KTIPIAKH AKOYΣTIKH - HXOΠPOΣTAΣIA - EΦAPMOΓH TOY KANONIΣMOY HXOMONΩΣHΣ Nίκος Tσινίκας, Kαθηγητής, Tµήµα Aρχιτεκτόνων, A.Π.Θ. (Αφιέρωµα, Περιοδικό ΚΤΙΡΙΟ, 01) HXOMONΩΣH ΠPIN AΠO THN HXOMONΩΣH Mε βάση το µοντέλο θορύβου "πηγή-µείωση, διαδροµή-έλεγχος, δέκτης-προστασία" είναι προφανές ότι ο αντιθορυβικός σχεδιασµός στην πολεοδοµική κλίµακα, µειώνει τις παραµέτρους ηχοπροστασίας που λαµβάνονται υπόψη στη διαµόρφωση των κατόψεων, και οι οποίες µε τη σειρά τους, ελαχιστοποιούν τα κατασκευαστικά µέτρα ηχοµόνωσης για την εξασφάλιση αποδεκτού ακουστικού περιβάλλοντος στα κτίρια. 'Oλα τα παραπάνω, σηµαίνουν ότι άν µειωθεί ο θόρυβος των αυτοκινήτων στο ελάχιστο τότε ένα υπνοδωµάτιο θα µπορεί να τοποθετείται στην πρόσοψη και στο δρόµο χωρίς να απαιτούνται επιπρόσθετες κατασκευές π.χ. διπλά τζάµια. Aντίθετα, σε δρόµο µε υψηλό κυκλοφοριακό θόρυβο άν οι χρήσεις µε απαίτηση ησυχίας π.χ. υπνοδωµάτια, έχουν τοποθετηθεί σε εσωτερικές αυλές, τότε τα απαιτούµενα µέτρα ηχοµόνωσης περιορίζονται σε χρήσεις που έχουν λιγότερη απαίτηση ησυχίας όπως είναι π.χ. το καθηµερινό. H σωστή χωροθέτηση των χρήσεων σε ένα κτίριο που να εξασφαλίζει ήσυχο περιβάλλον είναι ένα βασικό κριτήριο στον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό µε αποτέλεσµα την ελαχιστοποίηση των ακριβών και πολύπλοκων ηχοπροστατευτικών µέτρων σε κατασκευαστική κλίµακα. 'Eτσι, η τοποθέτηση µιάς εντοιχισµένης ντουλάπας ανάµεσα σε δύο υπνοδωµάτια αυξάνει τον δείκτη ηχοµείωσης του χωρίσµατος ενώ η τοποθέτηση ενός χώρου µε ελάχιστη ανθρώπινη παρουσία όπως µία αποθήκη ανάµεσα σε δύο χώρους που απαιτούν ησυχία είναι η πλέον ενδεδειγµένη λύση ηχοµόνωσης πριν την ηχοµόνωση. ΘOPYBOΣ ΣTO ΔΩMATIO MOYΣIKHΣ HXOMONΩΣH ENΔIAMEΣOY TOIXOY ΓIA TO KAΘHMEPINO 100 db 65 db 35 db ΘOPYBOΣ ΣTO KAΘHMEPINO HXOMONΩΣH ENΔIAMEΣOY TOIXOY ΓIA TO ΔΩM MOYΣIKHΣ 90 db db db AΠAITHΣH ΓIA HΣYXIA ΣTO KAΘHMEPINO ΔIΠΛA AΠAITHΣH ΓIA HΣYXIA ΣTO ΔΩMATIO MOYΣIKHΣ ΔIΠΛA Πίνακας 1. H ηχοµόνωση προκύπτει από την απαίτηση για ησυχία του χώρου µείον τον θόρυβο του διπλανού χώρου. 'Oταν οι χρήσεις είναι διαφορετικές λαµβάνεται υπόψη το αυστηρότερο κριτήριο. Yψηλότερη ηχοµόνωση τοίχου κατά 5dB απαιτείται για το καθηµερινό από το δωµάτιο µουσικής όταν βρίσκονται σε επαφή. Mε τα παραπάνω καταδεικνύεται ότι η ηχοµόνωση (έλεγχος της διαδροµής), είναι στενά συνδεδεµένη µε τον θόρυβο του περιβάλλοντος (µείωση στην πηγή), και τις απαιτήσεις ησυχίας των χώρων ανάλογα µε τη χρήση τους (προστασία του δέκτη). 'Eνα νοµικό πλαίσιο που θα καλύπτει αυτές τις προδιαγραφές πρέπει να περιλαµβάνει: α) όρια θορύβου περιβάλλοντος, β) απαιτήσεις ηχοµόνωσης χωρισµάτων και γ) αποδεκτές ανώτατες στάθµες εσωτερικού θορύβου χώρων διαφόρων χρήσεων. Aυτό µπορεί να γίνει αντιληπτό άν σκεφτεί κάποιος ότι ενώ µπορούν να εφαρµοστούν όλα τα µέτρα ηχοµόνωσης στην περίπτωση ενός νοσοκοµείου, είναι προτιµότερο να εξασφαλίζεται η σωστή χωροθέτησή του σε ήσυχη περιοχή της πόλης. ΘOPYBOΣ ΣTHN AIΘOYΣA ΘEATPOY HXOMONΩΣH ENΔIAMEΣOY ΔIAXΩPIΣTIKOY ΣTOIXEIOY 100 db 25 db 75 db ΘOPYBOΣ ΣTON XΩPO H/M HXOMONΩΣH ENΔIAMEΣOY EΓKATAΣTAΣEΩN ΔIAXΩPIΣTIKOY ΣTOIXEIOY 90 db 65 db 25 db AΠAITHΣH ΓIA HΣYXIA ΣTON XΩPO H/M EΓKATAΣTAΣEΩN AΠAITHΣH ΓIA HΣYXIA ΣTHN AIΘOYΣA ΘEATPOY Πίνακας 2. H αίθουσα θεάτρου απαιτεί ησυχία από τον θορυβο του χώρου των H/M εγκαταστάσεων. O χώρος των H/M εγκαταστάσεων δεν απαιτεί ησυχία από την λειτουργία της αίθουσας θεάτρου! HXOMONΩΣH Hχοµόνωση είναι τα µέτρα που λαµβάνονται για να µειωθεί η ηχοµετάδοση. 'Eτσι µπορούν να δηµιουργηθούν ικανοποιητικές συνθήκες ησυχίας σε ένα χώρο ανάλογα µε τη χρήση του. Περισσότερη ηχοµόνωση απαιτείται για ένα δωµάτιο σε δρόµο µε πολλά αυτοκίνητα από ότι σε ένα δρόµο µε λίγα αυτοκίνητα, και περισσότερη ηχοπροστασία απαιτείται σε ένα χώρο ύπνου από ότι σε ένα χώρο εργασίας. Hχοπροστασία ενός χώρου εκτός από τα µέτρα ηχοµόνωσης µπορεί να συµπεριλαµβάνουν και µέτρα ελέγχου του θορύβου όπως, η µείωση των πηγών θορύβου, που δεν χρειάζεται "ηχοµόνωση" και τα µέτρα προστασίας του δέκτη όπως π.χ. ωτοασπίδες που θεωρούνται παθητικό µέτρο ηχοπροστασίας. Hχοµόνωση ενός χωρίσµατος είναι η ιδιότητά του να εµποδίζει την ηχοµετάδοση από τη µία πλευρά του στην άλλη. H ηχοµόνωση ενός χωρίσµατος σχετίζεται άµεσα µε τα διπλανά χωρίσµατα γιατί άν η
ηχοµόνωση των διπλανών χωρισµάτων είναι πολύ λιγότερη από το ίδιο, τότε ο ήχος µεταδίδεται από τα διπλανά χωρίσµατα στον διπλανό χώρο και αυτό ονοµάζεται πλευρική ηχοµετάδοση ή πλευρική µετάδοση του ήχου. Πλευρική ηχοµετάδοση στην ηχοµόνωση ανάµεσα σε δύο δωµάτια είναι οποιαδήποτε µετάδοση του ήχου από τον ένα χώρο στον άλλο εκτός από τη µετάδοση µέσα από το ενδιάµεσο χώρισµα. Πλευρική ηχοµετάδοση γίνεται µέσα από το σκελετό του κτιρίου, από τους σωλήνες, τις σχισµές κ.τ.λ. 2 4 1 4 1 3 4 1 3 2 HXOMON!TIKH "EY#OPO$H 1 3 4 2 HXOMON!TIKO %&!TO #A%E#O 3 2 A'YNEXH' KATA'KEYH #!MATIO ME'A 'E #!MATIO 2 Σχήµα 1. Πλευρική ηχοµετάδοση. 1 Aπευθείας µετάδοση. 2, 3, 4 Πλευρικές µεταδόσεις. H ηχοµόνωση του χωρίσµατος ή η ηχοµονωτική του ικανότητα ή ο δείκτης ηχοµείωσης R, για ορισµένη ζώνη συχνοτήτων, είναι το µέγεθος: R = 10 lg P1/P2 (db) όπου: P1 είναι η ηχητική ισχύς που προσπίπτει στο χώρισµα σε (db) και P2 είναι η ηχητική ισχύς που µεταδίδεται µέσα από αυτό σε (db) Mονάδα µέτρησης είναι το ντεσιµπέλ (db) -> deci=δέκατο, Bell=το όνοµα του φυσικού Γκράχαµ Mπέλ. %&MATIO EK#OM#H! %&MATIO 'H(H! HXHTIKH #H$H!TA"MH #IE!H! L1 = 95 db MIKPO)&NO HXOMON&TIKO X&PI!MA ME E#I)ANEIA S (m2) MIKPO)&NO!TA"MH #IE!H! L2 = 45 db %EIKTH! HXOMEI&!H! TOY X&PI!MATO! R = L1 - L2 + 10 lg S/A (db) A#OPPO)H!H!TO %&MATIO 'H(H! A (m2) A = 0.163. V / T Σχήµα 2. Δείκτης Hχοµείωσης R (db), κτιριακών στοιχείων. Aνάµεσα σε δωµάτια και για τοίχους, πόρτες, παράθυρα, πατώµατα, ο δείκτης ηχοµείωσης R, του χωρίσµατος είναι: R = L1 - L2 + 10 lg S/A (db) όπου: L1 είναι η στάθµη πίεσης στο δωµάτιο εκποµπής, σε db, L2 είναι η στάθµη πίεσης στο δωµάτιο λήψης σε db, S είναι η επιφάνεια του χωρίσµατος σε m2 και A είναι η απορρόφηση στο δωµάτιο λήψη σε sabs (m2). H ισοδύναµη επιφάνεια ηχοαπορρόφησης µπορεί να αποτιµηθεί από την σχέση: A = 0.163 x V/T όπου: V είναι ο όγκος του χώρου σε m3 και T είναι ο χρόνος αντήχησης του χώρου σε s. O τύπος αυτός εκφράζει την πραγµατική ηχοµόνωση του χωρίσµατος ανεξάρτητα από το δωµάτιο που έχει κατασκευαστεί, γιατί ο διορθωτικός παράγοντας +10lgS/A σχετίζεται µε τον όγκο και την απορρόφηση του εκάστοτε χώρου. O δείκτης ηχοµείωσης R εκφράζει την ηχοµονωτική ικανότητα του χωρίσµατος είτε σε συνθήκες εργαστηρίου (χωρίς πλευρικές µεταδόσεις), είτε επί τόπου χωρίς όµως πλευρικές µεταδόσεις ενώ ο φαινόµενος δείκτης ηχοµείωσης R', είναι η ηχοµονωτική ικανότητα κάποιου χωρίσµατος στην πράξη, επιτόπου, µαζί µε τις πλευρικές µεταδόσεις για τις περιπτώσεις αερόφερτου ήχου. Για παράδειγµα ένας
τοίχος που έχει µετρηθεί στο εργαστήριο και έχει κατασκευαστεί κάπου, πρέπει να αναµένεται µε µειωµένη την απόδοσή του σε σχέση µε την τιµή που έδωσε στο εργαστήριο, λόγω των πλευρικών µεταδόσεων. Για την αντιµετώπιση αυτού του προβλήµατος η πλευρική µετάδοση µπορεί να υπολογιστεί εφόσον είναι γνωστή η ηχοµονωτική ικανότητα των πλευρικών χωρισµάτων (Πρότυπο EΛOT 370). Kανονικοποιηµένη στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενούς ήχου είναι η ηχοµονωτική ικανότητα κάποιου χωρίσµατος στην πράξη, επιτόπου, µαζί µε τις πλευρικές µεταδόσεις για τις περιπτώσεις κτυπογενή ήχου, ("ηχοµόνωση" πατώµατος), και είναι το µέγεθος: Ln = Li + 10 lg A/Ao (db) όπου: Li είναι η στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενούς ήχου, σε db, A είναι η απορρόφηση στο δωµάτιο λήψης και Aο = 10 m2 Oι πίνακες µε δείκτες ηχοµείωσης ανά τριτοοκτάβα για διάφορες κατασκευαστικές λύσεις είναι δύσχρηστοι. H επιλογή βέλτιστης λύσης ανάµεσα σε δύο ηχοµονωτικά κτιριακά στοιχεία, συγκρίνοντας 16 τιµές στις 16 τριτοοκτάβες είναι επίσης δύσκολη διαδικασία. 'Eτσι, έχει καθιερωθεί σε παγκόσµια κλίµακα η έννοια της αξιολόγησης της ηχοµόνωσης χωρισµάτων και ή έκφραση του τελικού αποτελέσµατος µε ένα αριθµό που ονοµάζεται µονότιµο µέγεθος και µπορεί να ειπωθεί για ένα χώρισµα ότι έχει "ηχοµόνωση" ίση µε π.χ. db για την συνολική του απόδοση. 'Eτσι ο δείκτης ηχοµείωσης R και ο φαινόµενος δείκτης ηχοµείωσης R' "σταθµίζονται" (παίρνουν τον δείκτη w από τη λέξη weighted = σταθµισµένος), και ονοµάζονται: α) σταθµισµένος δείκτης ηχοµείωσης Rw είναι η ηχοµονωτική ικανότητα κάποιου χωρίσµατος στο εργαστήριο, χωρίς τις πλευρικές µεταδόσεις για την περίπτωση αερόφερτου ήχου, εκφρασµένος µε έναν µόνο αριθµό για ευκολία (και όχι 16 τιµές για το φάσµα των συχνοτήτων από 100 έως 31 Hz). Λέγεται ακόµη "µέτρο ηχοπροστασίας", ή "µονότιµο µέγεθος" ηχοµόνωσης τοίχου, παράθυρου, πόρτας και πατώµατος (βλέπε και αξιολόγηση της ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων). 3 70 M1*&%$ 15cm Rw = 49 db M1*&%$ 7cm Rw = 41 db 100 0 0 800 10 30 2(3$%µ*$.- )*+,&'- H#.µ*+/0'- R' (db) 70 T.456( µ*,78*&*-.19-27cm Rw = 49 db T.456( µ*,78*&*-.19-14cm Rw = 44 db 100 0 0 800 10 30 Σχήµα 3. Mονά χωρίσµατα, νόµος της µάζας και δείκτης ηχοµείωσης. Aριστερά, χώρισµα από σκυρόδεµα πάχους 7 και 15 cm µε σταθµισµένο δείκτη ηχοµείωσης 41 και 49 db. Δεξιά, χώρισµα από τούβλα µε κάθετες οπές πάχους 14 και 27 cm, µε σταθµισµένο δείκτη ηχοµείωσης 44 και 49 db. β) σταθµισµένος φαινόµενος δείκτης ηχοµείωσης R'w είναι η ηχοµονωτική ικανότητα κάποιου χωρίσµατος στην πράξη, επιτόπου, µαζί µε τις πλευρικές µεταδόσεις, για την περίπτωση αερόφερτου ήχου εκφρασµένος µε ένα αριθµό για ευκολία (και όχι 16 τιµές για το φάσµα των συχνοτήτων από 100 έως 31 Hz). Λέγεται ακόµη "µέτρο ηχοπροστασίας", ή "µονότιµο µέγεθος" ηχοµόνωσης τοίχου, παράθυρου, πόρτας, πατώµατος. Aπό τον πίνακα που παρατίθεται προκύπτουν τα ακόλουθα συµπεράσµατα µετά από σύγκριση τιµών: Aπό τη σύγκριση του 1, του 2 και του 4 προκύπτει η αύξηση του δείκτη ηχοµείωσης σε συνάρτηση µε το βάρος που είναι περίπου 6 db µε τον κάθε διπλασιασµό του βάρους. Aυτό προκύπτει και από τη σύγκριση του 12 µε το 14 όπου δεκαπλασιασµός του βάρους δίνει µέτρο βελτίωσης db. H σηµασία του µέτρου ελαστικότητας που διαθέτουν τα υλικά προκύπτει από τη σύγκριση: α) του 7 µε το 8: το µολύβι ως υλικό, µε βάρος το 1/3 µόλις του βάρους του κεραµικού και το 1/ της διατοµής, του δίδει το ίδιο αποτέλεσµα. β) του 18 µε το 19: το ελαφροµπετόν ως υλικό µε βάρος ίδιο µε του ξύλου και το 1/2 της διατοµής του, δίδει το ίδιο αποτέλεσµα. γ) του 33 µε το 36: η γυψοσανίδα ως υλικό µε βάρος το 1/6 µόλις του βάρους της σιδερολαµαρίνας και την ίδια διατοµή, δίδει καλύτερο αποτέλεσµα κατά 5dB.
4 α/α υλικό τοίχου πάχος τοίχου d, cm επιφαν. µάζα m, kg/m2 δείκτης Rw, db 1 οπλισµένο σκυρόδεµα, µπετόν 70 1680 81 2 οπλισµένο σκυρόδεµα, µπετόν 9 75 3 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 5 59 4 οπλισµένο σκυρόδεµα, µπετόν 7 58 5 οπλισµένο σκυρόδεµα, µπετόν 25 0 57 6 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 25 4 57 7 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 3 55 8 µολύβι 1 113 55 9 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 18 324 53 10 µολύβι 0.8 90 53 11 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 15 270 52 12 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 12 216 13 µολύβι 0.6 68 14 µολύβι 0.5 56 49 15 ελαφροµπετόν 15 195 48 16 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 9 162 47 17 µολύβι 0.4 45 47 18 ελαφροµπετόν 10 1 45 19 ξύλο 1 45 κεραµικό υλικό, τούβλο συµπαγές 6 108 44 21 µολύβι 0.3 34 44 22 γυψότουβλο 15 1 43 23 ξύλο 15 105 42 24 µολύβι 0.2 23 41 25 ξύλο 12 84 26 ξύλο 10 70 38 27 ξύλο 8 56 37 28 µολύβι 0.1 11 35 29 ξύλο 6 42 34 ξύλο 4 28 32 31 αεροµπετόν 15 105 32 ξύλο 2 14 28 33 γυψοσανίδα 1.25 12.5 28 34 αεροµπετόν 10 70 27 35 σιδερολαµαρίνα 2 156 27 36 σιδερολαµαρίνα 1 78 23 37 σιδερολαµαρίνα 0.1 8 21 38 αλουµίνιο 0.1 3 19 Πίνακας 3. Hχοµόνωση (Rw, db), Mονοκέλυφων Kτιριακών Στοιχείων (οι τιµές έχουν προκύψει από υπολογισµούς). MONA XΩPIΣMATA Σαν µονοκέλυφα στοιχεία θεωρούνται οι τοίχοι, οι πόρτες, τα παράθυρα και τα πατώµατα που εκτελούν ταλαντώσεις σαν ένα ενιαίο στοιχείο και µπορούν να αποτελούνται από: α) ένα µοναδικό δοµικό υλικό β) στρώσεις διαφορετικών υλικών µε συγγενείς ακουστικές ιδιότητες συνδεδεµένες στερεά µεταξύ τους και γ) δοµικά υλικά των δύο παραπάνω κατηγοριών µε διαφορετική δοµή που περιέχουν οπές ή κενά µικρών διαστάσεων. Στα µονά χωρίσµατα ή και µονοκέλυφα η ηχοµόνωτική ικανότητα εξαρτάται από την επιφανειακή µάζα. O νόµος της µάζας ορίζει αύξηση κατά 5 έως 6 db στην ηχοµονωτική ικανότητα µονών χωρισµάτων για κάθε διπλασιασµό της συχνότητας ή της µάζας. O δείκτης ηχοµείωσης του χωρίσµατος είναι: R = lg fm - 45 (db) όπου: f είναι η συχνότητα σε Hz και m είναι η επιφανειακή µάζα σε kg/m2. Mε βάση τον νόµο της µάζας µπορεί να προσδιοριστεί και ο σταθµισµένος δείκτης ηχοµείωσης σε µονά χωρίσµατα επιφανειακής µάζας > kg/m2, προσεγγιστικά από τη σχέση: Rw = lg m + 2 (db) όπου: m είναι η επιφανειακή µάζα σε kg/m2.
5 YΛIKO πυκνότητα ρ (kg/µ3) µέτρο ελαστικότη τας E (N/µ2) *10^10 ταχύτητα YΛIKO διαµήκων κυµάτων cl (µ/sec) µέτρο ελαστικότη τας E (N/µ2) *10^10 πυκνότητα ρ (kg/µ3) χρυσός 190 8 00 άµµος min 0.003 10 µολύβι 110 1.7 12 άµµος max 0.003 10 ασήµι 100 7.8 2700 φελλός min 0.003 1 χαλκός 8900 12.5 3700 φελλός max 0.003 2 νικέλιο 8800 21 4900 δρύς min 0.2 700 µπρούντζος 80 9.5 30 σοβάς 0.44 1700 ατσάλι 7800 21 5100 νοβοπάν min 0.46 0 σίδηρος 7800 νοβοπάν max 0.46 700 ψευδάργυρος 71 1.3 13 κόντρα πλακέ 0.54 0 αλουµίνιο 2700 7.2 50 plexiglass 0.56 11 γυαλί 6 4900 γυψοσανίδες 0.7 10 άσφαλτος max 0.77 άσφαλτος min 0.77 1800 µπετόν 2.6 άσφαλτος max 0.77 τούβλο max 20 1.6 00 δρύς max 1 1000 ασβεστοκονίαµα 00 2.8 3700 πεύκο min 1 0 τούβλο min 1900 1.6 πεύκο max 1 700 άσφαλτος min 1800 0.77 10 ψευδάργυρος 1.3 71 σοβάς 1700 0.44 10 τούβλο min 1.6 1900 άµµος min 10 0.003 100 τούβλο max 1.6 20 άµµος max 10 0.003 170 µολύβι 1.7 110 γυψοσανίδες 10 0.7 µπετόν 2.6 plexiglass 11 0.56 20 ασβεστοκονίαµα 2.8 00 δρύς max 1000 1 γυαλί 6 δρύς min 700 0.2 10 αλουµίνιο 7.2 2700 νοβοπάν max 700 0.46 2700 ασήµι 7.8 100 πεύκο max 700 1 χρυσός 8 190 κόντρα πλακέ 0 0.54 00 µπρούντζος 9.5 80 νοβοπάν min 0 0.46 2700 χαλκός 12.5 8900 πεύκο min 0 1 σίδηρος 7800 φελλός max 2 0.003 4 ατσάλι 21 7800 φελλός min 1 0.003 4 νικέλιο 21 8800 Πίνακας 4. Yλικό, αριστερά σε σχέση µε την πυκνότητα ρ σε kg/m3 και δεξιά σε σχέση µε το µέτρο ελαστικότητας E σε N/m2 * 10^10. H ηχοµονωτική ικανότητα µονών χωρισµάτων µειώνεται στην συχνότητα κυµατοσύµπτωσης (το µήκος κύµατος των καµπτικών κυµάτων κατά µήκος του χωρίσµατος πλησιάζει να γίνει ίσο µε την προβολή, πάνω στη διεύθυνση διάδοσης των καµπτικών κυµάτων, του µήκους κύµατος των ηχητικών κυµάτων που προσπίπτουν στο χώρισµα) που µπορεί να υπολογιστεί µε βάση τον τύπο: f o = c 2 /(1.8 c L d sin 2 θ) -> c L = [E/ρ(1-σ 2 )] 1/2 -> f o = c 2 /{1.8 [E/ρ(1-σ 2 )] 1/2 d sin 2 θ} όπου: c είναι η ταχύτητα του ήχου σε m/s, c L είναι η ταχύτητα ήχου των διαµήκων κυµάτων σε m/s, d είναι το πάχος σε mm του χωρίσµατος, θ είναι η γωνία πρόσπτωσης, E είναι το µέτρο ελαστικότητας σε N/m2*10^10, ρ είναι η πυκνότητα kg/m3 και σ είναι ο λόγος του Poisson. ΔIΠΛA XΩPIΣMATA Διπλά χωρίσµατα (πολυκέλυφα), θεωρούνται αυτά που αποτελούνται από δύο ή περισσότερα κελύφη µη στερεά συνδεδεµένα µεταξύ τους, διαχωρισµένα από µονωτικά υλικά ή στρώµα αέρα. ΘEΩPHTIKH KAMΠYΛH ΔEIKTH HXOMEIΩΣHΣ ΔIΠΛOY XΩPIΣMATOΣ O προσδιορισµός της θεωρητικής καµπύλης της ηχοµόνωσης διπλού χωρίσµατος εξαρτάται από το:
6 1) τι συµβαίνει πριν από την ιδιοσυχνότητα 2) ζωνικό εύρος συχνοτήτων της ιδιοσυχνότητας 3) τι συµβαίνει µετά από την ιδιοσυχνότητα και 4) ζωνικό εύρος συχνοτήτων στασίµων κυµάτων 2!"#$%&' 2!"#$%&' 12 db max db )EIKTH* HXOMEI+*H* R, db 6 db /!"#$%( 2!"#$%&' 10 db 12 db /!"#$%( 12 db 1 2 3 4 fo *YXNOTHTA fc1 fc2 f1 (f, Hz) Σχήµα 4. Θεωρητική καµπύλη δείκτη ηχοµείωσης διπλού χωρίσµατος (fo, ιδιοσυχνότητα), (fc1, fc2, ιδιοσυχνότητες των δύο παρειών), (f1, συχνότητα του πρώτου στάσιµου κύµατος). 1) στην πρώτη ζώνη συχνοτήτων ισχύει ο νόµος της µάζας, δηλαδή αύξηση 6 db/οκτάβα για τη συνολική µάζα του διπλού χωρίσµατος. 2) Το ζωνικό εύρος της ιδιοσυχνότητας είναι περίπου 2 οκτάβες και η µείωση της ενέργειας σχεδόν τείνει την ηχοµείωση στο µηδέν και εξαρτάται από τις αντικραδασµικές ιδιότητες του υλικού του τοίχου. Στην πράξη υπολογίζεται µία µείωση σχεδόν 10 db σε ένα εύρος από δύο οκτάβες. H ιδιοσυχνότητα στα διπλά χωρίσµατα προσδιορίζεται από τον τύπο: f o = [S(1/m1 + 1/m2)] 1/2 (Hz) -> S = E/d -> όπου: S είναι η δυναµική ακαµψία της ενδιάµεσης στρώσης, m1,m2 είναι οι επιφανειακές µάζες των δύο στοιχείων σε kg/m2, E (10^5 x Pa) είναι το µέτρο ελαστικότητας και d (m), είναι το πάχος του ενδιάµεσου στρώµατος. H οριακή συχνότητα πρέπει να διατηρηθεί όσο πιο χαµηλά γίνεται και οπωσδήποτε χαµηλότερα από το εύρος συχνοτήτων που ενδιαφέρουν την κτιριακή ακουστική. 3) Mετά την ιδιοσυχνότητα, οι δύο παρειές λειτουργούν ως δύο ανεξάρτητα µονά χωρίσµατα και ο δείκτης ηχοµείωσης αυξάνεται περίπου κατά 12 db/οκτάβα. Στη συνέχεια εµφανίζονται µειώσεις της τάξης των 12 db στην απόδοση του δείκτη ηχοµείωσης λόγω ιδιοσυχνότητας της κάθε παρειάς όπως συµβαίνει και στα µονά χωρίσµατα. Το ζωνικό εύρος των ιδιοσυχνοτήτων είναι περίπου 2 οκτάβες. Για να µην συµπίπτουν οι ιδιοσυχνότητες πρέπει να αποφεύγονται ίδια πάχη και βάρη των δύο παρειών του διπλού χωρίσµατος. 4) H πρώτη συχνότητα στασίµων κυµάτων της ενδιάµεσης στρώσης ανάµεσα στις δύο παρειές του διπλού χωρίσµατος, υπολογίζεται από τον τύπο: f 1 = c/2d = 3/2d = 170/d (Hz) όπου: c είναι η ταχύτητα του ήχου στον αέρα σε m/s και d (m) είναι το πάχος του διάκενου ανάµεσα στα κελύφη. Στην πράξη εµφανίζονται µειώσεις της τάξης των db στην απόδοση του δείκτη ηχοµείωσης λόγω συχνότητας στασίµων κυµάτων της ενδιάµεσης στρώσης. H µείωση επαναλαµβάνεται σταθερά σε κάθε ακέραιο πολλαπλάσιο της συχνότητας f1. ΣHMEIAKEΣ KAI ΓPAMMIKEΣ ΣYNΔEΣEIΣ ΣTA ΔIΠΛA XΩPIΣMATA. HXOΓEΦYPEΣ H θεωρητική καµπύλη του δείκτη ηχοµείωσης των διπλών χωρισµάτων ισχύει για κατασκευαστική ασυνέχεια των δύο παρειών του διπλού χωρίσµατος.
7 15 )R (db)!hmeiake!!yn)e!ei! )Rw (db) 10 10 *PAMMIKE!!YN)E!EI! 5 0 125 2 0 1000 00 0 0 2 4 6 8 10 12 14 )+,-.$/ (01( d (cm) Σχήµα 5. Bελτίωση ΔR (db) του Δείκτη Hχοµείωσης ενός βαρύ τοίχου µε την τοποθέτηση γυψοσανίδας 10 mm. O τρόπος σύνδεσης γίνεται σηµαντικός στις µεσαίες και υψηλές συχνότητες. H σηµειακή σύνδεση αποδίδει περισσότερο από την γραµµική. Σχήµα 6. Eπίδραση της αύξησης του διάκενου αέρα διπλού χωρίσµατος στη βελτίωση ΔRw (db) του Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης σε σύγκριση µε µονό χώρισµα ίδιου βάρους. Ωστόσο, στην πράξη κατασκευάζονται διπλά χωρίσµατα µε άκαµπτες συνδέσεις των δύο παρειών συνήθως γραµµικές, όπως η τοποθέτηση γυψοσανίδας πάνω σε τοίχο µε γραµµική σύνδεση ανά cm και σπανιότερα σηµειακές όπως είναι η τοποθέτηση υπερυψωµένου δαπέδου µε σηµειακές συνδέσεις πάνω σε ειδικά στηρίγµατα. H αύξηση του δείκτη ηχοµείωσης ΔR ενός χωρίσµατος µε ελαστικά στηριγµένες τις δύο παρειές σε σχέση µε ένα µονό χώρισµα ίδιου βάρους προκύπτει από τον τύπο: ΔR = 10log1/[(fο^4/f^4) + (nσ)] (db) όπου: fο (Hz) είναι η ιδιοσυχνότητα στα διπλά χωρίσµατα, σ είναι ο δείκτης "ακτινοβολίας" (radiation factor), n είναι ο αριθµός ηχογεφυρών. O δείκτης ακτινοβολίας, για τις σηµειακές συνδέσεις, εξαρτάται από την επιφάνεια S και την ιδιοσυχνότητα fc της παρειάς και προκύπτει από τον τύπο: σ = 8/π^2 * c^2/(fc^2*s) Για τις γραµµικές συνδέσεις προκύπτει από τον τύπο: σ = 2/π * c/(fc*l) όπου l είναι το µήκος της παρειάς που είναι κάθετο προς την ηχογέφυρα. R1-R 2 (db)!r = db!r = 55 db!r = db!r = 45 db!r = db!r = 35 db!r = db!r = 25 db!r = db!r = 15 db!r = 10 db!r = 5 db!r = 1 db "2/"1 10^5 10^4 10^3 10^2 10 10 0 1 3 10 10^2 10^3 10^4 1 Stot/S2 R2 S2 R1 S1 Stot = S1+S2 Σχήµα 7. Σύνθετο χώρισµα. Mείωση του δείκτη ηχοµείωσης ΔR λόγω ανοίγµατος ή επιφάνειας S2 µε µικρότερο δείκτη ηχοµείωσης R2. R1 (τ1) είναι ο δείκτης ηχοµείωσης (συντελεστής ηχοµετάδοσης) του κτιριακού στοιχείου. ΠOΛYKEΛYΦA XΩPIΣMATA Tα πολυκέλυφα χωρίσµατα αποτελούνται από περισσότερες από δύο παρειές π.χ τριπλό θερµοµονωτικό κρύσταλλο ή τριπλό χώρισµα µε πλωτό δάπεδο, πάτωµα και ψευδοροφή. Tα πολυκέλυφα χωρίσµατα συµπεριφέρονται στην ηχοµόνωση όπως και τα διπλά χωρίσµατα (µάζα, ιδιοσυχνότητες και διάκενα). Iσχύουν οι ίδιοι κανόνες σχεδιασµού µε τα διπλά χωρίσµατα. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στο ίδιο πάχος
τοίχου, ένα διπλό χώρισµα αποδίδει καλύτερα από ένα πολυκέλυφο ίδιου συνολικού πάχους και επιφανειακής µάζας, λόγω του µεγαλύτερου διάκενου που χαµηλώνει περισσότερο την ιδιοσυχνότητα. ΣYNΘETA XΩPIΣMATA Tα σύνθετα χωρίσµατα, τοίχος-πόρτα, ή τοίχος-πόρτα-σχισµή, κτλ. υπολογίζονται εφόσον είναι γνωστά: η επί µέρους ηχοµονωτική ικανότητά τους και ο λόγος των επιφανειών τους είτε µε µαθηµατική σχέση είτε µε βάση το διάγραµµα που ακολουθεί. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ & ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΗΧΟΜΟΝΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Για την µέτρηση της ηχοµόνωσης χωρίσµατος είτε επιτόπου είτε στο εργαστήριο, χρειάζεται ένα σύστηµα εκποµπής ήχου και ένα σύστηµα λήψης όπως επίσης και ένας χώρος εκποµπής και ένας χώρος λήψης. Tο σύστηµα εκποµπής περιλαµβάνει µία γεννήτρια λευκού θορύβου, ένα ενισχυτή και ένα µεγάφωνο και το σύστηµα λήψης περιλαµβάνει ένα µικρόφωνο, ένα αναλυτή και ένα καταγραφικό. Oι διαδικασίες µέτρησης περιγράφονται αναλυτικά στο Πρότυπο EΛOT 370. Γενικές απαιτήσεις για τα εργαστήρια µέτρησης ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων Mία γενική προϋπόθεση για ένα εργαστήριο µέτρησης της ηχοµόνωσης είναι η πρόβλεψη για υποβιβασµένη πλευρική µετάδοση ήχου που επιτυγχάνεται µε την χρησιµοποίηση δοµικών υλικών µε µεγάλη µάζα ή µε ειδικές επενδύσεις α) Δοκιµή σε αερόφερτο ήχο. Aπαιτείται για εργαστήριο µέτρησης της ηχοµόνωσης στην περίπτωση του αερόφερτου ήχου να καλύπτονται οι παρακάτω προϋποθέσεις: -> δύο συνεχόµενοι χώροι µε άνοιγµα ανάµεσά τους για την τοποθέτηση του δοκιµίου -> ο ελάχιστος όγκος κάθε χώρου πρέπει να είναι µ3 -> η διαφορά του όγκου των χώρων πρέπει να είναι τουλάχιστο 10% (µ3) -> να υπάρχει οµοιόµορφη κατανοµή φυσικών συχνοτήτων στους δύο χώρους -> να έχουν πολύ χαµηλή στάθµη θορύβου βάθους -> η επιφάνεια του ανοίγµατος ανάµεσά τους πρέπει να είναι 10 µ2 -> η µικρότερη δυνατή διάσταση του δοκιµίου να είναι µέχρι και 2,3 µ., µόνο για πόρτες και παράθυρα επιτρέπεται µικρότερο µέγεθος β) Δοκιµή σε κτυπογενή ήχο. Aπαιτούνται τα παρακάτω: -> ίδιες προδιαγραφές µε τον αερόφερτο ήχο εκτός από το ότι η επιφάνεια του ανοίγµατος όπου τοποθετείται το δοκίµιο πρέπει να είναι µεταξύ 10 και µ2 Eργαστηριακές µετρήσεις ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων στην περίπτωση αερόφερτου ήχου O δείκτης ηχοµείωσης R ενός δοκιµίου δίνεται από την σχέση: R = L1 - L2 + 10 lg S/A (db) -> ο θόρυβος που δηµιουργείται στο χώρο εκποµπής πρέπει να είναι σταθερός και να έχει συνεχές φάσµα στην περιοχή συχνοτήτων των µετρήσεων συνήθως από 100 έως 31 Hz. 8 HXHTIKH #H$H!TA"MH #IE!H! L1 (db) MIKPO(&NO %&MATIO EK#OM#H! ME E'AXI!TO O$KO V1=m3 %EIKTH! HXOMEI&!H! TOY X&PI!MATO! R = L1 - L2 + 10 lg S/A (db) A#OPPO(H!H!TO %&MATIO 'H)H! A (m2) A = 0.163. V / T E'AXI!TH E#I(ANEIA ANOI$MATO! S=10m2 MIKPO(&NO!TA"MH #IE!H! L2 (db) %&MATIO 'H)H! ME E'AXI!TO O$KO V2=V1+10%m3 *+,-./µ0,1 2345µ0 5+6-7+8 745+89 23+89 :-+.;6+89 +µ+<=µ+6>0?/3/@+µ1 >82<?;@ 28.@+313A@ 23+89 :-+.;6+89 µb µ0 */64,,0,+89 /*C@/@3< 3+D.+89?/< µb 3+*+5C 0.+:</.83;@ 23<9 B*<>4@B<B9?/3/2?B8/23<?1 /28@C.B</ E</ @ /*+>8E1 *,B86<?;@ µb3/:=2ba@ Σχήµα 8. Δωµάτια µέτρησης του δείκτη ηχοµείωσης χωρίς πλευρικές µεταδόσεις. -> τα φίλτρα που χρησιµοποιούνται πρέπει να είναι τουλάχιστο για 1/3 της οκτάβας -> η στάθµη ηχητικής πίεσης στο χώρο λήψης πρέπει να είναι µεγαλύτερη τουλάχιστο κατά 10 db από τον θόρυβο βάθους -> οι κεντρικές συχνότητες 1/3 οκτάβας που χρησιµοποιούνται είναι: 100, 125, 1, 0, 2, 315, 0, 0, 6, 800, 1000, 12, 10, 00,, 31 (Hz).
9 ="MATIO EK#OM#H@ HXHTIKH #H$H KTY#O$ENNHTPIA *><.6*+ %.6*(75''2.>)& *5>)-.>(?)%< µ)%><?;'( *><.6*( C/*5C( ="MATIO AHBH@ %&'(')%(*()+µ,'+ -./0µ+ +1+.)%23 *45-+3 %.6*(75'(83 21(6, Ln= Li + 10 lg A (db) MIKPO!"NO A#OPPO!H@H @TO ="MATIO AHBH@ A (m2) A = 0.163. V / T?4:.>( -61'(.2.;' (%./9&3.>).((%./9&3 5')-16.23 %&.&7>&?)%< -./0µ+3 95:.4;-+.+3 +1(µ<';-+3 =L = Lno - Ln Σχήµα 9. Δωµάτια µέτρησης της ηχοµόνωσης δαπέδων και της µείωσης που επιφέρουν στον µεταδιδόµενο κτυπογενή ήχο,επικαλύµµατα δαπέδου πάνω σε πρότυπο δάπεδο. Eργαστηριακές µετρήσεις ηχοµόνωσης δαπέδων στην περίπτωση κτυπογενή ήχου -> στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενή ήχου L1 είναι η ισοδύναµη στάθµη χωρικής µέσης ηχητικής πίεσης σε ορισµένη ζώνη συχνοτήτων στο χώρο λήψης όταν το εξεταζόµενο δάπεδο διεγείρεται από την πρότυπη πηγή (κτυπογεννήτρια). -> η κανονικοποιηµένη στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενούς ήχου Ln δίνεται από την σχέση: Ln = Li + 10 lg A (db) όπου Aο = 10 µ2 -> η κτυπογενήτρια που χρησιµεύει σαν πρότυπη πηγή κτυπογενούς θορύβου κατασκευάζεται σύµφωνα µε ειδικές προδιαγραφές. -> πρέπει να τοποθετείται τουλάχιστο σε 4 διαφορετικές θέσεις Eργαστηριακές µετρήσεις της µείωσης που επιφέρουν στον µεταδιδόµενο κτυπογενή ήχο επικαλύµµατα δαπέδου πάνω σε πρότυπο δάπεδο -> η µείωση της στάθµης ηχητικής πίεσης κτυπογενή ήχου (βελτίωση της ηχοµόνωσης στην περίπτωση κτυπογενή ήχου) ΔL καθορίζεται από την σχέση: ΔL = Lno - Ln (db) όπου: Lno = κανονικοποιηµένη στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενή ήχου χωρίς το επικάλυµµα δαπέδου (db), Ln = κανονικοποιηµένη στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενή ήχου µε το επικάλυµµα δαπέδου (db) -> χρησιµοποιούνται δύο χώροι ο ένας πάνω από τον άλλο και χωρίζονται µε ένα πρότυπο δάπεδο -> πάχος πρότυπου δαπέδου από πλάκα οπλισµένου σκυροδέµατος 1±0 χιλ. -> η τοποθέτηση του επικαλύµµατος πρέπει να γίνεται σε απόσταση 0.5 µέτρο από τις άκρες Eπιτόπιες µετρήσεις ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων στην περίπτωση αερόφερτου ήχου Η διαφορά στάθµης D δίνεται από την σχέση: D = L1 - L2 (db) Η τυποποιηµένη διαφορά στάθµης DnT καθορίζεται από τον τύπο: DnT = D + 10 lg T/To (db) όπου: Tο = ο χρόνος αντήχησης αναφοράς. Για κατοικίες λαµβάνεται ίσος µε 0.55 sec Eπιτόπιες µετρήσεις ηχοµόνωσης δαπέδων στην περίπτωση κτυπογενή ήχου -> η τυποποιηµένη στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενή ήχου L'nT καθορίζεται από την σχέση: L'nT = Li - 10 lg T/To (db) Eπιτόπιες µετρήσεις ηχοµόνωσης στοιχείων προσόψεων στην περίπτωση αερόφερτου ήχου -> ο θόρυβος τροχαίας κίνησης προέρχεται από διάφορες διευθύνσεις και έχει κυµαινόµενη ένταση. O θόρυβος που παράγεται από µεγάφωνο έχει συγκεκριµένη ένταση και κατεύθυνση. Έτσι εξ' αιτίας αυτής της διαφοράς που υπάρχει στη φύση των δύο αυτών θορύβων, δεν πρέπει να αναµένεται απόλυτη συµφωνία στα αποτελέσµατα των µετρήσεων από τις δύο µεθόδους που χρησιµοποιούνται. α) Mέτρηση µε τον θόρυβο τροχαίας κίνησης -> ο δείκτης ηχοµείωσης Rtr καθορίζεται από την σχέση: Rtr = Leq,1 - Leq,2 + 10 lg S/A (db)
όπου: Leq,1 = ισοδύναµη στάθµη ηχητικής πίεσης σε δύο µέτρα απόσταση από το δοκίµιο και προς την εξωτερική πλευρά του (db), Leq,2 = ισοδύναµη στάθµη χωρικής µέσης ηχητικής πίεσης µέσα στο χώρο λήψης (db). -> στις περιπτώσεις όπου απαιτείται να µετρηθεί η ηχοπροστασία που παρέχει η πρόσοψη, άσχετα µε την κατασκευή της, το εµβαδόν της ή την θέση της σε σχέση µε τις ηχητικές πηγές, τότε πρέπει να χρησιµοποιείται: η τυποποιηµένη διαφορά στάθµης DnT,tr που δίνεται από την σχέση: DnT,tr = Leq,1 - Leq,2 + 10 lg T/To (db) -> απόσταση µικροφώνου από δοκίµιο τουλάχιστο 2µ. β) Mέτρηση µε θόρυβο που παράγεται από µεγάφωνο -> ο δείκτης ηχοµόνωσης Rθ δίνεται από την σχέση: Rθ = L'' 1 - L2 + 10 lg 45 cos θ/a (db) όπου: L'' 1 = στάθµη επιφανειακής µέσης ηχητικής πίεσης αµέσως µπροστά από την εσωτερική επιφάνεια του δοκιµίου χωρίς την επίδραση των ανακλάσεών του (db), θ = γωνία πρόσπτωσης ως προς το δοκίµιο -> δεν είναι δυνατό να τυποποιηθεί η επιφάνεια του δοκιµίου ούτε ο όγκος και το σχήµα του δωµατίου λήψεως. -> οι µετρήσεις πρέπει να γίνονται µε γωνία πρόσπτωσης 45ο. Eκτός από αυτή την γωνία µπορούν να χρησιµοποιηθούν και οι γωνίες 0ο, 15ο, ο, ο και 75ο. -> για τον προσδιορισµό του L''1 το µικρόφωνο πρέπει να απέχει από το µεγάφωνο όσο απέχει το δοκίµιο από το µεγάφωνο (EΛOT 370). Hχοαποµόνωση -> ο ήχος κατά την µετάδοσή του σε ένα κτίριο ακολουθεί διάφορες διαδροµές. Eνώ η κύρια διαδροµή είναι συνήθως η άµεση, µέσα από το τοίχωµα που χωρίζει τους δύο χώρους, άλλες διαδροµές µπορεί να έχουν ίση σπουδαιότητα και σε µερικές περιπτώσεις µεγαλύτερη από την άποψη ηχοαποµόνωσης. Για τον µηχανικό δεν είναι αρκετή µόνο η επιλογή του κατάλληλου διαχωριστικού τοιχώµατος αλλά και η ανάγκη να αντιµετωπίσει όλες τις άλλες δυνατές ηχητικές διαδροµές. -> προσδιορισµός της διαφοράς A-ηχοστάθµης µεταξύ δύο γειτονικών χώρων σε ένα κτίριο. -> δεν προσδιορίζεται η ηχοµόνωση κτιριακού στοιχείου, αλλά παρέχεται ένα µέτρο της ηχοµόνωσης όλων των διαδροµών της ηχητικής ενέργειας. -> ηχοστάθµη L = 10 lg P2Σ/P2O (db) (Σ) όπου: PΣ = ενεργός τιµή ηχητικής πιέσεως, µετρηµένη µε ηχόµετρο µέσω του σταθµιστικού κυκλώµατος Σ (Σ=A,B,C,D) και Pο = µpα ηχητική πίεση αναφοράς. -> H A-ηχοστάθµη είναι ίση µε: LA = 10 lg P2A/P2O (db) (A) -> Διαφορά ηχοστάθµης D µεταξύ δύο χώρων όταν στον ένα λειτουργεί πρότυπη ηχητική πηγή καθορίζεται από τη σχέση: D = Ls - Lr Ls = χωρική µέση ηχοστάθµη στο δωµάτιο εκποµπής (db) Lr = χωρική µέση ηχοστάθµη στο δωµάτιο λήψης (db) -> κανονικοποιηµένη διαφορά ηχοστάθµης Dn = D + 10 lg Sfl/Ar (db) όπου: Ar = ισοδύναµη ηχοαπορρόφηση στο χώρο λήψης, Sfl = εµβαδό του δαπέδου του χώρου λήψης -> για την µέτρηση χρειάζεται ηχόµετρο σύµφωνα µε τις προδιαγραφές και πρότυπη ηχητική πηγή ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΗΧΟΜΟΝΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Aξιολόγηση της ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων στην περίπτωση αερόφερτου ήχου Oι µέθοδοι µέτρησης της ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων δίνουν τιµές που εξαρτώνται από την συχνότητα. Oι τιµές µπορούν να µετατραπούν σε ένα µονότιµο µέγεθος χαρακτηριστικό της συνολικής ηχοµονωτικής ικανότητας του δοµικού στοιχείου στην περίπτωση αερόφερτου ήχου, µε µέθοδο που περιγράφεται στο πρότυπο EΛOT 461. Tα µονότιµα µεγέθη προορίζονται για αξιολόγηση της ηχοµόνωσης των δοµικών στοιχείων και για τον καθορισµό των ακουστικών απαιτήσεων σε οικοδοµικούς κανονισµούς. Διευκρινίζεται ότι: -> µονότιµο µέγεθος είναι η τιµή σε db της καµπύλης αναφοράς στα 0 Hz µετά την µετατόπισή της. -> οι τιµές της καµπύλης αναφοράς που χρησιµοποιούνται για την σύγκριση µε τα αποτελέσµατα των µετρήσεων καθορίζονται στον πίνακα και δίνονται µε την µορφή καµπύλης στα σχήµατα που ακολουθούν. 10
11 70 1(2$%µ*$.- )*+,&'- H#.µ*+/0'- R' (db) Rw = 48 db Rw = 39 db 100 0 0 800 10 30 10 100 0 0 800 10 30 Σχήµα 10. Kαµπύλη Aναφοράς. Aριστερά, Σταθµισµένος Δείκτης Hχοµείωσης Rw = 52 db. Σχήµα 11. Δεξιά Σταθµισµένος Δείκτης Hχοµείωσης Rw = 48 db & Rw = 39 db. -> περιθώριο ηχοµόνωσης είναι η µετατόπιση που χρειάζεται να γίνει στην καµπύλη αναφοράς, εκφράζεται σε db, συµβολίζεται µε Ma και συνδέεται µε το µονότιµο µέγεθος Rw µε την σχέση: Ma = Rw - 52 db Συχνότητα Hz 100 125 1 0 2 315 0 0 R' db 33 36 39 42 45 48 51 52 Συχνότητα Hz 6 800 1K 12 10 00 2.5K 3.15K R' db 53 54 55 56 56 56 56 56 Πίνακας 5. Kαµπύλη Aναφοράς. Tιµές Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης Rw = 52 db. -> στην αξιολόγηση χρησιµοποιούνται οι συχνότητες από 100 έως 31 Hz. -> για την αξιολόγηση της ηχοµόνωσης µιας µέτρησης ανά 1/3 οκτάβας ενός δοµικού στοιχείου, συγκρίνονται οι τιµές µέτρησης µε την καµπύλη αναφοράς, έτσι ώστε: 90 80 70 Rw = 65 (db) 90 80 70 Rw = 65 (db) 2.8 2.8 1.4 5.1 5.6 5.3 6.3 1.8 100 0 0 800 10 30 100 0 0 800 10 30 Σχήµα 12. Kαµπύλη Aναφοράς. Σταθµισµένος Δείκτης Hχοµείωσης Rw = 65 db (τιµή στα 0 Hz). O Δείκτης Hχοµείωσης του χωρίσµατος R db, συγκρίνεται µε την καµπύλη αναφοράς και δίνει αρνητικές τιµές στις τριτοοκτάβες 0, 2, 0, 0, 6, 800, 1000 και 12 Hz. To σύνολο των αρνητικών τιµών είναι 31 < 32 db. H µέγιστη απόκλιση είναι 6.3 db στα 1000 Hz. α) η µέση δυσµενής απόκλιση στα 16/3 οκτάβας να µην είναι µεγαλύτερη από 2 db. β) η µέγιστη δυσµενής απόκλιση για κάθε συχνότητα να είναι τα 8 db. γ) το µονότιµο µέγεθος Rw είναι η τιµή σε db της καµπύλης αναφοράς στα 0 Hz µετά τη µετατόπισή της.
1(2$%µ*$.- )*+,&'- H#.µ*+/0'- R' (db) 80 70 Rw = 57 db "3*4µ3(&2,% 0"µ3(9:- &.8;5. 3*45+&'- ($6µ*0( 0* 78. 74.µ2,.8-9"<.0($+7( 36$/ 0* 74.µ2,% &.+#. 100 0 0 800 10 30 100 0 0 800 10 30 Σχήµα 13. Σταθµισµένος Δείκτης ηχοµείωσης Rw = 57 db. Διαφορετικός Δείκτης Hχοµείωσης R, db των τριών τοίχων. Δεξιά φαίνεται η διακύµανση των τιµών κύρια στις υψηλές και στις χαµηλές συχνότητες. 1(2$%µ*$.- )*+,&'- H#.µ*+/0'- R' (db) 80 70 Rw = 57 db Aξιολόγηση της ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων στην περίπτωση κτυπογενή ήχου H αξιολόγηση είναι η ίδια µε αυτή του αερόφερτου ήχου εκτός από το ότι: -> οι τιµές της καµπύλης αναφοράς που χρησιµοποιούνται για την σύγκριση µε τα αποτελέσµατα των µετρήσεων καθορίζονται στον πίνακα και δίνονται µε την µορφή καµπύλης στο σχήµα. 12 80 80 K($)$*+),)*'µ-$'.&/0µ' '#'&*+12,34.'2 +&",)54$)62 1#)" L'n (db) 70 L'n,w = 58 (db) K($)$*+),)*'µ-$'.&/0µ' '#'&*+12,34.'2 +&",)54$)62 1#)" L'n (db) 70 L'n,w = 58 (db) 125 2 0 1000 00 125 2 0 1000 00 Σχήµα 14. Kαµπύλη Aναφοράς. Σταθµισµένη, Kανονικοποιηµένη Στάθµη Hχητικής Πίεσης Kτυπογενούς 'Hχου, L'n,w = 58 db. Tο περιθώριο ηχοµόνωσης είναι η µετατόπιση που χρειάζεται να γίνει στην καµπύλη αναφοράς, εκφράζεται σε db, συµβολίζεται µε Mi και συνδέεται µε το µονότιµο µέγεθος για την αξιολόγηση της ηχοµόνωσης στον κτυπογενή ήχο Ln, w µε την σχέση: Mi = Ln,w - db. Συχνότητα Hz 100 125 1 0 2 315 0 0 L'n,w db 59 58 Συχνότητα Hz 6 800 1K 12 10 00 2.5K 3.15K L'n,w db 57 56 55 52 49 46 43 Πίνακας 6. Kαµπύλη Aναφοράς. Tιµές Σταθµισµένης, Kανονικοποιηµένης Στάθµης Hχητικής Πίεσης Kτυπογενούς 'Hχου, L'n,w = 58 db. Aξιολόγηση της ηχοµόνωσης κτιριακών στοιχείων πρόσοψης στην περίπτωση αερόφερτου ήχου H αξιολόγηση (πρότυπη καµπύλη) στην περίπτωση στοιχείων πρόσοψης είναι ακριβώς η ίδια µε αυτή που αναφέρεται στα χωρίσµατα.
13 KANONIΣMOΣ HXOMONΩΣHΣ - HXOΠPOΣTAΣIAΣ ΣTOXOΣ Tα κτίρια πρέπει να σχεδιάζονται και να κατασκευάζονται έτσι ώστε να προστατεύονται οι ένοικοι από κάθε µορφής θορύβου µέσα στα όρια της κατοικίας του τόπου εργασίας και διαµονής τους όταν οι θόρυβοι προέρχονται από άλλους. Δηλαδή να εξασφαλίζεται αποδεκτή ακουστική άνεση, λαµβάνοντας τα απαραίτητα µέτρα κτιριακής ηχοµόνωσης και ηχοπροστασίας. Oι παράµετροι και τα κριτήρια ακουστικής άνεσης από όπου εξαρτάται η ηχοµόνωση - ηχοπροστασία για κάθε είδους κτιρίου ή χώρου αυτού, και οι κατηγορίες ακουστικής άνεσης καθορίζονται στις επόµενες παραγράφους. Σε ειδικά κτίρια είναι δυνατόν να εφαρµόζονται κανονισµοί µε αυστηρότερα κριτήρια. ΠAPAMETPOI AKOYΣTIKHΣ ANEΣHΣ H ακουστική άνεση ενός κτιρίου είναι η ικανότητά του να προστατεύει τους ενοίκους του από εξωγενείς θορύβους και να παρέχει ακουστικό περιβάλλον κατάλληλο για διαµονή ή για διάφορες δραστηριότητες. H ακουστική άνεση ενός χώρου καθορίζεται από ένα σύνολο ηχητικών παραµέτρων που αφορούν την ηχοµόνωση και ηχοπροστασία του χώρου από: - τον αερόφερτο ήχο, που παράγεται σε γειτονικούς χώρους - τον κτυπογενή ήχο που παράγεται σε γειτονικούς χώρους - τον αερόφερτο θόρυβο που παράγεται από κοινόχρηστες ή ιδιωτικές εγκαταστάσεις του ίδιου κτιρίου - τον αερόφερτο θόρυβο που παράγεται από εξωτερικές πηγές Oι ορισµοί των παραµέτρων Rw, R'w, L'n,w, LAeq,h, LpA αναγράφονται στον πίνακα που ακολουθεί. Eίδος Hχοµόνωσης - Hχοπροστασίας Hχοµόνωση από αερόφερτο ήχο Hχοµόνωση από κτυπογενή ήχο Hχοπροστασία από αερόφερτο θόρυβο εξωτερικών πηγών Hχοπροστασία από τον αερόφερτο θόρυβο που παράγεται από εγκαταστάσεις Παράµετρος ακουστικής άνεσης Oνοµασία σταθµισµένος δείκτης ηχοµείωσης σταθµισµένος φαινόµενος δείκτης ηχοµείωσης σταθµισµένη κανονικοποιηµέν η στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενούς ήχου Ωριαία ισοδύναµη Σύµ βολο Mονά δα µέτρ ησης Πρό τυπο EΛO T Mετρούµενο µέγεθος Oνοµασία Rw db 461.1 δείκτης ηχοµείωσης R'w db 461.1 φαινόµενος δείκτης ηχοµείωσης L'n,w db 461.2 κανονικοποιηµέν η στάθµη ηχητικής πίεσης κτυπογενούς ήχου LAeq, h db (A) A - ηχοστάθµη A - ηχοστάθµη LpA db (A) Σύµ βο λο Mονά δα µέτρ ησης Πρό τυπο EΛO T R db 370.3 R' db 370.4 L'n db 370.7 370.8 2 A - ηχοστάθµη LpA db (A) 229 A - ηχοστάθµη LpA db (A) 2 229 Πίνακας 7. Παράµετροι ακουστικής άνεσης. KATHΓOPIEΣ AKOYΣTIKHΣ ANEΣHΣ 'Oλα τα νέα κτίρια που κατασκευάζονται µετά την ισχύ του παρόντος κανονισµού υπάγονται σε µία από τις παρακάτω κατηγορίες ακουστικής άνεσης. α. Kατηγορία A: "υψηλή ακουστική άνεση". 'Oταν πληρούνται όλα τα κριτήρια του πίνακα ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας στην κατηγορία A "υψηλή ακουστική άνεση".. β. Kατηγορία B: "κανονική ακουστική άνεση". 'Oταν πληρούνται όλα τα κριτήρια του πίνακα ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας στην κατηγορία B "κανονική ακουστική άνεση".. γ. Kατηγορία Γ: "χαµηλή ακουστική άνεση". 'Oταν δεν πληρούνται όλα τα κριτήρια του πίνακα της κατηγορίας B.
14 EIΔOΣ KTIPIOY KATOIKIA ΠPOΣΩPINH ΔIAMONH ΓPAΦEIA EMΠOPIO Hχοµόνωση από γειτονικό χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης. Hχοµόνωση κατοικίας από άλλο χώρο κύριας χρήσης Hχοπροστασία από: εξωτερικ θορύβου ούς ς θορύβου εγκαταστ ς άσεων Hχοµόνωσ η ανάµεσα σε χώρους της ίδιας κατοικίας Hχοµόνωση κύριου χώρου από χώρους εγκαταστάσεων. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 R'w L'n,w R'w L'n,w LAeq,h LpA R'w R'w L'n,w db db db db db(a) db(a) db db db 54 55 - - 25 48 45 52 58 52 35-55 55 EKΠAIΔEYΣH 57 58 58 52 25-45 YΓEIA 57 55 58 52 25-45 ΣYNAΘPOIΣH BIOMHXANIA 65 62 47 (25) (25) - (65) () Πίνακας 8. Kριτήρια Hχοµόνωσης - Hχοπροστασίας. Kατηγορία A "υψηλή ακουστική άνεση". EIΔOΣ KTIPIOY KATOIKIA ΠPOΣΩPINH ΔIAMONH ΓPAΦEIA EMΠOPIO Hχοµόνωση από γειτονικό χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης. Hχοµόνωση κατοικίας από άλλο χώρο κύριας χρήσης Hχοπροστασία από: εξωτερικ θορύβου ούς ς θορύβου εγκαταστ ς άσεων Hχοµόνωσ η ανάµεσα σε χώρους της ίδιας κατοικίας Hχοµόνωση κύριου χώρου από χώρους εγκαταστάσεων. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 R'w L'n,w R'w L'n,w LAeq,h LpA R'w R'w L'n,w db db db db db(a) db(a) db db db - - 35 42 55 65 52 55 35-53 EKΠAIΔEYΣH 65 55 55 35-55 YΓEIA 55 55 35-53 ΣYNAΘPOIΣH BIOMHXANIA 45 48 (25) (25) - (62) (45) Πίνακας 9. Kριτήρια Hχοµόνωσης - Hχοπροστασίας. Kατηγορία B "κανονική ακουστική άνεση". Παρατηρήσεις και για τους δύο πίνακες (A και B κατηγορία). 1. Oι τιµές σε παρενθέσεις αποτελούν µόνον οδηγό για σχεδιασµό θεάτρων, κινηµατογράφων, αιθουσών συγκεντρώσεων, αιθουσών µουσικής, χώρων ηχογράφησης και επεξεργασίας ήχου, εκκλησιών και άλλων χώρων στους οποίους η αυξηµένη ηχοπροστασία αποτελεί προυπόθεση για τη διαµόρφωση της εσωτερικής ακουστικής τους. 2. Για κτίρια στα οποία συνυπάρχουν επιµέρους τµήµατα διαφορετικών κυρίων χρήσεων, η επιλογή των τιµών των κριτηρίων γίνεται έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις σε ηχοµόνωση - ηχοπροστασία
κάθε χώρου κύριας χρήσης. H επιλογή ακολουθεί τις τιµές των χώρων µε περισσότερο αυξηµένες απαιτήσεις, έτσι ώστε να καλύπτονται και οι απαιτήσεις των άλλων χώρων. 3. Oι τιµές της στήλης 9 αφορούν µόνο την επιφάνεια έδρασης των µηχανηµάτων. KPITHPIA HXOMONΩΣHΣ - HXOΠPOΣTAΣIAΣ Tα κριτήρια ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας είναι οι οριακές τιµές των παραµέτρων ακουστικής άνεσης για κάθε είδος ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας και κάθε κατηγορία ακουστικής άνεσης. Oι απαιτήσεις για όλα τα είδη των κτιρίων εκφράζονται µε εννέα συνολικά κριτήρια που περιλαµβάνονται στους πίνακες των κριτηρίων ηχοµόνωσης. Kατά την σύνταξη µελετών, είναι δυνατό να λαµβάνεται µεταξύ Rw και R'w η σχέση που ορίζεται στον παρακάτω πίνακα. Kατά την κατασκευή, θα πρέπει να λαµβάνονται τα απαραίτητα µέτρα, ώστε οι διαφορές µεταξύ Rw & R'w που οφείλονται στις πλευρικές µεταδόσεις να µην είναι µεγαλύτερες από τις τιµές που προκύπτουν από τον πίνακα. Mέτρα µείωσης των πλευρικών µεταδόσεων είναι επίσης η διακοπή συνέχειας των οικοδοµικών στοιχείων ανάµεσα στους δύο χώρους και η αύξηση της επιφανειακής µάζας των πλευρικών στοιχείων (π.χ. άνω των 3 kg/m2). 'Aν λαµβάνονται πρόσθετα µέτρα για την µείωση των πλευρικών µεταδόσεων, τότε είναι δυνατό να γίνονται αποδεκτές µικρότερες τιµές. 15 R'w (db) έως 42 από 43 έως 48 από 48 έως 52 από 53 έως 55 από 56 έως Rw (db) R'w + 0 R'w + 2 R'w + 3 R'w + 4 R'w + 6 Πίνακας 10. Σχέση µεταξύ Rw & R'w Hχοµόνωση από γειτονικό χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης και ηχοµόνωση από χώρους κοινής χρήσης του κτιρίου. Aφορά όλα τα οριζόντια και κατακόρυφα χωρίσµατα ανάµεσα σε: - δύο διαµερίσµατα του ίδιου κτιρίου (κατοικίες). - χώρο κύριας χρήσης και γειτονικό χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης (για όλα τα κτίρια εκτος της κατοικίας). - ένα διαµέρισµα ή ένα χώρο κύριας χρήσης και τους κοινής χρήσης χώρους του κτιρίου (εκτός από µονοκατοικίες). Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση αερόφερτου ήχου για τα κατακόρυφα και τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι ελάχιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους R'w σε ντεσιµπέλ (db). Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση κτυπογενή ήχου για τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι µέγιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους L'n,w σε ντεσιµπέλ (db). Hχοµόνωση κατοικίας (διαµερίσµατος) από άλλο χώρο κύριας χρήσης. Aφορά όλα τα οριζόντια και κατακόρυφα χωρίσµατα ανάµεσα σε ένα διαµέρισµα και χώρους κτιρίου, που προορίζονται για άλλη κύρια χρήση εκτός κατοικίας. Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση αερόφερτου ήχου για τα κατακόρυφα και τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι ελάχιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους R'w σε ντεσιµπέλ (db). Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση κτυπογενή ήχου για τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι µέγιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους L'n,w σε ντεσιµπέλ (db). Hχοπροστασία από εξωτερικούς θορύβους. Aφορά τον εξωτερικό θόρυβο περιβάλλοντος (κυκλοφοριακό, αστικό) που µεταδίδεται µέσα από όλα τα εξωτερικά οριζόντια και κατακόρυφα χωρίσµατα για όλα ανεξαιρέτως τα κτίρια. Tο κριτήριο ηχοπροστασίας είναι οι µέγιστες τιµές της ωριαίας ισοδύναµης A-ηχοστάθµης LAeq,h σε ντεσιµπέλ-a (db(a)). Hχοπροστασία από εγκαταστάσεις. Aφορά τον θόρυβο που προέρχεται από τις κοινόχρηστες και ιδιωτικές εγκαταστάσεις, που µεταδίδεται µέσα από όλα τα οριζόντια και κατακόρυφα χωρίσµατα και από όλες τις άλλες ηχητικές διαδροµές για όλα ανεξαιρέτως τα κτίρια. Tο κριτήριο ηχοπροστασίας είναι οι µέγιστες τιµές της A-ηχοστάθµης LpA σε ντεσιµπέλ-a (db(a)) µέσα στους χώρους κύριας χρήσης. Kοινόχρηστες εγκαταστάσεις για την εφαρµογή του παρόντος άρθρου είναι οι υδραυλικές, οι ηλεκτρικές, η εγκατάσταση κεντρικής θέρµανσης - ψύξης - αερισµού, οι ανελκυστήρες, οι αντλίες και τα κάθε είδους µηχανήµατα που εξυπηρετούν τα διαµερίσµατα και τους άλλους χώρους. Iδιωτικές εγκαταστάσεις είναι εγκαταστάσεις ανάλογες µε τις κοινόχρηστες που εξυπηρετούν αποκλειστικά µία κατοικία ή ένα άλλο χώρο.
16 Hχοµόνωση ανάµεσα στους χώρους της ίδιας κατοικίας. Aφορά τα εσωτερικά κατακόρυφα και οριζόντια χωρίσµατα της ίδιας κατοικίας. Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση αερόφερτου ήχου για τα κατακόρυφα και οριζόντια χωρίσµατα είναι οι ελάχιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους R'w σε ντεσιµπέλ (db). Hχοµόνωση χώρου κύριας χρήσης από χώρους εγκαταστάσεων. Aφορά τα κατακόρυφα και οριζόντια χωρίσµατα ανάµεσα σε χώρους κύριας χρήσης και χώρους εγκαταστάσεων για όλες τις περιπτώσεις των κτιρίων εκτός από τα κτίρια κατοικίας. Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση αερόφερτου ήχου για τα κατακόρυφα και τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι ελάχιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους R'w σε ντεσιµπέλ (db). Tο κριτήριο ηχοµόνωσης στην περίπτωση κτυπογενή ήχου για τα οριζόντια χωρίσµατα είναι οι µέγιστες τιµές του µονότιµου µεγέθους L'n,w σε ντεσιµπέλ (db). EΛAXIΣTEΣ AΠAITHΣEIΣ AKOYΣTIKHΣ ANEΣHΣ 'Oλα ανεξαιρέτως τα νέα κτίρια πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τις απαιτήσεις της κατηγορίας ακουστικής άνεσης B. METPHΣH & ΠIΣTOΠOIHΣH Για την αντιµετώπιση των αναγκών σε µετρήσεις - πιστοποιήσεις που απορρέουν από την εφαρµογή του κανονισµού, χρησιµοποιούνται εργαστήρια µετρήσεων κτιριακής ηχοπροστασίας. Aυτά λειτουργούν κάτω από την επίβλεψη εξειδικευµένου διπλωµατούχου µηχανικού και διαθέτουν εξοπλισµό για τις εργαστηριακές και επιτόπιες µετρήσεις σύµφωνα µε τα πρότυπα EΛOT. T, s Xρόνος Aντήχησης MEΓIΣTH LpA, db(a) AIΘOYΣA AKPOATHPIOY XEIPIΣTHPIO HXOY AIΘOYΣA ΔOKIMΩN ΘAΛAMOI ΔIEPMHNEΩN ΘAΛAMOΣ ΠPOBOΛΩN XEIPIΣTHPIO ΦΩTIΣMOY ΦOYAΓIE MΠAP ΓPAΦEIA ΔIOIKHΣH KAMAPINIA HΘOΠOIΩN WC KOINOY H/M EΓKATAΣTAΣE IΣ 1.6 0.5 1.4 0.5 0.5 0.5 - - - - - 25 25 25 35 35 35 80 AIΘ XEI OYΣA PIΣTH AKPO PIO ATH HXOY PIOY 85 70 70 AIΘ OYΣA ΔO KI MΩN 70 62 62 ΘAΛA MOI ΔIEP MH NEΩN 62 62 62 52 ΘAΛA MOΣ ΠPO BO ΛΩN 62 62 62 53 XEIPI ΣTH PIO ΦΩTI ΣMOY 52 62 62 52 52 52 ΦOYA ΓIE - MΠA P 62 62 62 52 52 52 - ΓPA ΦEIA - ΔIOI KHΣH 62 62 62 52 52 62 52 52 KAMA PINIA HΘO ΠOIΩ N 62 62 70 52 52 52 52 52 52 WC KOI NOY 62 62 62 52 52 52 52 52 42 65 65 65 62 55 55 55 55 55 - H/M EΓKA TAΣT A ΣEIΣ Πίνακας 11. Kριτήρια ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας ανάµεσα στους χώρους ενός θεάτρου σε τιµές Δείκτη R'w (db), απαιτήσεις ηχοπροστασίας των χώρων σε τιµές LpA db(a) και απαιτήσεις βέλτιστου Xρόνου Aντήχησης T σε τιµές s. (Oι τιµές καθορίζονται ανάλογα µε τον όγκο και τη χρήση του χώρου. Oι παρακάτω τιµές είναι ενδεικτικές). Oι αποδεκτές κατασκευαστικές λύσεις είναι αυτές που αναφέρονται στις ισχύουσες κάθε φορά τεχνικές οδηγίες. Σε περίπτωση κατασκευαστικών λύσεων που δεν περιλαµβάνονται σε τεχνικές οδηγίες, απαιτούνται εργαστηριακές µετρήσεις.
17 EΛEΓXOΣ O έλεγχος των εργασιών ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας γίνεται από τις κατά τόπους αρµόδιες πολεοδοµικές υπηρεσίες. Σε περιπτώσεις ελέγχου που απαιτούν ειδικές συσκευές και εξειδίκευση, είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν τα εργαστήρια µετρήσεων του προηγούµενου κεφάλαιου. O παραπάνω πίνακας µε τα κριτήρια ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας ανάµεσα στους χώρους ενός θεάτρου είναι σαφώς αναλυτικότερος από οποιονδήποτε κανονισµό. Mπορεί να συνταχθεί µε την λογική που συντάσσονται τα κριτήρια ηχοµόνωσης ανάµεσα σε χώρους διαφορετικών χρήσεων µε διαφορετικές απαιτήσεις ησυχίας. Για παράδειγµα στην αίθουσα του θεάτρου πρέπει να παρέχουµε ηχοπροστασία από εγκαταστάσεις ή από γειτονικό θόρυβο 25 db(a). 'Aν µέσα στην αίθουσα παράγεται µέγιστος θόρυβος 110 db(a) τότε πράγµατι απαιτείται ηχοµείωση 85 db ανάµεσα στα δύο θέατρα. Στον υπολογισµό λαµβάνεται υπόψη και ο διορθωτικός παράγοντας που λαµβάνει µέρος στην µαθηµατική σχέση του δείκτη ηχοµείωσης και αναφέρεται στην λογαριθµική σχέση του λόγου της επιφάνειας του χωρίσµατος προς την απορρόφηση του χώρου. Eπίσης υπολογίζεται η διαφορά στάθµης ανά συχνότητα και όχι η διαφορά A-ηχοστάθµης. Παρόλα αυτά οι αριθµοί του παραπάνω πίνακα είναι πολύ κοντά στην πραγµατικότητα και αρκετά αυστηροί ως κριτήρια. 'Eτσι, αυτό που χρειάζεται να γνωρίζουµε για να καταρτίσουµε έναν αντίστοιχο αναλυτικό πίνακα είναι οι µέγιστες ηχοστάθµες λειτουργίας των χώρων και οι ελάχιστες στάθµες ησυχίας για τη σωστή χρήση τους. Oι τιµές καθορίζονται ανάλογα µε τον όγκο και τη χρήση του χώρου. Oι παραπάνω τιµές του πίνακα είναι ενδεικτικές. AKOYΣTIKH MEΛETH Kάθε µελετητής ακουστικής πρέπει να παρουσιάζει, όπως και οι µελετητές των άλλων ειδικοτήτων α) σειρά σχεδίων του κτιρίου, β) πλήρη κατασκευαστικά σχέδια των ακουστικών επεµβάσεων και γ) τεύχος τεχνικής περιγραφής. 25 45 1.5 LAeq,h (db(a)) LpA (db(a)) R'w (db) R'w (db) L'n,w (db) T (s)?;%#/# I&)@=(#µ1 A-12)&"5$µ1. M'7%&"1 "%µ6 #-;,<-;")8 $);=>)8 -A3"-;%0:( 917:(. A-12)&"5$µ1. M'7%&"1 "%µ6 #-;,<-;")8 $);=>)8 9)8 9#;57-"#% #9, -70#"#&"5&-%*.!"#$µ%&µ'()* +#%(,µ-()*.-/0"1* H2)µ-/3&1*. E452%&"1 "%µ6 7%# ")/2)8*, 9#":µ#"#).!"#$µ%&µ'()* +#%(,µ-()*.-/0"1* H2)µ-/3&1*. E452%&"1 "%µ6 7%# 9,;"-*, 9#;5$8;#.!"#$µ%&µ'(1 K#()(%0)9)%1µ'(1!"5$µ1 H21"%06* B/-&1* K"89)7-()=* 'H2)8. M'7%&"1 "%µ6 0"89)7-()=* 62)8 7%# );%C,("%# 23;/&µ#"#. X;,()* A("621&1*. B'4"%&"1 "%µ6 7%# #/$)8&-* #0;)#"1;/)8. Πίνακας 12. Yπόµνηµα που πρέπει να συνοδεύει τα σχέδια ακουστικής µελέτης. Tα σύµβολα µε τις απαιτήσεις διαβάζονται καλύτερα µε χρώµατα πάνω σε ασπρόµαυρα σχέδια κατόψεων και τοµών. α) Tα σχέδια κατόψεων και τοµών ανάλογα µε τη σηµασία του έργου µπορεί να είναι σε κλίµακα 1:0 και σε ειδικότερες περιπτώσεις όπως οι αίθουσες ακροατηρίου σε κλίµακα 1:100. Στα σχέδια θα αναγράφονται µε σύµβολα και αριθµούς όλες οι απαιτήσεις των κανονισµών που είναι σχετικές µε την ηχοµόνωση - ηχοπροστασία του κτιρίου. 'Eνα υπόδειγµα υποµνήµατος παρουσιάζεται παρακάτω και συµβολίζει την ηχοµόνωση των τοίχων µε τετράγωνο περίγραµµα, την ηχοµόνωση των παράθυρων µε ροµβοειδές περίγραµµα, του δαπέδου µε τριγωνικό περίγραµµα και τέλος µε κυκλικό περίγραµµα τις µέγιστες επιτρεπτές ηχοστάθµες των χώρων. Eκτός από το διαφορετικό σχήµα των συµβολισµών που βοηθάει οπτικά το διάβασµα του σχεδίου, µπορεί το σχέδιο να γίνει ακόµη πιο ευκρινές άν όλες οι γραµµές του είναι µαύρες και ξεχωρίζουν µε διάφορα χρώµατα οι αριθµοί των διαφόρων δεικτών - κριτηρίων του κανονισµού ηχοµόνωσης - ηχοπροστασίας. β) τα κατασκευαστικά σχέδια της ακουστικής µελέτης πρέπει να περιέχουν το σχέδιο της κατασκευής σε κλίµακα 1:1 έως 1: µε αναγραφή των επιµέρους στοιχείων µε ονοµασία και διαστάσεις, κωδικό για την ευκολία χρήσης τους, τιµές του Δείκτη Hχοµείωσης R (db) ανά οκτάβα ή ανά τριτοοκτάβα, τιµή του Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης Rw (db) καθώς και τιµή του Σταθµισµένου φαινόµενου Δείκτη Hχοµείωσης R'w (db).
γ) η τεχνική περιγραφή της ακουστικής µελέτης πρέπει να περιλαµβάνει τις ηχοµετρήσεις περιβάλλοντος του κτιρίου ή την χρησιµοποίηση ανάλογου χάρτη θορύβου της περιοχής, τους υπολογισµούς για τον προσδιορισµό ή τον καθορισµό των δεικτών ηχοµόνωσης του κελύφους του κτιρίου, τους υπολογισµούς για τον προσδιορισµό ή τον καθορισµό των δεικτών ηχοµόνωσης των εσωτερικών χωρισµάτων και τέλος τους όποιους υπολογισµούς απαιτούνται για την ακουστική χώρου όπως η πρόβλεψη του βέλτιστου χρόνου αντήχησης κ.ά. Παρουσιάζεται ένα παράδειγµα κάτοψης µικρού ωδείου µε τις απαιτήσεις των κανονισµών συµβολισµένες µε βάση το υπόµνηµα που προτείνεται E!"#$%&'( A-)*+,#-.µ), 65 db 18 45 45 0.5 0.5 75 25 25 AI/OY0A MOY0IKH0 AI/OY0A MOY0IKH0 35 KATOIKIA 45 45 35 27 42 35 35 45 45 35 AI/OY0A 1I1A0KA2IA0 AI/OY0A 1I1A0KA2IA0 25 45 25 45 1.2 1.2 45 45 45 45 35 E!"#$%&'( A-)*+,#-.µ), 70 db Σχήµα 15. Kάτοψη ορόφου µικρού Ωδείου µε συνύπαρξη κατοικίας, αιθουσών ατοµικής εξάσκησης και αιθουσών διδασκαλίας θεωρητικών µαθηµάτων. Tοίχοι: στις αίθουσες db, εσωτερικά στο διαµέρισµα 42 db. Πόρτες: 10 έως 15 db λιγότερο από τους τοίχους. Kανονικά πρέπει να έχουν ίδια τιµή µε τους τοίχους ακόµη και αν πρέπει να προβλέπονται ηχοδιάδροµοι µε δύο πόρτες σε κάθε άνοιγµα. Παράθυρα: ανάλογα µε την εξωτερική A-ηχοστάθµη από έως 45 db. Δάπεδα: στις αίθουσες 45 db, στο διαµέρισµα db. Mέγιστες εσωτερικές επιτρεπόµενες A-ηχοστάθµες από 25 έως 75 db. Xρόνοι Aντήχησης: Στις αίθουσες διδασκαλίας 1.2 s, στις µικρές αίθουσες εξάσκησης 0.5 s. ΣXEΔIAΣMOΣ HXOMONΩΣHΣ KTIPIAKΩN ΣTOIXEIΩN HXOMONΩTIKA MONOKEΛYΦA KTIPIAKA ΣTOIXEIA - TOIXOI Oι µονοκέλυφοι τοίχοι από κεραµικό υλικό (τούβλα συµπαγή) πάχους cm µε 3Kg/m2 δίνουν σύµφωνα µε το νόµο της µάζας Σταθµισµένο Δείκτη Hχοµείωσης Rw=55dB. (βλέπε πίνακα µε Hχοµόνωση Mονοκέλυφων Kτιριακών Στοιχείων) H τιµή Φαινόµενου Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης R'w=dB (Rw=54dB), θεωρείται ελάχιστη απαίτηση ηχοπροστασίας τοίχου ανάµεσα σε δύο κατοικίες και έτσι µπορεί να ειπωθεί ότι και τα 3 Kg/µ2 είναι ελάχιστο όριο για µονοκέλυφο τοίχο ανάµεσα σε δύο κατοικίες όπως ορίζει ο κανονισµός.
19 Oι βασικές αρχές σχεδιασµού ηχοµόνωσης µονοκέλυφων στοιχείων είναι: α) Mεγάλη Tιµή Eπιφανειακής Mάζας του Yλικού Kατασκευής, kg/m2 και β) Mεγάλη Tιµή Mέτρου Eλαστικότητας του Yλικού Kατασκευής (βλέπε προηγούµενο πίνακα µε πυκνότητα και µέτρο ελαστικότητας των υλικών). HXOMONΩTIKOI ΔIΠΛOI TOIXOI ME ΓPAMMIKH ΣYNΔEΣH TΩN ΔYO ΠAPEIΩN Πρόκειται για βελτίωση του Δείκτη Hχοµείωσης του ηχοµονωτικού µονού τοίχου µε την κατασκευή δεύτερου στοιχείου σε απόσταση από το πρώτο µε γραµµική σύνδεση ανά σχετική απόσταση π.χ. cm και τοποθέτηση ηχοαπορροφητικού υλικού στο διάκενο. Aυτού του είδους οι κατασκευές δεν παρέχουν ασυνέχεια της κατασκευής αλλά έχουν υψηλότερη απόδοση από τα µονοκέλυφα κτιριακά στοιχεία. Rw = 48 db Rw = 46 db Rw=46dB Rw=48dB Rw=39dB Rw=43dB 10 100 0 0 800 10 30 Rw = 43 db Rw = 39 db Rw=48dB Rw=46dB Rw=43dB Rw=39dB 10 100 0 0 800 10 30 Σχήµα 16. Διπλό χώρισµα από γυψοσανίδες µε γραµµική σύνδεση (ορθοστάτες) ανά cm. Διακυµάνσεις του σταθµισµένου δείκτη ηχοµείωσης από 39 έως 48 db µε ίδιο διάκενο αέρα και διαφορετικά βάρη των δύο παρειών καθώς και του ηχοαπορροφητικού υλικού στο διάκενο. α/α παρειά τοίχου διάκενο αέρα, cm/ γραµµική σύνδεση παρειά τοίχου δείκτης Rw, db 1 µπετόν 35 cm / cm µολύβι 0.2 cm 79 2 κεραµικό cm 22 / cm µολύβι 0.2 cm 74 3 µπετόν 25 cm 25 / 0 cm γυψοσανίδα 1.25 cm 71 4 κεραµικό cm 2 / cm µολύβι 0.2 cm 69 5 µπετόν 10 cm 7 / cm µολύβι 0.2 cm 65 6 µολύβι 0.5 cm 10 / cm µολύβι 0.5 cm 64 7 µπετόν 10 cm 5 / cm γυψοσανίδα 1.25 cm 63 8 µολύβι 0.2 cm 10 / cm µολύβι 0.2 cm 59 9 κεραµικό 13 cm 7 / cm γυψοσανίδα 1.25 cm 58 10 µολύβι 0.1 cm 10 / cm µολύβι 0.1 cm 52 11 µπετόν 10 cm 5 / 0 cm µπετόν 10 cm 51 12 µολύβι 0.1 cm 5 / cm µολύβι 0.1 cm 47 Πίνακας 13. Tιµές Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης Rw, (db) Hχοµονωτικών Διπλών Tοίχων µε Γραµµική Σύνδεση των Δύο Παρειών (οι τιµές έχουν προκύψει από υπολογισµούς)
Συνηθισµένη κατασκευή είναι η προσθήκη ελαφρού διαχωριστικού από γυψοσανίδες ή σοβά σε πλέγµα ή µοριοσανίδες ή ξύλο κ.ά. πάνω σε υπάρχοντα βαρύ τοίχο από τούβλα µε πλάκες ηχοαπορροφητικού υλικού στο διάκενο. Eξασφαλίζεται ικανή τιµή Δείκτη Hχοµείωσης ενός µονού τοίχου. Συνδυάζεται µε ένα ελαφρύτερο στοιχείο σε απόσταση και βελτιώνει τον Δείκτη Hχοµείωσης του χωρίσµατος λόγω του διάκενου αέρα (δηλαδή δηµιουργία διπλού τοίχου αντί µονού) και παρέχει µικρότερη ηχοµείωση στις οριακές συχνότητες των δύο παρειών λόγω του διαφορετικού βάρους των δύο στοιχείων. Oι βασικές αρχές σχεδιασµού ηχοµόνωσης διπλών τοίχων µε γραµµική σύνδεση των δύο παρειών είναι: α) Mεγαλύτερη Δυνατή Aπόσταση (cm), Γραµµικής Σύνδεσης των Δύο Παρειών β) Mεγάλη Διαφορά Tιµής Eπιφανειακής Mάζας (kg/m2), των Δύο Παρειών γ) Mεγάλη Tιµή Eπιφανειακής Mάζας του Yλικού Kατασκευής (kg/m2) της Mιας Παρειάς δ) Mεγαλύτερο Δυνατό Διάκενο Aέρα Aνάµεσα στα Δύο Στοιχεία (cm) ε) Tοποθέτηση Περισσότερου Hχοαπορροφητικού Yλικού στο Διάκενο Για την αποφυγή ηχογέφυρας, για να µήν υπάρχουν δηλαδή πλευρικές µεταδόσεις και για να µην υπάρχει καµµία άκαµπτη σύνδεση ανάµεσα στις δύο παρειές των διπλών τοίχων, πρέπει να προβλεφτεί κατασκευαστική ασυνέχεια όπως περιγράφεται παρακάτω. ΔIΠΛOI TOIXOI Tα υλικά κατασκευής των διπλών τοίχων πρέπει να είναι βαριά και εύκαµπτα όπως σκυρόδεµα, συµπαγή τούβλα, διάτρητα τούβλα, γυψότουβλα, γυψοσανίδες, σοβάς σε πλέγµα, φύλλα λαµαρίνας κ.ά. 90 5 2 10 2 80 &)3(,45 H1!µ)36-45 R (db) 80 70 &%'()*! 15, Rw=63dB &%'()*! 5, Rw=53dB 100 0 0 800 10 7.1*8,4,+ f (Hz) M!"#$% - &%'()*! - M!"#$% K+,+-().+-,%(/ A-.*01)%+ 15 2#"! - &%'()*! - 2#"! K+,+-().+-,%(/ A-.*01)%+ 2 10 4 &)3(,45 H1!µ)36-45 R (db) 70 2#"! 2cm - &%'()*! 10cm - 2#"! 4cm, Rw=58dB 2#"! 2cm - &%'()*! 10cm - 2#"! 2cm, Rw=53dB 100 0 0 800 10 7.1*8,4,+ f (Hz) Σχήµα 17. Aριστερά η επίπτωση του διάκενου αέρα στα διπλά χωρίσµατα µε κατασκευαστική ασυνέχεια. H διαφορά σταθµισµένου δείκτη ηχοµείωσης Rw των δύο χωρισµάτων από µολύβι είναι 10dB µε αύξηση του διάκενου αέρα από 5 σε 15 cm. Σχήµα 18. Δεξιά η επίπτωση της αύξησης του βάρους της µίας παρειάς στα διπλά χωρίσµατα µε κατασκευαστική ασυνέχεια. H διαφορά σταθµισµένου δείκτη ηχοµείωσης Rw των δύο χωρισµάτων από ξύλο είναι 5dB µε αύξηση του πάχους της µίας παρειάς από 2 σε 4 cm. α/α παρειά τοίχου διάκενο αέρα, cm παρειά τοίχου δείκτης Rw, db 1 µπετόν 10 cm cm µπετόν 10 cm 100 2 µπετόν 10 cm cm µπετόν 10 cm 96 3 µπετόν 10 cm 15 cm µπετόν 10 cm 92 4 κεραµικό συµπαγές 10 cm 15 cm κεραµικό συµπαγές 10 cm 92 5 µπετόν 10 cm 10 cm µπετόν 10 cm 89 6 κεραµικό συµπαγές 10 cm 10 cm κεραµικό συµπαγές 10 cm 88 7 µπετόν 14 cm 5 cm µπετόν 6 cm 85 8 µπετόν 10 cm 5 cm µπετόν 10 cm 84 9 µπετόν 8 cm 5 cm µπετόν 10 cm 83 10 κεραµικό συµπαγές 10 cm 5 cm κεραµικό συµπαγές 10 cm 83 11 µπετόν 8 cm 5 cm µπετόν 8 cm 81 12 κεραµικό συµπαγές 8 cm 5 cm κεραµικό συµπαγές 8 cm 80 Πίνακας 14. Tιµές Σταθµισµένου Δείκτη Hχοµείωσης Rw, (db) Hχοµονωτικών Διπλών Tοίχων µε Kατασκευαστική Aσυνέχεια (Oι τιµές έχουν προκύψει από υπολογισµούς).