Βιομηχανική και Διοικητική Λογιστική

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ Δρ ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΣΩΡΡΟΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Β. ΠΑΤΣΗΣ Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής Βιομηχανική και Διοικητική Λογιστική Ασκήσεις ΑΘΗΝΑ Σεπτέμβριος 2016

Copyright 2016 Το παρόν τεύχος των σημειώσεων «Βιομηχανική και Διοικητική Λογιστική» διανέμεται αποκλειστικά και μόνο στους σπουδαστές του ΙΕΣΟΕΛ. Η έντυπη, ηλεκτρονική και γενικά με οποιοδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, δημοσίευση ή χρησιμοποίηση μέρους ή όλου του υλικού δεν επιτρέπεται. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 Η βιομηχανία ιατρικών μηχανημάτων «ΒΙΑΜΗΧ Α.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (γενικά βιομηχανικά έξοδα) κάθε παραγγελίας με βάση τις ώρες λειτουργίας των μηχανών παραγωγής (μηχανοώρες). Στις 15.3.2005 έλαβε από διαγνωστικό κέντρο εντολή κατασκευής αξονικού τομογράφου, ο οποίος αποπερατώθηκε και παραδόθηκε στις 30.6.2005. Από τα κοστολογικά στοιχεία της ανωτέρω παραγγελίας προκύπτουν: αρχικό κόστος 125.000,00 κόστος μετατροπής 60.000,00 κόστος παραγωγής 149.000,00 Για την τρέχουσα χρήση οι ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες ανέρχονται σε 480.000 και τα ετήσια γενικά βιομηχανικά έξοδα προϋπολογίστηκαν σε 12.000.000,00. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία προσδιορίσατε τις μηχανοώρες που απαιτήθηκαν για την κατασκευή του αξονικού τομογράφου. ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 1 Κόστος παραγωγής 149.000,00 Μείον Αρχικό κόστος 125.000,00 Καταλογισθέντα Γ Β Ε 24.000,00 Ετήσια προϋπολογισμένα Γ Β Ε 12.000.000,00 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 480.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Επομένως: Ετήσια προϋπολογισμένα Γ Β Ε = 12.000.000,00 = 25,00 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 480.000 Απαιτηθείσες μηχανοώρες: Καταλογισθέντα Γ Β Ε = 24.000,00 = 960,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 25,00 1

ΑΣΚΗΣΗ 2 Βιομηχανική επιχείρηση η οποία παράγει τα προϊόντα της κατά παραγγελία των πελατών της, χρησιμοποιεί το σύστημα της κοστολόγησης κατά προϊόν (εξατομικευμένη κοστολόγηση) και καταλογίζει τα Γ.Β.Ε. στα προϊόντα της εφαρμόζοντας προκαθορισμένο δείκτη 150% επί του κόστους των αμέσων υλικών αυτών. Στη χρήση 2005 έλαβαν χώρα τα ακόλουθα γεγονότα: 1. Αγοράσθηκαν άμεσα υλικά για την χρησιμοποίησή τους στην παραγωγή, αξίας 52.820,00. 2. Έγιναν πληρωμές στη Δ.Ε.Η. συνολικού ποσού 10.270,00 εκ του οποίου 8.800,00 αφορούν σε ρεύμα κινήσεως και 1.470,00 αφορούν σε ηλεκτροφωτισμό των γραφείων της διοίκησης. 3. Καταβλήθηκαν αμοιβές και έξοδα προσωπικού ύψους 111.600,00 (70% για άμεση εργασία, 10% για έμμεση εργασία και 20% για αμοιβές προσωπικού διοίκησης και διάθεσης). 4. Καταβλήθηκαν προσαυξήσεις λόγω εκπρόθεσμης απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών στο Ι.Κ.Α. ποσού 1.030,00 (70% για άμεση εργασία, 10% για έμμεση εργασία και 20% για αμοιβές προσωπικού διοίκησης και διάθεσης). 5. Έγιναν αποσβέσεις επί των πάγιων στοιχείων συνολικού ποσού 26.410,00. Από αυτές 17.600,00 αφορούν σε αποσβέσεις βιομηχανοστασίου, 5.880,00 αφορούν σε αποσβέσεις μηχανημάτων και 2.930,00 αφορούν σε αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού. 6. Το ύψος των λοιπών δαπανών παραγωγής ανήλθε στο ποσό των 38.740,00. Στο ποσό αυτό περιλήφθηκε και δαπάνη από 1.760,00 για την αποκατάσταση ζημίας σε μηχάνημα της παραγωγής, που προκλήθηκε από πλημμύρα. 7. Πραγματοποιήθηκαν έξοδα διοίκησης και διάθεσης συνολικού ποσού 58.690,00. 8. Κατά την εξόφληση υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα, από προθεσμιακό διακανονισμό αγορών αμέσων υλικών, προέκυψαν χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές ύψους 2.350,00. 9. Οι πωλήσεις προϊόντων της χρήσεως ανήλθαν σε 293.480,00. Στην απογραφή ενάρξεως της χρήσεως (απογραφή της 31.12.2004) περιλαμβάνονται: Άμεσα υλικά 11.740,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 20.540,00 Έτοιμα προϊόντα 35.220,00 Στην απογραφή λήξεως της χρήσεως (31.12.2005) περιλαμβάνονται: Άμεσα υλικά 5.560,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 23.480,00 Έτοιμα προϊόντα 64.560,00 Να προσδιορισθεί το κόστος παραγωγής και με την υπόθεση ότι η επιχείρηση επιρρίπτει τη διαφορά μεταξύ πραγματικών και καταλογισθέντων Γ.Β.Ε. στο κόστος των πωληθέντων, να προσδιορισθεί το μικτό κέρδος που προέκυψε από την πώληση των προϊόντων της. 2

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 2 ΠΡΑΓΜΑΤ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΣΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Γ.Β.Ε ΠΩΛ/ΝΤΩΝ Άμεσα υλικά Απογραφή ενάρξεως 11.740,00 Αγορές αμέσων υλικών 52.820,00 Απογραφή λήξεως (5.560,00) 59.000,00 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 111.600,00 78.120,00 Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. (1) 88.500,00 Καταλ-μένο κόστος παραγωγής 225.620,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 31/12/04 20.540,00 20.540,00 Καταλ-μένο βιομηχανικό κόστος 246.160,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 31/12/05 23.480,00 (23.480,00) Καταλ-μένο κόστος παραχθέντων 222.680,00 Έτοιμα προϊόντα 31/12/2004 35.220,00 35.220,00 Έτοιμα προϊόντα 31/12/2005 64.560,00 (64.560,00) Καταλ-μένο κόστος πωληθέντων 193.340,00 193.340,00 Λοιπά γεγονότα χρήσεως Παροχές Δ.Ε.Η. 10.270,00 8.800,00 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 111.600,00 78.120,00 11.160,00 Προσαυξήσεις ασφαλιστικών εισφορών 1.030,00 Αποσβέσεις παγίων 26.410,00 23.480,00 Λοιπές δαπάνες παραγωγής 38.740,00 36.980,00 Έξοδα διοίκησης και διάθεσης 58.690,00 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές 2.350,00 Πραγματικά Γ. Β. Ε. 80.420,00 Μείον Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. (1) 88.500,00 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 8.080,00 (8.080,00) Κόστος πωληθέντων 185.260,00 Πωλήσεις χρήσεως 293.480,00 293.480,00 ΜΙΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ (108.220,00) (1) [11.740,00 + 52.820,00 5.560,00] = 59.000,00 Χ 150% = 88.500,00 3

ΑΣΚΗΣΗ 3 Η βιομηχανία μηχανολογικών κατασκευών «ΗΦΑΙΣΤΟΣ Α.Β.Ε.» παράγει εξατομικευμένα προϊόντα κατά παραγγελία των πελατών της σύμφωνα με τις εντολές αυτών και ως εκ τούτου για τη κοστολόγηση των προϊόντων της εφαρμόζει το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής (κοστολόγηση κατά προϊόν). Η εταιρεία για την επιβάρυνση του κόστους παραγωγής των προϊόντων της χρησιμοποιεί συντελεστή επιβαρύνσεως ο οποίος προκύπτει με βάση τις εργατοώρες. Στη χρήση 2005 η εν λόγω βιομηχανία κατασκεύασε δέκα μηχανήματα με βάση τις εντολές παραγωγής με αριθμούς 1448 1457. Στις εντολές αυτές, μεταξύ των άλλων στοιχείων, αναφέρονται και οι εργατοώρες άμεσης εργασίας που απαιτήθηκαν για την παραγωγή των προϊόντων, το αρχικό κόστος που πραγματοποιήθηκε καθώς και τα καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ως κατωτέρω: ΕΝΤΟΛΗ ΕΡΓΑΤΟ- ΑΡΧΙΚΟ ΚΑΤΑΛ/ΝΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΩΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ Γ.Β.Ε. 1448 1.700 132.350,00 25.160,00 1449 1.200 94.120,00 17.760,00 1450 1.350 126.470,00 19.980,00 1451 1.500 114.710,00 22.200,00 1452 1.100 88.240,00 16.280,00 1453 1.400 111.760,00 20.720,00 1454 1.250 117.650,00 18.500,00 1455 1.800 161.760,00 26.640,00 1456 2.100 176.470,00 31.080,00 1457 1.600 126.470,00 23.680,00 Σύνολο 15.000 1.250.000,00 222.000,00 Για τον καταλογισμό των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων προϋπολογίσθηκαν Γ.Β.Ε. συνολικού ποσού 192.400,00 και χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος συντελεστής επιβαρύνσεως για όλες τις Εντολές Παραγωγής. Τα λειτουργικά έξοδα της εταιρείας κατά την 31.12.2005 ανέρχονται ως κατωτέρω: Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 52.820,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 35.220,00 Αποσβέσεις επίπλων 11.740,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως 8.800,00 Αποσβέσεις τόκων κατασκευαστικής περιόδου 5.870,00 Άμεσα εργατικά 513.570,00 Έμμεσα εργατικά 44.020,00 Μισθοί διοικητικού προσωπικού 88.040,00 Αποζημιώσεις προσωπικού παραγωγής 17.610,00 Αποζημιώσεις διοικητικού προσωπικού 7.340,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 8.800,00 Επεξεργαστικά τρίτων 26.410,00 Συντήρηση μηχανολογικού εξοπλισμού 10.270,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 27.510,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχανοστασίου και μηχανημάτων) 7.340,00 Ασφάλιστρα πιστώσεων 4.770,00 Σε μεταφορά 870.130,00 4

Από μεταφορά 870.130,00 Φόρος ακίνητης περιουσίας 4.400,00 Λοιπές δαπάνες διοικήσεως 102.710,00 Τόκοι και συναφή έξοδα 49.890,00 Σύνολο 1.027.130,00 Αφού λάβετε υπόψη τα ανωτέρω ζητείται να προσδιορίσετε: α) τις προϋπολογισθείσες εργατοώρες βάσει των οποίων προέκυψε ο συντελεστής επιβαρύνσεως, β) τη διαφορά μεταξύ των καταλογισθέντων και πραγματικών Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, γ) το κόστος μετατροπής που πραγματοποιήθηκε κατά την παραγωγή των ανωτέρω προϊόντων και δ) την αξία των αμέσων υλικών που αναλώθηκαν. ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 3 (α) Ερώτημα Καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 222.000,00 Πραγματοποιηθείσες εργατοώρες 15.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 14,80 Προϋπολογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 192.400,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 14,80 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 13.000 5

(β) Ερώτημα ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Γ.Β.Ε. Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 52.820,00 52.820,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 35.220,00 35.220,00 Αποσβέσεις επίπλων 11.740,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστ. 8.800,00 Αποσβέσεις τόκων κατασκευαστικής περιόδου 5.870,00 Άμεσα εργατικά 513.570,00 Έμμεσα εργατικά 44.020,00 44.020,00 Μισθοί διοικητικού προσωπικού 88.040,00 Αποζημιώσεις προσωπικού παραγωγής 17.610,00 Αποζημιώσεις διοικητικού προσωπικού 7.340,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 8.800,00 8.800,00 Επεξεργαστικά τρίτων 26.410,00 26.410,00 Συντήρηση μηχανολογικού εξοπλισμού 10.270,00 10.270,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 27.510,00 27.510,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχ/σίου και μηχανημάτων) 7.340,00 7.340,00 Ασφάλιστρα πιστώσεων 4.770,00 Φόρος ακίνητης περιουσίας 4.400,00 Λοιπές δαπάνες διοικήσεως 102.710,00 Τόκοι και συναφή έξοδα 49.890,00 Σύνολο 1.027.130,00 212.390,00 Συνεπώς: Καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 222.000,00 Πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 212.390,00 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 9.610,00 (γ) Ερώτημα Άμεσα εργατικά 513.570,00 Πλέον Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 212.390,00 Κόστος μετατροπής 725.960,00 (δ) Ερώτημα Αρχικό κόστος 1.250.000,00 Μείον Άμεσα εργατικά 513.570,00 Άμεσα υλικά 736.430,00 6

ΑΣΚΗΣΗ 4 Η βιομηχανία ελαιουργικών μηχανημάτων «ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Α.Ε.» παράγει τα προϊόντα της μετά από παραγγελίες των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα) κάθε παραγγελίας με βάση τις ώρες της άμεσης εργασίας. Στις 25.1.2005 έλαβε από ελαιουργική επιχείρηση εντολή κατασκευής δύο διαχωριστήρων. Ο ένας διαχωριστήρας περατώθηκε και παραδόθηκε την 31.5.2005 ενώ ο δεύτερος διαχωριστήρας δεν έχει τελειώσει ακόμα. Από τα κοστολογικά στοιχεία των ανωτέρω παραγγελιών προκύπτουν τα εξής: ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΗΡΑΣ Α ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΗΡΑΣ Β Αρχικό κόστος 30.800,00 25.500,00 Κόστος μετατροπής 14.720,00 12.000,00 Κόστος παραγωγής 36.800,00 30.000,00 Για την τρέχουσα χρήση οι ετήσιες προϋπολογισμένες ώρες άμεσης εργασίας ανέρχονται σε 96.000 και τα ετήσια γενικά βιομηχανικά έξοδα προϋπολογίσθηκαν σε 2.400.000,00. Με βάση τα ανωτέρω προσδιορίσατε: α) την αξία των αμέσων υλικών, της άμεσης εργασίας και των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, β) πόσες ώρες άμεσης εργασίας απαιτήθηκαν για την κατασκευή του διαχωριστήρα Α και πόσες για τον διαχωριστήρα Β και γ) ποία η εικόνα του λογαριασμού «Παραγωγή σε εξέλιξη» την 31.5.2005 και πώς αναλύεται, αφού λάβετε υπόψη σας ότι μέχρι την ημερομηνία αυτή δεν υπάρχουν άλλες παραγγελίες σε εξέλιξη. 7

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 4 ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΗΡΕΣ Α Β Κόστος παραγωγής 36.800,00 30.000,00 Μείον: Αρχικό κόστος 30.800,00 25.500,00 Γ. Β. Ε. 6.000,00 4.500,00 Κόστος μετατροπής 14.720,00 12.000,00 Μείον: Γ. Β. Ε. 6.000,00 4.500,00 Άμεση εργασία 8.720,00 7.500,00 Αρχικό κόστος 30.800,00 25.500,00 Μείον: Άμεση εργασία 8.720,00 7.500,00 ΑΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ 22.080,00 18.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ. Β. Ε. 2.400.000,00 Προϋπολογισθείσες ώρες 96.000 ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΩΣ 25,00 Γ. Β. Ε. 6.000,00 4.500,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 25,00 25,00 ΩΡΕΣ ΑΜΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 240 180 Επειδή η επιχείρηση κοστολογεί τα προϊόντα της με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής και επειδή ο διαχωριστήρας Β' δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την 31.5.2005, το κόστος του από 30.000,00 θα απεικονίζεται στο λογαριασμό «Παραγωγή σε εξέλιξη». Συνεπώς: Άμεσα υλικά 18.000,00 Άμεση εργασία 7.500,00 Γ. Β. Ε. 4.500,00 Σύνολο 30.000,00 8

ΑΣΚΗΣΗ 5 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα «ΚΥΜΑΤΟΘΡΑΥΣΤΗΣ Α.Ε.» στη χρήση 1.1.2005 31.12.2005 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών οχηματαγωγών πλοίων, των οποίων τα κόστη αναλύονται ως εξής: Κόστη ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΙΑΣΩΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ Άμεσα υλικά 3.500.000,00 3.850.000,00 4.400.000,00 Άμεσα εργατικά 2.200.000,00 2.300.000,00 2.750.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 1.650.000,00 2.100.000,00 2.250.000,00 Συνολικό κόστος 7.350.000,00 8.250.000,00 9.400.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 2.750 3.500 3.750 Τα άμεσα υλικά και τα άμεσα εργατικά καταλογίστηκαν με βάση δελτία εξαγωγής (αναλώσεων) υλικών και τα δελτία χρόνου των εργαζομένων εργατοτεχνιτών. Απολογιστικά το πραγματικό κόστος κατασκευής των τριών οχηματαγωγών πλοίων ανήλθε στο ποσό των 24.400.000,00. Από την ανάλυση των οργανικών εξόδων προκύπτει ότι τα πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα κατά 300.000,00. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι στην εν λόγω χρήση το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου δεν μεταβλήθηκε, προσδιορίσατε κατά πόσες εργατοώρες υποαπασχολήθηκε ή απασχολήθηκε υπερωριακά το προσωπικό αυτό στη χρήση 2005. 9

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 5 ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΙΑΣΩΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΣΥΝΟΛΟ Άμεσα υλικά 3.500.000,00 3.850.000,00 4.400.000,00 11.750.000,00 Άμεσα εργατικά 2.200.000,00 2.300.000,00 2.750.000,00 7.250.000,00 Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 1.650.000,00 2.100.000,00 2.250.000,00 6.000.000,00 Συνολικό κόστος 7.350.000,00 8.250.000,00 9.400.000,00 25.000.000,00 Πραγματικό κόστος 24.400.000,00 Διαφορά 600.000,00 Επειδή τα άμεσα υλικά και τα άμεσα εργατικά αποτελούν πραγματικά κόστη, η διαφορά αφορά σε υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Συνεπώς: Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 6.000.000,00 Μείον: Υπερκαταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 600.000,00 Πραγματικά Γ. Β. Ε. 5.400.000,00 Μείον η επί πλέον διαφορά 300.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ. Β. Ε. 5.100.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 2.750 3.500 3.750 10.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 6.000.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 10.000 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες: Προϋπολογισθέντα Γ. Β. Ε. 5.100.000,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 600,00 600,00 8.500 Υπερωριακή απασχόληση ώρες 1.500 (10.000-8.500) 10

ΑΣΚΗΣΗ 6 Η βιομηχανία μηχανών εξελάσεως αλουμινίου «ΒΙΟΜΗΧΑΛ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (γενικά βιομηχανικά έξοδα) κάθε προϊόντος με βάση τις μηχανοώρες που απαιτούνται για την παραγωγή του. Στις 15.6.2005 έλαβε από τη βιοτεχνία αλουμινοκατασκευών «ΒΙΑΛ Ε.Π.Ε.» εντολή κατασκευής μηχανής επεξεργασίας αλουμινίου, η οποία αποπερατώθηκε και παραδόθηκε στις 20.10.2005. Από τα κοστολογικά στοιχεία της ανωτέρω παραγγελίας προκύπτουν: Αρχικό κόστος 125.000,00 Κόστος μετατροπής 60.000,00 Κόστος παραγωγής 150.000,00 Μηχανοώρες παραγωγής 800 Για την τρέχουσα χρήση οι ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες ανέρχονται σε 440.000. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία προσδιορίσατε τα προϋπολογισθέντα γενικά βιομηχανικά έξοδα της χρήσεως 2005. 11

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 6 Αρχικό κόστος 125.000,00 Κόστος μετατροπής 60.000,00 Σύνολο 185.000,00 Μείον Κόστος παραγωγής 150.000,00 Κόστος άμεσης εργασίας 35.000,00 Συνεπώς: Κόστος μετατροπής 60.000,00 Μείον Κόστος άμεσης εργασίας 35.000,00 Γενικά βιομηχανικά έξοδα 25.000,00 Απαιτηθείσες μηχανοώρες 800 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Γενικά βιομηχανικά έξοδα 25.000,00 = Απαιτηθείσες μηχανοώρες 800 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 440.000 = 31,25 Επομένως: Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 440.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 31,25 Ετήσια προϋπολογισμένα Γ.Β.Ε. 13.750.000,00 12

ΑΣΚΗΣΗ 7 Η βιομηχανία ιατρικών μηχανημάτων «ΒΙΟΪΑΣΗ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (γενικά βιομηχανικά έξοδα) κάθε προϊόντος με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που απαιτούνται για την παραγωγή του. Στη χρήση 2005 η βιομηχανία άρχισε και ολοκλήρωσε την κατασκευή αξονικού τομογράφου, μαγνητικού τομογράφου και υπερηχογράφου κατόπιν παραγγελίας διαγνωστικού κέντρου. Τα μηχανήματα αυτά ήσαν και τα μοναδικά προϊόντα της βιομηχανίας στη χρήση 2005. Για τα παραχθέντα μηχανήματα έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: ΑΞΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟ- ΓΡΑΦΟΣ Αξία πώλησης 250.000,00 450.000,00 500.000,00 Περιθώριο κέρδους επί της αξίας πώλησης 20,00% 20,00% 20,00% Συντελεστής αρχικού κόστους επί του κόστους 85,00% 87,50% 81,25% παραγωγής Συντελεστής κόστους μετατροπής επί του 45,00% 37,50% 56,25% κόστους παραγωγής Ωρομίσθιο άμεσης εργασίας 30,00 30,00 30,00 Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία προσδιορίσατε τα προϋπολογισθέντα γενικά βιομηχανικά έξοδα της χρήσεως 2005, αφού ληφθεί υπόψη ότι οι πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας υπερέβησαν τις προϋπολογισθείσες κατά 1.000 εργατοώρες. 13

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 7 Αξονικός τομογράφος Μαγνητικός τομογράφος Υπερηχογράφος Αξία πώλησης 250.000,00 450.000,00 500.000,00 Περιθώριο Μ. Κ. (επί πωλήσεων) 20% 20% 20% Μικτό κέρδος 50.000,00 90.000,00 100.000,00 Κόστος πωληθέντος 200.000,00 360.000,00 400.000,00 Συντελεστής αρχικού κόστους επί κόστους 85% 87,50% 81,25% παραγωγής (πωληθέντων) Αρχικό κόστος 170.000,00 315.000,00 325.000,00 Συντελεστής κόστους μετατροπής επί κόστους 45% 37,50% 56,25% παραγωγής Κόστος μετατροπής 90.000,00 135.000,00 225.000,00 Αρχικό κόστος 170.000,00 315.000,00 325.000,00 Κόστος μετατροπής 90.000,00 135.000,00 225.000,00 260.000,00 450.000,00 550.000,00 Μείον: Κόστος παραγωγής 200.000,00 360.000,00 400.000,00 Άμεση εργασία 60.000,00 90.000,00 150.000,00 Ωρομίσθιο 30,00 30,00 30,00 Πραγματικές ώρες 2.000 3.000 5.000 10.000 Υπέρβαση ωρών 1.000 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 9.000 Κόστος παραγωγής 200.000,00 360.000,00 400.000,00 Μείον: Αρχικό κόστος 170.000,00 315.000,00 325.000,00 Γ.Β.Ε. 30.000,00 45.000,00 75.000,00 Πραγματικές ώρες 2.000 3.000 5.000 Συντελεστής καταλογισμού 15,00 15,00 15,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 9.000 Συντελεστής καταλογισμού 15,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 135.000,00 14

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η βιομηχανία βιομηχανικών μηχανών «ΒΙΟΤΟΡΝ» Α.Β.Ε. παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται κατά την αποπεράτωση της παραγωγής του με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των πρώτων υλών προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Πάγια τακτική της επιχείρησης είναι να μην διαθέτει αποθέματα πρώτων υλών και συνεπώς οι αναλώσεις κάθε χρήσεως συμπίπτουν με τις αντίστοιχες αγορές. Επειδή οι αγορές των πρώτων υλών γίνονται πάντα μετρητοίς, η επιχείρηση έχει εξασφαλίσει από τους προμηθευτές της έκπτωση 5% επί της αξίας των αγορών κάθε χρήσεως. Η έκπτωση αυτή παγίως λογιστικοποιείται στη χρήση κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν οι αγορές των πρώτων υλών. Το κόστος μετατροπής σε κάθε φάση της παραγωγικής διαδικασίας παραμένει ποσοστιαία σταθερό, έναντι του συνολικού κόστους που απορροφήθηκε μέχρι τη συγκεκριμένη φάση. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα τα οποία αποτελούν το 40% του κόστους μετατροπής, καταλογίζονται σε ποσοστό 160% επί των αναλώσεων των πρώτων υλών. Στο τέλος της χρήσεως, όλες οι αποκλίσεις μεταξύ των καταλογισθέντων και πραγματικών στοιχείων κόστους μεταφέρονται στο κόστος των πωληθέντων. Στη χρήση 2005 παράχθηκαν μηχανές με βάση τις Εντολές Παραγωγής με αριθμούς 432 441. Το συνολικό κόστος μετατροπής των πιο πάνω εντολών παραγωγής ανέρχεται σε 12.192.000,00. Η εντολή παραγωγής με αριθμό 432 ήταν η μόνη εντολή με Παραγωγή σε Εξέλιξη, με κόστος παραγωγής από την 31 Δεκεμβρίου 2004 420.000,00. Η παραγωγή του μηχανήματος της εντολής με αριθμό 441, με κόστος αναλώσεων πρώτων υλών μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2005 192.000,00, παραμένει σε εξέλιξη. Με βάση τα παραπάνω προσδιορίσατε το τελικό μικτό αποτέλεσμα από την πώληση των προϊόντων, αφού λάβετε υπόψη σας ότι στη χρήση 2005: οι πωλήσεις των προϊόντων ανήλθαν σε 17.850.000,00 το πραγματικό κόστος της άμεσης εργασίας ανήλθε σε 6.900.000,00 τα πραγματικά Γ.Β.Ε. ανήλθαν σε 4.500.000,00 15

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 8 Γ. Β. Ε. εντολών 432 441 Συνολικό κόστος μετατροπής 12.192.000,00 Αναλογία Γ.Β.Ε. επί του κόστους μετατροπής 40% 4.876.800,00 Πρώτες ύλες εντολών 432 441 Γ. Β. Ε. εντολών 432 441 4.876.800,00 Συντελεστής καταλογισμού 1,60 = 3.048.000,00 Άμεση εργασία εντολών 432 441 Κόστος μετατροπής 12.192.000,00 Μείον: Γ. Β. Ε. 4.876.800,00 7.315.200,00 Κόστος παραγωγής εντολών 432-441 Κόστος μετατροπής 12.192.000,00 Πλέον Πρώτες ύλες 3.048.000,00 15.240.000,00 Συντελεστής κόστους μετατροπής επί κόστους παραγωγής Συνολικό κόστος μετατροπής 12.192.000,00 = 80% Κόστος παραγωγής εντολών 15.240.000,00 Εντολή Νο 432 Παραγωγή σε εξέλιξη 31.12.2004 420.000,00 Κόστος μετατροπής της 31.12.2004 Παραγωγή σε εξέλιξη 31.12.2004 420.000,00 Συντελεστής κόστους μετατρ. επί κόστους παραγωγ. 80% 336.000,00 Γ. Β. Ε. της 31.12.2004 Κόστος μετατροπής 336.000,00 Αναλογία Γ.Β.Ε. επί του κόστους μετατροπής 40% 134.400,00 Πρώτες ύλες της 31.12.2004 Γ. Β. Ε. 134.400,00 Συντελεστής καταλογισμού 1,60 = 84.000,00 Άμεση εργασία της 31.12.2004 Κόστος μετατροπής 336.000,00 Μείον: Γ. Β. Ε. 134.400,00 201.600,00 16

Αγορές πρώτων υλών χρήσεως 2005 Σύνολο αναλώσεων 3.048.000,00 Μείον: Αναλώσεις 31.12.2004 εντολής Νο 432 84.000,00 Αναλώσεις - αγορές χρήσεως 2005 2.964.000,00 Για να προσδιορισθεί το μικτό αποτέλεσμα θα πρέπει προηγουμένως να προσδιορισθεί το κόστος των πωληθέντων προϊόντων. Το κόστος των πωληθέντων προϊόντων συμπίπτει με το κόστος των ετοίμων παραχθέντων προϊόντων. Το κόστος των παραχθέντων ετοίμων προϊόντων αποτελείται από το κόστος παραγωγής των εντολών 432 440, αφού η εντολή 441 στις 31.12.2005 παραμένει στην παραγωγή σε εξέλιξη. Κατόπιν των ανωτέρω θα πρέπει να προσδιορισθεί το κόστος της παραγωγής (σε εξέλιξη) της εντολής 441 στις 31.12.2005 Κόστος παραγωγής (σε εξέλιξη) εντολή Νο 441 Πρώτες ύλες 192.000,00 Γ. Β. Ε. Πρώτες ύλες 192.000,00 Συντελεστής καταλογισμού Γ.Β.Ε 160% 307.200,00 Κόστος μετατροπής Γ. Β. Ε. 307.200,00 Αναλογία Γ.Β.Ε. επί του κόστους μετατροπής 0,40 = 768.000,00 Κόστος παραγωγής σε εξέλιξη στις 31.12.2005 Πρώτες ύλες 192.000,00 Πλέον: Κόστος μετατροπής 768.000,00 960.000,00 Κόστος πωληθέντων ετοίμων Κόστος παραγωγής εντολών 432 441 15.240.000,00 Μείον: Παραγωγή σε εξέλιξη (εντολή Νο 441) 960.000,00 14.280.000,00 Άμεση εργασία χρήσεως 2005 Άμεση εργασία εντολών 432-441 7.315.200,00 Μείον: Άμεση εργασία εντολής 432 201.600,00 7.113.600,00 Γ. Β. Ε. χρήσεως 2005 Γ Β Ε εντολών 432 441 4.876.800,00 Μείον: Γ Β Ε εντολής 432 134.400,00 4.742.400,00 17

Καταλογισθείσα άμεση εργασία χρήσεως 7.113.600,00 Μείον: Πραγματική άμεση εργασία χρήσεως 6.900.000,00 Υπερκαταλογισμός άμεσης εργασίας 213.600,00 Καταλογισθέντα Γ Β Ε 4.742.400,00 Μείον: Πραγματικά Γ Β Ε 4.500.000,00 Υπερκαταλογισμός Γ Β Ε 242.400,00 Έκπτωση πρώτων υλών Αγορές χρήσεως 2.964.000,00 Ποσοστό εκπτώσεως 5% 148.200,00 Κόστος πωληθέντων 14.280.000,00 Μείον Υπερκαταλογισμοί άμεσης εργασίας 213.600,00 Γ Β Ε 242.400,00 Έκπτωση επί των πρώτων υλών 148.200,00 604.200,00 Τελικό κόστος πωληθέντων 13.675.800,00 Πωλήσεις 17.850.000,00 Μικτό κέρδος 4.174.200,00 18

ΑΣΚΗΣΗ 9 Δίδονται οι πιο κάτω πληροφορίες του τμήματος παραγωγής της εταιρείας ΑΡΚΟ Ε.Π.Ε. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ Υπόλοιπα 1/3/2005 Υπόλοιπα 31/3/2005 Άμεσα Υλικά 36.000,00 30.000,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη 18.000,00 12.000,00 Έτοιμα Προϊόντα 54.000,00 72.000,00 Πρόσθετες πληροφορίες για το μήνα Μάρτιο 2005: Αγορές Άμεσων Υλικών 84.000,00 Άμεση Εργασία 60.000,00 Ωρομίσθιο Άμεσης Εργασίας 7,50 Ευρώ Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ανά ώρα άμεσης εργασίας 10,00 Ευρώ Να βρεθούν για το μήνα Μάρτιο: Το Πρώτο (Αρχικό) Κόστος, το Κόστος Μετατροπής, και το Κόστος Πωληθέντων. ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 9 Άμεσα υλικά Υπόλοιπο 1/3/2005 36.000,00 Αγορές Μαρτίου 84.000,00 Ύλες προς διάθεση 120.000,00 Υπόλοιπο 31/3/2005 (30.000,00) 90.000,00 Άμεση εργασία 60.000,00 Αρχικό κόστος 150.000,00 Γ.Β.Ε. Άμεση εργασία 60.000,00 Ωρομίσθιο 7,50 Ώρες 8.000 Συντελεστής 10,00 80.000,00 Κόστος μετατροπής Άμεση εργασία 60.000,00 Γ Β Ε 80.000,00 140.000,00 Κόστος πωληθέντων Άμεσα υλικά 90.000,00 Κόστος μετατροπής 140.000,00 Κόστος παραγωγής 230.000,00 Παραγωγή σε εξέλιξη έναρξης 18.000,00 Παραγωγή σε εξέλιξη λήξης (12.000,00) 6.000,00 Έτοιμα έναρξης 54.000,00 Έτοιμα λήξης (72.000,00) (18.000,00) Κόστος πωληθέντων 218.000,00 19

ΑΣΚΗΣΗ 10 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα «ΚΥΜΑΤΟΘΡΑΥΣΤΗΣ Α.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Στη χρήση 1/1 31/12/2005 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών σκαφών αναψυχής και μόνον. Για το κόστος παραγωγής της χρήσεως 2005 έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: α) Το κόστος κατασκευής των τριών σκαφών ανήλθε συνολικά στο ποσό των 4.100.000,00 το οποίο προσδιορίστηκε από τα εξής στοιχεία: αα) αναλώσεις πρώτων υλών με βάση τα δελτία εξαγωγής των υλικών, ββ) άμεση εργασία με βάση τις πραγματικές ώρες που αναφέρονται στα δελτία χρόνου των εργατοτεχνιτών, και γγ) Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα που καταλογίστηκαν με συντελεστή βασισμένο στις ώρες της άμεσης εργασίας (εργατοώρες). β) Το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου, το οποίο δεν αυξομειώθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2005, απασχολήθηκε υπερωριακά κατά 2.000 εργατοώρες. Λόγω της υπερωριακής αυτής απασχόλησης καταλογίσθηκαν Γ.Β.Ε. περισσότερα από τα προϋπολογισθέντα κατά 120.000,00. γ) Για τον προσδιορισμό του συντελεστή καταλογισμού προϋπολογίσθηκαν Γ.Β.Ε. ποσού 480.000,00. δ) το ωρομίσθιο της άμεσης εργασίας σε όλη τη διάρκεια της χρήσεως ανερχόταν σε 80,00. Ζητείται να προσδιορίσετε το κόστος των πρώτων υλών, που αναλώθηκαν για την κατασκευή των τριών σκαφών. ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 10 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 120.000,00 Υπερωριακή απασχόληση 2.000 = 60,00 Συνεπώς συντελεστής καταλογισμού 60,00 ανά εργατοώρα Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε 480.000,00 Υπερκαταλογισθέντα 120.000,00 Καταλογισθέντα 600.000,00 Συντελεστής καταλογισμού 60,00 Συνεπώς: Πραγματικές εργατοώρες 10.000 (600.000,00 : 60,00 = 10.000) Ωρομίσθιο 80,00 Άμεσα εργατικά 800.000,00 Κόστος κατασκευής 4.100.000,00 Μείον Άμεσα εργατικά 800.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 1.400.000,00 Αναλώσεις πρώτων υλών 2.700.000,00 20

ΑΣΚΗΣΗ 11 Η Βιομηχανική επιχείρηση ΒΙΟΜΗΧ Α.Β.Ε. παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των άμεσων υλικών (πρώτων υλών) προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Το κόστος της άμεσης εργασίας προσδιορίζεται με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλίσκονται για την παραγωγή κάθε προϊόντος. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται, κατά πάγια τακτική, με συντελεστή που προσδιορίζεται για κάθε κοστολογική περίοδο (διαχειριστική χρήση), ο οποίος εφαρμόζεται στις πραγματοποιηθείσες εργατοώρες. Στη χρήση 2005 παράχθηκαν μηχανές με βάση τις Εντολές Παραγωγής με αριθμούς 734 772. Η εντολή παραγωγής με αριθμό 734 ήταν η μόνη εντολή με Παραγωγή σε Εξέλιξη, με κόστος παραγωγής από την 31 Δεκεμβρίου 2004 150.000. Το κόστος αυτό αναλύεται στα πιο κάτω στοιχεία: Άμεσα υλικά 52.000,00 Άμεση εργασία 67.000,00 Γ. Β. Ε. 31.000,00 150.000,00 Η παραγωγή του μηχανήματος της εντολής με αριθμό 772, για το οποίο μέχρι την 31-12-2005 αναλώθηκαν 1.800 εργατοώρες, παραμένει σε εξέλιξη. Στις 31-12-2005 ο λογαριασμός κόστους παραγωγής είχε την παρακάτω εικόνα: ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΣΕ ΕΥΡΩ) Άμεσα υλικά 542.000,00 Έτοιμα προϊόντα 1.650.000,00 Άμεση εργασία 817.000,00 Γ. Β. Ε. 391.000,00 Με δεδομένα ότι στη χρήση 2005: το εργατοτεχνικό (ημερομίσθιο) προσωπικό δεν παρουσίασε καμία μεταβολή πραγματοποιήθηκαν εργατοώρες περισσότερες από τις προϋπολογισθείσες κατά 25%, λόγω υπερωριακής απασχόλησης και η αμοιβή της εργατοώρας ανήλθε σε 25,00 προσδιορίσατε: α) τα στοιχεία του κόστους παραγωγής (άμεσα υλικά, άμεση εργασία και Γ.Β.Ε.) της Εντολής Παραγωγής με αριθμό 772 και β) τα προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. για τη χρήση 2005. 21

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 11 Σύνολο άμεσης εργασίας 817.000,00 Μείον Άμεση εργασία εντολής Νο 734 67.000,00 Άμεση εργασία χρήσεως 2005 750.000,00 Αμοιβή εργατοώρας 25,00 Συνολικές πραγματικές εργατοώρες 30.000,00 Συντελεστής υπερωριακής απασχόλησης 1,25 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 24.000,00 Σύνολο Γ.Β.Ε. 391.000,00 Μείον Γ.Β.Ε. εντολής Νο 734 31.000,00 Γ.Β.Ε. χρήσεως 2005 360.000,00 Πραγματικές εργατοώρες χρήσεως 2005 30.000,00 Συντελεστής καταλογισμού ( ανά εργατοώρα) 12,00 Συντελεστής καταλογισμού ( ανά εργατοώρα) 12,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 24.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 288.000,00 Συνολικό κόστος παραγωγής 1.750.000,00 Μείον Κόστος ετοίμων προϊόντων 1.650.000,00 Κόστος παραγωγής εντολής Νο 772 100.000,00 Πραγματικές εργατοώρες εντολής Νο 772 1.800,00 Αμοιβή εργατοώρας 25,00 Άμεση εργασία εντολής Νο 772 45.000,00 Πραγματικές εργατοώρες εντολής Νο 772 1.800,00 Συντελεστής καταλογισμού 12,00 Γ.Β.Ε. εντολής Νο 772 21.600,00 Κόστος παραγωγής εντολής Νο 772 100.000,00 Μείον Άμεση εργασία εντολής Νο 772 45.000,00 Γ.Β.Ε. εντολής Νο 772 21.600,00 66.600,00 Άμεσα υλικά εντολής Νο 772 33.400,00 22

ΑΣΚΗΣΗ 12 Η Βιομηχανική επιχείρηση ΒΙΟΤΕΛ Α.Β.Ε. παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των άμεσων υλικών (πρώτων υλών) προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Το κόστος της άμεσης εργασίας προσδιορίζεται με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλίσκονται για την παραγωγή κάθε προϊόντος. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται, κατά πάγια τακτική, με συντελεστή που προσδιορίζεται για κάθε κοστολογική περίοδο (διαχειριστική χρήση), ο οποίος εφαρμόζεται στις πραγματοποιηθείσες εργατοώρες. Στη χρήση 2005 από τα Φύλλα Κόστους των παραχθέντων προϊόντων προκύπτουν οι πιο κάτω πληροφορίες: Το Αρχικό κόστος ισούται με το Κόστος μετατροπής Τα Γ.Β.Ε. ανέρχονται σε ποσοστό 30% του κόστους μετατροπής Τα άμεσα υλικά ανέρχονται σε 600.000,00. Το ωρομίσθιο για την άμεση εργασία ανέρχεται σε 70,00 και οι πραγματικές εργατοώρες υπερέβησαν τις προϋπολογισθείσες κατά 25%. Με βάση τις πληροφορίες αυτές προσδιορίσατε τα προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 23

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 12 Αρχικό κόστος = Κόστος μετατροπής Άμεσα υλικά + Άμεση εργασία = Άμεση εργασία + Γ.Β.Ε. Άμεσα υλικά = Γ.Β.Ε. Άμεσα υλικά = 600.000,00 Συνεπώς: Γ.Β.Ε. = 600.000,00 και Κόστος μετατροπής = 600.000,00 0,30 = 2.000.000,00 Μείον: Γ.Β.Ε. 600.000,00 Άμεση εργασία 1.400.000,00 Ωρομίσθιο 70,00 Ώρες πραγματικές 20.000 1,25 Ώρες προϋπολογισθείσες 16.000 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 Ώρες πραγματικές = 20.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως = 30,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. Ώρες προϋπολογισθείσες = 16.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως = 30,00 480.000,00 24

ΑΣΚΗΣΗ 13 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα «ΝΑΥΚΛΗΡΟΣ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Στη χρήση 2005 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών αλιευτικών σκαφών και μόνον. Τα σκάφη αυτά παραδόθηκαν στους πελάτες μέσα στη χρήση και η αξία πώλησής τους, προ φόρου προστιθέμενης αξίας, ανήλθε συνολικά στο ποσό των 4.200.000,00. Από τα Δελτία Παραγωγής της χρήσεως 2005 έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: α) Οι αναλώσεις πρώτων υλών, με βάση τα δελτία εξαγωγής των υλικών, ανήλθαν στο ποσό των 2.650.000,00. β) Τα άμεσα εργατικά, με βάση τις πραγματικές ώρες που αναφέρονται στα δελτία χρόνου των εργατοτεχνιτών, ανήλθαν στο ποσό των 900.000,00. γ) Οι πραγματικές ώρες που απασχολήθηκε το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου, το οποίο δεν αυξομειώθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2005, υπολείπονται από τις προϋπολογισθείσες εργατοώρες κατά 25%. δ) το ωρομίσθιο της άμεσης εργασίας σε όλη τη διάρκεια της χρήσεως ανερχόταν σε 80,00. ε) Τα Γ.Β.Ε. που καταλογίσθηκαν στο κόστος παραγωγής προσδιορίστηκαν με συντελεστή επιβαρύνσεως 40,00 ανά εργατοώρα. Από τα λογιστικά βιβλία της επιχειρήσεως προκύπτει ότι τα Γ.Β.Ε. της χρήσεως υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. κατά 5%. Με βάση τα ανωτέρω, ζητείται να προσδιορίσετε το κόστος παραγωγής των σκαφών αυτών και το μικτό αποτέλεσμα που προέκυψε από την πώληση τους, αφού λάβετε υπόψη ότι τόσο στην αρχή της χρήσεως, όσο και στο τέλος αυτής, δεν υπήρχαν αποθέματα ετοίμων και ημιτελών σκαφών. 25

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 13 Άμεσα υλικά 2.650.000,00 Άμεση εργασία 900.000,00 Πραγματικές εργατοώρες Άμεση εργασία 900.000,00 Ωρομίσθιο 80,00 = 11.250 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Πραγματικές εργατοώρες 11.250 Συντελεστής επιβαρύνσεως 40,00 450.000,00 Κόστος παραγωγής καταλογισμένο 4.000.000,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες Πραγματικές εργατοώρες 11.250 0,75 15.000 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 15.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 40,00 600.000,00 Πραγματικά Γ.Β.Ε. Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 1,05 630.000,00 Υποκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Πραγματικά Γ.Β.Ε. 630.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 450.000,00 180.000,00 Κόστος Παραγωγής καταλογισμένο 4.000.000,00 Κόστος Παραγωγής πραγματικό 4.180.000,00 Αξία πωλήσεων 4.200.000,00 Μείον Κόστος παραγωγής πραγματικό 4.180.000,00 Μικτά κέρδη 20.000,00 26

ΑΣΚΗΣΗ 14 Η βιομηχανία μηχανολογικών κατασκευών «ΑΥΤΟΚΑΤ Α.Β.Ε.» παράγει εξατομικευμένα προϊόντα κατά παραγγελία των πελατών της σύμφωνα με τις εντολές αυτών και ως εκ τούτου για τη κοστολόγηση των προϊόντων της εφαρμόζει το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής (κοστολόγηση κατά προϊόν). Η εταιρεία για την επιβάρυνση του κόστους παραγωγής των προϊόντων της χρησιμοποιεί συντελεστή επιβαρύνσεως ο οποίος προκύπτει με βάση τις εργατοώρες. Για τη χρήση 2007, η Οικονομική Διεύθυνση προϋπολόγισε ότι τα έξοδα λειτουργίας της βιομηχανίας θα ανέλθουν στο ποσό των 6.000.000,00. Αυτά αναλύονται ως κατωτέρω: Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 300.000,00 Αποσβέσεις κτιρίου διοικήσεως 50.000,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων παραγωγής 500.000,00 Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού 150.000,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως 80.000,00 Αποσβέσεις τόκων κατασκευαστικής περιόδου 40.000,00 Αποσβέσεις συναλλαγματικών διαφορών δανείων για αγορά μηχανημάτων παραγωγής 60.000,00 Ημερομίσθια και έξοδα προσωπικού παραγωγής 1.200.000,00 Μισθοί και έξοδα εργοδηγών παραγωγής 400.000,00 Αμοιβές και εργοδοτικές εισφορές Διευθυντού παραγωγής 80.000,00 Μισθοί και έξοδα διοικητικού προσωπικού 650.000,00 Αποζημιώσεις προσωπικού παραγωγής 120.000,00 Αποζημιώσεις εργοδηγών παραγωγής 38.000,00 Αποζημιώσεις διοικητικού προσωπικού 180.000,00 Αποζημιώσεις ατυχημάτων προσωπικού παραγωγής 45.000,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 133.000,00 Αναλώσεις ειδών συσκευασίας 28.000,00 Επεξεργαστικά τρίτων 250.000,00 Έξοδα συντηρήσεως μηχανολογικού εξοπλισμού 175.000,00 Έξοδα επισκευών μηχανολογικού εξοπλισμού 75.000,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 470.000,00 Μεταφορικά έξοδα πρώτων υλών 90.000,00 Μεταφορικά έξοδα ετοίμων προϊόντων 60.000,00 Ενοίκια αποθήκης πρώτων υλών 150.000,00 Ενοίκια αποθήκης ετοίμων προϊόντων 110.000,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχανοστασίου και μηχανημάτων) 42.000,00 Ασφάλιστρα πιστώσεων 15.000,00 Φόρος ακίνητης περιουσίας 4.000,00 Λοιπές δαπάνες διοικήσεως 325.000,00 Τόκοι τραπεζικών χορηγήσεων για εισαγωγές πρώτων υλών 180.000,00 Σύνολο 6.000.000,00 Επίσης, το τμήμα προσωπικού προϋπολόγισε ότι από 1.1.2007 31.12.2007 θα πραγματοποιηθούν 50.000 εργατοώρες. Αφού λάβετε υπόψη τους πιο πάνω προϋπολογισμούς, ζητείται να προσδιορίσετε το συντελεστή καταλογισμού των Γ.Β.Ε. που θα πρέπει να εφαρμόζεται κατά την κοστολογική περίοδο 1.1.2007 31.12.2007. 27

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 14 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2007 Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 300.000,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων παραγωγής 500.000,00 Μισθοί και έξοδα εργοδηγών παραγωγής 400.000,00 Αμοιβές και εργοδοτικές εισφορές Διευθυντού παραγωγής 80.000,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 133.000,00 Επεξεργαστικά τρίτων 250.000,00 Έξοδα συντηρήσεως μηχανολογικού εξοπλισμού 175.000,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 470.000,00 Ενοίκια αποθήκης πρώτων υλών 150.000,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχανοστασίου και μηχανημάτων) 42.000,00 Σύνολο 2.500.000,00 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΙΣΕΣ ΕΡΓΑΤΟΩΡΕΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 2007 50.000,00 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ 2007 50,00 28

ΑΣΚΗΣΗ 15 Η βιομηχανική επιχείρηση ΒΙΟΛΟΣ Α.Β.Ε. παράγει τα προϊόντα της έπειτα από παραγγελίες των πελατών της και ως εκ τούτου εφαρμόζει την εξατομικευμένη κοστολόγηση. Κατά το μήνα Απρίλιο της τρέχουσας χρήσεως παράχθηκαν προϊόντα με βάση τις Εντολές Παραγωγής 1.333 1.338. Από τα Δελτία Παραγωγής (ή Φύλλα κόστους έργου), τα οποία εκδόθηκαν κατά την αποπεράτωση του κάθε προϊόντος, έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: ΕΝΤΟΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ ΑΜΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Γ.Β.Ε. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1.333 14.000,00 5.500,00 10.500,00 30.000,00 1.334 15.000,00 12.750,00 11.250,00 39.000,00 1.335 2.000,00 1.500,00 1.500,00 5.000,00 1.336 30.000,00 17.500,00 22.500,00 70.000,00 1.337 20.000,00 12.000,00 15.000,00 47.000,00 1.338 5.000,00 2.250,00 3.750,00 11.000,00 Σύνολο 86.000,00 51.500,00 64.500,00 202.000,00 Για τον καταλογισμό των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, η επιχείρηση σε όλες τις Εντολές Παραγωγής χρησιμοποίησε τον ίδιο συντελεστή καταλογισμού, τον οποίο εφαρμόζει πάγια. Η Εντολή Παραγωγής 1.333 ήταν η μόνη εντολή με Παραγωγή σε Εξέλιξη αρχής, η οποία μέχρι τις 31 Μαρτίου εμφάνιζε συνολικό κόστος 12.000,00 ευρώ. Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται ανάλωση άμεσων υλικών ποσού 6.000,00 ευρώ. Η Εντολή Παραγωγής 1.338 στις 30 Απριλίου παραμένει σε εξέλιξη. Τα άμεσα εργατικά καταλογίστηκαν με βάση τις πραγματικές ώρες εργασίας των εργατοτεχνιτών, οι οποίες προκύπτουν από τα αντίστοιχα δελτία χρόνου. Το ωρομίσθιο της άμεσης εργασίας για όλη τη διάρκεια της χρήσεως ανέρχεται σε 25,00 ευρώ. Με βάση τις πιο πάνω πληροφορίες προσδιορίσατε τις πραγματικές ώρες εργασίας που απασχολήθηκαν οι εργατοτεχνίτες κατά τον μήνα Απρίλιο. 29

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 15 ΕΝΤΟΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΜΕΣΑ Γ.Β.Ε. ΥΛΙΚΑ 1.333 14.000,00 10.500,00 0,75 1.334 15.000,00 11.250,00 0,75 1.335 2.000,00 1.500,00 0,75 1.336 30.000,00 22.500,00 0,75 1.337 20.000,00 15.000,00 0,75 1.338 5.000,00 3.750,00 0,75 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Σύνολο 86.000,00 64.500,00 0,75 Συνεπώς: Συντελεστής καταλογισμού: 75% επί των αμέσων υλικών Εντολή παραγωγής 1.333 31/03/200Χ Συνολικό κόστος 12.000,00 Άμεσα υλικά 6.000,00 75% Γ.Β.Ε. 4.500,00 και Άμεση εργασία 1.500,00 (12.000,00-6.000,00 4.500,00) Συνολική άμεση εργασία 51.500,00 Μείον Άμεση εργασία μέχρι 31/3/2007 1.500,00 Άμεση εργασία Απριλίου 50.000,00 Ωρομίσθιο 25,00 Πραγματικές ώρες Απριλίου 2.000 30

ΑΣΚΗΣΗ 16 Η Βιομηχανία βιομηχανικών μηχανημάτων «ΒΙΟΜΗΧ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των άμεσων υλικών (πρώτων υλών) προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Το κόστος της άμεσης εργασίας προσδιορίζεται με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που απαιτούνται για την παραγωγή κάθε προϊόντος. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται, κατά πάγια τακτική, με συντελεστή που προσδιορίζεται για κάθε κοστολογική περίοδο (διαχειριστική χρήση), ο οποίος εφαρμόζεται στις πραγματοποιηθείσες εργατοώρες. Για τη χρήση 2006 είχε προϋπολογισθεί ότι: α) Το εργατοτεχνικό προσωπικό της βιομηχανίας θα απασχοληθεί συνολικά 2.400 ώρες. Κατά πάγια τακτική της βιομηχανίας, το 25% του συνολικού χρόνου της απασχόλησης του προσωπικού διατίθεται για τη συντήρηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεών της και το υπόλοιπο 75% διατίθεται για την παραγωγή των προϊόντων. β) Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα θα ανέλθουν στο ποσό των 225.000,00 Από τα Φύλλα Κόστους των παραχθέντων προϊόντων προκύπτουν οι πιο κάτω πληροφορίες: Αναλώθηκαν άμεσα υλικά ποσού 425.000,00. Για την παραγωγή των προϊόντων διατέθηκαν 2.000 πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας. Το ωρομίσθιο για την άμεση εργασία μαζί με την εργοδοτική εισφορά ανήλθε για όλο το εργατοτεχνικό προσωπικό σε 225,00. Με βάση τα ανωτέρω προσδιορίσατε το καταλογισμένο κόστος παραγωγής των προϊόντων. 31

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 16 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Προϋπολογισθέντα ετήσια Γ.Β.Ε. 225.000,00 Αμοιβή εργασίας για την συντήρηση Συνολικές ώρες 2.400 25% 600 Αμοιβή και εισφορές ωρομισθίου 225,00 135.000,00 Σύνολο προϋπολογισθέντων Γ.Β.Ε. 360.000,00 Προϋπολογισθείσες ώρες παραγωγής Συνολικές ώρες 2.400 75% 1.800 Συνεπώς Συντελεστής καταλογισμού 360.000,00 1.800 = 200,00 ΑΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ 425.000,00 ΑΜΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πραγματικές ώρες παραγωγής 2.000 Αμοιβή και εισφορές ωρομισθίου 225,00 450.000,00 ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. Πραγματικές ώρες παραγωγής 2.000 Συντελεστής καταλογισμού 200,00 400.000,00 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1.275.000,00 32

ΑΣΚΗΣΗ 17 Η Βιομηχανία «ΒΙΟΘΕΡΜ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της έπειτα από παραγγελίες των πελατών της και ως εκ τούτου εφαρμόζει την εξατομικευμένη κοστολόγηση. Στη χρήση 2007 παρήχθησαν προϊόντα με βάση τις Εντολές Παραγωγής με αριθμούς 267 281, τα οποία ολοκληρώθηκαν μέχρι την 31-12-2007. Από το Δελτία Παραγωγής (ή Φύλλα κόστους έργων), τα οποία εκδόθηκαν κατά την αποπεράτωση των πιο πάνω προϊόντων, έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: Κόστος παραγωγής (καταλογισμένο) 6.000.000,00 Το κόστος των άμεσων υλικών, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 3.600.000,00, προσδιορίστηκε με βάση τα δελτία εξαγωγής (αναλώσεων) υλικών. Το κόστος των άμεσων εργατικών καταλογίστηκε με βάση τις πραγματικές ώρες εργασίας των εργατοτεχνιτών, οι οποίες προκύπτουν από τα αντίστοιχα δελτία χρόνου. Το κόστος αυτό ανήλθε στο ποσοστό 62,5% του κόστους μετατροπής. Το κόστος της άμεσης εργασίας (ωρομίσθιο και εργοδοτικές εισφορές) για το σύνολο του εργατοτεχνικού προσωπικού της βιομηχανίας, για τη χρήση 2007 ανέρχεται σε 80,00 κατά εργατοώρα. Τα Γ.Β.Ε. που καταλογίσθηκαν στα παραχθέντα προϊόντα, προσδιορίστηκαν με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλώθηκαν και με σταθερό, κατά τη διάρκεια της χρήσεως, προϋπολογισμένο συντελεστή καταλογισμού. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι: α) για τη χρήση 2007 οι προϋπολογισθείσες εργατοώρες ανέρχονται σε 20.000 και β) τα πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα της χρήσεως 2007 υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα κατά 40.000,00, προσδιορίσατε εάν στη χρήση 2007 προέκυψε υπερκαταλογισμός ή υποκαταλογισμός Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων και κατά πόσο; 33

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 17 Κόστος παραγωγής 6.000.000,00 Μείον Κόστος άμεσων υλικών 3.600.000,00 Κόστος μετατροπής 2.400.000,00 62,5% ΑΜΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1.500.000,00 Κόστος μετατροπής 2.400.000,00 Μείον Άμεση εργασία 1.500.000,00 ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 900.000,00 Άμεση εργασία 1.500.000,00 Κόστος άμεσης εργασίας κατά εργατοώρα 80,00 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΤΟΩΡΕΣ 18.750 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 900.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 18.750 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ 48,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 20.000 Συντελεστής καταλογισμού 48,00 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 960.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 960.000,00 Διαφορά με πραγματικά Γ.Β.Ε. 40.000,00 Πραγματικά Γ.Β.Ε. 1.000.000,00 Μείον Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 900.000,00 ΥΠΟΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 100.000,00 34

ΑΣΚΗΣΗ 18 Η Βιομηχανία «ΒΙΟΝΕΞ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της έπειτα από παραγγελίες των πελατών της και ως εκ τούτου εφαρμόζει την εξατομικευμένη κοστολόγηση. Στη χρήση 2007 παρήχθησαν προϊόντα με βάση τις Εντολές Παραγωγής με αριθμούς 341 355, τα οποία ολοκληρώθηκαν μέχρι την 31-12-2007. Από το Δελτία Παραγωγής (ή Φύλλα κόστους έργων), τα οποία εκδόθηκαν κατά την αποπεράτωση των πιο πάνω προϊόντων, έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: Καταλογισμένο κόστος παραγωγής 6.200.000,00 Καταλογισμένο κόστος μετατροπής 2.600.000,00 Το κόστος των άμεσων υλικών προσδιορίστηκε με βάση τα δελτία εξαγωγής (αναλώσεων) υλικών. Το κόστος των άμεσων εργατικών καταλογίστηκε με βάση τις πραγματικές ώρες εργασίας των εργατοτεχνιτών, οι οποίες προκύπτουν από τα αντίστοιχα δελτία χρόνου. Το κόστος της άμεσης εργασίας (ωρομίσθιο και εργοδοτικές εισφορές) για το σύνολο του εργατοτεχνικού προσωπικού της βιομηχανίας, για τη χρήση 2007 ανέρχεται σε 80 κατά εργατοώρα. Τα Γ.Β.Ε. που καταλογίσθηκαν στα παραχθέντα προϊόντα, προσδιορίστηκαν με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλώθηκαν και με σταθερό, κατά τη διάρκεια της χρήσεως, προϋπολογισμένο συντελεστή καταλογισμού (επιβαρύνσεως). Από τα λογιστικά βιβλία της εταιρείας προκύπτει ότι: Το πραγματικό κόστος παραγωγής ανήλθε σε 6.400.000,00 Τα πραγματικά Γ.Β.Ε. ανήλθαν σε 1.200.000,00 Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της χρήσεως δεν υπήρχαν αποθέματα παραγωγής σε εξέλιξη, προσδιορίσατε τον προϋπολογισμένο συντελεστή καταλογισμού (επιβαρύνσεως). 35

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 18 Πραγματικό κόστος παράγωγης 6.400.000,00 Μείον Πραγματικά Γ.Β.Ε. 1.200.000,00 Αρχικό κόστος 5.200.000,00 Καταλογισμένο κόστος παράγωγης 6.200.000,00 Μείον Αρχικό κόστος 5.200.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 1.000.000,00 Καταλογισμένο κόστος μετατροπής 2.600.000,00 Μείον Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 1.000.000,00 Άμεση εργασία 1.600.000,00 Κόστος εργατοώρας 80,00 Πραγματικές εργατοώρες 20.000 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 1.000.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 20.000 Συντελεστής καταλογισμού 50,00 36

ΑΣΚΗΣΗ 19 Η Βιομηχανία «ΒΙΟΚΟΞ Α.Β.Ε.» παράγει τα προϊόντα της έπειτα από παραγγελίες των πελατών της και ως εκ τούτου εφαρμόζει την εξατομικευμένη κοστολόγηση, κατά την οποία το έμμεσο κόστος παραγωγής (Γ.Β.Ε.) καταλογίζεται με βάση τις πραγματικές ώρες λειτουργίας των μηχανών και με σταθερό, κατά τη διάρκεια της χρήσεως, προϋπολογισμένο συντελεστή καταλογισμού (επιβαρύνσεως). Για τη χρήση 2008 έχουμε τα πιο κάτω δεδομένα: 1. Η Διοίκηση της εταιρείας έχει εκτιμήσει ότι για την παραγωγή των προϊόντων θα αναλωθούν 36.000 ώρες λειτουργίας των μηχανών της και θα πραγματοποιήσει έμμεσο κόστος παραγωγής συνολικού ποσού 153.000,00. 2. Από το βιβλίο αποθήκης προκύπτει ότι η αξία των αποθεμάτων έναρξης και λήξης αναλύεται ως κατωτέρω: 01-01-2008 31-12-2008 Πρώτες ύλες 16.000,00 26.000,00 Ημιτελή προϊόντα 10.000,00 12.000,00 Έτοιμα προϊόντα 30.000,00 35.000,00 3. Από το Ημερολόγιο της Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής προκύπτει ότι μεταξύ των άλλων πραγματοποιήθηκαν οι πιο κάτω συναλλαγές: α) Αγορές πρώτων υλών 200.000,00 β) Από τις πρώτες ύλες που αναλώθηκαν, ποσοστό 20% αφορούν σε ύλες οι οποίες δεν ενσωματώθηκαν στα έτοιμα προϊόντα. γ) Μισθοδοσία του προσωπικού ως κατωτέρω αμοιβές και εισφορές προσωπικού παραγωγής 160.000,00 αμοιβές και εισφορές εργοδηγών 27.000,00 αμοιβές και εισφορές διοικητικού προσωπικού 80.000,00 αμοιβές και εισφορές πωλητών 50.000,00 δ) Προμήθειες πωλητών επί των πωλήσεων 36.000,00 ε) Στο κόστος των πωληθέντων μεταφέρθηκαν υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 3.000,00 στ) Πωλήσεις προϊόντων 700.000,00 ζ) Μικτά κέρδη από πώληση των προϊόντων 192.000,00 Με βάση τα ανωτέρω, να προσδιορίσετε τις πραγματικές ώρες λειτουργίας των μηχανών της βιομηχανίας στη χρήση 2008. 37

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 19 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Αποθέματα έναρξης 16.000,00 Αγορές χρήσεως 200.000,00 216.000,00 Αποθέματα λήξεως (26.000,00) Αναλώσεις χρήσεως 190.000,00 80% Ανάλωση άμεσων υλικών 152.000,00 Πωλήσεις 700.000,00 Μικτά κέρδη (192.000,00) Κόστος πωληθέντων 508.000,00 Υπερκαταλογισμοί 3.000,00 511.000,00 Προμήθειες 36.000,00 Κόστος παραγωγής πωληθέντων 475.000,00 Έτοιμα λήξεως 35.000,00 Έτοιμα έναρξης (30.000,00) Κόστος παραχθέντων ετοίμων 480.000,00 Ημιτελή λήξεως 12.000,00 Ημιτελή έναρξης (10.000,00) Κόστος παραγωγής 482.000,00 Μείον Άμεσα υλικά (152.000,00) Άμεση εργασία (160.000,00) ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 170.000,00 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 153.000,00 Προϋπολογισθείσες μηχανοώρες 36.000 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΟΩΡΕΣ Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 170.000,00 Συντελεστής καταλογισμού 4,25 = 4,25 = 40.000 38

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΖΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΦΑΣΕΙΣ) ΑΣΚΗΣΗ 1 Η βιομηχανία «ΣΙΚ Α.Β.Ε.» έχει αντικείμενο δραστηριότητας την παραγωγή σε πρώτη φάση υφάσματος από νήμα βαμβακερό και την παραγωγή ανδρικών υποκαμίσων σε δεύτερη φάση. Από το ισοζύγιο της 31.12.2005 και από το βιβλίο αποθήκης προκύπτουν τα εξής: (α) Αναλώσεις υλών δαπάνες παραγωγής έσοδα από υποπροϊόντα Ανάλωση νήματος Κιλά 780.000 27.495.000,00 Αναλώσεις βοηθητικών υλών ραφείου 493.000,00 Αναλώσεις υλικών συσκευασίας υποκαμίσων 638.400,00 Εργατικά 8.660.000,00 Κινητήρια δύναμη 2.950.000,00 Λοιπά βιομηχανικά έξοδα 590.000,00 Αποσβέσεις κτιριακών εγκαταστάσεων πλεκτηρίου 169.400,00 Αποσβέσεις κτιριακών εγκαταστάσεων ραφείου 202.700,00 Αποσβέσεις πλεκτομηχανών 116.600,00 Αποσβέσεις ψαλιδιών και ραπτομηχανών 133.300,00 Επεξεργαστικά υφάσματος (λεύκανση, βαφή, σιδέρωμα) 1.243.000,00 Έσοδα από υποπροϊόντα και υπολείμματα (129.200,00) Σύνολο 42.562.200,00 (β) Παραγωγή υφάσματος 600.000 κιλά. Από το ύφασμα που παράχθηκε, 100.000 κιλά πωλήθηκαν σε τρίτους και το υπόλοιπο αναλώθηκε για την παραγωγή υποκαμίσων. (γ) Κατά την επεξεργασία του αναλωθέντος υφάσματος, 15.000 κιλά καταστράφηκαν από υπαιτιότητα του επεξεργαστή, ο οποίος και αποζημίωσε την εταιρεία. Το ποσό της αποζημιώσεως απεικονίσθηκε σε πίστωση του λογαριασμού εσόδων 72.11 «Ασφαλιστική αποζημίωση καταστραφέντων αποθεμάτων». (δ) Παραγωγή υποκαμίσων Έτοιμα Υποκάμισα Small Τεμ. 350.000 Υποκάμισα Medium» 510.000 Υποκάμισα Large» 410.000 Υποκάμισα Extra large» 230.000 Ημιτελή Υποκάμισα Small Τεμ. 40.000 Υποκάμισα Medium» 30.000 Υποκάμισα Large» 20.000 Υποκάμισα Extra large» 10.000 Ελαττωματικά Υποκάμισα Small Τεμ. 30.000 Υποκάμισα Medium» 41.000 Υποκάμισα Large» 10.000 Υποκάμισα Extra large» 15.000 39

(ε) Αποθέματα ενάρξεως ημιτελών Υποκάμισα Small Τεμ. 20.000 360.000,00 Υποκάμισα Medium» 5.000 100.000,00 Υποκάμισα Large» 10.000 220.000,00 Υποκάμισα Extra large» 5.000 120.000,00 Σύνολο 800.000,00 (στ) Δεν υπήρχε απόθεμα υφάσματος κατά την έναρξη και λήξη της χρήσεως. (ζ) Για τον προσδιορισμό του κόστους του παραχθέντος υφάσματος η εταιρεία εφαρμόζει παγίως τα εξής: Τεχνικές προδιαγραφές: Για 1 κιλό ύφασμα απαιτείται 1,150 κιλά νήματος. Η παραγωγή υφάσματος απορροφά: το 8% του κόστους μετατροπής (εργατικά, και γενικά βιομηχανικά έξοδα). το 100% των επεξεργαστικών (λεύκανση, βαφή, φινίρισμα). Το κόστος παραγωγής του υφάσματος δεν ωφελείται από τα έσοδα των υποπροϊόντων υπολειμμάτων. Η προϋπολογιζόμενη φύρα ανέρχεται σε 24%. (η) Για την κοστολόγηση των παραγόμενων υποκαμίσων (ετοίμων προϊόντων) η επιχείρηση εφαρμόζει παγίως τα εξής: Τεχνικές προδιαγραφές: Προϊόντα Μέγεθος Ύφασμα Συντελεστής Κιλά / Τεμάχ. Δυσχέρειας Υποκάμισo Small 0,225 0,90 Υποκάμισo Medium 0,240 1,00 Υποκάμισo Large 0,260 1,10 Υποκάμισo Extra large 0,275 1,20 Η κατανομή των αναλώσεων των πρώτων υλών μεταξύ ετοίμων και ημιτελών προϊόντων γίνεται με βάση την παραχθείσα ποσότητα αυτών. Οι συντελεστές δυσχέρειας εφαρμόζονται μόνο για την κατανομή των βοηθητικών υλών και των δαπανών παραγωγής. Για τον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής των προϊόντων εφαρμόζεται η μέθοδος FIFO. Τα ημιτελή απορροφούν το 85% των βοηθητικών και αναλωσίμων υλών και των δαπανών παραγωγής και δεν επιβαρύνονται με υλικά συσκευασίας. Τα υλικά συσκευασίας επιμερίζονται με βάση το πλήθος των παραχθέντων ετοίμων προϊόντων. Προϋπολογιζόμενη φύρα παραγωγής 16%. Το κόστος των ετοίμων προϊόντων ωφελείται από τα έσοδα των υποπροϊόντων υπολειμμάτων. Τα ελαττωματικά διατίθενται με ιδιαίτερη συσκευασία σε πλανόδιους πωλητές με τις πιο κάτω τιμές κατά τεμάχιο: Υποκάμισo Small 9,00 Υποκάμισo Medium 9,00 Υποκάμισo Large 12,00 Υποκάμισo Extra large 12,00 Να προσδιορισθεί το κόστος παραγωγής των παραχθέντων υποκαμίσων (ετοίμων, ημιτελών και ελαττωματικών). 40