ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015 2016 ΓΡΑΠΤΕΣ AΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Μάθημα: Ιστορία Ημερομηνία: 15 Ιουνίου 2016 Τάξη: Γ Διάρκεια: 2 ώρες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη και συνολικά πέντε (5) σελίδες. Γενικές Οδηγίες Να χρησιμοποιήσεις μπλε στυλό μόνο. Να γράψεις τις απαντήσεις σου σε ξεχωριστό φύλλο εξέτασης που θα σου δοθεί. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (4 μονάδες) Να απαντήσεις ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. Να γράψεις στο φύλλο εξέτασής σου τον αριθμό από τη στήλη Α και δίπλα το αντίστοιχο γράμμα με το ορθό περιεχόμενο από τη στήλη Β. (Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο). ΣΤΗΛΗ Α 1. Τζον Λοκ 2. Νικόδημος Μυλωνάς 3. Νικόλαος Ζορμπάς 4. Βενιαμίν Φραγκλίνος ΣΤΗΛΗ Β Α. Αρχηγός του Κινήματος στο Γουδί Β. Διαφωτιστής Θεωρία Κοινωνικού Συμβολαίου Γ. Διακήρυξη Ανεξαρτησίας ΗΠΑ Δ. «Οκτωβριανά» 1931 Ε. Μάχη του Βερντέν 2. Να προσδιορίσεις αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ΟΡΘΟ ή ΛΑΘΟΣ γράφοντας δίπλα από κάθε πρόταση τη λέξη «Ορθό» ή «Λάθος»: (4Χ0,5=2) Α. Η παραχώρηση της Κύπρου στους Άγγλους έγινε το 1878 στο πλαίσιο του συνεδρίου του Βερολίνου. Β. Η Γ Εθνοσυνέλευση ψήφισε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος. Γ. Η Τρίτη Τάξη στη Γαλλία, πριν από την επανάσταση, είχε μόνο προνόμια. Δ. Ο Παύλος Μελάς ήταν αγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα. 1
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (6 μονάδες) Να απαντήσεις σε δύο (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Να γράψεις κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α) Φιλελληνισμός (2 παράγοντες που τον ευνόησαν, τρόποι δράσης) β) Συνθήκη των Βερσαλιών, Ιούνιος 1919 (όροι) γ) Εθνικός Διχασμός (ορισμός) 2. α) Να γράψεις τρεις (3) λόγους για τους οποίους ο Αλέξανδρος Υψηλάντης επέλεξε η έναρξη του Αγώνα του 1821 να γίνει στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. β) Να γράψεις τρεις (3) λόγους για τους οποίους απέτυχε η επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. (μον. 3) 3. Να γράψεις : α) δύο αίτια που οδήγησαν στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. β) την αφορμή που οδήγησε στην έκρηξη του πολέμου. γ) δύο γεγονότα που σηματοδότησαν το τέλος του πολέμου. (μον. 3) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ( Μονάδες 8 ) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. 1. Αφού μελετήσεις προσεκτικά τα πιο κάτω παραθέματα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να απαντήσεις στα πιο κάτω ερωτήματα: α) Να αναφέρεις δύο (2) προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ο Ιωάννης Καποδίστριας με την ανάληψη της διακυβέρνησης της Ελλάδας και να γράψεις δύο (2) μέτρα που πήρε, για να αντιμετωπίσει το καθένα από αυτά. (μον. 2) β) Να γράψεις δύο (2) αντιπολιτευόμενες ομάδες ανθρώπων κατά του Καποδίστρια και να εξηγήσεις για ποιους λόγους τον κατηγορούσαν. (μον. 2) i. «Τη νύχτα της 18ης Ιανουαρίου 1828... έφτασε στο Ναύπλιο ο εκλεγμένος από την Εθνοσυνέλευση Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας. Τρία ξένα πολεμικά χαιρέτησαν την ελληνική σημαία με κανονιοβολισμούς. Είναι η πρώτη περίπτωση αποδόσεως επισήμων τιμών εκ μέρους των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, ενώ ο λαός επευφημούσε. Οι εκθέσεις των κυβερνητικών εκπροσώπων μιλούσαν για εσωτερική αποσύνθεση. Ο υπουργός των εσωτερικών Λόντος ανέφερε 2
ότι ολόκληρη η διοίκηση είχε αποσυντεθεί και η κάθε περιοχή αγνοούσε το κέντρο. Ο υπουργός των εξωτερικών και των ναυτικών παραπονέθηκε ότι η Ελλάς υπέφερε από την παρουσία των ξένων στόλων και των απαγορευτικών διαταγών των τριών ναυάρχων για ελεύθερη ναυσιπλοΐα με την απειλή των τηλεβόλων. Το μικρό ελληνικό ναυτικό κυβερνούσε αυθαίρετα ο Κόχραν χωρίς να λογαριάζει την κυβέρνηση. Ο πόλεμος είχε επιφέρει βαθιές πληγές στο εμπόριο και οι κάτοικοι των νησιών μόλις που ζούσαν. Ο υπουργός των Οικονομικών ανέφερε ότι τα έσοδα του κράτους ήταν μηδαμινά». Μέντελσον - Μπαρτόλδυ, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, Τολίδη, σελ. 183. ii. «Ούτε ο φόβος των μηχανορραφιών και των ραδιούργων ούτε αι μακραί συκοφαντικαί στήλαι μερικών εφημερίδων, δεν θέλουν με παρεκκλίνει ποτέ της πορείας, την οποίαν εχάραξα εις την ζωήν μου. Ας λέγουν και ας γράφουν ό,τι θέλουν. Θα έλθει όμως κάποτε καιρός, ότε οι άνθρωποι κρίνονται όχι σύμφωνα με όσα είπον ή έγραψαν περί των πράξεών των, αλλά κατ αυτήν την μαρτυρίαν των πράξεών των». Επιστολή Ι. Καποδίστρια προς τον φιλέλληνα Εϋνάρδο. 2. Αφού μελετήσεις προσεκτικά το πιο κάτω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις: α) Να αναφέρεις και να εξηγήσεις δυο (2) αιτίες που οδήγησαν στη Μικρασιατική καταστροφή. (μον. 2) β) Με ποια συνθήκη τερματίστηκε ο Μικρασιατικός Πόλεμος; Να γράψεις τρεις (3) όρους της συνθήκης. (μον. 2) «Για τους Τούρκους ο πόλεμος στη Μικρά Ασία ήταν πόλεμος απελευθερωτικός. Για τους Έλληνες που πολεμούσαν προχωρώντας πέρα από το Αφιόν Καραχισάρ και το Εσκί Σεχήρ ήταν πια πόλεμος σε ξένο έδαφος. Στην αρχή της δεκαετίας οι Έλληνες είχαν συμμάχους και στο τέλος της βρέθηκαν απομονωμένοι. Οι Τούρκοι άρχισαν τη δεκαετία του 1912 χωρίς συμμάχους και το 1922 οι Δυνάμεις επιζητούσαν τη φιλία τους. Η ήττα έκανε τους Έλληνες να αναζητούν υπαίτιους μέσα και έξω από την Ελλάδα. Η νίκη έκανε τους Τούρκους να αισθάνονται υπερήφανη αυτοπεποίθηση γι αυτό που πέτυχαν με δικές τους προσπάθειες. Συνοπτικά θα μπορούσε κανείς να πει πως η δεκαετία 1912-1922 έδωσε το πλαίσιο μέσα στο οποίο ανδρώθηκε ο καθαρά τουρκικός εθνικισμός. Αύξησε στο έπακρο την καχυποψία για τις προθέσεις των Ελλήνων που, αλυτρωτικές πάντοτε, είχαν φτάσει στη Συνθήκη των Σεβρών να απειλούν και αυτή την ύπαρξη της Τουρκίας και τέλος ενίσχυσε το αλαζονικό αίσθημα υπεροχής των Τούρκων έναντι των Ελλήνων. Η σημερινή αντιπαράθεση Ελλήνων και Τούρκων έχει βαθιές ρίζες στα γεγονότα της εποχής εκείνης». Β. Θεοδωρόπουλου, Οι Τούρκοι και Εμείς, σσ. 109-110. 3
3. Αφού μελετήσεις προσεκτικά τα πιο κάτω παραθέματα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις: α) Να δώσεις έναν ορισμό για τη «Βιομηχανική Επανάσταση». β) Να γράψεις δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματά της. γ) Να γράψεις δύο οικονομικές συνέπειές της. (μον. 2) i. «Γύρω στα μέσα του 19ου αι. αναπτύχθηκαν δυο βιομηχανικοί κλάδοι που βασίζονταν σε πολύ επαναστατική τεχνολογία: η χημική και (στο βαθμό που αφορούσε τις επικοινωνίες) η ηλεκτρική βιομηχανία. [ ] Όπως μαρτυρούν τα μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν (1828-1905), ο καθηγητής έγινε σημαντικότερη για τη βιομηχανία μορφή από όσο ήταν στο παρελθόν. [ ] Εξάλλου, το ερευνητικό εργαστήριο έγινε αναπόσπαστο στοιχείο της βιομηχανικής ανάπτυξης [ ]. Μια σημαντική συνέπεια αυτής της διείσδυσης της επιστήμης στη βιομηχανία ήταν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα γινόταν όλο και ζωτικότερο για τη βιομηχανική ανάπτυξη». E.J. Hobsbaum, Η εποχή του κεφαλαίου, 1848-1875, γ ανατύπωση, μτφ. Δ. Κούρτοβικ, M.I.E.T., Αθήνα 2003, σ. 71-73. ii) «Διάφορες εφευρέσεις και τεχνολογικά επιτεύγματα -στην Αγγλία στην αρχή και στη συνέχεια σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ- είχαν ως αποτέλεσμα να αυξηθούν κατακόρυφα η παραγωγικότητα και το κατά κεφαλήν εισόδημα του ανθρώπου. Επρόκειτο μάλιστα για αύξηση μεγεθών και για γενικότερη ανάπτυξη που αποδείχτηκαν εξελίξεις με δική τους νομοτέλεια, σχεδόν ανεξέλεγκτες. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου η οικονομική ανάπτυξη υπήρξε τέτοια, ώστε, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας, να προκαλεί πρόσθετες επενδυτικές ανάγκες, να δημιουργεί πλεόνασμα προς επένδυση και τις προϋποθέσεις για νέους ρυθμούς παραγωγής και ανάπτυξης, οι οποίοι εξουδετέρωναν τους παράγοντες εκείνους που ήλεγχαν την αύξηση του πληθυσμού». Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου (Γ' Γενικού Λυκείου) ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: (ΜΟΝΑΔΕΣ 2) Από τις δύο ερωτήσεις να απαντήσεις ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΜΙΑ. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. Αφού μελετήσεις το πιο κάτω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να αναφέρεις: (α) Δύο (2) μέτρα που πήραν οι Τούρκοι, για να αποτρέψουν πιθανές επαναστατικές ενέργειες των Κυπρίων. (β) Δύο (2) τρόπους με τους οποίους οι Κύπριοι βοήθησαν στην Ελληνική Επανάσταση. 4
«Από την προπαρασκευή ήδη της Επανάστασης του 1821, η φλόγα της ελευθερίας άναψε ταυτόχρονα στις καρδιές Κυπρίων και Ελλαδιτών. Το 1818 ο Ηπειρώτης Δημήτριος Ύπατρος έφτασε στην Κύπρο και μύησε στη Φιλική Εταιρεία τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Το παράδειγμά του ακολούθησαν και άλλοι κληρικοί και πρόκριτοι του νησιού. Ο Κυπριανός υποσχέθηκε οικονομική ενίσχυση στον αγώνα, όχι όμως και επανάσταση. Το τόλμημα θα ήταν καταστρεπτικό λόγω της απόστασης από τη μητροπολιτική Ελλάδα και της γειτνίασης με τα μικρασιατικά παράλια. Ακόμη κι έτσι, η συμβολή της Κύπρου θεωρήθηκε τόσο ζωτικής σημασίας, ώστε λίγους μήνες πριν από την έκρηξη της Επανάστασης, ο ίδιος ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απέστειλε στον Κυπριανό γράμμα, ζητώντας του να επισπεύσει τη βοήθεια». Μαρία Μουζάκη (http://gnomologio.blogspot.com/2007/08/blog-post_19.html) 2. α) Να γράψεις γιατί οι Κύπριοι κατέφυγαν σε ένοπλο αγώνα το 1955-59. (μον. 0,5) β) Να γράψεις ποια ήταν η πολεμική τακτική των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και δύο τρόπους με τους οποίους αντέδρασαν οι Άγγλοι κατακτητές στον αγώνα της ΕΟΚΑ. (μον. 1,5) Η Διευθύντρια Ρένα Βαρνάβα 5