Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λουξεμβούργο, 3 Απριλίου 2017 (OR. en) 7675/17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Με ημερομηνία: 3 Απριλίου 2017 Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες MOG 24 COPS 111 CFSP/PESC 298 COHAFA 22 RELEX 277 YEMEN 3 αριθ. προηγ. εγγρ.: 7674/17 MOG 23 COPS 110 CFSP/PESC 297 COHAFA 21 RELEX 276 YEMEN 2 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου για την Υεμένη Επισυνάπτονται στο Παράρτημα, για τις αντιπροσωπίες, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την Υεμένη, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3530ή σύνοδό του, που πραγματοποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2017. 7675/17 ΙΑ/ακι 1 DGC 2B EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΕΜΕΝΗ 1. Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2015, η ΕΕ εκφράζει εκ νέου τη σοβαρή ανησυχία της για την κατάσταση στην Υεμένη. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις έχουν καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα και τον πληθυσμό της. Παρά τις διεθνείς πιέσεις για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στην κρίση, τα αντιμαχόμενα μέρη δεν έχουν κατορθώσει να καταλήξουν σε συμφωνία και οι μάχες συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Ο αριθμός των θυμάτων μεταξύ των αμάχων εξακολουθεί να αυξάνεται. Οι μη στρατιωτικές υποδομές και οι θεσμοί της Υεμένης έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα από τον πόλεμο και η ικανότητά τους να προσφέρουν βασικές υπηρεσίες ολοένα και μειώνεται. Η ανθρωπιστική κατάσταση είναι καταστροφική, καθώς 17 εκατομμύρια πολίτες της Υεμένης αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια και εξαρτώνται από την εξωτερική βοήθεια για την επιβίωσή τους, ενώ 7,3 εκατομμύρια άτομα διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο λιμού. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή μεταξύ των παιδιών, καθώς πάνω από 2,2 εκατομμύρια παιδιά υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό. Η δραματική επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και η κρίση ρευστότητας επιδεινώνουν περαιτέρω την ήδη σοβαρή κατάσταση. 2. Ευάλωτες ομάδες, γυναίκες και παιδιά, πλήττονται ιδιαίτερα από τις συνεχιζόμενες εχθροπραξίες και την ανθρωπιστική κρίση. Ιδιαίτερη ανησυχία εμπνέουν επίσης η ασφάλεια και η ευημερία των γυναικών και των κοριτσιών. Η ΕΕ καλεί όλα τα αντιμαχόμενα μέρη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη κάθε μορφής βίας και την αντίδραση σε αυτήν, περιλαμβανομένης της σεξουαλικής και της έμφυλης βίας, σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης. Η ΕΕ καταδικάζει επίσης απερίφραστα τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του παιδιού και τη συνεχιζόμενη στρατολόγηση παιδιών και εκφράζει ανησυχία για την περιορισμένη πρόσβαση των παιδιών ακόμη και σε βασική υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση. 7675/17 ΙΑ/ακι 2
3. Η ΕΕ εκφράζει επίσης ανησυχία για τις επιπτώσεις του πολέμου στην Υεμένη όσον αφορά τη σταθερότητα της περιοχής. Ο πόλεμος έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ευδοκίμηση εγκληματικών και τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως η Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο, η Ντάες στην Υεμένη και άλλες. Η ΕΕ καταδικάζει όλες τις τρομοκρατικές επιθέσεις με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Η ΕΕ προτρέπει την κυβέρνηση της Υεμένης να αναλάβει τις ευθύνες της στην καταπολέμηση τρομοκρατικών ομάδων που εκμεταλλεύονται την υπάρχουσα αστάθεια. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναλάβουν όλα τα αντιμαχόμενα μέρη αποφασιστική δράση κατά των εν λόγω ομάδων, οι δραστηριότητες των οποίων συνιστούν πρόσθετη απειλή για την επίτευξη συμφωνίας κατόπιν διαπραγματεύσεων, ενώ προκαλούν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια στην περιοχή και πέραν αυτής. Επιπλέον, η σύγκρουση έχει οδηγήσει σε αύξηση των συμβάντων κατά μήκος των ακτών της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα, πράγμα που υπονομεύει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και θέτει σε κίνδυνο το θαλάσσιο εμπόριο σε μια διεθνή θαλάσσια διαδρομή καίριας σημασίας. 4. Δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική επίλυση της σύγκρουσης στην Υεμένη. Η κρίση μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαδικασίας διαπραγμάτευσης που να περιλαμβάνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, με πλήρη και ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών, και να οδηγεί σε πολιτική λύση χωρίς αποκλεισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ επαναλαμβάνει τη σθεναρή της υποστήριξη στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ και του Ειδικού Απεσταλμένου των ΗΕ για την Υεμένη, κ. Ismail Ould Cheikh Ahmed, με σκοπό την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, καλεί δε μετʼ επιτάσεως όλα τα αντιμαχόμενα μέρη να ανταποκριθούν με ευέλικτο και εποικοδομητικό τρόπο και χωρίς προαπαιτούμενα στις προσπάθειες αυτές και να εφαρμόσουν πλήρως και αμέσως όλες τις διατάξεις των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ. Η εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως είναι τα άμεσα μέτρα για διατηρήσιμη κατάπαυση του πυρός, ο μηχανισμός για την παρακολούθηση της απόσυρσης δυνάμεων, η διευκόλυνση της ανθρωπιστικής και εμπορικής πρόσβασης, καθώς και η απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, θα έχουν ουσιώδη σημασία για τη διευκόλυνση της επιστροφής στην πολιτική διαδικασία. Για να στεφθεί η διαδικασία αυτή με επιτυχία, η ΕΕ καλεί μετʼ επιτάσεως όλα τα μέρη να συμφωνήσουν επειγόντως την παύση των εχθροπραξιών, υπό την επίβλεψη των Ηνωμένων Εθνών, ως πρώτο βήμα προς την επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών υπό την αιγίδα των ΗΕ. Η ΕΕ καλεί επίσης όλους τους διεθνείς και τους περιφερειακούς φορείς να συνεργαστούν εποικοδομητικά με τα κόμματα της Υεμένης ώστε να επιτρέψουν αποκλιμάκωση της σύγκρουσης και επίτευξη συμφωνίας κατόπιν διαπραγματεύσεων η οποία θα σέβεται την ανεξαρτησία, την ενότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Υεμένης. 7675/17 ΙΑ/ακι 3
5. Η ΕΕ καταδικάζει σθεναρά τις επιθέσεις εναντίον αμάχων και επαναλαμβάνει την επείγουσα έκκλησή της προς όλα τα αντιμαχόμενα μέρη να εξασφαλίσουν την προστασία των αμάχων και να τηρούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το διεθνές δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων δε να σέβονται τις αρχές της διάκρισης, της αναλογικότητας και να λαμβάνουν προφύλαξη όταν διεξάγουν εχθροπραξίες. Η ΕΕ ανησυχεί βαθύτατα για τις επιπτώσεις που έχουν οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες, μεταξύ άλλων οι βομβαρδισμοί, η χρήση πυρομαχικών διασποράς και η αναφερόμενη χρήση ναρκών κατά προσωπικού, καθώς και για τις επιθέσεις που προκαλούν την καταστροφή μη στρατιωτικών υποδομών, μεταξύ των οποίων σχολεία, ιατρικές εγκαταστάσεις, κατοικημένες περιοχές, αγορές, συστήματα ύδρευσης, λιμάνια και αεροδρόμια. Η εξασφάλιση της λογοδοσίας για τις παραβιάσεις αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας για την επίτευξη βιώσιμης λύσης στη σημερινή σύγκρουση. Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την ανεξάρτητη διερεύνηση όλων των καταγγελλόμενων παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προκειμένου να τεθεί τέλος στην ατιμωρησία για τα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί από όλα τα αντιμαχόμενα μέρη, σύμφωνα με το ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων A/HRC/33/L.5 και το Γενικό Σχόλιο της ΕΕ. Η ΕΕ καλεί όλα τα αντιμαχόμενα μέρη να συνεργαστούν πλήρως με την Εθνική Επιτροπή Έρευνας, καθώς και με το ενισχυμένο Γραφείο Υεμένης της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (OHCHR), και να επιτρέψουν στους φορείς αυτούς πλήρη πρόσβαση σε όλες τις περιοχές της Υεμένης. Τόσο η τελική έκθεση της Εθνικής Επιτροπής Έρευνας, όσο και η γραπτή έκθεση του Ύπατου Αρμοστή για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η οποία περιλαμβάνει τις παραβιάσεις και καταπατήσεις τους από τον Σεπτέμβριο του 2014 και πρόκειται να υποβληθεί στο Συμβούλιο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων τον Σεπτέμβριο, αποτελούν ουσιώδη στοιχεία για περαιτέρω συζητήσεις. 7675/17 ΙΑ/ακι 4
6. Η ΕΕ επαναλαμβάνει ότι επείγουν η άρση των εμποδίων και των γραφειοκρατικών κωλυμάτων που εμποδίζουν την παράδοση βοήθειας ζωτικής σημασίας και η διευκόλυνση της ταχείας και απρόσκοπτης διέλευσης της ανθρωπιστικής βοήθειας για τους αμάχους που τη χρειάζονται, η οποία θα πρέπει να παρέχεται με αμερόληπτο τρόπο και χωρίς καμία δυσμενή διάκριση. Η ΕΕ καλεί τους κρατικούς και μη κρατικούς φορείς να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και να διευκολύνουν την ασφαλή πρόσβαση των εργαζομένων στον ανθρωπιστικό τομέα και του προσωπικού των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Δεδομένης της δεινής ανθρωπιστικής κατάστασης, η πρόσβαση σε όλους τους θαλάσσιους λιμένες έχει ουσιώδη σημασία. Πρέπει να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση για προμήθειες εμπορικού και ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Η ΕΕ καλεί τα μέρη να εξασφαλίσουν την πλήρη και αποτελεσματική λειτουργία του λιμένα Hodeida, τονίζει δε τη σημασία του ως διαδρόμου σωτηρίας για την ανθρωπιστική βοήθεια και ως σημείου εμπορικής πρόσβασης για βασικές προμήθειες. Η ΕΕ τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και έγκαιρη διεκπεραίωση των διαδικασιών για τα εμπορικά πλοία, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα καύσιμα, υποστηρίζει δε πλήρως τη συνέχιση της λειτουργίας του UNVIM (Μηχανισμού Ελέγχου και Επιθεώρησης των Ηνωμένων Εθνών) και την πλήρη και ανεμπόδιστη εκτέλεση της εντολής του. Απαιτείται η πλήρης στήριξη του Συνασπισμού και της Κυβέρνησης της Υεμένης, προκειμένου να λειτουργεί ο UNVIM αποτελεσματικά και στο έπακρο των δυνατοτήτων του. Η ΕΕ απευθύνει έκκληση για την επαναλειτουργία του αερολιμένα της Σαναά για εμπορικές πτήσεις, ώστε να καταστούν δυνατές η από αέρος αποστολή στην Υεμένη φαρμάκων και προϊόντων που απαιτούνται επειγόντως και η μεταφορά εκτός της χώρας κατοίκων της Υεμένης που χρειάζονται ιατρική φροντίδα. Η ΕΕ ζητεί την πλήρη εφαρμογή του στοχευμένου εμπάργκο όπλων που επιβλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ επαναλαμβάνει επίσης την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων που ορίζονται στην κοινή θέση 2008/944 για τις εξαγωγές όπλων. Η ΕΕ καλεί όλα τα μέρη να διευκολύνουν την ταχεία επανέναρξη της καταβολής μισθών στον δημόσιο τομέα στο σύνολο της Υεμένης, καθώς και της εκπλήρωσης της εντολής της κεντρικής τράπεζας. 7675/17 ΙΑ/ακι 5
7. Η ΕΕ είναι έτοιμη να εντείνει τις προσπάθειές της για να στηρίξει ενέργειες των ΗΕ προς αναζήτηση πολιτικής διευθέτησης της κρίσης, προσφέροντας τις καλές της υπηρεσίες στα μέρη, ώστε να επιτευχθεί κατάπαυση των εχθροπραξιών και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι επίσης πρόθυμα να αυξήσουν την ανθρωπιστική βοήθεια προς τον πληθυσμό σε ολόκληρη τη χώρα, σύμφωνα με τις αυξανόμενες ανάγκες, και να κινητοποιήσουν τους πόρους τους στο πλαίσιο της αναπτυξιακής βοήθειας για τη χρηματοδότηση έργων σε τομείς κρίσιμης σημασίας. Επί της βάσεως αυτής, η ΕΕ έχει δεσμευθεί να στηρίξει τα μέρη για την επίλυση της σύγκρουσης και να συμβάλει στη μελλοντική ανοικοδόμηση της χώρας. Η ΕΕ τονίζει για μία ακόμη φορά την ανάγκη να αναληφθεί συντονισμένη ανθρωπιστική δράση υπό την αιγίδα των ΗΕ, όπως αποτυπώνεται στο Σχέδιο Ανθρωπιστικής Αντιμετώπισης και Βοήθειας για την Υεμένη του τρέχοντος έτους, παροτρύνει δε όλες τις χώρες να συνεισφέρουν στην κάλυψη των ανθρωπιστικών αναγκών. Η ΕΕ χαιρετίζει τη διάσκεψη δωρητών υψηλού επιπέδου για την κρίση στην Υεμένη η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 25 Απριλίου στη Γενεύη και την οποία συνδιοργανώνουν ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Ελβετίας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εντείνουν τις συντονισμένες προσπάθειες προσέγγισης με τα αντιμαχόμενα μέρη όσον αφορά τη διευκόλυνση της πρόσβασης της ανθρωπιστικής βοήθειας και την προστασία των αμάχων και των μη στρατιωτικών υποδομών. Το Συμβούλιο θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στην Υεμένη και είναι έτοιμο να εντείνει τις προσπάθειές του για την προώθηση της σταθερότητας και της ευημερίας στην Υεμένη, μετά την εξεύρεση πολιτικής λύσης στην τρέχουσα σύρραξη. 7675/17 ΙΑ/ακι 6