Οριοθέτηση θαλάσσιων περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 για τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) Παναγιώτης Δενδρινός MOm/Εταιρεία Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας Ημερίδα Εργασίας για την Αναγνώριση Νέων Θαλάσσιων Περιοχών Natura 2000 ΕΛ.ΚΕ ΚΕ.Θ.Ε. Υ.Π.Ε.Κ.Α. - 13 Δεκεμβρίου 2010
Η ύπαρξη επαρκών επιστημονικών δεδομένων είναι σημαντική προϋπόθεση για τον τεκμηριωμένο σχεδιασμό και την οριοθέτηση περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 Ειδικότερα για τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) με πρωτοβουλία της MOm/Εταιρείας για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας και σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς έχει οργανωθεί και λειτουργεί από το 1990 ένα σύστημα συλλογής δεδομένων σε εθνικό επίπεδο
ΕΘΝΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΓΙΑ ΓΙΑΤΗ ΤΗΜΕΛΕΤΗ & ΤΗΝ ΤΗΝΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΤΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΤΩΝΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΑΙΤΩΝ ΤΩΝΒΙΟΤΟΠΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝΤΗΣ ΤΗΣΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣΦΩΚΙΑΣ (Monachus (Monachus monachus) monachus) ΜΕΛΕΤΗ ΜΕΛΕΤΗΤΟΥ ΤΟΥΕΙΔΟΥΣ ΕΙΔΟΥΣΚΑΙ ΚΑΙΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝΤΟΥ ΤΟΥΣΤΟ ΣΤΟΠΕΔΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΚΤΥΟΔΙΑΣΩΣΗΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣΚΑΙ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΝΕΚΡΑ ΖΩΑ (Νεκροψίες) ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΑ, ΑΡΡΩΣΤΑ, ΟΡΦΑΝΑ ΖΩΑ ΑΝΑΛΥΣΗ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ
0 Από τη μελέτη και την μακρόχρονη επιστημονική παρακολούθηση του είδους στο πεδίο σε σημαντικές περιοχές (όπως π.χ. οι Β. Σποράδες, η Κίμωλος-Πολύαιγος Πολύαιγος) έχουν προκύψει πολύ αναλυτικά δεδομένα σχετικά με τη βιολογία και την οικολογία του είδους. 0,8 Ποσοστό επισκέψεων με βιοδηλωτικά 0,7 Ποσοστό επισκέψεων με παρατήρηση φωκών Ποσοστό "επιτυχημένων" επισκέψεων 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 PIP1* PIP4* PIP6* PIP2* PIP5* PIP7* PIP3 PIP9 SKA1 GIO1 GIO2 GIO3 PAN2 PAN3 ALO3* AGE1 SKO2 SKO3 SKO4* SKO5 SKO6* SKO8* SKO10 SKO11 ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ Γράφημα. Χρήση από τις φώκιες των κύριων καταφυγίων στην περιοχή μελέτης (με αστερίσκο σημειώνονται τα καταφύγια που χρησιμοποιήθηκαν για αναπαραγωγή).
Παράλληλα μέσω της λειτουργία του Εθνικού Δικτύου Συλλογής Πληροφοριών και Διάσωσης συγκεντρώνεται ένας σημαντικός όγκος χωρικών δεδομένων σε σχέση με την παρουσία του είδους στη χώρα.
Επιπρόσθετα η πραγματοποίηση εξειδικευμένων ερευνητικών δράσεων για το είδος όπως: η δορυφορική παρακολούθηση ατόμων, η ανάλυση στομαχικών περιεχομένων, η χρήση σταθερών ισοτόπων, η γενετική ανάλυση κ.ά. έχουν δώσει σημαντικά αποτελέσματα σχετικά με τις τροφικές συνήθειες της μεσογειακή φώκιας και την κίνησή της στον θαλάσσιο χώρο.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα φαίνεται ότι η μεσογειακή φώκια χρησιμοποιεί κυρίως τον θαλάσσιο χώρο από την ισοβαθή των διακοσίων μέτρων και ρηχότερα μέχρι την ακτή.
Για τον προσδιορισμό σημαντικών θαλάσσιων για το είδος περιοχών και την οριοθέτηση περιοχών NATURA 2000 χρησιμοποιείται το όριο των 200 μέτρων βάθους σε συνδυασμό με διαθέσιμα δεδομένα για περιοχές με σημαντική παρουσία του είδους και ιδιαίτερα για περιοχές όπου έχει καταγραφεί σημαντική αναπαραγωγική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα: Α) Προτείνεται η άμεση οριοθέτηση περιοχών για τις οποίες υπάρχουν επαρκή δεδομένα Β) Η οριοθέτηση περιοχών για τις οποίες υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις η παλαιότερα δεδομένα μετά από επιβεβαίωση/επικαιροποίηση επικαιροποίηση των δεδομένων σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση Γ) Η άμεση εξέταση του συνόλου της ακτογραμμής της χώρας για την καταγραφή όλων των περιοχών αναπαραγωγής και την οριοθέτηση ενός πλήρους δικτύου θαλάσσιων περιοχών NATURA 2000 το οποίο να καλύπτει επαρκώς τις βιολογικές ανάγκες του είδους στη χώρα
Α) Περιοχές των οποίων προτείνεται η άμεση ένταξη στο δίκτυο των θαλάσσιων NATURA 2000
Β) Περιοχές των οποίων προτείνεται η ένταξη στο δίκτυο των θαλάσσιων NATURA 2000 μετά από επιβεβαίωση/επικαιροποίηση επικαιροποίηση των δεδομένων σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση
Τέλος επισημαίνεται ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί άμεση εξέταση της ακτογραμμής της χώρας όπου δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα συστηματική καταγραφή των περιοχών αναπαραγωγής (περίπου 10.000 χιλιόμετρα) με στόχο την οριοθέτηση ενός πλήρους δικτύου θαλάσσιων περιοχών NATURA 2000 το οποίο να καλύπτει επαρκώς τις βιολογικές ανάγκες του είδους στη χώρα