Τριμηνιαία Επιστημονική Επιθεώρηση Αθλητικής Οικονομίας, Διοίκησης και Μάρκετινγκ Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 Τιμή: 5 ευρώ (ηλεκτρονική μορφή) 10 ευρώ (έντυπη μορφή) Από τον Διευθυντή Έκδοσης Αθλητική Επικαιρότητα Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου το 2012 Μεγάλες Διοργανώσεις και Τουρισμός στη Νότια Αφρική Βίκτωρ Μάθισον, Τόμας Πίτερς & Στεφάν Συμάνσκι Προσέγγιση Επίτευξης Στόχου στην Αθλητική Ηγεσία Ρόμπερτ Σνάιντερ Υποστήριξη των Μεγάλων Αθλητικών Γεγονότων από τους Κατοίκους Χάρρυ Αρν Σόλμπεργκ & Αρν Μόρτεν Ούρβ Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Λονδίνο 2012: Κίνημα Ειρήνης και Ολυμπισμού Επιστημονικό Βιβλίο Νίκες, Ήττες και Άδειες Θέσεις Ανακοινώσεις
2 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012
Οικονομία Αθλητισμός Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 περιεχόμενα Από τον Διευθυντή Έκδοσης 5 Αθλητική Επικαιρότητα Oλυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου το 2012 7 Μεγάλες Διοργανώσεις και Τουρισμός στη Νότια Αφρική Βίκτωρ Μάθισον, Τόμας Πίτερς & Στεφάν Συμάνσκι Προσέγγιση Επίτευξης Στόχου στην Αθλητική Ηγεσία Ρόμπερτ Σνάιντερ 9 19 Υποστήριξη των Μεγάλων Αθλητικών Γεγονότων από τους Κατοίκους Χάρρυ Αρν Σόλμπεργκ & Αρν Μόρτεν Ούρβ Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Λονδίνο 2012: Κίνημα Ειρήνης και Ολυμπισμού 31 45 Επιστημονικό Βιβλίο Νίκες, Ήττες και Άδειες Θέσεις 47 Ανακοινώσεις 49 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 3
Οικονομία Αθλητισμός Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 ISSN: 1109-236X Ιστοσελίδα Περιοδικού: http://www.psaos.gr/oa.htm Ιδιοκτησία Ερευνητική Μονάδα Αθλητισμού (www.atiner.gr/ema.htm) του Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΘΙΝΕΕ) Διευθυντής Έκδοσης και Υπεύθυνος Ύλης Δρ. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Συντακτική και Επιστημονική Επιτροπή Χρήστος Αναγνωστόπουλος, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Κόβεντρι, H.Β. Κλεοπάτρα Βελούτσου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης, Η.Β. Δημήτρης Γαργαλιάνος, Eπίκουρος Καθηγητής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Νίκος Καρτακούλλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κύπρος. Μαργαρίτα Κεφαλάκη, Ερευνήτρια, ΑΘΙΝΕΕ. Δημήτριος Κολυπέρας, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Stirling, H.Β. Μαρία Κωνσταντάκη, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Μπέρκινχαμσάϊρ, H.Β. Νικόλαος Πάππας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Σαμ Χιούστον, ΗΠΑ. Χρήστος Σακελλαρίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Νανιάγκ, Σιγκαπούρη. Επιμέλεια Δοκιμίων και Μεταφράσεις Απόστολος Κοτσασπύρου, Κωνσταντίνος Μανωλίδης & Ειρήνη Λέντζου Διανομή Διαφήμιση Σταυρούλα Κυρίτση, Σύλια Σακκά, Κατερίνα Μαράκη. Στο τεύχος αυτό συνεργάστηκαν Χρήστος Αναγνωστόπουλος & Απόστολος Κοτσασπύρου Καλλιτεχνική και Τυπογραφική Επιμέλεια Εταιρεία Θήτα, Σολωμού 14, 10683 Αθήνα, τηλ./φαξ 211 7009056 Επιστημονική Επιτροπή Κριτών Τα επιστημονικά άρθρα δημοσιεύονται στο Ο Α κατόπιν κρίσης, από δύο τουλάχιστον κριτές. Η επιστημονική επιτροπή κριτών του περιοδικού αποτελείται από καθηγητές και ερευνητές της Ελλάδος και του εξωτερικού. Την τελική ευθύνη δημοσίευσης των άρθρων έχει ο διευθυντής του περιοδικού. Υποβολή Επιστημονικών Άρθρων Τα προς δημοσίευση άρθρα υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά στο gtp@atiner.gr. Συνδρομές Το Ο Α κυκλοφορεί 4 φορές το χρόνο σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή. Η ετήσια συνδρομή της ηλεκτρονικής μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 40 ευρώ, για ιδιώτες 20 ευρώ. Η ετήσια συνδρομή της έντυπης μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 100 ευρώ, για ιδιώτες 50 ευρώ. Διαφημίσεις Πλήρης τιμοκατάλογος των καταχωρήσεων στο περιοδικό είναι διαθέσιμος για κάθε ενδιαφερόμενο. 4 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012
Από τον Διευθυντή Έκδοσης Το παρόν τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Οικονομία Αθλητισμός, εστιάζει κυρίως στα μεγάλα αθλητικά γεγονότα, εξετάζοντας πολλές πτυχές και οπτικές γωνίες αναφορικά με αυτά. Αφορμή αποτελεί το φετινό καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια του οποίου οι απανταχού φίλαθλοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου που διεξήχθη στην Πολωνία και την Ουκρανία, καθώς και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου μετέπειτα. Με τους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου ασχολείται και το άρθρο της αθλητικής επικαιρότητας. Παρουσιάζεται μία σύντομη κριτική της διοργάνωσης των αγώνων από τους Βρετανούς και δίδεται ιδιαίτερο βάρος σε έναν όρο που τείνει να ξεχαστεί: Την Ολυμπιακή εκεχειρία. Το πρώτο επιστημονικό άρθρο αποτελεί μία εκτεταμένη έρευνα σχετικά με τον τουρισμό της Νότιας Αφρικής και τον συσχετισμό αυτού με το Παγκόσμιο Κύπελλο της ΦΙΦΑ που διοργανώθηκε στη χώρα το 2010. Οι συγγραφείς τονίζουν τη σημασία της ακρίβειας των στοιχείων που θα πρέπει δίδονται από τους διοργανωτές μέσω του σωστού διαχωρισμού των αθλητικών τουριστών από τους τουρίστες που θα επισκέπτονταν τη χώρα και χωρίς την ύπαρξη του μεγάλου αυτού αθλητικού γεγονότος. Το δεύτερο επιστημονικό άρθρο θα μπορούσε να αποτελεί ένα εγχειρίδιο του σύγχρονου στελέχους αθλητικών επιχειρήσεων. Αναφέρεται στη σημασία της επίτευξης του στόχου και την απαραίτητη προσήλωση σε αυτόν. Προσδιορίζει την αποδοτική ηγεσία, εξετάζοντας τόσο τις παραμέτρους του εκάστοτε οργανισμού όσο και αυτές των χαρακτήρων των υπαλλήλων και του στελέχους. Το τρίτο επιστημονικό άρθρο παρουσιάζει μία έρευνα που διεξήχθη στη Νορβηγία σχετικά με την επιθυμία των κατοίκων μίας πόλης να διοργανώσει ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός. Οι συγγραφείς προσπαθούν να αναλύσουν τα αίτια τα οποία οδηγούν τους ντόπιους στην τόσο μεγάλη υποστήριξη διοργανώσεων στον τόπο τους, εστιάζοντας σε μία πόλη αλλά θέλοντας να δείξουν μέσω αυτής τις απόψεις της παγκόσμιας κοινής γνώμης για τα μεγάλα γεγονότα, τα οποία παρότι αποφέρουν κόστος για τους κατοίκους, προσφέρουν Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 5
αναγνωρισιμότητα και αίγλη στον τόπο τους, παράγοντες οι οποίοι σε συνδυασμό με άλλους επικαλύπτουν τα αρνητικά μίας διοργάνωσης και τελικά οδηγούν τους κατοίκους στην απόλυτη στήριξη των διοργανώσεων αυτών. Στη στήλη της επιστημονικής σκέψης υπάρχει μία εκτενέστατη ανάλυση του όρου της Ολυμπιακής εκεχειρίας και το άρθρο της βιβλιοπαρουσίασης ασχολείται με το σημαντικό θέμα των επιδράσεων των οικονομικών κρίσεων στην αναδιάρθρωση των επαγγελματικών αθλημάτων. Το συγκεκριμένο βιβλίο που παρουσιάζεται στην στήλη αφορά το αμερικάνικο μπέιζμπολ στην μεγάλη κρίση του 1930. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος 6 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012
Αθλητική Επικαιρότητα Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου το 2012 Α πό την πρώτη κυκλοφορία του περιοδικού Οικονομία & Αθλητισμός, οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της ύλης του περιοδικού. Πριν τους αγώνες της Αθήνας του 2004, υπήρχε ειδική στήλη με σύντομες ειδήσεις για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πολλά δε είναι και τα επιστημονικά άρθρα που έχουν φιλοξενηθεί στις στήλες του περιοδικού. Η έμφαση δινόταν πάντα στα οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα που είναι σχεδόν πάντοτε τα ίδια. Στα οργανωτικά περιλαμβάνεται και το πολύ σημαντικό ζήτημα της ασφάλειας των αθλητών και των επισκεπτών. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2012 δεν έχουν κάτι το ιδιαίτερο από αυτή τη σκοπιά. Αν υπάρχει κάτι είναι η μεγάλη παγκόσμια κρίση που προηγήθηκε των Αγώνων αυτών. Η κρίση άρχισε το 2007 στις ΗΠΑ και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη που την ταλαιπωρεί ακόμη. Η οικονομική κρίση αναμφισβήτητα επηρεάζει κάθε μεγάλο αθλητικό γεγονός, αλλά τα ζητήματα της ασφάλειας είναι πιο σημαντικά, πλέον, σε έναν κόσμο που σπαράσσεται από κάθε είδους διαμάχη. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, με τη δημοσιότητα που δημιουργούν, θα ελκύουν πάντοτε κάθε είδους ενέργεια με τελικό σκοπό την άγρα παγκόσμιας δημοσιότητας. Εκτός από την ασφάλεια, η παγκόσμια κοινή γνώμη μάλλον στάθηκε αδιάφορη και θεώρησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου μία Αγγλική υπόθεση. Και αυτό είναι φυσιολογικό διότι λίγο πολύ η παγκόσμια κοινή γνώμη γνωρίζει ήδη πάρα πολλά για την Αγγλία και τον Αγγλοσαξονικό πολιτισμό, λόγω της αγγλικής γλώσσας που μπορεί να θεωρηθεί ως η παγκόσμια γλώσσα. Δεν ήταν το ίδιο με την Κορέα και την Κίνα που αποτελούν ακόμη χώρες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον πολλών λαών διότι για πολλούς ο πολιτισμός αυτών των χωρών ήταν άγνωστος. Γι' αυτές τις χώρες, οι Ολυμπιακοί Αγώνες τους έδωσαν την ευκαιρία να προβάλλουν στον Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 7
κόσμο το δικό τους πολιτισμό. Ίσως και γι αυτό να μην εντυπωσίασαν οι Αγώνες του Λονδίνου, κυρίως η τελετή έναρξης και η τελετή λήξης διότι αυτό που πρόβαλαν ήταν ήδη γνωστό. Εκείνο που ξεχάστηκε τελείως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου ήταν η Ολυμπιακή Εκεχειρία. Είναι αλήθεια ότι στα 110 χρόνια των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, τρεις φορές δεν έγιναν λόγω πολέμου, δύο φορές έγιναν αντικείμενο τρομοκρατικών οργανώσεων, και πέντε φορές έγιναν αντικείμενο μαζικού μποϊκοταρίσματος. Αν προσθέσουμε σε αυτά την παντελή έλλειψη διακοπής των εχθροπραξιών στη διάρκεια των Αγώνων τότε μόνο ως αστείο θα πρέπει να θεωρήσουμε την Ολυμπιακή Εκεχειρία. Δεν θα πρέπει, όμως, να αδικήσουμε τους Άγγλους γι' αυτό διότι έγιναν σημαντικές προσπάθειες. Ο Λόρδος Μπέιτς (Bates) προσπάθησε να επαναφέρει στο προσκήνιο το μήνυμα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας σε συνεργασία με σημαντικούς εκπροσώπους της αγγλικής κοινωνίας. Τον Απρίλιο του 2012, ο Λόρδος ξεκίνησε από τον Όλυμπο μία πεζοπορία μέσα από χώρες που συνταράχθηκαν από πολεμικές συγκρούσεις για να δώσει νόημα στο μήνυμα της ειρήνης στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Είναι, όμως, πραγματική ουτοπία να πιστεύει κανείς ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούν να φέρουν ειρήνη. Δεν είναι όμως καθόλου ουτοπικό να χρησιμοποιούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες για να φέρνουν λαούς πιο κοντά και μέσα από αυτό να δίνεται η δυνατότητα στην κατανόηση των λαών. Από τη φύση τους οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν ανταγωνισμό μεταξύ των λαών. Στο τέλος κάθε αγώνων εκείνο που λαμβάνει τη μεγαλύτερη προβολή είναι πόσα μετάλλια κέρδισε η κάθε χώρα. Αλλά και αν ακόμη η Ολυμπιακή Εκεχειρία γινόταν μία πραγματικότητα για τις 2-3 βδομάδες των Αγώνων, μετά οι συρράξεις θα συνεχίζονταν κανονικά. Μία τρύπα στο νερό δηλαδή. Ένα δραστικό μέτρο θα ήταν ο αποκλεισμός χωρών που τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια συμμετείχαν σε πολεμικές συρράξεις. Οι αθλητές αυτών των χωρών θα συμμετείχαν, αλλά χωρίς να εκπροσωπούν την χώρα τους. Και αυτό είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο. Οι ΗΠΑ θα ήταν από τις πρώτες που θα αποκλειόταν. Αν μάλιστα διευρυνθεί η έννοια της ειρήνης και περιλάβει και την καταπίεση του ίδιου του λαού μιας χώρας από τυραννικά καθεστώτα, τότε η Κίνα θα δυσκολευόταν πολύ να εξασφαλίσει το πιστοποιητικό συμμετοχής. Από ότι φαίνεται, η Ολυμπιακή Εκεχειρία είναι μία χαμένη υπόθεση. Ίσως να είναι και μία υποκριτική ενέργεια. Για το καλό των Ολυμπιακών Αγώνων, θα πρέπει να εγκαταλειφτεί. Η ΔΟΕ θα πρέπει να ενδιαφερθεί περισσότερο στην βελτίωση της οργάνωσης των Αγώνων και να αφήσει την ειρήνη σε άλλους, πιο αρμόδιους φορείς όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Εν κατακλείδι, oι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου θα ξεχαστούν πάρα πολύ γρήγορα. Καλά οργανωμένοι, αλλά τίποτε περισσότερο. Όπως τα πιο πολλά του αγγλοσαξονικού πολιτισμού έτσι και οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν ανιαροί και προβλέψιμοι. Στο δε τομέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας δεν υπάρχει τίποτε διαφορετικό από τους προηγούμενους αγώνες. 8 Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 12 ος, Τεύχος 3 ο, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012