ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΛΓΕΡΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ Β3 Δ/νση Οικ.Σχέσεων με Χώρες Β.Αφρικής, Μ.Ανατολής και Κόλπου Φεβρουάριος 10 ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΛΓΕΡΙΑΣ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ Μετά την απελευθέρωση του καθεστώτος εξωτερικού εμπορίου στα µέσα της δεκαετίας του 1990 από τις αλγερινές αρχές, η διεξαγωγή του έχει ομαλοποιηθεί. Η Αλγερία στοχεύει στην πλήρη σύγκλιση µε τα πρότυπα που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισµός Εμπορίου προκειμένου να ενταχθεί στους κόλπους του και εφαρμόζει στην πλειονότητα των εµπορικών της συναλλαγών την αρχή του µάλλον ευνοουμένου κράτους. Οι περιορισµοί που διατηρούνται σε ορισμένα προϊόντα, οφείλονται περισσότερο σε σκοπιμότητες της γενικότερης οικονομικής πολιτικής (σταθεροποίηση συναλλαγματικής ισοτιµίας, αγορών κεφαλαίου). Η Κυβέρνηση κατήργησε σταδιακά τις άδειες εισαγωγών. Ο εκτελωνισµός παίρνει συνήθως 4-5 µέρες. Οι εισαγωγές στην Αλγερία υπόκεινται σε τελωνειακούς δασµούς που κυµαίνονται από 0% έως 30% επί της αξίας CIF. Ο µεσοσταθµικός επιβαλλόμενος δασµός μειώνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια (2004: 12%). Τέλος, επί τελωνειακών πράξεων επιβάλλεται 0,4% και χρέωση 2% για τη διεκπεραίωση τελωνειακών διατυπώσεων. Στα αγαθά πολυτελείας επιβάλλεται επιπρόσθετος φόρος που κυµαίνεται μεταξύ 10% και 90%. Σημειώνεται ότι ο γενικός συντελεστής Φ.Π.Α. είναι 17% και ο µειωµένος 7%. Στο πλαίσιο της Συµφωνίας Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης - Αλγερίας, υπάρχει προτιµησιακή αντιμετώπιση των προϊόντων προέλευσης Ε.Ε., µε καταληκτική ημερομηνία για την κατάργηση όλων των τελωνειακών δασµών το 2017 (βλ. και κατωτέρω σχετική αναφορά). Το Δεκέμβριο του 2000, το Υπουργείο Γεωργίας εξέδωσε διάταγµα που απαγόρευε την εισαγωγή, τη διανοµή ή την πώληση σπόρων οι οποίοι είναι γενετικά τροποποιημένοι. Απαγορεύεται επίσης, μεταξύ άλλων, η εισαγωγή χοιρινού κρέατος λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Εισαγωγικές άδειες απαιτούνται για την εισαγωγή όπλων, εκρηκτικών και ναρκωτικών ουσιών. Από το 2005 υφίσταται απαγόρευση στην εισαγωγή οχημάτων, παλαιότητας άνω των 3 ετών. Η εισαγωγή ορισμένων προϊόντων απαιτεί προέγκριση από αρμόδια Υπουργεία ή υπηρεσίες, λ.χ. από το Υπουργείο Υγείας, για την εισαγωγή φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων, από το Υπουργείο Άμυνας για την εισαγωγή κυνηγετικών όπλων και από το Υπουργείο Πληροφοριών για την εισαγωγή εφημερίδων και περιοδικών. Η Αλγερία έχει υπογράψει Συμφωνία Σύνδεσης με την Ε.Ε. το 2002, η οποία έχει τεθεί σε ισχύ από 1/9/2005. Η Αλγερία έχει ξεκινήσει διαπραγµατεύσεις για ένταξή της στον Π.Ο.Ε. από το 1987, έχει συσταθεί Οµάδα Εργασίας (τελευταία σύνοδός του το Φεβρουάριο 2005), πλην όμως δεν έχει προς το παρόν επιτευχθεί σηµαντική πρόοδος από αλγερινής πλευράς, κυρίως στους τοµείς προστασίας Δ.Π.Ι., τεχνικών εµποδίων στο εµπόριο, εξαγωγικών επιδοτήσεων, κρατικών επιχειρήσεων, φορολογικού καθεστώτος, τιµολόγησης υδρογονανθράκων, υγειονοµικών / φυτοϋγειονοµικών µέτρων, σύναψης διμερών συμφωνιών πρόσβασης στην αγορά με σημαντικούς εμπορικούς της εταίρους κ.α. Η Αλγερία τηρεί τελωνειακή ένωση με τη Γαλλία, με αποτέλεσμα να αποτελεί de facto μέλος της GATT. Επίσης, βάσει της Συμφωνίας Σύνδεσης Ε.Ε.-Αλγερίας, τα βιομηχανικά προϊόντα εισάγονται άνευ δασμών στην Ε.Ε., ενώ τα αγροτικά απολαμβάνουν περιοδικών δασμολογικών εκπτώσεων, ενώ αντίστοιχη μεταχείριση παρέχει η Αλγερία σε προϊόντα κοινοτικής προέλευσης. Η Αλγερία έχει ειδικές προτιμησιακές τελωνειακές συμφωνίες με την Τυνησία και 1

το Μαρόκο, ενώ αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Ένωσης χωρών Maghreb (UMA), που στοχεύει σε μελλοντική εγκαθίδρυση ζώνης ελευθέρων συναλλαγών. Σημειωτέον ότι το Δεκέμβριο 2008, ο Αλγερινός πρωθυπουργός ανέλαβε πρωτοβουλία έκδοσης εγκυκλίου οδηγιών με θέμα «μέτρα εξυγίανσης και ρύθμισης των δραστηριοτήτων που αφορούν το εξωτερικό εμπόριο», με στόχο τον περιορισμό των εισαγωγών -η αξία των οποίων έχει τετραπλασιασθεί κατά την τελευταία εξαετία- και την προστασία της εγχώριας παραγωγής. Η εν λόγω εγκύκλιος έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές του Π.Ο.Ε. 2. ΠΡΟΤΥΠΑ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ, ΣΗΜΑΝΣΗ Γενικά, το υφιστάμενο καθεστώς εισαγωγών ορίζει ότι τα εισαγόμενα προϊόντα πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις ειδικών ελέγχων, σήμανσης και πιστοποίησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αλγερία ολοένα και περισσότερο υιοθετεί τα πρότυπα πιστοποίησης ποιότητας της Ε.Ε. Οι κανονισµοί της Αλγερίας ορίζουν ότι η σήμανση των εισαγόμενων προϊόντων, ιδιαίτερα των καταναλωτικών αγαθών, πρέπει να γίνεται στα αραβικά. Οι εν λόγω κανονισµοί εφαρμόζονται αυστηρώς. Αν και δεν απαιτείται, είναι χρήσιµο τα προϊόντα να σημαίνονται και στα γαλλικά. Ενώ ειδικότεροι κανονισµοί ισχύουν για ορισμένα προϊόντα, όλα τα προϊόντα τροφίμων πρέπει να είναι συμβατά µε τα πρότυπα που περιγράφονται στον Codex Alimentarius. Ειδικές διατάξεις ισχύουν για την εισαγωγή φαρµάκων, αφού το Υπουργείο Υγείας απαιτεί εγχώριους διανοµείς, οι οποίοι θα λάβουν εξουσιοδότηση για την πώληση εισαγομένων φαρµάκων, ενώ τα φάρµακα πριν εισαχθούν - θα πρέπει απαραιτήτως να έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά της χώρας προέλευσης, καθώς και σε εκείνη µιας τρίτης χώρας. Γενικά, η κυβέρνηση υποστηρίζει την εγχώρια παραγωγή generic φαρμάκων, η οποία προς το παρόν καλύπτει µόνο το 30% της ζήτησης. Η αλγερινή Κυβέρνηση έχει από τις αρχές του 2009 λάβει μέτρα εξαιτίας της εξαιρετικής αύξησης των δαπανών κοινωνικών ασφαλίσεων, μεταξύ των οποίων, την επαναφορά παλαιότερης απαγόρευσης εισαγωγών φαρμακευτικών προϊόντων, ομοίων με εκείνα που παρασκευάζονται εγχωρίως. Επίσης, εισήχθη υποχρέωση εξαγωγέων και αλλοδαπών εργαστηρίων που επιδιώκουν τη διανομή φαρμάκων τους στην Αλγερία, να προβαίνουν σε επενδύσεις στη χώρα. Σύμφωνα με πρόσφατη πληροφόρησή μας από το Γραφείο Ο.Ε.Υ. Αλγερίου, αρχής γενομένης από το Σεπτέμβριο 2009 και εντός περιόδου 3 ετών, θα απαγορευθεί σταδιακά η εισαγωγή 800 πρόσθετων φαρμάκων που παράγονται ή σχεδιάζεται να παραχθούν εγχωρίως (έχει ήδη απαγορευθεί η εισαγωγή 450 φαρμακευτικών σκευασμάτων). Επίσης, από το 2010 η αλγερινή κυβέρνηση προτίθεται να επιβάλει φόρο τάξεως 5% επί των καθαρών κερδών από τις πωλήσεις εισαγομένων φαρμάκων. Τα εισαγόμενα στη χώρα τρόφιμα πρέπει να έχουν διανύσει το πολύ έως το 20% της διάρκειας ζωής τους. Εξαγωγικοί περιορισμοί δεν υφίστανται, με εξαίρεση ορισμένα προϊόντα, μεταξύ των οποίων οι φοινικόσποροι και τα πρόβατα. Υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά πρότυπα και συναφείς έλεγχοι εφαρμόζονται στην Αλγερία, ενώ κατά κανόνα απαγορεύονται οι εισαγωγές προϊόντων ζώων και φυτών που ενέχουν αυξημένο κίνδυνο να μεταδώσουν ασθένειες στον ανθρώπινο ή ζωικό πληθυσμό. Η Αλγερία ακολουθεί κατά κάποιον τρόπο το μοντέλο της Ε.Ε. σε αυτόν τον τομέα, δηλαδή την αρχή της «προφύλαξης». Παρ όλα αυτά, οι εισαγωγείς μπορούν να λάβουν εξαιρέσεις από τις αρμόδιες αρχές για συγκεκριμένα προϊόντα, αφού εκτιμηθούν οι πραγματικές συνθήκες στη χώρα προέλευσης. Στην Αλγερία υπάρχουν 3 συναρμόδιες υπηρεσίες για την έκδοση, εφαρμογή και έλεγχο συμβατότητας προδιαγραφών και προτύπων. Αυτές είναι οι ακόλουθες: ALGERAC (Agence Algérienne de l Accréditation): λειτουργεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Βιομηχανίας, και έχει αποκλειστική αρμοδιότητα στον τομέα της διαπίστευσης, δηλ. πιστοποίησης ότι τα διαπιστευμένα εργαστήρια και το σύστημα ελέγχου πιστοποιητικών είναι συμβατά με τα διεθνώς ισχύοντα πρότυπα. ΙΝΑΡΙ (Institut National Algérien pour la Propriété Industrielle): είναι αρμόδιο για την προστασία βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και εμπορικών σημάτων. Η Αλγερία είναι μέλος πληθώρας σχετικών διεθνών συμβάσεων και 2

οργανισμών (WIPO, Σύμβαση Παρισίων, Συμφωνίες Μαδρίτης, Συμφωνία Λισαβόνας). Ωστόσο, το επίπεδο προστασίας που παρέχει κρίνεται γενικά ανεπαρκές. IANOR (Institut Algérien de Normalisation): είναι αρμόδιο για την επεξεργασία και δημοσίευση προτύπων και προδιαγραφών, καθώς και για την απονομή σχετικών πιστοποιητικών ποιότητας κλπ. Ωστόσο, το σύστημα και εδώ πάσχει από ελλιπή και χρονοβόρο μηχανισμό ελέγχων και επιβολής της εφαρμογής των προτύπων. Τα εισαγόμενα όπως και τα εγχωρίως παραγόμενα- προϊόντα, υπόκεινται σε σειρά ειδικών προτύπων, όπως για παράδειγμα τα τρόφιμα, σε υγειονομικά πρότυπα, για τα οποία πρέπει να προσκομίζονται σχετικά πιστοποιητικά συμβατότητας. Ειδικότερες διαδικασίες και πιστοποιητικά ελέγχων απαιτούνται σύμφωνα και με τη διεθνή πρακτική- για προϊόντα που περιέχουν τοξικές ουσίες (απαιτείται προκαταρκτική έγκριση), ή για καλλυντικά και προϊόντα υγιεινής (απαιτείται προέλεγχος από ξένο εργαστήριο και αποστολή πλήρων αποτελεσμάτων και λοιπών στοιχείων στις αλγερινές Αρχές πριν την εισαγωγή). Κατά την εισαγωγή των προϊόντων, το τελωνείο εκδίδει μετά τη διενέργεια ελέγχων, πιστοποιητικό αποδοχής ή μη. Η απόρριψη προϊόντων, πέραν λόγω της μη προσκόμισης απαιτούμενων πιστοποιητικών, μπορεί να συμβεί για σειρά παραγόντων, όπως κακή συσκευασία, κακές συνθήκες αποθήκευσης κυρίως για κατεψυγμένα προϊόντα-, ελλιπή στοιχεία τελικού αποδέκτη στη χώρα κ.α. Με οδηγίες της προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας, η Κεντρική Τράπεζα της Αλγερίας υποχρεώνει τους ξένους εξαγωγείς να υποβάλλουν δικαιολογητικά πριν και μετά τον έλεγχο των εμπορευμάτων με προορισμό την Αλγερία, προκειμένου αυτά να εκτελωνίζονται. Πριν το έλεγχο θα πρέπει να υποβάλλονται: αίτηση για έλεγχο, προτιμολόγιο / κατάλογος εμπορευμάτων, εγγυητική επιστολή, πιστοποιητικά ελέγχου ποιότητας από αναγνωρισμένο διεθνή φορέα πιστοποιήσεως, και πιστοποιητικό προέλευσης των εμπορευμάτων. Μετά τον έλεγχο, απαιτούνται: πρωτότυπο αποδεικτικό μεταφοράς των εμπορευμάτων (και δύο αντίγραφα), καθώς και τελικό τιμολόγιο (πρωτότυπο και δύο αντίγραφα). Τα ανωτέρω μέτρα ισχύουν από 16/2/2009. Γενικά, υπερισχύει η εφαρμογή αλγερινών προτύπων που τίθενται από το IANOR, αλλά ελλείψει αυτών ή σε περίπτωση διαφωνίας, εφαρμόζονται συνήθως πρότυπα ISO. 3. ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ Οι κυβερνητικοί οργανισμοί και υπηρεσίες, καθώς και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της Αλγερίας προκηρύσσουν απ ευθείας διαγωνισμούς για προμήθειες, που είναι ανοικτοί για όλους τους δυνητικούς προμηθευτές. Η νομοθεσία κρατικών προμηθειών προβλέπει κατάθεση εγγυήσεων 2% για συμμετοχή και 5% για καλή εκτέλεση. Οι αλλοδαποί προμηθευτές μπορούν να επικοινωνούν απ ευθείας με τους Αλγερινούς προκηρύσσοντες, ωστόσο, τα τεύχη δημοπράτησης μπορούν να αποκτηθούν μόνο μέσω τοπικών αντιπροσώπων ή πρεσβειών. Πάντως, η αλγερινή νομοθεσία απαγορεύει τον ορισμό εγχώριων ενδιάμεσων από τον ξένο οίκο, προκειμένου να συμμετάσχει σε κρατικό διαγωνισμό. Επίσης, οι περισσότερες κρατικές επιχειρήσεις αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες μέσω δημόσιων διαγωνισμών. Η διαδικασία προκειμένου για συμβάσεις μεγάλων έργων περιλαμβάνει κατ αρχάς τη δημιουργία short list με βάση τις σε πρώτη φάση υποβληθείσες προσφορές, στη συνέχεια αναπροσαρμογή των προδιαγραφών των προκηρυσσόμενων έργων με βάση τις υποβληθείσες προσφορές, και τέλος, την επιλογή μειοδότη αναδόχου (λαμβανομένων ωστόσο υπόψη και ποιοτικών / τεχνικών χαρακτηριστικών των προσφορών), με βάση τις αναπροσαρμοσμένες προδιαγραφές. Συχνά πάντως παρατηρείται το φαινόμενο εξαιρετικά ευρείας ερμηνείας των απαιτούμενων προδιαγραφών των έργων, γεγονός που προκαλεί αβεβαιότητα και σύγχυση στους μετέχοντες αλλοδαπούς οίκους. Η Αλγερία δεν κάνει ιδιαίτερη χρήση όρων ανταποδοτικών οφελών, προτιμησιακών μεταχειρίσεων σε εγχώρια προϊόντα ή υπηρεσίες ή άλλες αθέμιτες πρακτικές. 3

4. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Αν και η Αλγερία έχει προσχωρήσει σε πληθώρα διεθνών συνθηκών για την προστασία των Δ.Π.Ι. και η εγχώρια νομοθετική προστασία έχει βελτιωθεί, το επίπεδο προστασίας των Δ.Π.Ι. και της βιομηχανικής ιδιοκτησίας δεν ευρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο, κυρίως λόγω έλλειψης ενημέρωσης και εκπαίδευσης, ιδιαίτερα των δικαστών και των τελωνειακών. Η παραχάραξη, ιδιαίτερα αλλοδαπών προϊόντων, είναι εξαιρετικά συχνή, και λαμβάνει χώρα κυρίως σε καλλυντικά, είδη ρουχισμού και υπόδησης, ηλεκτρικές συσκευές, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, Η/Υ και λογισμικό, καταναλωτικά προϊόντα και τρόφιμα, φάρμακα. Το ποσοστό πειρατείας μουσικής / βιντεοκασετών εκτιμάται σε 37%, ενώ εκείνο CDs σε 87%. Στο Υπουργείο Εμπορίου λειτουργεί ειδική υπηρεσία για την προστασία πνευματικής / βιομηχανικής ιδιοκτησίας και σημάτων, που διαθέτει 7 περιφερειακά γραφεία. 5. ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Γενικά, η αλγερινή νομοθεσία προβλέπει ότι εγχώριες και αλλοδαπές επιχειρήσεις δύνανται να εγκαταστήσουν και λειτουργήσουν εταιρείες στη χώρα, καθώς και να απασχολούνται σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. Επίσης, προβλέπεται ελευθερία στην απόκτηση και διάθεση μεριδίων εταιρειών (βλ. ωστόσο κατωτέρω επισημάνσεις, υπό σημείο περί καθεστώτος επενδύσεων), καθώς και ισοτιμία μεταξύ ιδιωτικών και κρατικών επιχειρήσεων. Στον εμπορικό τομέα, επιτρέπεται η απ ευθείας εγκατάσταση υποκαταστημάτων ή γραφείων αντιπροσώπευσης ξένων εταιρειών (τα γραφεία ωστόσο απαγορεύεται να εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες), χωρίς μεσολάβηση εγχώριου διανομέα. Παρ όλα αυτά, οι αλλοδαποί εξαγωγείς συχνά προτιμούν να εντοπίζουν Αλγερινό εισαγωγέα ή διανομέα για να τους αντιπροσωπεύσει, ή και να συνάπτουν κοινοπραξίες, προκειμένου να έχουν περισσότερο αποτελεσματική πρόσβαση στην αγορά. Η χώρα διαθέτει ανεπτυγμένο σύστημα διανομής, με εκτεταμένο δίκτυο χονδρεμπορίου και λιανεμπορίου. Αρκετές από τις χονδρεμπορικές επιχειρήσεις ανήκουν ακόμη στο κράτος (ιδιαίτερα στους τομείς τροφίμων, φαρμακευτικών και βιομηχανικών εφοδίων / εξοπλισμού), και η αλγερινή κυβέρνηση έχει ξεκινήσει προσπάθεια να τις ιδιωτικοποιήσει. Το λιανεμπόριο ελέγχεται σχεδόν αποκλειστικά από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Με ρύθμιση του Ιουλίου 2009, όλες οι ξένες εταιρείες εισαγωγής που δραστηριοποιούνται στην Αλγερία είναι υποχρεωμένες να περιλαμβάνουν στο κατατεθειμένο κεφάλαιο συμμετοχή Αλγερινών σε ποσοστό τουλάχιστον 30%. Το μέτρο έχει ισχύ επί των 1.800 και πλέον ξένων εταιρειών εισαγωγής που δραστηριοποιούνται στη χώρα (βλ. και αμέσως κατωτέρω). 6. ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Οι ιδιωτικοποιήσεις αλγερινών εταιρειών βασίστηκαν αρχικά στο. Ν. 95-22 (1995). Η έλλειψη διαφάνειας και σαφήνειας του κειµένου οδήγησε σε νέα νοµοθετική ρύθµιση το 2001 µε το Ν.. 01-04, που αποσαφήνισε το καθεστώς ιδιωτικοποιήσεων και έδωσε ώθηση σε ένα νέο γύρο αποκρατικοποιήσεων. Πάνω από 1.000 εταιρείες κρατικών συµφερόντων έχουν ιδιωτικοποιηθεί από το 1996. Μεταξύ των ετών 2003 και 2006 ιδιωτικοποιήθηκαν 630 επιχειρήσεις, ενώ περίπου 1.800 παραµένουν κρατικές (η πλειονότητα των οποίων σε χρεοκοπία). Το ποσοστό που παραχωρείται από το κράτος εξετάζεται κατά περίπτωση και ανάλογα µε το διακυβευόµενο δηµόσιο συµφέρον. Σηµαντικότερη περίπτωση ιδιωτικοποίησης θεωρείται εκείνη της τράπεζας CPA (Crédit Populaire d Algérie). Ο επενδυτικός νόμος του 2006 (06-08), ο οποίος τροποποίησε σχετικά παλαιότερα νομοθετήματα, θέσπισε σημαντικά κίνητρα και κατέστησε το θεσμικό πλαίσιο ευμενέστερο και ελκυστικότερο για τους εγχώριους και ξένους επενδυτές (προσφέροντας κυρίως φοροαπαλλαγές και δασμοαπαλλαγές, αλλά και κρατικές επιχορηγήσεις σε περιπτώσεις επενδύσεων σε έργα υποδομής), με αποτέλεσμα κατά τα έτη 2006 και 2007 να υπάρξει 4

εξαιρετικά αυξημένος αριθμός υποβληθέντων επενδυτικών σχεδίων 1. Ωστόσο, στις αρχές Σεπτεμβρίου 2008 η αλγερινή κυβέρνηση επέβαλε περιοριστικά μέτρα στις ξένες επενδύσεις στη χώρα, τα οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν υποχρέωση επανεπένδυσης μέρους των κερδών, φορολόγηση με συντελεστή 15% μεταφερόμενων στο εξωτερικό κερδών, δικαίωμα αγοράς κατά προτίμηση υπέρ του κράτους σε περίπτωση διακοπής λειτουργίας εταιρείας που διέπεται από το αλγερινό δίκαιο, διατήρηση σε ορισμένες περιπτώσεις πλειοψηφίας μετοχικού κεφαλαίου από το κράτος σε περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων κ.α. Στη συνέχεια δε, το Δεκέμβριο 2008, υιοθετήθηκαν πρόσθετα μέτρα εξυγίανσης και ρύθμισης του εξωτερικού εμπορίου, τα οποία μεταξύ άλλων προβλέπουν πλειοψηφία αλγερινών υπηκόων στο εταιρικό κεφάλαιο ξένων επενδύσεων όλων των τομέων, καθώς και αλγερινή συμμετοχή τουλάχιστον 30% σε ξένες εισαγωγικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Τον Ιούλιο 2009 δημοσιεύθηκε συμπληρωματικός νόμος ( Loi de finances complémentaire 2009 ), με τον οποίο επιβάλλονται τα ως άνω μέτρα προστατευτισμού, και τροποποιούνται τα μέτρα του Δεκεμβρίου 2008. Σύμφωνα με τον τροποποιητικό νόμο, οι ξένες επενδύσεις για παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών θα πρέπει να υποβάλλονται προς εξέταση στο Εθνικό Συμβούλιο Επενδύσεων, οι Αλγερινοί μέτοχοι να κατέχουν τουλάχιστον 51% της επιχείρησης, η επένδυση να έχει θετικό αποτέλεσμα στο ισοζύγιο πληρωμών της Αλγερίας, ενώ επίσης οι ξένοι επενδυτές θα πρέπει να έχουν θετικό λογαριασμό σε συνάλλαγμα καθ όλη τη διάρκεια της επενδυτικής τους δραστηριότητας και να εξασφαλίζουν το κόστος κάλυψης της επένδυσης από πόρους που διατηρούν στην Αλγερία. Περιορισμοί υφίστανται στη μεταφορά των κερδών στο εξωτερικό. Σε εισαγωγικές εταιρείες, οι Αλγερινοί μέτοχοι θα πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον το 30% του κεφαλαίου, ενώ σε εταιρείες θαλάσσιων μεταφορών το 40%. Τα ανωτέρω περιοριστικά μέτρα ισχύουν από την 29 η /7/2009, με εξαίρεση την ελάχιστη συμμετοχή σε εταιρείες θαλάσσιων μεταφορών, που έχει και αναδρομική ισχύ. Τα νέα αυτά μέτρα προστατευτισμού της οικονομίας φαίνεται ότι υποστηρίζονται από μεγάλη μερίδα αλγερινών επιχειρηματιών, ενώ από την άλλη έχουν δημιουργήσει έντονο προβληματισμό σε μεγάλους δυτικούς επενδυτές, οι οποίοι επιζητούν μεγαλύτερη ασφαλιστική κάλυψη και νομικές διασφαλίσεις προκειμένου να επενδύσουν στη χώρα, που ωστόσο δεν παρέχονται από τους σχετικούς κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς αυτοί κατατάσσουν την Αλγερία σε υψηλή θέση όσον αφορά τον επιχειρηματικό κίνδυνο. Ήδη, σύμφωνα με πληροφόρηση από το Γραφείο Ο.Ε.Υ. Αλγερίου, περισσότερες από 1.846 εισαγωγικές εταιρείες με πλειοψηφική ξένη συμμετοχή στο κεφάλαιο έχουν πληγεί από τα μέτρα. Τα εν λόγω μέτρα έχουν προκαλέσει δριμεία αντίδραση από πλευράς Ευρ. Επιτροπής, η οποία θεωρεί ότι παραβιάζονται τουλάχιστον 4 άρθρα της Συμφωνίας Σύνδεσης Ε.Ε. Αλγερίας και δημιουργούνται συνθήκες αβεβαιότητας για κοινοτικούς επενδυτές που ήδη δραστηριοποιούνται ή επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη χώρα. Σύμφωνα με πληροφόρησή μας από την Πρεσβεία Αλγερίου, το αλγερινό εμπορικό επιμελητήριο υιοθέτησε κατάλογο 1.141 προϊόντων, των οποίων επιδιώκει να απαγορευθεί η εισαγωγή στα πλαίσια της GAFTA, για χρονικό διάστημα 3-4 ετών. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται κυρίως προϊόντα που παράγονται στην Αλγερία (γεωργικά, υφάσματα, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη). Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως μία ακόμη απόπειρα προστατευτισμού και ένα ακόμη δείγμα «οικονομικού εθνικισμού» από την αλγερινή πλευρά, που μάλιστα επιδιώκει να επιβληθεί και στο σύνολο των χωρών που μετέχουν στην αραβική ζώνη ελευθέρου εμπορίου. Σημειώνεται ότι από το Μάιο 2009, με διάταξη της Κεντρικής Τράπεζας, επιτρέπεται η τήρηση λογαριασμών σε συνάλλαγμα σε εγχώριες τράπεζες, από αλλοδαπά φυσικά (με διαμονή ή μη στην Αλγερία) και νομικά (που δεν έχουν έδρα στην Αλγερία) πρόσωπα. Συμπερασματικά, παρά τα όποια κίνητρα έχει κατά καιρούς παράσχει η επενδυτική νομοθεσία της χώρας, παράγοντες όπως η αδιαφάνεια, η συχνή μεταβολή του θεσμικού 1 Το ίδιο έτος ωστόσο, υπήρξαν τροπολογίες της νομοθεσίας για τον κλάδο υδρογονανθράκων, οι οποίες επέβαλαν πλειοψηφική συμμετοχή της κρατικής Sonatrach σε όλα τα επενδυτικά σχήματα του κλάδου πετρελαίου & αερίου, καθώς και φορολογία των πετρελαϊκών κερδών όταν οι τιμές υπερβαίνουν τα 30 δολ. / βαρέλι. 5

πλαισίου, η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών, φαινόμενα διαφθοράς, η αναποτελεσματικότητα της διοίκησης και οι χρονοβόρες διαδικασίες, ο κρατικός προστατευτισμός, δεν ευνοούν τη δραστηριοποίηση ξένων επενδυτών σε όλο το εύρος των δυνατοτήτων που προσφέρει η αλγερινή αγορά Με βάση πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας (έτους 2010), η Αλγερία κατατάσσεται 136 η επί 183 χωρών. Η Αλγερία κατατάσσεται εξάλλου 168η όσον αφορά την οικονομική της ελκυστικότητα. Ως αδύνατα σημεία της Αλγερίας αναφέρονται η έλλειψη μέτρων προστασίας των επενδύσεων, ομαλής ροής του διαμετακομιστικού εμπορίου και εφαρμογής σύγχρονου εργατικού και πτωχευτικού δικαίου. 6