«Αναγνώριση και περιγραφή των χειμαρρικών μικροπεριβαλλόντων καθώς και των χειμαρρικών μικροτύπων με την χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.) για την λεκάνη απορροής του Πορταϊκού» Μυρωνίδης Δ (1), Dr Στεφανίδης Π. (2), Dr Στάθης Δ. (3) (1) Υποψήφιος Διδάκτορας, (2) Αναπληρωτής Καθηγητής, (3) Λέκτορας Identification and description of torrent microtypes and microenvironmet by using of Geographical Information System (G.I.S.) at the Portaikos Watersheed Myronidis Dimitrios (1), Dr Stefanidis P. (2), Dr Stathis D. (3) (1) Post Graduate Student, (2) Ass. Professor, (3) Lecture Θεσσαλονίκη Μάιος 2004
Περίληψη Η ορθολογική αντιμετώπιση του έντονου χειμαρρικού προβλήματος της χώρας μας απαιτεί την έρευνα των χειμαρρικών συνθηκών και την κατάταξη των χειμάρρων σε τύπους βάση των οποίων καθορίζονται οι αρχές και τα συστήματα Διευθέτησης. Για την επίτευξη του παρακάτω στόχου η βοήθεια των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι σημαντικότατη με τις τεράστιες δυνατότητες που μας προσφέρουν στην επεξεργασία περιγραφικών δεδομένων τα οποία έχουν μεγάλο όγκο. Στην παραπάνω έρευνα με την βοήθεια των Γ.Σ.Π. γίνεται ανάλυση των βασικών παραγόντων χειμαρρικότητας της λεκάνης του Πορταϊκού και αναγνώριση των χειμαρρικών μικροπεριβαλλόντων και μικροτύπων αυτής. Summary To face rationally the intense torrential problem of the Greece the first step is the study of the torrential conditions and grouping the torrents in types. These types can be the basis to decide one the desirable torrent correction system. To archive above, we use the Geographical Information System (G.I.S.) which are important tools for managing large amount of inputs (Geographical or descriptive) in a short period of time. In this paper we analyzed the four major factors that consist the torrential evniroment of the Portaikos Watershed and the identification of the torrent microtypes and microenvironments. 2
«Αναγνώριση και περιγραφή των χειμαρρικών μικροπεριβαλλόντων καθώς και των χειμαρρικών μικροτύπων με την χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.) για την λεκάνη απορροής του Πορταϊκού» 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Οι χειμαρρικές συνθήκες μιας περιοχής καθορίζονται από τέσσερις βασικούς παράγοντες χειμαρικότητας (ΚΟΤΟULAS 1972): το κλίμα το γεωλογικό υπόθεμα την ανάγλυφη όψη τη βλάστηση Ο συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων σε μια συγκεκριμένη λεκάνη απορροής ή ευρύτερη περιοχή διαμορφώνει ένα ιδιαίτερο «χειμαρρικό περιβάλλον» που καθορίζει τον τρόπο και την διαδικασία κίνησης του απορρέοντος νερού (ΚΟΤΟULAS 1972). Το κλίμα αποτελεί τον παράγοντα επίθεσης πάνω στο γεωλογικό υπόθεμα, ενώ η βλάστηση όπου υπάρχει, δρα προστατευτικά. Το ανάγλυφο ασκεί ρυθμιστική επίδραση: απότομο ή ομαλό ανάγλυφο επιτείνει ή μετριάζει αντίστοιχα τα χειμαρρικά φαινόμενα. Το ιδιαίτερο χειμαρρικό περιβάλλον δημιουργεί για κάθε περιοχή ένα συγκεκριμένο χειμαρρικό τύπο. Για την μελέτη των χειμαρρικών μικροτύπων είναι αναγκαίο να καθοριστούν τα αντίστοιχα μικροπεριβάλλοντα. Η ορθολογική αντιμετώπιση του έντονου χειμαρρικού προβλήματος της χώρας μας καθιστά αναγκαία την έρευνα των χειμαρρικών συνθηκών και την κατάταξη των χειμάρρων σε τύπους. Στη συνέχεια θα πρέπει να καθορίζονται και οι αρχές και το σύστημα διευθέτησης. Η ποικιλία των επεξεργασιών που παρέχουν σήμερα τα Γ.Σ.Π. και η δυνατότητα συνδυασμού των χωρικών και περιγραφικών πληροφοριών τα καθιστά πολύτιμα εργαλεία για μελέτες που αφορούν μεγάλους όγκους δεδομένων όπως συμβαίνει με τα περιβαλλοντικά δεδομένα. Στην παρούσα εργασία γίνεται η αναγνώριση και η περιγραφή των χειμαρρικών μικροπεριβαλλόντων και μικροτύπων με την χρήση των Γ.Σ.Π. για τη λεκάνη απορροής του Πορταϊκού. 2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την διεξαγωγή της έρευνας επιλέχθηκε η λεκάνη απορροής του χειμαρροποτάμου Πορταϊκού Ν. Τρικάλων. Ο Πορταϊκός είναι ένας από τους πλέον σημαντικούς χείμαρρους της Δυτικής Θεσσαλίας και γενικότερα ολόκληρης της συλλεκτήριας λεκάνης του ποταμού Πηνειού στη Θεσσαλία, έχοντας σημειώσει σοβαρές καταστροφές κατά το παρελθόν. Η συλλεκτήρια λεκάνη αυτού ανέρχεται, σε 133,34 Κm 2 (σχήμα 1) και καταλαμβάνει μια μεγάλη επιφάνεια εντός του κορμού της Οροσειράς της Ν. Πίνδου. Εκχύνεται στην Θεσσαλική πεδιάδα μέσω ενός στενού φαραγγιού (στενά της Πόρτας). Λόγω αυτής της καταστρεπτικότητας του ο χείμαρρος αυτός επέσυρε την προσοχή μας και αποτέλεσε την περιοχή έρευνας μας. Σχήμα 1: Η Περιοχή Έρευνας 3
3. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Κάθε χειμαρρικό μικροπεριβάλλον μπορεί να χαρακτηρισθεί από έναν τετραψήφιο αριθμό ο οποίος προκύπτει ως αποτέλεσμα συνδυασμού κάθε μιας από τις παρακάτω τιμές των τεσσάρων παραγόντων χειμαρρικότητας που καθορίσθηκαν. Για τους σκοπούς της έρευνας έγιναν τα εξής: Καθορίστηκαν δείκτες για καθένα από τους τέσσερις βασικούς φυσικούς παράγοντες χειμαρρικότητας ανάλογα με τον βαθμό επίδρασης του κάθε παράγοντα. (Πίνακας 1). Πίνακας 1: Καθορισμός δεικτών των παραγόντων χειμαρρικότητας ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΘΕΜΑ ΚΛΙΜΑ ΒΛΑΣΤΗΣΗ δείκτης υπερ. Ύψος δείκτης Χειμ. Πετρ. δείκτης μέσο ετήσιο δείκτης είδος βλάστησης (m) σχηματισμός ύψος βροχής (m) 1000 <201 100 προσχωσιγενής 10 <200 1 γεωργ. καλλιέργειες 2000 201 600 200 ασβεστολιθικός 20 401 600 2 αείφυλλα πλατύφυλλα 3000 601 1000 300 φλυσχικός 30 601 800 3 δάση δρυός, καστανιάς 4000 1001 1400 400 σχιστολιθικός 40 801 1000 4 δάση οξυάς 5000 >1400 500 Κρυσταλλοπυριγενής 50 1001 1400 5 δάση κωνοφόρων 600 Νεογενής 60 >1400 Έγινε η εισαγωγή των δεδομένων μέσω της ψηφιοποίησης των πρωτογενών χαρτών και προέκυψαν χάρτες διανυσματικής μορφής (vector) και επέκτασης cover του arc/info για καθένα από τους παράγοντες χειμαρρικότητας. Καθένας από τους χάρτες που παράχθηκαν μορφής διανυσματικής μετατράπηκε στη συνέχεια σε μορφή πλέγματος (grid format) με την βοήθεια της λειτουργίας Spatial Analyst του Αrc/View. Μέσω της διαδικασίας επανομαδοποιήση (reclassify) του Arcinfo ορίστηκε ο κατάλληλος δείκτης για καθένα από τους τέσσερις παράγοντες χειμαρρικότητας. Έγινε στην συνέχεια η σύνθεση των παραγόντων χειμαρρικότητας με την βοήθεια της λειτουργίας map calculator του Αrc/view με αποτέλεσμα να προκύψουν οι χειμαρρικοί μικροτύποι όπως διαμορφώνονται στην περιοχή. Κάθε χειμαρρικό μικροπεριβάλλον που συναντάμε στην περιοχή έρευνας χαρακτηρίζεται τώρα μέσω ενός τετραψηφίου αριθμού ο οποίος είναι το προϊον της σύνθεσης μιας από τις τιμές των τεσσάρων παραγόντων χειμαρρικότητας. π.χ. το χειμαρρικό μικροπεριβάλλον με τα ακόλουθα στοιχεία: Υπερθαλάσσιο ύψος μεγαλύτερο των 1400m, πέτρωμα φλύσχης, ετήσιο ύψος βροχής 1001-1400 m, βλάστηση από κωνοφόρα θα αντιστοιχεί στον χειμαρρικό μικροτύπο 5355. Στην συνέχεια μέσω υπαίθριας έρευνας και ταξινόμησης των χειμαρρικών περιβαλλόντων με βάση τον πετρολογικό σχηματισμό σε συνάρτηση με το ανάγλυφο έγινε η διάκριση της περιοχής έρευνας σε χειμαρρικούς τύπους. 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 Ανάγλυφο Στον επόμενο πίνακα 2 και στο σχήμα 2 δίνονται η κατανομή των υψομετρικών βαθμίδων στην περιοχή έρευνας μας. Πίνακας 2: Υψομετρικές βαθμίδες στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού α/α Βαθμίδα υψομέτρου Ένδειξη Έκταση (Κm 2 ) % 1 (200-600) 2000 26,11 19,58 2 (601-1000) 3000 46,52 34,89 3 (1001-1500) 4000 54,98 41,24 4 (1501-200) 5000 5,72 4,29 4
4380000 282000 284000 286000 288000 290000 292000 294000 4380000 4378000 N 4378000 W E 4376000 S 4376000 4364000 4366000 4368000 4362000 4370000 4372000 4374000 4374000 4372000 4370000 4368000 4366000 2 0 2 Kilometers ΥΠΟΜΝΗΜΑ Όριο μελέτης 2000 3000 4000 5000 4364000 4362000 282000 284000 286000 288000 290000 292000 294000 Σχήμα 2: Κατανομή των υψομετρικών βαθμίδων στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού Από τα στοιχεία του πίνακα 2 και του σχήματος 2 προκύπτει ότι πρόκειται για ορεινή λεκάνη απορροής με ένα έντονο ανάγλυφο και κατά συνέπεια το χειμαρρικό περιβάλλον είναι ευνοϊκό για την εκδήλωση έντονης χειμαρρικότητας. 4.2 Γεωλογικό υπόθεμα Στον πίνακα 3 και στο σχήμα 3 δίνονται η κατανομή των χειμαρρικών πετρολογικών σχηματισμών. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι στην περιοχή κυριαρχεί ο φλυσχικός σχηματισμός (F) 74,29% και ακολουθεί ο ασβεστολιθικός (Κ) 24,38%. Η συμμετοχή του νεογενούς σχηματισμού είναι πολύ μικρή (1,34%). Πίνακας 3: Κατανομή των γεωλογικών σχηματισμών στην λεκάνη απορροής του χειμαρρικού ρεύματος Πορταϊκού α/α Χειμαρρικός πετρολογικός σχηματισμός δείκτης Έκταση (Κm 2 ) % 1 Ασβεστολιθικός 200 32,47 24,38 2 Φλυσχικός 300 98,95 74,29 3 Νεογενής 600 1,78 1,34 5
4380000 282000 284000 286000 288000 290000 292000 294000 4380000 4378000 N 4378000 W E 4376000 S 4376000 4364000 4366000 4368000 4370000 4372000 4374000 4374000 4372000 4370000 4368000 4366000 4364000 4362000 2 0 2 Kilometers ΥΠΟΜΝΗΜΑ Όριο περιοχής μελέτης 200 (Ασβεστολιθικός σχηματισμός) 300 (Φλυσχικός σχηματισμός) 600 (Νεογενής σχηματισμός) 4362000 0000 Σχήμα 3: Κατανομή των χειμαρρικών πετρολογικών σχηματισμών στη λεκάνη απορροής του χ.ρ. Πορταϊκού. 4360 4.3 Κλίμα Για τη μελέτη των στοιχείων του κλίματος επεξεργάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν τα διαθέσιμα μετεωρολογικά στοιχεία των μετεωρολογικών σταθμών που λειτουργούν στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού αλλά και κάποιων που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από αυτή. Επί πλέον για τη μελέτη της γεωγραφικής μεταβλητότητας του ετήσιου ύψους των κατακρημνισμάτων χρησιμοποιήθηκε ο Μ. Σ. των Τρικάλων ο οποίος βρίσκεται σε κάποια σχετικά μεγαλύτερη απόσταση από το κέντρο της λεκάνης (18 Κm). Στο σχήμα 4 παρέχεται οι θέσεις των Μετεωρολογικών σταθμών στην ευρύτερη περιοχή μελέτης ενώ στον πίνακα 4 τα στοιχεία των Μ.Σ. που χρησιμοποιήθηκαν. 6
b S Μ.Σ. Μεσοχώρα Πολυνέρι b Μ.ΣΒαθύρεμμα b Μ.Σ. Περτουλίου 3 0 3 6 Kilometers b b Μ.Σ. Ελάτης b Μ.Σ. Στουρναρείκα ΥΠΟΜΝΗΜΑ b Περιοχή Μελέτης ΘέσειςΜετεωρολογικών σταθμών Μ.Σ. Τρίκαλα b Σχήμα 4: Οι θέσεις των μετεωρολογικών σταθμών της περιοχής έρευνας. Πίνακας 4: Οι Μετεωρολογικοί σταθμοί που χρησιμοποιήθηκαν για την έρευνα του κλίματος Α/Α Μετεωρολογικός σταθμός στοιχείαμετρήσεις φ λ Υπηρεσία Υψόμετρο Περίοδος 1 2 3 4 5 6 7 8 1. Βαθύρεμμα Β 21 0 25 39 0 27 ΔΕΗ 720 1965-1992 2. Ελάτη Β 21 0 32 39 0 31 ΥΠΔΕ 900 1975-1994 3. Μεσοχώρα Β 21 0 20 39 0 29 ΔΕΗ 780 1966-1992 4. Περτούλι Β,Θ,Υ,Χ,Ε,Α 21 0 28 39 0 33 ΤΔΔΠΔ 1180 1966-1999 5. Πολυνέρι Β 21 0 22 21 0 24 ΔΕΗ 730 1965-1992 6. Στουρναρεϊκα Β 21 0 29 39 0 28 ΔΕΗ 860 1973-1994 7. Τρίκαλα Β,Θ,Υ,Χ,Ε,Α 21 0 46 39 0 31 ΕΜΥ 900 1975-1994 Στο σχήμα 5 δίνεται η εποχιακή κατανομή των κατακρημνισμάτων για τους Μετεωρολογικούς σταθμούς της περιοχής έρευνας μας. Μετεωρολογικοί σταθμοί Τρίκαλα 184,4 69219,6 266,68 Στουρναρεϊκα 420,6 104,4 466,4 627,1 Πολυνέρι 496,5 171,8 569,8 837,3 Περτούλι 399,6 126,8 435,6 618,5 Μεσοχώρα Ελάτη 375,9 402,8 103,7 112,7 462,7 469,2 438,5 715 Ά νοιξη Καλοκαίρι Φθινόπωρ Χειμώνας Βαθύρεμμα 449,9 119 528,7 821,4 0 500 1000 1500 2000 2500 Ύψος βροχής σε mm Σχήμα 5: Κατανομή της βροχής κατά εποχές στους Μετεωρολογικούς Σταθμούς της περιοχής έρευνας. 7
Στην συνέχεια χρησιμοποιούμε δύο επίπεδα πληροφοριών (covers του Αrc/info), το σημειακό επίπεδο με τις θέσεις των Μετεωρολογικών σταθμών το οποίο έχει εμπλουτιστεί με την πληροφορία για το μέσο ετήσιο ύψος βροχής του κάθε σταθμού και το πολυγωνικό επίπεδο με το όριο της περιοχής έρευνας. Μέσω της διαδικασίας interpolate surface του Αrc/view κατασκευάσθηκε το σχήμα 6 με τις ζώνες βροχόπτωσης για την περιοχή έρευνας καθώς και. Σχήμα 6: Κατανομή του μέσου ετήσιου ύψους βροχής για την λεκάνη απορροής του Πορταίκού. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η δυτική περιοχή της λεκάνης δέχεται σαφώς μεγαλύτερα ετήσια ποσά κατακρημνισμάτων, ενώ η μέση ετήσια βροχόπτωση της λεκάνης απορροής είναι 1457mm που θεωρείται πολύ σημαντικό ύψος. Κατά συνέπεια ο κλιματικός παράγοντας ευνοεί την εκδήλωση έντονων χειμαρρικών φαινομένων. 4.4 Βλάστηση Η βλάστηση αποτελεί τον παράγοντα ο οποίος εμποδίζει ή απαλύνει την εκδήλωση των χειμαρρικών φαινομένων. Για τον προσδιορισμό της βλάστησης έγινε η ψηφιοποίηση των δασοπονικών χαρτών κλίμακας 1:20.000 του Δασαρχείου Τρικάλων και οι κατηγορίες κάλυψης γης που προέκυψαν ομαδοποιήθηκαν σε ευρύτερες κατηγορίες και σε κάθε κατηγορία ανατέθηκε ο ανάλογος δείκτης μέσω της διαδικασία reclassify του Arc/view. Με βάση τα παραπάνω προέκυψαν ο πίνακας 5 και το σχήμα 7 με την κατανομή της βλάστησης στις ευρύτερες κατηγορίες για την λεκάνη απορροής του Πορταϊκού. 8
Σχήμα 7: Κατανομή της βλάστησης στη λεκάνη απορροής του χειμαρρικού ρεύματος Πορταϊκού Πίνακας 5:Κατανομή της βλάστησης στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού. Είδος κάλυψης Δείκτης Έκταση (Κm 2 ) % Γεωργικές καλλιέργειες 1 41,31 31,03 Αείφυλλα πλατύφυλλα 2 45,62 34,27 Δάση Δρυός, Καστανιάς 3 18,9 14,20 Δάση Οξυάς 4 1,59 1,19 Δάση κωνοφόρων 5 25,69 19,30 Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο παράγοντας βλάστηση δεν είναι επαρκής υδρονομικής πλευράς για την αποτροπή των χειμαρρικών φαινομένων. από 9
4.5 Χειμαρρικό μικροπεριβάλλον χειμαρρικοί μικροτύποι Με την βοήθεια του χαρακτηριστικού map calculator του arc/view έγινε η σύνθεση των τεσσάρων επιπέδων πληροφορίας που αφορούν το κλίμα, την βλάστηση, το ανάγλυφο, το γεωλογικό υπόθεμα (σχήμα 8) συγχωνεύοντας τα ανάλογα cover του arc/info.. Σχήμα 8: Σύνθεση των βασικών παραγόντων χειμαρρικότητας Από την σύνθεση των τεσσάρων θεματικών χαρτών και αφού εφαρμόσαμε την διαδικασία eliminate για να απαλείψουμε τους μικρότυπους με εμβαδό μικρότερο από το 5% της έκτασης της λεκάνης προέκυψε ο πίνακας 6 και ο χάρτης του σχήματος 9. Πίνακας 6: Εμβαδά χειμαρρικών μικροτύπων που συμμετέχουν στην λεκάνη απορροής του χ.ρ. Πορταϊκού Α/Α Μικτότυπος Εμβαδό (Κm 2 ) % 1 2253 1,17 0,89 2 2351 13,62 10,27 3 2361 7,42 5,60 4 2362 2,71 2,05 5 3252 4,76 3,59 6 3352 6,95 5,24 7 3361 8,90 6,72 8 3362 24,36 18,38 9 3363 3,44 2,60 10 3365 8,16 6,15 11 4252 2,89 2,18 12 4262 3,74 2,82 13 4265 3,11 2,34 14 4362 18,78 14,17 15 4363 1,86 1,40 16 4365 14,70 11,09 17 5262 3,44 2,60 18 5362 2,54 1,92 10
Σχήμα 9: Κατανομή των χειμαρρικών μικροτύπων στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στην περιοχή μελέτης επικρατεί ο μικρότυπος 3362 με ποσοστό 18,38% (υψόμετρο 601-1000m, φλυσχικού πετρολογικού σχηματισμού, με μέσο ετήσιο ύψος βροχής μεγαλύτερο των 1400 mm και βλάστηση που αποτελείται από αείφυλλα πλατύφυλλα) και ακολουθεί ο 4362 με ποσοστό 14,17% (υψόμετρο 1001-1400m, φλυσχικού πετρολογικού σχηματισμού, με μέσο ετήσιο ύψος βροχής μεγαλύτερο των 1400 mm και βλάστηση που αποτελείται από αείφυλλα πλατύφυλλα). 4.6 Χειμαρρικοί τύποι Οι βασικοί παράγοντες χειμαρρικότητας ανάγλυφο, κλίμα, βλάστηση, εξαρτώνται άμεσα από το μέγιστο υπερθαλάσσιο ύψος (μέγιστο χειμαρρικό υψόμετρο) κάθε περιοχής. Η στάθμη της θάλασσας, το όριο της πλήρους επίδρασης δάσους, τα φυσικά δασοόρια και το όριο του αιώνιου του 11
χιονιού καθορίζουν τα χειμαρρικά χωροδιαστήματα στα οποία αναπτύσσονται οι λεκάνες απορροής των χειμμαρρικών ρευμάτων. Το σχήμα 10 δίνει τα διαστήματα αυτά για τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Σχήμα 10: Χειμαρρικά όρια & χειμαρρικές συνθήκες Ο κύριος παράγοντας ο οποίος καθορίζει το είδος των χειμαρρικών φαινομένων που θα εκδηλωθούν είναι το γεωυπόθεμα της λεκάνης απορροής (Κωτούλας 1969). Με βάση το παραπάνω σκεπτικό και έπειτα από υπαίθρια έρευνα έγινε προσπάθεια για την ομαδοποίηση των χειμαρρικών μικροπεριβαλλόντων σε χειμαρρικούς τύπους. Από την παραπάνω εργασία προέκυψε ο πίνακας 7 και ο χάρτης του σχήματος 11. Σχήμα 11: Χάρτης των χειμαρρικών τύπων της λεκάνης απορροής του χ.ρ. Πορταϊκού Πίνακας 7: Πίνακας χειμαρρικών τύπων Πορταϊκού Χειμαρρικός τύπος Έκταση (Κm 2 ) % F-I 75,57 57,00 F-II 37,88 28,57 K-I 5,94 4,48 K-II 13,18 9,94 Σύνολο 132,56 100,00 Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στην λεκάνη απορροής του Πορταϊκού επικρατεί ο χειμαρρικός τύπος F-I (57%) και ακολουθεί ο F-II (28,57%). Στη συνέχεια δίνονται τα χειμαρρικά φαινόμενα που αναπτύσσονται σε κάθε χειμαρρικό τύπο στη λεκάνη απορροής του Πορταϊκού. 12
ΑΜΙΓΗΣ ΤΥΠOΣ Κ-Ι ΧΕΙΜΑΡΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Πετρολογικός σχηματισμός: ασβεστολιθικός (ασβεστόλιθοι, δολομίτες, κερατόλιθοι, μάρμαρα ή κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι) με υπερθαλάσσιο ύψος: 0-1000 m. XEIMAΡΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Έντονες επιφανειακές διαβρώσεις, αποσαθρώσεις, μικρές χαραδρωτικές διαβρώσεις, και λίγες γεωκατακρημνήσεις. ΑΜΙΓΗΣ ΤΥΠOΣ Κ-ΙΙ ΧΕΙΜΑΡΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Πετρολογικός σχηματισμός: ασβεστολιθικός (ασβεστόλιθοι, δολομίτες, κερατόλιθοι, μάρμαρα ή κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι) με υπερθαλάσσιο ύψος: 1000-2000 m. XEIMAΡΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Εντονότατη επιφανειακή διάβρωση, χαραδρωτικές διαβρώσεις, αποσαθρώσεις και γεωκατακρημνίσεις. ΑΜΙΓΗΣ ΤΥΠOΣ F-Ι ΧΕΙΜΑΡΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Πετρολογικός σχηματισμός: φλυσχικός (περιλαμβάνει τον φλύσχη) με υπερθαλάσσιο ύψος:0-1000 m. XEIMAΡΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Εντονότατη επιφανειακή και αυλακωτή διάβρωση, μικρές χαραδρωτικές διαβρώσεις και πρανικές διαβρώσεις, ολισθήσεις. ΑΜΙΓΗΣ ΤΥΠOΣ F-ΙΙ ΧΕΙΜΑΡΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Πετρολογικός σχηματισμός: φλυσχικός (περιλαμβάνει τον φλύσχη) με υπερθαλάσσιο ύψος:1000-2000 m. XEIMAΡΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Εντονότατες διαβρώσεις, επιφανειακή, αυλακωτή χαραδρωτική, φαραγγωτική, πρανική, λίγες αποσαθρώσεις συχνές γεωκατακρημνήσεις και κυρίως όλα τα είδη των γεωλισθήσεων. 5. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκε η σχετική βιβλιογραφία που υπάρχει για τα χειμαρρικά μικροπεριβάλλοντα, τους χειμαρρικούς μικροτύπους καθώς και τους χειμαρρικούς τύπους και με την βοήθεια των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.) έγινε η κατάλληλη επεξεργασία, των δεδομένων που αφορούν τους τέσσερις βασικούς φυσικούς παράγοντες χειμαρρικότητας: Ανάγλυφο, κλίμα, γεωλογικό υπόθεμα, βλάστηση. Με την σύνθεση των τεσσάρων παραγόντων προέκυψαν τα χειμαρρικά μικροπεριβάλλοντα καθώς και οι χειμαρρικοί μικροτύποι. Στην συνέχεια και σύμφωνα με την θεωρία των τύπων χειμαρρικού περιβάλλοντος (Κωτούλας, 1969) έγινε η ομαδοποίηση των μικροτύπων σε χειμαρρικούς τύπους. Η γνώση του χειμαρρικού τύπου είναι σημαντική επειδή μας βοηθά στην διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τα ενδεικνυόμενα συστήματα διευθέτησης μιας λεκάνης απορροής. Η τεχνολογία των Γ.Σ.Π. (G.I.S.) προσφέρει μεγάλες δυνατότητες στην επεξεργασία της χωρικής μεταβλητότητας των χειμαρρικών παραγόντων και κατά συνέπεια αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την έρευνα στις Διευθετήσεις των Ορεινών Υδάτων. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Jones C, 1998: Georgaphical information systems and computer cartography. (Logman Scientific and Techincal). London 1998 Καρτέρης Μ.Α. 1993: Τηλεπισκόπηση Φυσικών Πόρων και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, Τόμος Ι, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη. Κωτούλας Δ. 1969: Οι χείμαρροι της Βορείου Ελλάδος. Ταξινόμησις αυτών εις τύπους Αρχαί Διευθέτησεως των. Θεσ/νικη. 13
Kotoulas D., 1972: Die Wildbache Sudeutschlands und Griechenlands. Teil 1. Berich Nr 25 Munchen. Κωτούλας Δ. 2001: Ορεινή Υδρονομική Ι. Θεσ/νικη 2001. Magure J, David and al 1991: Geographical Information Systems principles and applications. (Logman Scientific and Techincal). USA 1991 Μελιάδης Ι. 1995: Γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών. Αναγνώριση και αξιολόγηση εισαγωγής τους στην Ελληνική Δασοπονία. Ελληνική Δασολογική εταιρεία. Πρακτικά 7 ου Πανελληνίου συνεδρίου 11-12-13/10/1995 (σελ 633-641). Καρδίτσα. Μελιάδης Ι, Κωνσταντινίδης Α 1998: Λήψη αποφάσεων για τη Δασοπονία με την βοήθεια των Συστημάτων Πληροφοριών. Ελληνική Δασολογική Εταιρεία. Πρακτικά 8 ου Πανελληνίου συνεδρίου 6-8 Απριλίου 1998(σελ 496-502). Αλεξανδρούπολη. Παρασχάκης Ι., Παπαδοπούλου Μ. και Πατιάς Π., 1993: Αυτοματοποιημένη Χαρτογραφία, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη. Στάθης Δ. 1998. Τα μετεωρολογικά χαρακτηριστικά της Πίνδου από Υδρολογική άποψη. Διδακτορική Διατριβή. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. ΛΘ/2 τόμος αφιέρωμα στον ομότιμο καθηγητή Ν. Παπανίκο. Θεσσαλονίκη. Στεφανίδης Π, 1990: Μορφομετρική και Υδρογραφική συγκρότηση των χειμαρρικών τύπων στον χώρο της Β. Ελλάδας. Διδακτορική Διατριβή. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Παράρτημα Αριθμ. 6 του ΑΒ τόμου. Θεσσαλονίκη. 14