacarias Kamwenho και άλλων θρησκευτικών ηγετών και ηγετικών μορφών της κοινωνίας των πολιτών. Το 2003 ο Αρχιεπίσκοπος Kamwenho εγκατέλειψε την προεδρία της Επισκοπικής Διάσκεψης της Αγκόλα και του Σάο Τομέ (CEAST), εξακολούθησε όμως να εργάζεται ενεργά μέσω της Επισκοπής του και της Οικουμενικής Επιτροπής για την Ειρήνη στην Αγκόλα (COIEPA) για την πραγμάτωση της δημοκρατίας, τον σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εφαρμογή του κράτους δικαίου, καθώς και για μια διαρκή εθνική συμφιλίωση. Το 2012, ο αποσυρθείς πλέον αρχιεπίσκοπος κάλεσε τον λαό της Αγκόλα να ασκήσει το δικαίωμα ψήφου στις εκλογές. 2002 Oswaldo José Payá Sardiñas Ο Oswaldo José Payá Sardiñas τιμήθηκε για τον απτόητο αγώνα του για τον εθνικό διάλογο και την πραγματοποίηση δημοκρατικών αλλαγών στην Κούβα. Γεννημένος το 1952, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τον Ιούλιο του 2012. Είναι περισσότερο γνωστός ως ιδρυτής του σχεδίου Varela, μιας εκστρατείας για τη συλλογή υπογραφών υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος, προκειμένου να κατατεθεί νομοσχέδιο που θα εγγυάται τα πολιτικά δικαιώματα. Είναι επίσης ιδρυτής του Χριστιανικού Κινήματος Απελευθέρωσης, το οποίο σήμερα εξακολουθεί να ζητεί διαλεύκανση των συνθηκών του θανάτου του. Η οικογένειά του απορρίπτει την επίσημη εκδοχή ότι το ατύχημα οφείλετο σε υπερβολική ταχύτητα. Όσο ζούσε έχαιρε σεβασμού ως εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης στην Κούβα και αντιφρονούντες κάθε ηλικίας τον τίμησαν με την παρουσία τους στην κηδεία του, μεταξύ των οποίων οι τιμηθέντες με το Βραβείο Ζαχάρωφ Guillermo Fariñas και Κυρίες στα Λευκά. Παρά τις διώξεις και τις καταδίκες από τη νεαρή του ηλικία λόγω της κριτικής του κατά των πολιτικών του Fidel Castrο, η αφοσίωση του Payá στις πολιτικές ελευθερίες παρέμενε ακλόνητη. Το 1997 ο Payá Sardiñas εκπονεί το σχέδιο Varela, το οποίο μέσω ενός εθνικού δημοψηφίσματος απαιτεί την αναγνώριση της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, ελεύθερες πολυκομματικές εκλογές, την αποφυλάκιση όλων των πολιτικών κρατουμένων και οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Έτσι, ο Payá Sardiñas στηρίζει τον στόχο μιας πολιτικής αλλαγής με τη χρήση υπαρχόντων νομικών μέσων. Ο ίδιος και οι συναγωνιστές του κατάφεραν να συγκεντρώσουν 25.000 υπογραφές και να καταθέσουν το σχέδιο στην Εθνοσυνέλευση Λαϊκής Εξουσίας τον Μάιο του 2002. Η αντιπολίτευση παρέμεινε για πρώτη φορά ενωμένη πίσω από το μανιφέστο Todos Unidos ( Όλοι ενωμένοι ). Τον Μάρτιο του 2003, 75 Κουβανοί τα δύο τρίτα των οποίων είχαν συμμετάσχει ενεργά στην εκστρατεία για το δημοψήφισμα καταδικάστηκαν σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης για αδικήματα κατά της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας. Στο μήνυμά του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Oswaldo José Payá Sardiñas διαβεβαίωσε ότι η καταπίεση την οποία ασκεί η κυβέρνηση της Κούβας δεν θα μπορέσει να σταματήσει την εκστρατεία για το δημοψήφισμα, επειδή ο κουβανικός λαός επιθυμεί μια αλλαγή χωρίς βία. Τον Ιούλιο του 2003, 200 βουλευτές του ΕΚ έβαλαν την υπογραφή τους στην Πρωτοβουλία Ζαχάρωφ και υποσχέθηκαν στον Oswaldo José Payá Sardiñas ότι θα συνεχίσουν να τον υποστηρίζουν. Μετά τον θάνατό του το 2012, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schulz εξέφρασε την πεποίθησή του ότι οι ιδέες του Oswaldo Payá θα επιζήσουν, καθώς το έργο και η αφοσίωσή τους ενέπνευσαν μια γενιά κουβανών ακτιβιστών που ακολουθούν το παράδειγμά του στον αγώνα για την προώθηση της πολιτικής ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 2003 Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Kofi Annan και ολόκληρο το προσωπικό των Ηνωμένων Εθνών Στη μνήμη του Sergio Vieira de Mello και των πολλών άλλων υπαλλήλων του ΟΗΕ που έχασαν τη ζωή τους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους για την ειρήνη στον κόσμο. Με την απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ στα Ηνωμένα Έθνη, το Ευρωπαϊκό 20

Κοινοβούλιο τίμησε το 2003 τα Ηνωμένα Έθνη για τις προσπάθειες που καταβάλλουν υπέρ της ειρήνης, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και υπέρ της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στον κόσμο. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης έχουν καταβληθεί προσπάθειες, υπό την ηγεσία του Kofi Annan, για τη μετεξέλιξη του ΟΗΕ σε ένα πιο αποτελεσματικό όργανο για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την αντιμετώπιση της φτώχειας, των ασθενειών, της κλιματικής αλλαγής και της διάδοσης των μικρών όπλων. Ακόμη, θα εργασθούμε όλοι μαζί για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής. Τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν όλες αυτές τις απειλές ταυτόχρονα. Το Βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε επίσης προς τιμήν των υπαλλήλων των Ηνωμένων Εθνών που εργάζονται άοκνα για την παγκόσμιο ειρήνη, συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες. Διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους και πολλοί από αυτούς έχουν ήδη σκοτωθεί. Το Βραβείο απονεμήθηκε ως φόρος τιμής στη μνήμη του Sergio Vieira de Mello, Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και ενός από τις αξιότερους εκπροσώπους του ΟΗΕ, ο οποίος, ως ειδικός απεσταλμένος του Kofi Annan στο Ιράκ, έχασε τη ζωή του τον Αύγουστο του 2003 μαζί με άλλους υπαλλήλους του ΟΗΕ σε επίθεση κατά των κεντρικών γραφείων του ΟΗΕ στη Βαγδάτη. Ενόψει της 60ής επετείου από την ίδρυση του ΟΗΕ, ο Kofi Annan προκάλεσε έναν προβληματισμό σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ, υποβάλλοντας το 2005 στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την έκθεση Με περισσότερη ελευθερία, στην οποία περιέγραφε το όραμά του για μια συνολική και εκτεταμένη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, τη σύσταση τον Μάρτιο του 2006 ενός νέου Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προκειμένου να αντικαταστήσει την παλαιά Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και που θα είχε ως στόχο να ενισχύσει τον μηχανισμό της παγκόσμιας κοινότητας για την προαγωγή και προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση των κυριότερων καταπατητών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά τη συμπλήρωση δύο πενταετών θητειών ως Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ τον Ιανουάριο του 2007, ο Kofi Annan δραστηριοποιήθηκε σε πολλές οργανώσεις που επικεντρώνονται τόσο σε παγκόσμια όσο και σε αφρικανικά θέματα. Μεταξύ άλλων, ορίστηκε Πρόεδρος του Παγκόσμιου Ανθρωπιστικού Φόρουμ στη Γενεύη και έγινε μέλος των Global Elders, μίας ομάδας ηγετών που συμβάλλουν με τη σοφία τους, την ανεξάρτητη ηγετική παρουσία τους και ακεραιότητα, στην αντιμετώπιση ορισμένων από τα δυσχερέστερα παγκόσμια προβλήματα. Ως επικεφαλής του πάνελ των διακεκριμένων αφρικανικών προσωπικοτήτων, ο Annan συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις προκειμένου να τερματισθεί η εμφύλια αναταραχή στην Κένυα, στις αρχές του 2008, και επέτυχε να εξευρεθεί λύση στην κρίση με την υπογραφή από τον Πρόεδρο Mwai Kibaki και τον Raila Odinga μιας συμφωνίας για κυβέρνηση συνασπισμού τον Φεβρουάριο του 2008. Το 2012 διετέλεσε κοινός ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών και του Αραβικού Συνδέσμου στη Συρία με σκοπό την εξεύρεση λύσης στη συριακή σύγκρουση. 2004 Η Ένωση Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας Η προσήλωση της Ένωσης Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας (BAJ) στον αγώνα για την ελευθερία του λόγου και την προώθηση της ανεξάρτητης και επαγγελματικής δημοσιογραφίας στη Λευκορωσία αποτελεί πηγή έμπνευσης. Ως εκπρόσωπος 1.000 περίπου εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης, η BAJ αγωνίζεται κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες για την προστασία των νόμιμων δικαιωμάτων των δημοσιογράφων, οι οποίοι όχι σπάνια αποτελούν θύματα εκφοβισμού, παρενόχλησης, ποινικής δίωξης και εξορίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η άμεση δράση της BAJ κατέστησε δυνατή την απαγγελία κατηγορίας κατά ατόμων που απειλούσαν με θάνατο δημοσιογράφους. Παρά την έλλειψη ανεξάρτητης δικαιοσύνης, οι δικηγόροι της BAJ σημείωσαν αρκετές επιτυχίες όσον αφορά την εκπροσώπηση των δημοσιογράφων και των μέσων ενημέρωσης στα δικαστήρια. Ένα σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων της αφιερώνεται στην αύξηση της πληροφόρησης των πολιτών σχετικά με το συνταγματικό τους δικαίωμα στην ελεύθερη ενημέρωση και στην ευαισθητοποίησή τους όσον αφορά την άσκηση των δικαιωμάτων τους. Μέσω του Νομικού Κέντρου της για την Προστασία Συμβουλών των Μέσων Ενημέρωσης εργάζεται επίσης για τη βελτίωση του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου. Με την ευκαιρία της 3ης Μαΐου 2005, της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου, η BAJ απηύθυνε έκκληση για τη στήριξη του ανεξάρτητου Τύπου στη Λευκορωσία διότι λόγω της κατάστασης στη χώρα αποτελεί για τους πολίτες της Λευκορωσίας τη μόνη ενημερωμένη και εμπεριστατωμένη πηγή πληροφοριών για τα γεγονότα στη Λευκορωσία και τον κόσμο. Η Ένωση Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας συνεχίζει, παρά την εχθρότητα του καθεστώτος και τις σκληρές συνθήκες υπό τις οποίες ενεργεί, να εργάζεται για την προώθηση της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και της ελευθερίας του λόγου στη Λευκορωσία. 21

2005 Κυρίες στα Λευκά Οι Κυρίες στα Λευκά από την Κούβα περιλαμβάνονται μεταξύ των τριών τιμηθέντων με το Βραβείο Ζαχάρωφ το 2005. Με τη βράβευση αυτή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε το θάρρος τους και την προσήλωσή τους στον αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κούβα και επέστησε την προσοχή στη συνεχιζόμενη κράτηση 75 πολιτικών αντιφρονούντων που είναι στη φυλακή από το Μάρτιο του 2003, οι περισσότεροι διότι απλώς επέκριναν την έλλειψη πολιτικής ελευθερίας στη χώρα. Στην Κούβα, το να μιλάει κανείς ανοιχτά κατά της κυβέρνησης αποτελεί ανατρεπτική ενέργεια που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης που μπορεί να φτάσει τα 25 χρόνια. Κάθε προσπάθεια να ξεχαστούν οι κρατούμενοι έχει αποτύχει, διότι οι γυναίκες, μητέρες και κόρες τους επέστησαν τη διεθνή προσοχή στην κατάστασή τους χάρη στις ειρηνικές τους διαμαρτυρίες. Αυτοαποκαλούνται Κυρίες στα Λευκά ( Damas de Blanco ) και συγκροτήθηκαν σε αυθόρμητο κίνημα στις αρχές του 2004. Δεν αποτελούν πολιτικό κόμμα ούτε συνδέονται με καμία πολιτική οργάνωση οιουδήποτε τύπου. Ντυμένες στα λευκά, συμβολίζουν την αθωότητα και την αγνότητα και χρησιμοποιούν την τακτική που ακολούθησαν οι μητέρες στην Αργεντινή της δεκαετίας του 1970 για να ζητήσουν πληροφορίες για τα αγνοούμενα παιδιά τους. Οι γυναίκες αυτές, οι Μητέρες της Πλατείας του Μαΐου (Las Madres de la Plaza de Mayo), τιμήθηκαν με το Βραβείο Ζαχάρωφ το 1992. Κάθε Κυριακή, οι Κυρίες στα Λευκά παρακολουθούν τη θεία λειτουργία στην Εκκλησία της Santa Rita και στη συνέχεια κάνουν ειρηνική πορεία στην Πέμπτη Λεωφόρο της Αβάνας, κρατώντας λουλούδια στο χέρι και απευθύνοντας έκκληση για απελευθέρωση των αγαπημένων τους ανθρώπων και όλων όσοι κρατούνται αυθαίρετα στις φυλακές του νησιού. Στην αρχή ξεκίνησαν να γράφουν γράμματα στις κουβανικές αρχές, χωρίς όμως να λάβουν την παραμικρή απάντηση. Όταν ξεκίνησαν τη διαμαρτυρία τους, ήταν η πρώτη φορά σε 47 χρόνια που γυναίκες της Κούβας κατέβηκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά της άδικης φυλάκισης. Παρά τις απειλές και τις ύβρεις που δέχονται, οι Κυρίες στα Λευκά εξακολουθούν να υπερασπίζονται τα δικαιώματα των κουβανών πολιτικών κρατουμένων και την αξιοπρέπεια ολόκληρου του κουβανικού λαού. Το αίτημά τους για δικαιοσύνη και η έκκλησή τους για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων προβάλλονται στο πλαίσιο ενός ειρηνικού αγώνα. Τις ενώνει η αγωνία τους για τις φρικτές συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Οι Κυρίες στα Λευκά έχουν απευθύνει έκκληση προς όλους τους λαούς για συμπαράσταση στον αγώνα τους. Πέντε γυναίκες: οι Laura Pollán, Miriam Leiva, Berta Soler, Loyda Valdés και Julia Núnez, επελέγησαν από την ομάδα για να παραλάβουν το βραβείο εξ ονόματος των Κυριών στα Λευκά κατά την τελετή της απονομής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο. Οι κουβανικές αρχές δεν επέτρεψαν στις εκπροσώπους αυτές να εξέλθουν από τη χώρα και να παραλάβουν το βραβείο στο Στρασβούργο. Εκπροσωπήθηκαν από την Blanca Reyes, μια από τις ακτιβίστριές τους που σήμερα ζει στην Ισπανία. Εν τω μεταξύ, η Laura Pollán, ένα από τα ιδρυτικά μέλη που είχε επιλεγεί να εκπροσωπήσει τις Κυρίες στα Λευκά, απεβίωσε τον Οκτώβριο του 2011. Επίσης, δεν επετράπη στις Κυρίες στα Λευκά ούτε να παραστούν στη Διάσκεψη για τον εορτασμό των 20 χρόνων του Βραβείου Ζαχάρωφ τον Νοέμβριο του 2011. Έως σήμερα, το Βραβείο Ζαχάρωφ δεν έχει παραδοθεί στις Κυρίες στα Λευκά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξακολουθεί να επιμένει ότι δικαιούνται να παραλάβουν αυτοπροσώπως το βραβείο. 2005 Hauwa Ibrahim Η Hauwa Ibrahim είναι δικηγόρος ειδικευμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα από την Αμπούτζα της Νιγηρίας. Έχει δύο γιους. Γεννήθηκε το 1968 σε ένα μικρό, φτωχό χωριό και είναι κόρη μουλά. Δεν προοριζόταν για σταδιοδρομία δικηγόρου. Υποτίθεται ότι σε ηλικία 12 ετών έπρεπε να παντρευτεί και να σταματήσει τις σπουδές στο δημοτικό σχολείο, όμως εκείνη αρνήθηκε αυτή τη μοίρα. Ως μία από τις ελάχιστες γυναίκες δικηγόρους που ασκούν το επάγγελμα στη βόρειο Νιγηρία, το έργο της την οδήγησε στην αγροτική ενδοχώρα, όπου έπρεπε να μετακινείται με καμήλα ή με γάιδαρο για να φτάσει στα χωριά. Η ίδια περιγράφει αυτήν την περίοδο ως την καλύτερη της ζωής της, διότι μπόρεσε να ανακτήσει την επαφή με τις ρίζες της. Έχει βαθιά συνείδηση του πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση ως μέσο για τη χειραφέτηση των γυναικών και ως η καλύτερη άμυνα για όσους βρίσκονται σε κατάσταση έσχατης ένδειας. Η φτώχεια συμπορεύεται με τον αναλφαβητισμό και ο φονταμενταλισμός τρέφεται από την άγνοια. Η Hauwa Ibrahim, που ανατράφηκε η ίδια ως μουσουλμάνα, εργάζεται άοκνα για την καταπολέμηση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού. Η Hauwa Ibrahim ανέλαβε μια αποστολή που μόνο ως εξαιρετική μπορεί να χαρακτηριστεί: να υπερασπίζεται τους ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί δυνάμει του νόμου της Sharia, ο οποίος εφαρμόζεται σε 12 βόρειες πολιτείες της Νιγηρίας. Οι θανατικές καταδίκες, παρόλο που για την ώρα δεν εκτελούνται, εξακολουθούν να απαγγέλλονται. Από το 1999, η Hauwa Ibrahim έχει εργαστεί δωρεάν ως δικηγόρος υπεράσπισης σε 47 υποθέσεις, πολλές από τις οποίες αφορούν γυναίκες που κατηγορούνταν για μοιχεία και οι οποίες αντιμετώπιζαν την ποινή του θανάτου δια λιθοβολισμού. Χάρη στην ικανότητά της, κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης και να σώσει τις ζωές των 22

Amina Lawal, Safiya Hussaini και Hafsatu Abubakar. Ασχολήθηκε ακόμη ενεργά με άλλες υποθέσεις βάναυσης και απάνθρωπης τιμωρίας, όπως σε περιπτώσεις γυναικών που καταδικάστηκαν σε μαστίγωση ή μικρών αγοριών που καταδικάστηκαν σε ακρωτηριασμό λόγω κλοπής. Η Hauwa Ibrahim έχει καταστεί εμβληματική προσωπικότητα, όμως η χαρισματική της φυσιογνωμία ενοχλεί κάποιους. Της έχει απαγορευθεί να δικηγορεί σε ισλαμικά δικαστήρια. Δεν σχολιάζω το Κοράνι, λέει η ίδια. Μόνος μου στόχος είναι ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων του κάθε ανθρώπου, όπως του κράτους δικαίου και του δικαιώματος για μια δίκαιη δίκη. Η Hauwa διατράνωσε επιτυχώς την άποψη ότι ο νόμος της Sharia απαιτεί από τα δικαστήρια που ακολουθούν αυτό το νόμο να σέβονται τα διαδικαστικά και ουσιαστικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τον νόμο της Sharia και το Σύνταγμα της Νιγηρίας, και ότι πρέπει να τηρούνται οι διεθνείς συνθήκες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις οποίες έχει υπογράψει η Νιγηρία. Σήμερα, ο αγώνας της Hauwa έχει απήχηση πέραν των συνόρων της Νιγηρίας. Για εκείνη όμως, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η πιο δύσκολη αποστολή: να ακουστεί η φωνή της στην ίδια της τη χώρα. Στη Διάσκεψη του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ το 2011, σχολιάζοντας την απονομή του βραβείου στην Αραβική Άνοιξη, η Hauwa Ibrahim δήλωσε: για εμένα η Αραβική Άνοιξη είναι το μέλλον. Το μέλλον για τη δημοκρατία, το μέλλον για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία και το μέλλον για την αξιοπρέπεια των ανθρώπων... Πρόκειται, πιστεύω, για μια τεράστια αναγνώριση μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Μιας νέας παγκόσμιας τάξης όπου δεν είναι πλέον μόνο οι λίγοι και εκλεκτοί που μπορούν να έχουν την εξουσία και να την έχουν για πάντα. 2005 Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα Η οργάνωση Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα μάχεται υπέρ της ελευθεροτυπίας ανά τον κόσμο και υπερασπίζεται και υποστηρίζει δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες από τον χώρο των μέσων ενημέρωσης οι οποίοι είναι θύματα διώξεων και λογοκρισίας. Σύμφωνα με την οργάνωση αυτή, πάνω από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες όπου δεν ισχύει η ελευθερία του Τύπου. Το 2012 το Βαρόμετρο Ελευθεροτυπίας της οργάνωσης κατέγραψε 50 δολοφονίες και 147 φυλακίσεις δημοσιογράφων εν ώρα εργασίας ή για λόγους που σχετίζονται με το επάγγελμά τους. Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα αντιμάχονται τέτοιες πρακτικές εδώ και 20 χρόνια τώρα. Η οργάνωση είναι σε διαρκή επαγρύπνηση χάρη στο δίκτυό της που περιλαμβάνει 120 και πλέον ανταποκριτές, καταδικάζει απερίφραστα κάθε επίθεση κατά της ελευθερίας του Τύπου ανά τον κόσμο και ενημερώνει τα μέσα ενημέρωσης και την κοινή γνώμη με εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Όχι μόνο επισημαίνει τα ηθικά επιχειρήματα κατά των περιορισμών στην ελευθερία του Τύπου, της λογοκρισίας και των διώξεων του Τύπου, αλλά προσφέρει και πρακτική βοήθεια σε δημοσιογράφους που εργάζονται σε εμπόλεμες ζώνες. Τον Ιανουάριο του 2002, συγκρότησε το Δίκτυο Δαμοκλής, αποκτώντας έτσι ένα νομικό βραχίονα. Προκειμένου να διασφαλίσει την προσαγωγή στη δικαιοσύνη των δολοφόνων και των βασανιστών δημοσιογράφων, το Δίκτυο παρέχει στα θύματα νομικές υπηρεσίες και δικαστική εκπροσώπηση. Οι πρωτοβουλίες της οργάνωσης αναπτύσσονται και στις πέντε ηπείρους μέσω των εθνικών παραρτημάτων και των περιφερειακών γραφείων της, σε στενή συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου. Η πολύγλωσση ιστοσελίδα των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα ενημερώνεται σε καθημερινή βάση για επιθέσεις εις βάρος της ελευθερίας του Τύπου ανά τον κόσμο και παρέχει τη δυνατότητα της υπογραφής αναφορών διαδικτυακά, προς στήριξη των φυλακισμένων δημοσιογράφων. Προκειμένου να παρακαμφθεί η λογοκρισία, δημοσιεύει κατά περιόδους άρθρα που είναι απαγορευμένα στη χώρα προέλευσής τους, φιλοξενεί εφημερίδες που έχουν κλείσει στη χώρα τους και χρησιμεύει ως φόρουμ για δημοσιογράφους που φιμώθηκαν από τις αρχές της χώρας τους. Κάθε χρόνο, στις 10 Δεκεμβρίου, η οργάνωση απονέμει το Βραβείο Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα Ίδρυμα Γαλλίας σε δημοσιογράφους, για την εξέχουσα συμβολή τους στον αγώνα για την ελευθερία του Τύπου στη χώρα τους. Το 2010 η οργάνωση εγκαινίασε το Βραβείο Netizen, το οποίο τιμά έναν χρήστη του Διαδικτύου, δημιουργό ιστολογίου ή αντιφρονούντα στον κυβερνοχώρο, ο οποίος με τη δράση του συμβάλλει σημαντικά στην προάσπιση της ελευθερίας του λόγου στο Διαδίκτυο. 2006 Aliaksandr Milinkevich Ο Aliaksandr Milinkevich, που γεννήθηκε το 1947 στην πόλη Χρόντνα, διετέλεσε ηγέτης της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία. Τον Οκτώβριο του 2005 επελέγη ως κοινός υποψήφιος της Ενωμένης Δημοκρατικής Αντιπολίτευσης για το προεδρικό αξίωμα, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 100.000 23

υπογραφές ψηφοφόρων, και κατόρθωσε να κρατήσει ενωμένη την αντιπολίτευση στη Λευκορωσία σε ένα κοινό μέτωπο κατά του Aliaksandr Lukashenka καθ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 19 Μαρτίου 2006. Ο Aliaksandr Milinkevich τάχθηκε υπέρ ενός πραγματικά δημοκρατικού μέλλοντος για την Λευκορωσία και εμφανίστηκε ως η πραγματική εναλλακτική λύση στον αυταρχισμό του Lukashenka. Η διπλωματική του ικανότητα και οι προσεκτικές δημόσιες εμφανίσεις του τον βοήθησαν να αποκτήσει σταθερή διεθνή υποστήριξη στον αγώνα του. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αξιολόγησε τα αποτελέσματα των εκλογών ως μη ελεύθερα και άδικα και επιπλέον επεσήμανε και περιπτώσεις νοθείας. Σύμφωνα με τις επίσημες πηγές, ο Aliaksandar Milinkevich έλαβε το 6% των ψήφων, αλλά, σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, η στήριξη του λαού ήταν πολύ μεγαλύτερη. Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία έχει επιδεινωθεί μετά τις εκλογές του Μαρτίου του 2006. Οι αρχές θέσπισαν νόμο ο οποίος χαρακτηρίζει ως αξιόποινη πράξη την άσκηση κριτικής προς το κράτος. Το σημερινό καθεστώς εξακολουθεί επίσης να εξαναγκάζει σε σιωπή ή να φυλακίζει δημοσιογράφους, ακτιβιστές και άλλους πολίτες που ασκούν κριτική και είναι πολιτικά ενοχλητικοί προς αυτό. Τον Απρίλιο του 2006, ο Aliaksandar Milinkevich φυλακίσθηκε για 15 ημέρες, μαζί με άλλα μέλη της αντιπολίτευσης, λόγω της συμμετοχής του σε απαγορευθείσα συγκέντρωση, μια ειρηνική διαδήλωση στο Μινσκ με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από το ατύχημα του Τσερνομπίλ. Σε ένα εντεινόμενο εχθρικό πολιτικό περιβάλλον, ο Aliaksandar Milinkevich συνελήφθη πολλές φορές κατά τα τελευταία έτη αλλά καμία κατηγορία δεν έχει απαγγελθεί εναντίον του. Ο Aliaksandr Milinkevich δεσμεύεται να εξακολουθήσει τον αγώνα για ένα δημοκρατικό μέλλον στη χώρα του και για την αποκατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του λαού της Λευκορωσίας παρά το δυσμενές πολιτικό κλίμα. Τον Σεπτέμβριο του 2010 ανακοίνωσε την απόφασή του να μη θέσει υποψηφιότητα για τις προεδρικές εκλογές της 19ης Δεκεμβρίου 2010 καθώς θεωρούσε ότι δεν είχαν πραγματοποιηθεί αλλαγές στους εθνικούς εκλογικούς κανονισμούς προκειμένου να διασφαλιστούν δίκαιες, ελεύθερες και ανοικτές εκλογές στη Λευκορωσία. 2007 Salih Mahmoud Mohamed Osman Ο Salih Osman είναι δικηγόρος που συνεργάζεται με τη Σουδανική Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων ( SOAT ) για να προσφέρει μη αμειβόμενη νομική εκπροσώπηση σε πρόσωπα που έχουν φυλακιστεί αυθαίρετα και βασανιστεί από τη Σουδανική Κυβέρνηση και των οποίων το μοναδικό έγκλημα είναι ότι αντιτίθενται στις κυβερνητικές πολιτικές ή ότι ανήκουν στην ίδια εθνότητα με τους επαναστάτες του Νταρφούρ. Κατά τις δύο δεκαετίες των διαφόρων εμφυλίων πολέμων στο Σουδάν, ο Osman έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του προκειμένου να παρέχει νομική και ιατρική βοήθεια στα θύματα της σύγκρουσης. Υποστηρίζει ενεργά ενώπιον των δικαστηρίων εκείνους που κατηγορούνται από τη Σουδανική Κυβέρνηση, και πέτυχε μαζί με τη SOAT να ακυρώσει ή να μειώσει καταδικαστικές αποφάσεις σε θάνατο ή ακρωτηριασμό. Ο Salih Osman και η SOAT ανέπτυξαν επίσης δραστηριότητα για την καταγραφή των εγκλημάτων που έχουν διαπραχθεί ιδίως στην περιοχή του Νταρφούρ και συμμετέχουν σε εκστρατεία προκειμένου να διώκεται ο βιασμός ως έγκλημα πολέμου. Συμμετέχει επίσης ενεργά στην προστασία των περισσοτέρων από 2 εκατομμυρίων Σουδανών που έχουν εκτοπιστεί δια της βίας. Ο αγώνας του Salih Osman κατά της αδικίας στο Σουδάν δεν ήταν χωρίς προσωπικό κόστος. Μέλη της οικογενείας του έχουν υποφέρει στα χέρια των πολιτοφυλακών. Και ο ίδιος διώχθηκε για τις δραστηριότητές του, συνελήφθη πολλές φορές, τέθηκε σε απομόνωση και βασανίστηκε. Από το 2006, ο Salih Osman διατελεί βουλευτής της αντιπολίτευσης στο Σουδανικό Κοινοβούλιο. Εργάζεται για τη νομική μεταρρύθμιση και επικεντρώνεται στην προώθηση του κράτους δικαίου μέσω της εφαρμογής των διατάξεων του προσωρινού συντάγματος. 2008 Hu Jia O Hu Jia, που γεννήθηκε το 1973 στο Πεκίνο, είναι ένας διαπρεπής κινέζος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντιφρονών. Το έργο του έχει επικεντρωθεί σε εκκλήσεις για μια επίσημη έρευνα σχετικά με τη σφαγή το 1989 στη Πλατεία Τιανανμέν, στην υπεράσπιση των θυμάτων του HIV/AIDS καθώς και στην ανάδειξη περιβαλλοντικών προβλημάτων. 24

Το 2008, μετά την ομιλία του ενώπιον των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέσω τηλεδιάσκεψης κατά τη διάρκεια δημόσιας συνεδρίασης της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου εξέφρασε την επιθυμία του να είναι το 2008 το έτος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για υποκίνηση της ανατροπής της κρατικής εξουσίας. Κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε στις 3 Απριλίου 2008 σε τρεισήμισι χρόνια φυλάκισης. Αφέθηκε ελεύθερος τον Ιούνιο του 2011, αλλά εξακολουθεί να υφίσταται διώξεις, καθώς οι πράκτορες της ασφάλειας που είναι μόνιμα έξω από το σπίτι του δεν του επιτρέπουν ούτε να πάει να αγοράσει τρόφιμα, και η σύνδεσή του στο Διαδίκτυο διακόπηκε λίγο μετά την αναχώρηση της συζύγου του Zeng Jinyan για το Χονγκ Κονγκ τον Σεπτέμβριο του 2012. Ακόμη και κάτω από αυτές τις σκληρές συνθήκες, ο Hu Jia εξακολουθεί να εκφράζει ελεύθερα τα αντικαθεστωτικά φρονήματά του και να τάσσεται υπέρ της αλλαγής στην Κίνα. 2009 Memorial Το 2009 το βραβείο απονεμήθηκε στους Oleg Orlov, Sergei Kovalev και Lyudmila Alexeyeva τιμώντας τη Memorial και όλους τους άλλους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία. Η Memorial είναι μια ρωσική ΜΚΟ, η οποία, από την ίδρυσή της το 1988 τεκμηριώνει, παρακολουθεί και προσπαθεί να προωθήσει την αλήθεια σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία και τα υπόλοιπα κράτη της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. προκειμένου να διασφαλίσει το δημοκρατικό μέλλον τους. H Memorial έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με πάνω από 1.300.000 ονόματα διωχθέντων ατόμων. Στόχος της είναι να δημιουργηθεί ένα προσβάσιμο από το κοινό αρχείο ιστορικής τεκμηρίωσης όσον αφορά τις επιπτώσεις της δικτατορικής καταπίεσης. Διεξάγοντας έρευνες και προστατεύοντας τους πρόσφυγες και τα θύματα διακρίσεων και πολιτικής καταπίεσης, η Memorial συνέβαλε στην έγκριση του νόμου για την αποκατάσταση των θυμάτων πολιτικής καταπίεσης και στην καθιέρωση της 30ής Οκτωβρίου ως ημέρας μνήμης για τα θύματα της πολιτικής καταπίεσης στις χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ.. Στις 4 Δεκεμβρίου 2008, οι ρωσικές αρχές κατέσχεσαν 12 σκληρούς δίσκους υπολογιστή οι οποίοι περιείχαν το σύνολο του ψηφιακού αρχείου για τα εγκλήματα που διεπράχθησαν την εποχή του Στάλιν, και αποτελούσαν καρπό εικοσαετούς εργασίας. Στις 15 Ιουλίου 2009 η Natalia Estemirova, εκπρόσωπος της Memorial στο Γκρόζνι, που πραγματοποιούσε έρευνες σχετικά με δολοφονίες και απαγωγές στην Τσετσενία, έπεσε και η ίδια θύμα απαγωγής και αργότερα δολοφονήθηκε. Μόλις λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 10 Αυγούστου 2009, υπό τις ίδιες τραγικές συνθήκες δολοφονήθηκαν οι υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων Zarema Sadulayeva και ο σύζυγός της, οι οποίοι συνεργάζονταν στενά με την οργάνωση Memorial. Το 2009 το Βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε σε τρία άτομα εξ ονόματος της Memorial και των πολυάριθμων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία: στον Oleg Orlov, στον Sergei Kovalev και στη Lyudmila Alexeyeva. Ο Oleg Orlov, ένας δια βίου υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επικεφαλής του Συμβουλίου της Memorial, κρίθηκε ένοχος τον Οκτώβριο του 2009 σε αστική δίκη για δυσφήμιση επειδή κατηγόρησε τον τσετσένο πρόεδρο Ramzan Kadyrov, ως υπεύθυνο για τον θάνατο της Natalia Estemirova. Στις 31 Ιανουαρίου 2010, ο Orlov και περίπου 100 άλλα άτομα συνελήφθησαν στη Μόσχα κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαδήλωσης στη Πλατεία Triumphalnaya. Τον Σεπτέμβριο του 2010, το Κοινοβούλιο εξέφρασε την ανησυχία του για τη συνεχιζόμενη δίκη του Orlov με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης. Ο Sergei Kovalev, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Memorial, είναι ο σημερινός πρόεδρος της ρωσικής Memorial και ο ιδρυτής της πρώτης σοβιετικής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της Ομάδας Πρωτοβουλίας για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ε.Σ.Σ.Δ το 1969. Η Lyudmila Alexeyeva, επικεφαλής και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ομάδας Ελσίνκι της Μόσχας, είναι γνωστή για τις εκστρατείες που έχει αναλάβει για τη δίκαιη εκδίκαση των υποθέσεων συλληφθέντων αντιφρονούντων καθώς και την αντικειμενική κάλυψή τους από τα μέσα ενημέρωσης. Από τις 31 Αυγούστου 2009 η Lyudmila Alexeyeva συμμετέχει ενεργά στη Στρατηγική 31 τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας των κατοίκων της Μόσχας στην Πλατεία Triumphalnaya υπέρ του 31ου άρθρου (για την ελευθερία του συνέρχεσθαι) του ρωσικού συντάγματος. Κατά τη διάρκειας μια διαδήλωσης συνελήφθη, και ο Jerzy Buzek, τότε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, απηύθυνε έκκληση ζητώντας την απελευθέρωση της τότε 82χρονης Alexeyeva και άλλων ρώσων ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 2010 Guillermo Fariñas Διδάκτωρ Ψυχολογίας, ανεξάρτητος δημοσιογράφος και πολιτικός αντιφρονών στην Κούβα, ο Guillermo Fariñas πραγματοποίησε σε διάστημα πολλών ετών περισσότερες από 20 απεργίες πείνας σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του κουβανικού καθεστώτος, με στόχο να επιτύχει ειρηνική πολιτική αλλαγή, ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στη χώρα του. Ως δημοσιογράφος ίδρυσε ένα ανεξάρτητο ειδησεογραφικό πρακτορείο το Cubanacán Press με στόχο την ενημέρωση του υπόλοιπου κόσμου για τη μοίρα των πολιτικών κρατουμένων στην Κούβα. Τελικά εξαναγκάσθηκε από τις αρχές να κλείσει το ειδησεογραφικό πρακτορείο του. Καθώς ήταν αφοσιωμένος στη μη βία και επειδή τόλμησε να καταγγείλει το καθεστώς της Κούβας, ο Fariñas έγινε ένας από τους πιο γνωστούς παγκοσμίως αντιφρονούντες της χώρας. 25

Για τη γενναιότητά του, τιμήθηκε το 2006 από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα με το βραβείο Ελευθερίας στον Κυβερνοχώρο. Στις 8 Ιουλίου 2010, ο Fariñas σταμάτησε την απεργία πείνας αφού η κυβέρνηση της Κούβας εξήγγειλε ότι επρόκειτο να απελευθερώσει 52 πολιτικούς κρατουμένους. Μέχρι τότε, ο Fariñas, που ζητούσε την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων οι οποίοι ήταν άρρωστοι μετά από πολλά χρόνια φυλάκισης, είχε αρνηθεί να λάβει τροφή και νερό για περισσότερες από 130 ημέρες. Είχε αρχίσει την απεργία πείνας του τον Φεβρουάριο του 2010, μετά τον αμφιλεγόμενο θάνατο του Orlando Zapata Tamayo, ενός φυλακισμένου για λόγους συνειδήσεως, ο οποίος πέθανε μετά από 82 ημέρες απεργίας πείνας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκφράσει επανειλημμένα την αλληλεγγύη του προς ολόκληρο τον λαό της Κούβας και την υποστήριξή του για την πρόοδο προς τη δημοκρατία, τον σεβασμό και την προαγωγή των θεμελιωδών ελευθεριών. Ο τότε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Jerzy Buzek, δήλωσε τον Οκτώβριο του 2010 ότι οι διαμαρτυρίες του Fariñas είναι όχημα των ελπίδων όλων εκείνων που νοιάζονται για την ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, και ζήτησε την άμεση απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων. Ο Guillermo Fariñas δεν μπόρεσε να παραστεί στην τελετή απονομής του Βραβείου Ζαχάρωφ το 2010 στο Στρασβούργο, διότι δεν του επετράπη η έξοδος από την Κούβα. Τον Ιούλιο του 2012 συνελήφθη στην κηδεία ενός άλλου κουβανού αντιφρονούντα, επίσης τιμηθέντα με το Βραβείο Ζαχάρωφ, του Oswaldo Payá. Απελευθερώθηκε λίγο αργότερα. 2011 Mohamed Bouazizi Ο Mohamed Bouazizi υπήρξε σύμβολο του αγώνα των Τυνήσιων για τη δημοκρατία και την ελευθερία. Πέθανε στις 4 Ιανουαρίου 2011 αφού αυτοπυρπολήθηκε ως διαμαρτυρία έναντι ενός συστήματος που δεν του επέτρεπε να ζήσει και να συντηρήσει την οικογένειά του με αξιοπρέπεια. Ήταν μόλις 26 ετών. Η απεγνωσμένη πράξη του ενέπνευσε την εξέγερση και το όνομά του έγινε σύνθημα συσπείρωσης για την εξέγερση του λαού της Τυνησίας κατά της 23χρονης κυριαρχίας του Προέδρου Zine El Abidine Ben Ali στην Τυνησία. Επρόκειτο για την πρώτη πράξη επανάστασης της Αραβικής Άνοιξης. 2011 Ali Ferzat Ο Ali Ferzat είναι γνωστός πολιτικός γελοιογράφος από τη Συρία, γεννημένος το 1941, με περισσότερες από 15.000 γελοιογραφίες του να έχουν δημοσιευθεί στον συριακό και διεθνή Τύπο. Όταν άρχισαν οι διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος του Bashar al-assad, ο κόσμος στους δρόμους κρατούσε γελοιογραφίες του. Η κριτική που ασκούσε είχε ως αποτέλεσμα τον άγριο ξυλοδαρμό του από κουκουλοφόρους σε δημόσιο χώρο στη Δαμασκό, οι οποίοι στη συνέχεια τον εγκατέλειψαν στον δρόμο θεωρώντας τον νεκρό. Του έσπασαν και τα δύο χέρια, ως προειδοποίηση, όπως είπαν, ώστε να πάψει να δείχνει ασέβεια προς την ηγεσία. Ο Ali Ferzat όχι μόνο ανέκτησε τη χρήση των χεριών του, αλλά έσπασε και το φράγμα του φόβου και έγινε ένας από τους πιο τολμηρούς επικριτές του καθεστώτος με τον λόγο του και με το έργο του. Δεν μπόρεσε να παραστεί στην τελετή απονομής του Βραβείου Ζαχάρωφ το 2011, καθώς βρισκόταν στο Κουβέιτ για θεραπεία στα χέρια του, αλλά έλαβε το βραβείο στην ετήσια, δημόσια εκδήλωση του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Οκτώβριο του 2012. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής, αναφέρθηκε επίσης στην επανάσταση στη Συρία και στο μέλλον της δημοκρατίας μετά την Αραβική Άνοιξη. 2011 Asmaa Mahfouz Η Asmaa Mahfouz είναι αιγύπτια ακτιβίστρια, γεννημένη το 1985, η οποία αψήφησε την καταστολή των διαδικτυακών ακτιβιστών από το καθεστώς Μουμπάρακ και ανήρτησε έκκληση σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο Διαδίκτυο, καλώντας του Αιγύπτιους να διεκδικήσουν την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους με μια ειρηνική διαμαρτυρία στην πλατεία Ταχρίρ στις 25 Ιανουαρίου 2011. Το βίντεο που ανήρτησε διαδόθηκε ταχύτατα και ενέπνευσε μια σειρά παρόμοιων βίντεο, με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες άτομα να κατακλύσουν την πλατεία Ταχρίρ, καλώντας τον Hosni Mubarak να δώσει τέλος στην 30ετή κυριαρχία του στην Αίγυπτο, το οποίο και έπραξε στις 11 Φεβρουαρίου 2012. Το 2008 η Asmaa Mahfouz ήταν μεταξύ των συνιδρυτών του αιγυπτιακού κινήματος νεολαίας 6η Απριλίου, μιας οργάνωσης αρμόδιας για τον συντονισμό σε εθνικό επίπεδο των προσπαθειών προάσπισης των αιτημάτων των απεργών εργαζομένων 26

στον κλάδο της κλωστουφαντουργίας για δίκαιους μισθούς, ιατρική περίθαλψη, πρόσβαση στα μέσα μεταφοράς και την εκπαίδευση. Εξακολουθεί να συμμετέχει ενεργά σε κινήματα πολιτικών δικαιωμάτων και νεολαίας, υπέρ της αλλαγής των υφιστάμενων θεσμών και της εκπλήρωσης των αιτημάτων της επανάστασης. Ήταν βασική ομιλήτρια στην ετήσια, δημόσια εκδήλωση του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, τον Οκτώβριο του 2012, όπου μίλησε για την κατάσταση μετά την επανάσταση στην Αίγυπτο και το μέλλον της δημοκρατίας στις αραβικές χώρες μετά την Αραβική Άνοιξη. 2011 Ahmed El Zuber El Senussi Ο Ahmed El Senussi, γεννημένος το 1934, είναι ο μακροβιότερος κρατούμενος για λόγους συνειδήσεως στη Λιβύη. Κατηγορήθηκε για συνομωσία στο πλαίσιο απόπειρας πραξικοπήματος κατά του καθεστώτος του Καντάφι το 1970 και πέρασε 31 χρόνια στη φυλακή. Αφέθηκε ελεύθερος τον Αύγουστο του 2010 μαζί με δεκάδες άλλους πολιτικούς κρατουμένους. Ως μέλος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου που συστήθηκε το 2011, όταν η Επανάσταση στη Λιβύη ανέτρεψε το καθεστώς του Gaddafi, ήταν υπεύθυνος για τους πολιτικούς κρατουμένους. Σήμερα συνεχίζει με θάρρος το έργο του για τη βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στη Λιβύη και θεωρεί ότι το Βραβείο Ζαχάρωφ που έλαβε αποτελεί βραβείο προς τον λαό της Λιβύης. Ήταν βασικός ομιλητής στην ετήσια, δημόσια εκδήλωση του Δικτύου Βραβείου Ζαχάρωφ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, τον Οκτώβριο του 2012, όπου μίλησε για τις συνέπειες της επανάστασης και της ένοπλης σύγκρουσης στη Λιβύη και το μέλλον της δημοκρατίας στις αραβικές χώρες μετά την Αραβική Άνοιξη. 2011 Razan Zaitouneh Η Razan Zaitouneh είναι δημοσιογράφος και δικηγόρος ειδικευμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα από τη Συρία, η οποία, ένα έτος μετά τη βράβευσή της με το Βραβείο Ζαχάρωφ, εξακολουθούσε να κρύβεται, καθώς η συριακή αστυνομία συνέλαβε τον σύζυγο και τον γαμπρό της και η συριακή κρατική τηλεόραση τη διέβαλε αποκαλώντας την ξένο πράκτορα. Παρά την καταστολή, εξακολουθεί να προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα της και να συλλέγει πληροφορίες για τις θηριωδίες που διαπράττονται στη Συρία μέσω ενός δικτύου πολιτικών ακτιβιστών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε να ενημερώσει τον κόσμο μέσω των ξένων μέσων ενημέρωσης. Γεννημένη το 1977, η Razan Zaitouneh άρχισε να ασκεί τη δικηγορία το 2001 και το ίδιο έτος υπήρξε συνήγορος υπεράσπισης πολιτικών κρατουμένων και συνίδρυσε την Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Συρία. Το 2005 σύστησε τον Σύνδεσμο Πληροφόρησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Συρία και εντάχθηκε ως ενεργό μέλος στην Επιτροπή Υποστήριξης Οικογενειών Πολιτικών Κρατουμένων στη Συρία. Το 2011 της απονεμήθηκε επίσης το Βραβείο Anna Politkovskaya της οργάνωσης Reach All Women in WAR, το οποίο αναγνωρίζει γυναίκες που αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε εμπόλεμες ζώνες. Αρνείται να εγκαταλείψει τη Συρία έως ότου σταματήσουν οι συγκρούσεις στη χώρα. 27

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Rue Wiertz, 60, B-1047 BRUXELLES Wiertzstraat, 60, B-1047 BRUSSEL Τηλ.: +32/2.284 2111 Φαξ: +32/2.230 6933 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Plateau du Kirchberg, BP 1601 L-2929 LUXEMBOURG Τηλ.: +352/4300 1 Φαξ: +352/4300 24842 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1, avenue du Président Robert Schuman BP 1024F F-67070 STRASBOURG CEDEX Τηλ.: +33/388.17 4001 Φαξ: +33/388.17 4860 BELGIQUE BELGIË BRUXELLES BRUSSEL Rue Wiertz 60/Wiertzstraat 60 B-1047 BRUXELLES B-1047 Brussel Τηλ.: +32/2.284 2005 Φαξ: +32/2.230 7555 epbrussels@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.be DANMARK KØBENHAVN Gothersgade 115 DK-1123 KØBENHAVN K Τηλ.: +45/3.314 3377 Φαξ: +45/3.315 0805 epkobenhavn@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.dk EESTI TALLINN Rävala 4 EE-10143 TALLINN Τηλ.: +372/6.30 6969 Φαξ: +372/6.30 6968 eptallinn@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.ee ESPAÑA MADRID Paseo de la Castellana 46 E-28046 MADRID Τηλ.: +34/914. 364 747 Φαξ: +34/915. 783 171 epmadrid@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.es БЪЛГАРИЯ BULGARIA SOFIA Moskovska Street 9 BG-1000 SOFIA Τηλ.: +359/2.985 3545 Φαξ: +359/2.981 99 44 epsofia@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.bg ČESKÁ REPUBLIKA PRAHA Jungmannova ul. 24 CZ-110 00 PRAHA 1 Τηλ.: +420/2.557 08208 Φαξ: +420/2.557 08200 eppraha@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.evropsky-parlament.cz DEUTSCHLAND BERLIN Unter den Linden 78 D-10117 BERLIN Τηλ.: +49/30.2280 1000 Φαξ: +49/30.2280 1111 epberlin@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.de MÜNCHEN Erhardtstraße 27 D-80469 MÜNCHEN Τηλ.: +49/89.2020 8790 Φαξ: +49/89.2020 87973 epmuenchen@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.de ÉIRE IRELAND DUBLIN Molesworth Street 43 IRL-DUBLIN 2 Τηλ.: +353/1.605 7900 Φαξ: +353/1.605 7999 epdublin@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.ie ΕΛΛΑΣ AΘΗΝΑΙ Leof. Amalias 8 GR-10557 ATHINAI Τηλ.: +30/210.32 78900 Φαξ: +30/210.33 11540 epathinai@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.gr BARCELONA Passeig de Gràcia 90 E-08008 BARCELONA Τηλ.: +34/93.272 2044 Φαξ: +34/93.272 2045 epbarcelona@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarlbarcelona.eu FRANCE PARIS 288 Bd Saint Germain F-75341 PARIS CEDEX 07 Τηλ.: +33/1.406 34000 Φαξ: +33/1.455 15253 epparis@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.fr 28

STRASBOURG Allée du Printemps Bâtiment Louise Weiss BP 1024F F-67070 STRASBOURG CEDEX Τηλ.: +33/3.881 74001 Φαξ: +33/3.881 75184 epstrasbourg@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.eu.int KYPROS NICOSIA Vyronos Avenue 30 CY-1096 NICOSIA Τηλ.: +357/22.870 500 Φαξ: +357/22.767 733 epnicosia@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.europa.eu/nicosia LUXEMBOURG LUXEMBOURG Rue du Marché-aux-Herbes 7 L-1728 Luxembourg Τηλ.: +352/4.300 22596/7 Φαξ: +352/4.300 22457 epluxembourg@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.lu NEDERLAND DEN HAAG Korte Vijverberg 5-6 NL-2513 AB DEN HAAG Τηλ.: +31/70.313 5400 Φαξ: +31/70.364 7001 epdenhaag@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europeesparlement.nl MARSEILLE 2, rue Henri Barbusse 2 F-13241 Marseille Cedex 01 Τηλ.: +33/4. 96 11 52 90 Φαξ: +33/4.91 90 95 03 epmarseille@ep.europa.eu Διαδίκτυο: http://sudest.europarl.fr ITALIA ROMA Via IV Novembre 149 I-00187 ROMA Τηλ.: +39/06.699 501 Φαξ: +39/06.699 50200 eproma@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.it MILANO Corso Magenta 59 I-20123 MILANO Τηλ.: +39/02.43 44171 Φαξ: +39/02.43 4417500 epmilano@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.it LATVIJA RĪGA Aspāzijas bulvāris 28 LV-1050 RĪGA Τηλ.: +371/67.08 5460 Φαξ: +371/67.08 5470 epriga@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.lv LIETUVA VILNIUS Naugarduko Street 10 LT -01309 VILNIUS Τηλ.: +370/5.212 0766 Φαξ: +370/5.261 9828 epvilnius@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.lt MAGYARORSZÁG BUDAPEST Lövőházu. 35. H-1024 BUDAPEST Τηλ.: +36/1.411 3540 Φαξ: +36/1.411 3560 epbudapest@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.hu MALTA VALLETTA Europe House 254 St. Paul Street VLT -1215 VALLETTA Τηλ.: +356/21.23 5075 Φαξ: +356/21.22 7580 epvalletta@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarlmt.eu ÖSTERREICH WIEN Wipplingerstraße 35 1010 Wien Τηλ.: +43/1.51617-0 Φαξ: +43/1.5132515 epwien@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.at POLSKA WARSZAWA ul. Jasna 14/16a PL-00-041 WARSZAWA Τηλ.: +48/22.595 2470 Φαξ: +48/22.595 2480 epwarszawa@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.pl WROCŁAW ul. Widok10 PL 50-052 WROCŁAW Τηλ.: +48/71.337 6363 Φαξ: +48/71.347 2340 epwroclaw@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.pl/wroclaw 29

PORTUGAL LISBOA Largo Jean Monnet 1 6 P-1269-070 LISBOA Τηλ.: +351/21.350 4900 Φαξ: +351/21.354 0004 eplisboa@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.parleurop.pt ROMÂNIA BUCUREȘTI Vasile Lascăr Street 31, floor 1, Sector 2, RO 020492 BUCUREȘTI Τηλ.: +40/21.4050880 Φαξ: +40/21.4050886 epbucarest@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.ro SLOVENIJA LJUBLJANA Breg 14 SL-1000 LJUBLJANA Τηλ.: +386/1.252 8830 Φαξ: +386/1.252 8840 epljubljana@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.si SLOVENSKÁ REPUBLIKA BRATISLAVA Palisády 29 SK-811 06 BRATISLAVA Τηλ.: +421/2.5942 9697 Φαξ: +421/2.5942 9687 epbratislava@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europskyparlament.sk SUOMI FINLAND HELSINKI HELSINGFORS Malminkatu 16 Malmgatan 16 FI-00100 HELSINKI HELSINGFORS Τηλ.: +358/9.622 0450 Φαξ: +358/9.622 2610 ephelsinki@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.fi SVERIGE STOCKHOLM Europaparlamentet Regeringsgatan 65, 6 tr. S-111 56 Stockholm Τηλ.: +46/8.562 44455 Φαξ: +46/8.562 44499 epstockholm@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europaparlamentet.se UNITED KINGDOM LONDON Europe House 32 Smith Square London SW1P 3EU Τηλ.: +44/207.227 4300 Φαξ: +44/207.227 4302 eplondon@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.org.uk EDINBURGH The Tun, 4 Jackson s Entry Holyrood Road UK-EDINBURGH EH8 8PJ Τηλ.: +44/131.557 7866 Fax. +44/131.557 4977 epedinburgh@europarl.europa.eu Διαδίκτυο: www.europarl.org.uk 30

Φωτογραφίες Φωτογραφική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Φωτογραφίες των Wei Jingsheng: Shanshan Wei-Blank Leyla Zana: SIPA PRESS Salima Ghezali: Jacques Torregano/L E.d.J. Ibrahim Rugova: LDK Xanana Gusmão: Reuters Pool BASTA YA!: El País Dom Zacarias Kamwenho: προσφορά LUSA Nurit Peled-Elhanan: προσφορά Avraham Elhanan Izzat Ghazzawi: Tore Kjeilen/LexicOrient Kofi Annan: UN/DPI Photo Ένωση Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας: BAJ Logo Κυρίες στα Λευκά: AP Hauwa Ibrahim: AP Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα: AP Aliaksandr Milinkevich: Belga Salih Mahmoud Mohamed Osman: 2005 Patricia Williams Hu Jia: BELGA/AFP PHOTO/Frederic J BROWN Memorial: Memorial Guillermo Fariñas: EPA_A. ERNESTO EU Αραβική Άνοιξη: Belga/FETHI BELAID/AFP/EP Nasrin Sotoudeh: Handout/afp/ Ευρωπαϊκή Ένωση 2012 ΕΚ Jafar Panahi: afp/atta KENARE/Ευρωπαϊκή Ένωση 2012 ΕΚ Ζούρι Ρόστ Μουσείο Αντρέι Σαχάρωφ