Άδειες διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας Creative Commons Ευγενία Παναγιωτοπούλου Βιβλιοθηκονόμος, Συνεργάτης Προγράμματος
Το Creative Commons cc International, ιδρύθηκε το 2001 ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τη Μασαχουσέτη των Η.Π.Α Ιδρυτές: James Boyle - Καθηγητής στο Duke University School of Law Michael W. Carroll - Καθηγητής στο American University Washington College of Law Lawrence Lessing - Καθηγητής στο Harvard Law School Harold Abelson - Καθηγητής στο M.I.T. Eric Saltzman - Δικηγόρος με ειδίκευση σε νομικά θέματα του διαδικτύου
Τι είναι τα Creative Commons ; Πρόκειται για άδειες που χρησιμοποιούνται στην ανοιχτή πρόσβαση ( Open Access) στοχεύοντας την ευρύτερη διάθεση και χρήση έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, επιτρέποντας στους δημιουργούς να μπορούν να δηλώσουν με εύκολο τρόπο ποια δικαιώματα διατηρούν και ποια δικαιώματα παραχωρούν προς όφελος άλλων δημιουργών
Χαρακτηριστικά των αδειών creative commons Προσφέρονται δωρεάν μέσω διαδικτύου Δεν είναι αποκλειστικές Με τη χρήση τους δεν χάνει ο κάτοχος τα δικαιώματα του copyright Κύρια εφαρμογή: Αποθετήρια Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων, συγγράμματα, ιστοσελίδες, και πάσης φύσεως οπτικοακουστικό υλικό
Μέρη-δομή των αδειών Εισαγωγικό Μέρος (Commons Deed) Πρόκειται για μια περιληπτική διατύπωση των βασικών εννοιών της άδειας, όπου αναφέρεται τι επιτρέπεται στο χρήστη και τι όχι Νομικό Μέρος (Legal Code) Αποτελεί την πραγματική άδεια, διατυπωμένη με νομικούς όρους, η οποία έχει πλήρη νομική ισχύ ενώπιον των δικαστηρίων Τεχνολογικό Μέρος (Meta-data) Απαρτίζεται από μεταδεδομένα τα οποία επιτρέπουν τον εντοπισμό των έργων που διατίθενται και διαδίδονται με όρους και προϋποθέσεις των αδειών Creative Commons
Στοιχεία των αδειών Αναφορά (Attribution) Απαιτείται αναφορά του δημιουργού του έργου Παρόμοια διανομή (Share Alike ) Όχι Παράγωγα Έργα (No Derivative Works) Μη Εμπορική Χρήση (Noncommercial) Εάν το έργο τροποποιηθεί ή δημιουργηθεί κάτι νέο με βάση το αρχικό, τότε το έργο που θα προκύψει μπορεί να διανεμηθεί μόνο με την ίδια ή παρόμοια άδεια Δεν επιτρέπεται το έργο να αλλοιωθεί, να τροποποιηθεί ή να δημιουργηθεί κάτι νέο βασισμένο σε αυτό Δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί το έργο για εμπορικούς σκοπούς
Οι άδειες creative commons Attribution (Αναφορά): O αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει το έργο όπως θέλει, αρκεί να διατηρήσει τις διατυπώσεις σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό όπως προβλέπονται στην άδεια
Attribution + Share Alike (Αναφορά + Παρόμοια διανομή): O αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει το έργο όπως θέλει, αρκεί σε οποιοδήποτε παράγωγο έργο να εφαρμόσει την ίδια ή μία με τα ίδια στοιχεία άδεια και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται σε αυτή σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό
Attribution + No Derivatives (Αναφορά + Όχι παράγωγα έργα): O αποδέκτης της άδειας δεν μπορεί να δημιουργήσει παράγωγα έργα και πρέπει να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό Attribution + Non Commercial (Αναφορά + Μη εμπορική χρήση): Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει το έργο όπως θέλει, αρκεί να μην αποσκοπεί σε εμπορική χρήση και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό
Attribution + Non Commercial + No Derivatives (Αναφορά + Μη Εμπορική χρήση + Όχι παράγωγα έργα): Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει το έργο, αρκεί να μην αποσκοπεί σε εμπορική χρήση, να μη δημιουργήσει παράγωγα έργα και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό
Attribution + Non Commercial + Share Alike (Αναφορά + Μη Εμπορική χρήση + Παρόμοια διανομή): Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει το έργο, αρκεί να μην αποσκοπεί σε εμπορική χρήση, να εφαρμόσει σε οποιοδήποτε παράγωγο έργο την ίδια ή μια με τα ίδια στοιχεία άδεια καθώς και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό
Παραδείγματα εφαρμογής αδειών Creative Commons
Παραδείγματα εφαρμογής αδειών Creative Commons
Παραδείγματα εφαρμογής αδειών Creative Commons
Παραδείγματα εφαρμογής αδειών Creative Commons
Ερωτήματα... Μπορεί να εφαρμοστεί μια άδεια Creative Commons για έργο εκτός διαδικτύου (offline έργο); Αφού επιλεγεί η άδεια από το site των Creative Commons, στη συνέχεια επισυνάπτεται στο έργο μια δηλωση του τύπου Το έργο αυτό προστατεύεται με άδεια Creative Commons και εισάγονται τα εικονίδια που αντιστοιχούν στην εκάστοτε εφαρμοζόμενη άδεια. π.χ.
Ερωτήματα... Πρέπει να κατοχυρωθεί το δικαίωμα επί της πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) προκειμένου να εφαρμοστεί μια άδεια Creative Commons; Δεν υφίσταται τέτοια υποχρέωση, ως επί το πλείστον όμως, οι άδειες Creative Commons εφαρμόζονται σε έργα που προστατεύονται από το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright). Η εφαρμογή μιας άδειας Creative Commons στο έργο αποτελεί εναλλακτική λύση; Η εφαρμογή άδειας Creative Commons συνοδεύει το Copyright.
Ερωτήματα... Τι συμβαίνει στην περίπτωση που κάποιος δε χρησιμοποιήσει το έργο σύμφωνα με τους όρους της άδειας; Ο χρήστης χάνει το δικαίωμα περαιτέρω εκμετάλλευσης του έργου. O τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε το έργο, δεν είναι σύμφωνος με τον αρχικό δημιουργό. Τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση; Όλες οι άδειες Creative Commons αφήνουν το ηθικό δικαίωμα ανεπηρέαστο.
Αυτός που λαμβάνει μια ιδέα από εμένα, εμπνέεται χωρίς εγώ να χάνω την ιδέα. Αυτός που ανάβει το κερί του από το δικό μου, φωτίζεται χωρίς να με συσκοτίζει. Thomas Jefferson, Πρόεδρος Ηνωμένων Πολιτειών