ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη

Transcript

1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη

2 Στόχος μαθήματος Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η φορολογική πολιτική μπορεί να επηρεάσει την ευημερία μιας κοινωνίας αποτελεί μέρος της γενικότερης οικονομικής πολιτικής μιας χώρας.

3 Βασικές ενότητες μαθήματος Βασικές έννοιες του φορολογικού συστήματος Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη Φορολογική Πολιτική και Δικαιοσύνη Εργαλεία Φορολογικού Ελέγχου

4 Βασικές έννοιες του φορολογικού συστήματος Βασικοί τομείς του Φορολογικού Συστήματος Νέα Οργανωτική Δομή Κύκλοι Λειτουργίας Φορολογικού Συστήματος Φορολογική Συμμόρφωση

5 Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη Ρόλος φορολογικής πολιτικής Κανόνες και Βασικές Αρχές Φορολογίας Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα

6 Φορολογική Πολιτική και Δικαιοσύνη Γενικές Αρχές Φορολογικής Δικαιοσύνης Κριτήρια Φορολογικού σχεδιασμού Άριστη Φορολογία Φορολογική πολιτική και αναδιανομή εισοδήματος

7 Εργαλεία Φορολογικού Ελέγχου Έννοια και σκοπός φορολογικού ελέγχου Όργανα φορολογικού ελέγχου Δίκτυο εκλεκτικών μηχανισμών Νομοθετικό Πλαίσιο διενέργειας φορολογικών ελέγχων Είδη-μορφές φορολογικού ελέγχου

8 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Ανάλυση και επεξεργασία οικονομικών και δημοσιονομικών δεδομένων Άμεση συσχέτιση με σχεδιασμό και υλοποίηση δημοσιονομικής και εισοδηματικής πολιτικής. Μελέτη τροποποιήσεων της φορολογικής νομοθεσίας Εκτίμηση προσδωκόμενης ωφέλειας ως προς τα έσοδα αλλά και τη δυνατότητα συμμόρφωσης των φορολογουμένων

9 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω της χρήσης των φορολογικών εργαλείων παρακολούθηση και αξιολόγηση των διεθνών και ευρωπαϊκών εξελίξεων διενέργεια προβλέψεων

10 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Χρήση άμεσης και έμμεσης φορολογίας αλλά και επιβολής τελών Ενίσχυση του ρόλου φορολογικής πολιτικής στην διαμόρφωση της παραγωγής και της κατανάλωσης Σκοπός η διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας μέσω της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας

11 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Χρηματοδότηση κρατικών δαπανών Ενίσχυση ή σταθεροποίηση της οικονομικής ανάπτυξης Υλοποίηση και βελτίωση κοινωνικών παροχών Ανακατανομή του πλούτου που αφορά την κοινωνική οικονομία για άμβλυνση των ανισοτήτων.

12 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Φορολογική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Eιδικές οικονομικές συνθήκες χωρών στο πλαίσιο ανάπτυξης των εσωτερικών τους οικονομιών αναδιαμορφώθηκε παράλληλα ο ρόλος και η χρήση της φορολογικής πολιτικής

13 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Φορολογική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Έμμεση φορολογία για φορολογική ουδετερότητα και εξασφάλιση ελευθερίας κίνησης των αγαθών και παροχής υπηρεσιών

14 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Φορολογική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συνέχεια) Άμεση φορολογία μέσω συντονισμού φορολόγησης επιχειρήσεων και στρατηγική για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, προκειμένου να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και στις κινήσεις κεφαλαίων.

15 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική Ο λεγόμενος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) είναι έμμεσος φόρος που επιβλήθηκε από το "Παράγωγο Δίκαιο" του Κοινοτικού Δικαίου στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόμοιος όμως φόρος υφίσταται και σε περίπου 30 κράτη εκτός Κοινότητας σε διάφορες ηπείρους.

16 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική Τα συστήματα των σωρευτικών και επαναληπτικών φόρων επί του κύκλου εργασιών, τα οποία εφαρμόζονταν σε πέντε από τα έξι αρχικά κράτη μέλη, είχαν την ιδιότητα να επιβαρύνουν την τιμή κατανάλωσης ενός προϊόντος ανάλογα με τον αριθμό των συναλλαγών που είχαν χρειαστεί να γίνουν μέχρι να φτάσουν στον τελικό καταναλωτή.

17 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική Παράδειγμα Κατασκευαστής αγοράζει την πρώτη ύλη στην τιμή 1,10 ευρώ. Έστω ότι ο Φ.Π.Α. είναι 10%. Ο προμηθευτής κατεργάζεται την πρώτη ύλη και πωλεί το προϊόν στην τιμή του 1,43 ευρώ. Πως διαμορφώνεται σταδιακά ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας;.

18 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική Στη αρχική αυτή συναλλαγή 1,00 ευρώ είναι το τίμημα και 10 λεπτά ο Φ.Π.Α. Κατά τη συνέχεια της συναλλαγής το 1,30 ευρώ είναι το τίμημα και 0,13 ο Φ.Π.Α. Από τα 0,13 ευρώ που οφείλει να αποδώσει ως Φ.Π.Α. τα 0,10 τα έχει ήδη καταβάλει ο κατασκευαστής της πρώτης ύλης, οπότε ο παραγωγός της ενδιάμεσης βαθμίδας οφείλει να αποδώσει πλέον μόνο τα 0,03, που αντιστοιχούν στην αξία που προστέθηκε στο προϊόν από την επεξεργασία του.

19 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική Επιβολή του ΦΠΑ Επιβάλλεται φόρος κύκλου εργασιών με την ονομασία "φόρος προστιθέμενης αξίας" σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Ο φόρος αυτός επιρρίπτεται από τον κατά νόμο υπόχρεο σε βάρος του αντισυμβαλλομένου.

20 Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική ΣΤΑΔΙΑ ΣΥΝ/ΓΩΝ ΤΙΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ΤΙΜΗ ΑΓΟΡΑΣ (με Φ.Π.Α.) ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ (χωρίς Φ.Π.Α.) Φ.Π.Α. ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΚΠΤΩΣΗ Φ.Π.Α. ΠΡΟΗΓ. ΣΤΑΔ. Φ.Π.Α. ΟΦΕΙΛΟ ΜΕΝΟΣ Παραγωγός Πωλεί σε χονδρ/ρο Χονδρέμπορος πωλεί σε Λιανοπωλητή Λιανοπωλητής πωλεί σε τελικό Καταναλωτή Συνολική Επιβάρυνση

21 Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Μία από τις πιο προφανής και άμεσες επιδράσεις των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς υπήρξε η υιοθέτηση του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 12 Φόροι Εισοδήματος.

22 Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Το πρότυπο αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις επί των δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων καθώς απαιτεί απεικόνιση των υποχρεώσεων και απαιτήσεων ως φορολογικές συνέπειες για όλες τις συναλλαγές που πρέπει να αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις.

23 Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Ως αποτέλεσμα, το ΔΛΠ 12 απαιτεί την πλήρη αναγνώριση της αναβαλλόμενης φορολογίας πέραν των φορολογικών θεμάτων της τρέχουσας φορολογίας.

24 Χαρακτηριστικά Περισσότερο από το 90% των εσόδων των ανεπτυγμένων χωρών προέρχεται από τη φορολογία Η φορολογία μιάς χώρας, Ένωσης κλπ διαμορφώνεται μέσω της Φορολογικής Πολιτικής

25 Χαρακτηριστικά Η φορολογική πολιτική αποτελεί αντικείμενο μελέτης: οικονομικής επιστήμης νομικής επιστήμης πολιτικής επιστήμης και διοικητικής επιστήμης.

26 Χαρακτηριστικά Κυρίαρχος ρόλος φορολογικής πολιτικής είτε μέσω υποχρεωτικής φορολόγησης είτε μέσο τελών. Υποχρεωτική φορολόγηση: Άμεση Έμμεση

27 Χαρακτηριστικά Τέλος: χρηματικά ποσά που καταβάλουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα συνήθως σε Υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης για συγκεκριμένη εξυπηρέτηση, την οποία αντιπαρέχει το κράτος ή ο οργανισμός στον επιβαρυνόμενο πολίτη δηλ. σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσφέρουν οι φορείς αυτοί, όπως για παράδειγμα τα ταχυδρομικά τέλη, λιμενικά τέλη, τέλη πλοήγησης, τέλη τηλεφωνίας - σύνδεσης κ.λπ.

28 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Κανόνες Φορολογίας Κανόνες Δικαιοσύνης Κανόνες Ταμιευτικοί Κανόνες Διοικητικοί Κανόνες οικονομικοί

29 Ο ρόλος της φορολογικής πολιτικής Βασικές Αρχές Φορολογικού Δικαίου Αρχή του ετήσιου της φορολογίας Αρχή του ενιαίου της φορολογίας Αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων Αρχή της αποφυγής της διπλής φορολογίας

30 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Βέλτιστη κατανομή διαθέσιμων πόρων ανακατανομή των πόρων ανάλογα με τη μέθοδο φορολόγησης. Παράλληλα τα έσοδα που συλλέγει ο κρατικός μηχανισμός μέσω της φορολόγησης, διατίθενται σε διάφορους παραγωγικούς τομείς της χώρας Αύξηση κρατικών εσόδων οικονομική ενίσχυση της χαμηλής τάξης, ειδικότερα όσον έχουν πληγεί από την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση και η προστασία της εθνικής οικονομίας από ξένη επιθετική επενδυτική στρατηγική

31 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Ενθάρρυνση αποταμίευσης και επενδύσεων δημόσια έσοδα να προωθούνται στη δημιουργία κεφαλαίου και επενδύσεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα Μείωση ανισοτήτων στο εισόδημα και τον πλούτο ενθάρρυνση πολιτών να αποταμιεύουν και να επενδύουν σε παραγωγικούς τομείς.

32 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Στην επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης : Στην δημοσιονομική κρίση, ο φόρος αναμένεται να αυξήσει το μέγεθος της εθνικής κατανάλωσης και να βοηθήσει στη μείωση των αποταμιεύσεων προκειμένου να αυξηθεί η συνολική ζήτηση και το αντίστροφο.

33 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Σταθερότητα των τιμών διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και την εξασφάλιση της ανάπτυξης ελέγχοντας τα επίπεδα τιμών

34 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Λειτουργία ως μηχανισμού ελέγχου ελέγξει τον πληθωρισμό, την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και ειδών πολυτελείας και να παρέχει προστασία σε τοπικές οικονομίες από τον αθέμιτο ανταγωνισμό

35 Στόχοι Φορολογικής Πολιτικής Ανάπτυξης μιας αποτελεσματικής και αποδοτικής φορολογικής πολιτικής. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης εναρμόνιση των διαρθρώσεων των φόρων επί του κύκλου εργασιών διασφαλίζοντας την φορολογική ουδετερότητα, και την ίση φορολογική μεταχείριση των εθνικών προϊόντων και των εισαγόμενων από κράτη μέλη.

36 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα επίδραση που ασκούν τα φορολογικά έσοδα στις δημόσιες δαπάνες και ιδιαίτερα στις δαπάνες για έργα υποδομής. έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα των δαπανών για εκπαίδευση/κατάρτιση, παροχή φορολογικών κινήτρων στις επιχειρήσεις για έρευνα και καινοτομία, επιδρούν θετικά στο επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης.

37 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα διάρθρωση του φορολογικού συστήματος επηρεάζει το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της επίδρασης σε: απασχόληση, προσφορά εργασίας παραγωγικότητα της εργασίας.

38 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα παραγωγικότητα της εργασίας μέσω επίδρασης: στην επενδυτική δραστηριότητα, στην προσέλευση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων, στην καινοτομία, στην εκπαίδευση κ.λπ καθώς και στις αποταμιεύσεις.

39 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα κόστος συμμόρφωσης που προκαλεί στις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα, αν είναι πολύπλοκη γραφειοκρατική, το κόστος συμμόρφωσης των επιχειρήσεων θα είναι αρκετά υψηλό και θα απορροφά πόρους που θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε περισσότερο παραγωγικές δραστηριότητες με συνέπεια να επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη.

40 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα Ελαχιστοποίηση στρεβλώσεων της αγοράς Δημιουργία όσο το δυνατόν λιγότερων εμποδίων στην ανάπτυξη των επενδύσεων Ανάπτυξη καινοτομίας και επιχειρηματικότητας Ανάπτυξη κινητήριων δυνάμεων της οικονομικής ανάπτυξης

41 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα Κυρίαρχο ρόλος: 1. φόρου εισοδήματος εταιρειών 2. φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων 3. φόρου κατανάλωσης 4. φόρου επί της ακίνητης περιουσίας 5. άλλων μικρότερης σπουδαιότητας πηγών φορολογικών εσόδων

42 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα Βασικά χαρακτηριστικά Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής φορολογικής πολιτικής Ρυθμός αλλαγών φορολογίας επιχειρήσεων και ακινήτων Πιθανές αρχικές αρνητικές συνέπειες ή αντιδράσεις

43 - Φορολογική πολιτική και οικονομική αποτελεσματικότητα Βασικά χαρακτηριστικά (συνέχεια) πολιτικά εμπόδια, ίσως ευκολότερο να ξεπεραστούν κατά τη διάρκεια κρίσης οικονομική κρίση ίσως κάνει τη φορολογική μεταρρύθμιση δυσκολότερη

44 Η θέση της χώρας μας με βάση τις τάσεις της φορολογικής πολιτικής Τα φορολογικά έσοδα στην Ελλάδα ακολουθούν πτωτική πορεία από το 2008 και το 2013 ανήλθαν σε εκ. ευρώ (σε εθνικολογιστική βάση). Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 1ο εξάμηνο του 2014, τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε εκ. ευρώ, αυξημένα κατά 8,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα το 2013.

45 Η θέση της χώρας μας με βάση τις τάσεις της φορολογικής πολιτικής

46 Η θέση της χώρας μας με βάση τις τάσεις της φορολογικής πολιτικής Η φορολογική επιβάρυνση (σύνολο φορολογικών εσόδων ως % του ΑΕΠ) ανήλθε σε 23,6% το 2013 σε σχέση με 20,7% το 2008, με τα έσοδα από έμμεσους φόρους να υπερβαίνουν τα έσοδα από άμεσους φόρους ως % του ΑΕΠ. Για το έτος 2014, εκτιμάται ότι τα έσοδα από έμμεσους φόρους θα ανέλθουν στο 13,1% του ΑΕΠ (13,4% ο μέσος όρος της ΕΕ) ενώ τα έσοδα από άμεσους φόρους θα ανέλθουν στο 11,2% (12,5% ο μέσος όρος της ΕΕ).

48 Η θέση της χώρας μας με βάση τις τάσεις της φορολογικής πολιτικής Διαγραμματικά η εξέλιξη των εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους σε σχέση με το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.

51