Αποθετήρια. Κλειώ Σγουροπούλου. Αριστεία ΕΛ/ΛΑΚ ΤΕΙ Αθήνας

Transcript

1 Αποθετήρια Κλειώ Σγουροπούλου Αριστεία ΕΛ/ΛΑΚ ΤΕΙ Αθήνας

2 Περιεχόμενα 2 Αποθετήρια, ψηφιακά αποθετήρια Άδειες ανοικτού περιεχομένου, Μεταδεδομένα

3 Ψηφιακό Αποθετήριο 3 Πληροφοριακό σύστημα που αναλαμβάνει τη συλλογή, διατήρηση και διάδοση ψηφιακών αντικειμένων ψηφιακή συλλογή που συγκεντρώνει και διατηρεί τη διανοητική παραγωγή μιας ενιαίας ή μιας πολυ-ακαδημαϊκής κοινότητας [1] σύνολο υπηρεσιών, τις οποίες ένας οργανισμός μπορεί να προσφέρει στα μέλη της κοινότητάς του για τη διαχείριση και τη διάδοση του ψηφιακού υλικού που δημιουργείται από το ίδρυμα και τα μέλη του [2]

4 Ψηφιακό Αντικείμενο 4 Η βασική ψηφιακή οντότητα του αποθετηρίου Αναπαράσταση του φυσικού αντικειμένου στο αποθετήριο μαζί με την περιγραφή του. Αποτελείται από ένα μοναδικό μόνιμο αναγνωριστή/ προσδιοριστή (identifier), τα δεδομένα περιγραφής της οντότητας το περιεχόμενο και τις πιθανές σχέσεις με άλλα αντικείμενα.

5 Ψηφιακή Συλλογή 5 Αποτελείται από ψηφιακά αντικείμενα που έχουν κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Τα αντικείμενα μιας ψηφιακής συλλογής μπορεί να προέρχονται από την ίδια φυσική συλλογή, τον ίδιο οργανισμό, να έχουν κοινό συγγραφέα ή οτιδήποτε μπορεί να τα χαρακτηρίσει ως συναφή.

6 Αποθετήρια - Βασικές έννοιες 6 Επτά βασικές έννοιες αποτελούν τη βάση δόμησης και λειτουργίας των ψηφιακών αποθετηρίων [4]:

7 Αποθετήρια Βασικές λειτουργίες 7 Το λογισμικό του αποθετηρίου παρέχει λειτουργίες σχετικές με [3]: Σύλληψη ή δημιουργία περιεχομένου Παράδοση περιεχομένου Ευρετηρίαση και καταλογογράφηση (μεταδεδομένα) Έλεγχο πρόσβασης Έρευνα και αναζήτηση Ανάκτηση και διανομή Αποθήκευση - διατήρηση Προστασία περιεχομένου και δικαιωμάτων ιδιοκτησίας

8 Μεταδεδομένα 8 Ένα ψηφιακό αντικείμενο αποτελείται από την αναπαράσταση του φυσικού αντικειμένου στο ψηφιακό αποθετήριο και τη περιγραφή του. Η περιγραφή του αντικειμένου πραγματοποιείται με την προσθήκη μεταδεδομένων στο ψηφιακό αντικείμενο. Τα μεταδεδομένα περιγράφουν πως, πότε και από ποιόν μια συγκεκριμένη συλλογή από δεδομένα έχει συλλεχθεί και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα δεδομένα έχουν μορφοποιηθεί

9 Μεταδεδομένα = δεδομένα-για-τα-δεδομένα 9 ID Author Subject Title Publisher Date Catalog

10 Γιατί μεταδεδομένα 10 Ο σκοπός και η χρησιμότητα των μεταδεδομένων είναι ότι παρέχουν τη δυνατότητα πλούσιας περιγραφής και ταυτοποίησης του περιεχομένου ώστε να είναι δυνατή η αναζήτηση, εύρεση, παροχή των κατάλληλων πόρων στον κατάλληλο χρήστη την κατάλληλη στιγμή

11 Κατηγορίες Μεταδεδομένων 11 Τύποι περιεχομένου Map Text Interactive Image Video Διαχειριστικά Μεταδεδομένα Author Revision date Rights,... Τεχνικά Μεταδεδομένα (βάσει μέσου) Duration Digital format Platform requirements,... Μεταδεδομένα θεματικής ταξινόμησης Catalogue system Subject heading Keywords

12 12 Το Σχήμα Dublin Core

13 Το Σχήμα IEEE LOM για μαθησιακούς πόρους 13

14 Παράδειγμα 14 Αποθετήριο Μαθησιακό αντικείμενο Μεταδεδομένα μαθησιακού αντικειμένου

15 Ομοσπονδίες Αποθετηρίων 15 Διασύνδεση αποθετηρίων Υποστηρίζουν την ανταλλαγή μεταδεδομένων Επιτρέπουν την αναζήτηση Σε όλο το δίκτυο

16 Metadata for Architectural Contents in Europe (MACE) 16

17 Αποθετήρια μαθησιακών πόρων 17 OER Commons, us MERLOT, us Learning Resource Exchange, eu Federation, au Jorum, uk e-yliko, gr

18 Χρήσιμοι σύνδεσμοι (1/2) 18 Λίστα με πηγές Ανοιχτού Περιεχόμενου Ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού Διδακτορικά Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας

19 Μαθησιακό Περιεχόμενο Χρήσιμοι σύνδεσμοι (2/2) 19 Φωτόδεντρο OpenLearn OU Labspace JorumOpen MIT OpenCourseWare OER Africa Merlot OER Commons Federation Learning Resource Exchange

20 Πνευματικά δικαιώματα 20 Πνευματικό δικαίωμα είναι το νομικά αναγνωρισμένο αποκλειστικό δικαίωμα στην πνευματική δημιουργία Σύμφωνα με την νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν χορηγηθεί αποκλειστικά δικαιώματα στους ιδιοκτήτες δημιουργιών, όπως η μουσική, η λογοτεχνία, τα έργα τέχνης, οι ανακαλύψεις, οι εφευρέσεις, λέξεις, φράσεις, σύμβολα, και σχέδια. Υπάρχουν ποικίλοι τύποι πνευματικής ιδιοκτησίας

21 Αδειοδότηση 21 Προστασία πνευματικών δικαιωμάτων Δημιουργία κανονισμών χρήσης και διαχείρισης περιεχομένου Η Creative Commons ανέπτυξε μια σειρά από άδειες που σχεδιάστηκαν για να ενεργοποιούν τα πνευματικά δικαιώματα ώστε να επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση υλικού κάτω από συνθήκες επιλεγμένες από τον ιδιοκτήτη των δικαιωμάτων. Τυπικά επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση σε υλικού για μη κερδοσκοπικό σκοπό.

22 22 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (1/7)

23 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (2/7) 23 επιτρέπει τον διαμοιρασμό και τη χρήση της δημιουργικότητας και της γνώσης μέσω αδειών πνευματικών δικαιωμάτων λειτουργούν μαζί με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και επιτρέπουν την τροποποίηση των δικαιώματων πνευματικής ιδιοκτησίας για να ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες των χρηστών.

24 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (3/7) 24 Καλύπτουν ότι θέλετε να χρησιμοποιήσετε, όπως: βιβλία, φωτογραφίες, μουσική, βίντεο, άρθρα, σχέδια μαθημάτων

25 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (4/7) 25 Επιτρέπεται η διανομή, η ανάμιξη, η μετατροπή, και η αξιοποίηση του έργου σας, ακόμη και για εμπορικούς σκοπούς, εφ 'όσον αναγνωριστεί η αρχική δημιουργία. Επιτρέπεται η διανομή, η ανάμιξη, η μετατροπή, και η αξιοποίηση του έργου σας, ακόμη και για εμπορικούς σκοπούς, εφ 'όσον αναγνωριστεί η αρχική δημιουργία και δοθεί η ίδια άδεια με την αρχική δημιουργία. Αυτή η άδεια επιτρέπει την αναδιανομή, για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς, εφ 'όσον το έργο χρησιμοποιηθεί αμετάβλητο και ολόκληρο, αναγνωρίζοντας την αρχική δημιουργία.

26 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (5/7) 26 Αυτή η άδεια επιτρέπει την ανάμιξη, τη μετατροπή, και την αξιοποίηση του έργου σας, για μη εμπορικούς σκοπούς. Τα νέα έργα, πρέπει επίσης να αναγνωρίζουν την αρχική δημιουργία και να είναι μη εμπορικού χαρακτήρα, αλλά δεν απαιτείται η αδειοδότηση των παράγωγων εργασιών υπό τους ίδιους όρους με το αρχικό έργο. Επιτρέπεται η διανομή, η ανάμιξη, η μετατροπή, και η αξιοποίηση του έργου σας, για μη εμπορικούς σκοπούς, εφ 'όσον αναγνωριστεί η αρχική δημιουργία και δοθεί η ίδια άδεια με την αρχική δημιουργία. Η άδεια αυτή είναι η πιο περιοριστική από τις έξι κύριες άδειες, επιτρέποντας στους άλλους να κατεβάσουν τα έργα σας και να τα μοιραστούν με άλλους, εφόσον αναγνωρίσουν την αρχική δημιουργία, αλλά δεν μπορούν να τα αλλάξουν με οποιονδήποτε τρόπο ή να τα χρησιμοποιήσουν για εμπορικούς σκοπούς.

27 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (6/7) 27 "Κανένα γνωστό δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας": Η επισήμανση δημόσιου τομέα απευθύνεται σε έργα που δεν περιορίζονται πλέον από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. "Κανένα δικαιώμα δεν διατηρείται ": Επιτρέπει στους επιστήμονες, εκπαιδευτικούς, καλλιτέχνες και άλλους δημιουργούς και κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων ή προστατευόμενου περιεχομένου βάσεων δεδομένων,να παραιτηθούν από τα συμφέροντα στα έργα τους και ως εκ τούτου να τα τοποθετήσουν όσο πληρέστερα γίνεται στο δημόσιο τομέα, έτσι ώστε οι άλλοι να μπορούν ελεύθερα να τα αξιοποιήσουν, να τα βελτιώσουν και να τα επαναχρησιμοποιήσουν για οποιοδήποτε σκοπό χωρίς περιορισμό.

28 28 Ανοικτές Άδειες περιεχομένου - Εισαγωγή (7/7)

29 Τα τρία "Επίπεδα" των αδειών (1/2) 29 Νομικός κώδικας - Αναγνώσιμο από δικηγόρους: Legal Code Αναγνώσιμο από ανθρώπους: Human Readable Αναγνώσιμο από μηχανές: Metadata

30 Τα τρία "Επίπεδα" των αδειών (2/2) 30 Νομικός κώδικας Αναγνώσιμο από ανθρώπους Αναγνώσιμο από μηχανές <a rel="license" href=" org/licenses/bync/4.0/"><img alt="creative Commons License" style="border-width:0" src=" org/l/by-nc/4.0/88x31.png" /></a><br />This work is licensed under a <a rel="license" href=" org/licenses/bync/4.0/">creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License</a>.

31 Άδειες ανοικτού περιεχομένου Χρήσιμα links

32 Αναφορές 32 [1] Crow, R The case for institutional repositories: a SPARC position paper. Washington: SPARC, (πρόσβαση στις 10 Ιουλίου 2006). [2] Lynch, C Institutional repositories: essential infrastructure for scholarship in the digital age. ARL Bimonthly Report (226): 1-7, (πρόσβαση στις 10 Ιουλίου 2006). [3] Gibbons, S. (2004), Benefits of an Institutional Repository. Library Technology Reports, 40, No. 4, [4] DL.org Consortium (2011), The Digital Library Reference Model

33 Σας ευχαριστώ πολύ Ερωτήσεις; Αριστεία ΕΛ/ΛΑΚ ΤΕΙ Αθήνας