ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2012 2013 Βαθμός:... Ολογράφως: Υπογραφή:.. ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ (Κατεύθυνσης) ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες και 30 λεπτά ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 31.05.2013 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ / ΤΡΙΑΣ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ:... ΟΔΗΓΙΕΣ: -Το εξεταστικό δοκίμιο βαθμολογείται με εκατό (100) μονάδες και αποτελείται από τρία μέρη: Α, Β και Γ. - Στα μέρη Β και Γ υπάρχει επιλογή. - Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δεκαέξι (16) σελίδες. - Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υλικού. - Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής. ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ατομικές Μάζες: H = 1 C=12 N=14 O = 16 Na = 23 Mg = 24 S=32 Cl = 35,5 K=39 Ca=40 Mn=55 Fe=56 Cu = 63,5 Zn=65 Σταθερές διάστασης: KCH3COOH=1,8.10-5 KHCOOH=1,6.10-4 KNH3 = 1,8.10-5 1
ΜΕΡΟΣ Α : Ερωτήσεις 1-6 Ερώτηση 1 Να υπολογίσετε: Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με πέντε (5) μονάδες. α) Την ποσότητα σε mole,170g νιτρικού νατρίου NaNO3. (μ.2) β) Πόσο όγκο καταλαμβάνουν 51 g αέριας αμμωνίας ΝΗ3 υπό Κ.Σ. (μ.3) Ερώτηση 2 Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα. (μ.5) [H + ]/mol/l [OH - ]/mol/l ph poh Χαρακτήρας Διαλύματος όξινος /βασικός 0.1 2.10-2 2 11 3.10-4 Ερώτηση 3 α) Να βρείτε τον αριθμό οξείδωσης, των υπογραμμισμένων στοιχείων πιο κάτω. (μ. 2) i ) H3PO4. ii) P2O5. iii) SO4 2- iv) CaH2.. 2
β) Δίνεται η πιο κάτω αντίδραση οξειδοαναγωγής: (μ. 2) Fe + H2SO4 π/θ Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O i) Να βρείτε τους συντελεστές της χημικής αντίδρασης με τη βοήθεια των αριθμών οξείδωσης των στοιχείων που παθαίνουν μεταβολή. ii) Να καθορίσετε ποιο είναι το οξειδωτικό και αναγωγικό σώμα. (μ.1) Ερώτηση 4 Κατά την ογκομέτρηση οξειδοαναγωγής με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4), πρέπει να ακολουθήσουμε συγκεκριμένη πορεία. Να εξηγήσετε και να δικαιολογήσετε τα πιο κάτω στάδια. α) Τιτλοδοτούμε το διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4) με οξαλικό νάτριο. (μ.2)... β) Οξινίζουμε το διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4), με θεϊκό οξύ και όχι με HCl ή HNO3. (μ.2)... γ) Κατά την ογκομέτρηση με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου (KMnO4), δε χρησιμοποιούμε δείκτη. (μ.1)...... 3
Ερώτηση 5 Σε 100mL διαλύματος μυρμηκικού οξέος HCOOH 0,8M στους 25 0 C περιέχονται 0,0012 mol ιόντων HCOO -. (μ.3) α)να υπολογίσετε τη σταθερά ηλεκτρολυτικής διάστασης του, μυρμηκικού οξέος HCOOH στην ίδια θερμοκρασία. β) Να υπολογίσετε την % κ.ο. συγκέντρωση διαλύματος HCl 30% κ.μ με πυκνότητα 1,18g/mL (μ.2)...... Ερώτηση 6 Να περιγράψετε τη διαδικασία παρασκευής του ασβεστόνερου και να εισηγηθήτε ένα τρόπο ανιχνευσής του Ca(OH)2.. (μ.5)...... ΤΕΛΟΣ Α ΜΕΡΟΥΣ 4
ΜΕΡΟΣ Β : Ερωτήσεις 7-12 Από τις έξι (6) ερωτήσεις (7-12) να απαντήσετε μόνο τις τέσσερις (4). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Ερώτηση 7 A.Να υπολογίσετε το ph: α) διαλύματος Ca(ΟΗ)2 0,05 Μ. (μ.2) β) διαλύματος CH3COOH 6 % κ.ο. (μ.3) γ) διαλύματος που προκύπτει όταν σε 1 L διαλύματος CH3COOH 0,2Μ προστεθούν 8,2g CH3COONa, χωρίς μεταβολή όγκου του διαλύματος. (μ.3) 5
B. Να υπολογίσετε τη μοριακότητα διαλύματος HCOOH το οποίο έχει ph=3. (μ.2) Ερώτηση 8 Α. Να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο θα παρασκευάσετε στο εργαστήριο 250 ml διαλύματος HCl 0,3Μ από διάλυμα HCl 1Μ. (μ.6) B. Δίνονται ισομοριακά διαλύματα των πιο κάτω αλάτων και ζητείται να τα τοποθετήσετε κατά σειρά αύξησης του ph τους. (μ.4) CH3COONa NH4NO3 KCl HCOONH4 6
Ερώτηση 9 Α. Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω χημικές εξισώσεις. (μ.6) NH4OH + H2SO4 Ba(NO3)2 + H2SO4 Al(OH)3 + NaOH Fe(OH)3 + HNO3 KOH + CO2 CaCO3 + HCl B. Δίνονται τα πιο κάτω ζεύγη χημικών ενώσεων.να εισηγηθήτε απλά χημικά πειράματα με τα οποία θα διακρίνετε τις χημικές ουσίες μεταξύ τους και να γράψετε τις χημικές αντιδράσεις που θα πραγματοποιηθούν σε κάθε περίπτωση. (μ.2) α) Pb(NO3)2, Cu(NO3)2. β) CH3COONa, Na2CO3 (μ.2). 7
Ερώτηση 10 Χ γραμμάρια κράματος χαλκού και μαγνησίου αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl. Κατά την αντίδραση παράχθηκαν 6,72 λίτρα αερίου Α, σε Κ.Σ. Στη συνέχεια ίση μάζα από το κράμα θερμάνθηκε με περίσσεια αραιού διαλύματος νιτρικού οξέος και διαλύθηκε πλήρως, ελευθερώνοντας 8,96 λίτρα άχρωμου αερίου Β σε Κ.Σ. α) Να γράψετε τις χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στο πιο πάνω πείραμα.(μ.3) β) Να γράψετε ποια είναι τα αέρια Α και Β. (μ.1) γ) Να υπολογίσετε τα χ γραμμάρια του κράματος και την εκατοστιαία κατά μάζα σύσταση του κράματος. (μ.6) 8
Ερώτηση 11 Α.H καμπύλη που δίνεται στο πιο κάτω σχήμα δείχνει τη μεταβολή του ph, όταν σε 50mL διαλύματος CH3COOH, προστίθεται σταδιακά, διάλυμα NaOH 0,2M. Δ Ε Γ Β Α Όγκος NaOH (ml) α) Από τα σημεία της καμπύλης Α Ε να επιλέξετε το κατάλληλο που να ανταποκρίνεται στις ακόλουθες δηλώσεις: (μ.3) i. Στην κωνική φιάλη υπάρχει μόνο διάλυμα άλατος.... ii. Στην κωνική φιάλη υπάρχει ρυθμιστικό διάλυμα.... iii. Στην κωνική φιάλη υπάρχει μόνο οξύ.... β) Να υπολογίσετε: i. Τη μοριακότητα του διαλύματος CH3COOH, χρησιμοποιώντας τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιήθηκε κατα την ογκομέτρηση και τα δεδομένα της πιο πάνω καμπύλης. (μ.3). 9
Β. Σε δοκιμαστικό σωλήνα προσθέτουμε μικρή ποσότητα στερεού χλωριούχου αμμωνίου,nh4cl, και στη συνέχεια προσθέτουμε 2-3 ml διαλύματος NaOH και θερμαίνουμε ελαφρά. α) Να γράψετε δύο παρατηρήσεις που θα κάνετε. (μ.2).. β) Να γράψετε τη χημική αντίδραση που πραγματοποιήθηκε και να αναφέρετε ένα τρόπο ανίχνευσης του αερίου προιόντος. (μ.2)... Ερώτηση 12 Α. Ένα λίτρο ρυθμιστικού διαλύματος CH3COOH / CH3COONa περιέχει 0,18 mol CH3COONa και έχει ph = 4. Να βρεθεί η συγκέντρωση του CH3COOH στο διάλυμα. (μ.4)....... Β. Για το καθένα από τα πειράματα που ακολουθούν: α) Να γράψετε τις εξισώσεις των χημικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται. β) Όλες τις παρατηρήσεις που αναμένετε να κάνετε μετά από κάθε αντίδραση. 10
Πείραμα 1 Σε δοκιμαστικό σωλήνα που περιέχει ποσότητα πυκνού νιτρικού οξέος προστίθεται κομματάκι χαλκού.... Πείραμα 2 (μ.3) Σε δοκιμαστικό σωλήνα που περιέχει ποσότητα πυκνού θειικού οξέος προστίθεται κομματάκι χαλκού και στη συνέχεια ο σωλήνας θερμαίνεται. (μ.3) ΜΕΡΟΣ Γ ΤΕΛΟΣ Β ΜΕΡΟΥΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις (13-15) να απαντήσετε μόνο στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες. Ερώτηση 13 Α. Για την πλήρη εξουδετέρωση 40mL διαλύματος ασθενούς μονοπρωτικού οξέος (ΗΑ), χρειάστηκαν 20mL διαλύματος NaOH 0,2Μ. α) Να υπολογίσετε τη μοριακότητα του διαλύματος του ασθενούς οξέος. (μ.3) 11
β) Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος του πιο πάνω οξέος αν Κοξ=2,5.10-6 (μ.3) γ) Να υπολογίσετε το ph του του διαλύματος που προκύπτει αν στα 40mL του διαλύματος του ασθενούς μονοπρωτικού οξέος (ΗΑ) προσθέσουμε μόνο 10mL διαλύματος NaOH 0,2Μ. (μ.4) Β. Κατά την τιτλοδότηση διαλύματος υπερμαγγανικού καλίου, KMnO4,με οξαλικό νάτριο Na2C2O4, 20 ml διαλύματος υπερμαγγανικού καλίου KMnO4 αντέδρασαν πλήρως, με 10 ml διαλύματος οξαλικού νατρίου 0,04%κ.ο. α) Να διορθώσετε τους συντελεστές της αντίδρασης οξειδοαναγωγής πιο κάτω. (μ.2) KMnO4 + Na2C2O4 + H2SO4 Na2SO4+ K2SO4 + MnSO4 + CO2+ H2O β) Να υπολογίσετε τη μοριακότητα του διαλύματος του υπερμαγγανικού καλίου. (μ.3) 12
Ερώτηση 14 Α. Κατά την ογκομέτρηση μιας βάσης με πρότυπο διάλυμα οξέος, ακολουθήθηκαν οι πιο κάτω διαδικασίες. Να δηλώσετε, ποιες από αυτές τις διαδικασίες οδηγούν σε σφάλμα στον υπολογισμό της συγκέντρωσης του διαλύματος της βάσης και ποιες όχι. Στις περιπτώσεις σφάλματος, να αναφέρετε κατά πόσο το σφάλμα είναι θετικό ή αρνητικό και να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. (μ.10) i) Πριν από την ογκομέτρηση, η προχοΐδα ξεπλένεται εσωτερικά με αποσταγμένο νερό. ii) Πριν από την ογκομέτρηση, η κωνική φιάλη ξεπλένεται εσωτερικά με το διάλυμα της βάσης.... iii) Προς το τέλος της ογκομέτρησης, τα εσωτερικά τοιχώματα της κωνικής φιάλης, ξεπλένονται με αποσταγμένο νερό. iv) Πριν από την ογκομέτρηση, η προχοΐδα ξεπλένεται εσωτερικά με το οξύ. 13
v) Πριν από την ογκομέτρηση, η κωνική φιάλη ξεπλένεται εσωτερικά με το διάλυμα τoυ οξέος..... Β. Διαθέτουμε δύο διαφορετικούς δείκτες για χρήση κατά την πιο κάτω ογκομέτρηση. (μ.5) Δείκτης A: Κδ=10-4 και Δείκτης Β: Κδ=10-8 Να υπολογίσετε τη ζώνη εκτροπής του κάθε δείκτη και να επιλέξετε τον κατάλληλο για την πιο κάτω ογκομέτρηση, δικαιολογώντας την επιλογή σας.. Ισοδύναμο Σημείο Ερώτηση 15 Α. Δίνονται 4 δοχεία, χωρίς ετικέτες, στα οποία περιέχονται τα ακόλουθα στερεά: (μ.4) BαSO4, Pb(NO3)2, NαCl, NH4Cl Να εισηγηθείτε πειράματα αναφέροντας τις παρατηρήσεις που θα κάνετε για να μπορέσετε να προσδιορίσετε το δοχείο στο οποίο περιέχεται το κάθε στερεό. Τα αντιδραστήρια που έχετε στη διάθεση σας είναι μόνο H2O και διαλύματα HCl και ΝαΟΗ. 14
Β. Σε κλειστό δοχείο σταθερού όγκου ενός λίτρου και σε ορισμένη θερμοκρασία θ1, εισάγονται 2 mol CO και 3 mol Η2Ο. Μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας στο δοχείο βρέθηκαν 0,5 mol CO2 CO(g) + H2O(g) CO2(g) + H2(g) α) Ποιες είναι οι συγκεντρώσεις των σωμάτων στο δοχείο μετά την αποκατάσταση της χημικής ισορροπίας; (μ.1)............ β) Να υπολογίσετε τη σταθερά χημικής ισορροπίας Κ της πιο πάνω χημικής εξίσωσης στη θερμοκρασία θ1. (μ.1)......... γ) Να δηλώσετε και να δικαιολογήσετε κατά πόσο η συγκέντρωση του υδρογόνου θα μειωθεί, θα αυξηθεί ή θα παραμείνει η ίδια στο δοχείο με ι. την προσθήκη αφυδατικού (μ.1) ιι. την αύξηση της πίεσης.... 15
ιιι. την αύξηση της ποσότητας του μονοξειδίου του άνθρακα...... Γ. Ρυθμιστικό διάλυμα περιέχει CH3COOH 0,5Μ και CH3COONa 0,5Μ. Να υπολογίσετε: α) Το ph του ρυθμιστικού διαλύματος. (μ.2) β) Τη μεταβολή στο ph του ρυθμιστικού διαλύματος αν σε 500 ml του πιο πάνω διαλύματος i) Προσθέσουμε 0,01 mol HCl χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. (μ.3) ii) Προσθέσουμε 0,2 mol NaOH χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. (μ.3) ΤΕΛΟΣ Γ ΜΕΡΟΥΣ Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ 16 Χρυστάλλα Νικολαΐδου