ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ 01/2015-12/2016 ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ-ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ. ΣΥΝΕΔΡΙΟ:Η ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ. ΝΤΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΑΙΜΙΛΙΑ,ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΗΣ : MΠΟΓΙΟΚΑΣ ΗΛΙΑΣ
Υλικό - Μέθοδος Στη συγκεκριμένη έρευνα μελετήθηκαν τα περιστατικά πρόκλησης σωματικής βλάβης, έπειτα από καταγγελία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πειραιά των οποίων την ιατροδικαστική διερεύνηση επιλήφθηκε το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τη χρονική περίοδο Ιανουαριού του 2015 Δεκέμβριος 2016. Συγκεκριμένα έχουν καταγραφεί στην έρευνα αυτή κοινωνικοί παράγοντες, οι συνθήκες του συμβάντος, το αναφερόμενο όργανο και οι προκληθείσες κακώσεις και το όργανο προκλησης των κακωσεων αυτών ο χρόνος αποχής του εξεταζόμενου από την εργασία του ή τις δραστηριότητές του.
ΗΛΙΚΙΕΣ 2015 ΗΛΙΚΙΕΣ 2016 ΗΛΙΚΙΕΣ 50-60 ΕΤΩΝ 9% 40-50 ΕΤΩΝ 9% 60-80 ΕΤΩΝ 9% 2o-30 ΕΤΩΝ 9% 30-40 ΕΤΩΝ 64% 5,5 11,1 22,2 5,5 8,3 47,2 ΕΩΣ 20 ΕΤΩΝ 20 ΕΩΣ 30 ΕΤΩΝ 30 ΕΩΣ 40 ΕΤΩΝ 40 ΕΩΣ 50 ΕΤΩΝ
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ - ΜΗΝΕΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ - ΜΗΝΕΣ 21,2 15,1 12,1 12,1 12ΟΣ ΜΗΝΑΣ 1ΟΣ ΜΗΝΑΣ 5ΟΣ ΜΗΝΑΣ 7ΟΣ ΜΗΝΑΣ Επίσης μια άλλη παράμετρος που έχει ληφθεί υπόψη έιναι οι μήνες που λαμβάνουν χώρα τα περιστατικά βίας μέσα στην οικογένεια και εδώ παρατηρείται μια αύξηση κυρίως τους θερινούς μήνες καθως επίσης και τους μήνες οπου πέφτουν οι γιορτες των χριστουγέννων.συγκεκριμένα έχουμε ποσοστό 15.7% τους μήνες Δεκέμβριο και Νοέμβριο και ποσοστό 10,5% το μήνα Ιανουάριο, επιπλέον ίδιο ποσοστό καταγραφής έχουμε τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο.
ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΧΗΣ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΧΗΣ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΙΑ 2016 2015 11 ΕΩΣ 20 ΗΜΕΡΕΣ 3,03 21,05 6 ΕΩΣ 10 ΗΜΕΡΕΣ 31,6 36,3 0 ΕΩΣ 5 ΗΜΕΡΕΣ 47,3 60,6
ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ 70 60 50 40 30 2015 20 2016 10 0 ΑΠΌ ΣΥΖΥΓΟ ΑΠΌ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΑΠΟ ΣΥΖΥΓΟ Ή ΣΥΝΡΟΦΟ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΑΠΌ ΠΑΤΕΡΑ
140 120 100 80 60 40 2048,5 0 Περιοχές σώματος που υπέστησαν τα θύματα κακοποίηση 60,6 24,2 6,06 6,06 27,3 3,03 0 0 2015 2016
5% 9% ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2015 8% 3% ΧΕΡΙΑ ΠΟΔΙΑ ΚΟΥΤΟΥΛΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΤΩΣΕΙΣ 84,8 % ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2016 ΧΕΡΙΑ ΠΟΔΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΧΕΡΙΑ & ΠΟΔΙΑ ΠΤΩΣΕΙΣ 11% 21% 5% 58% 5%
ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΠΑΛΑΙΟ ΡΑΠΕΤΣΩΝΑ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ ΝΙΚΑΙΑ ΠΕΡΑΜΑ ΚΕΝΤΡΟ ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΝΙΚΑΙΑ ΠΕΡΑΜΑ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ ΑΙΓΙΝΑ ΝΈΟ ΦΑΛΗΡΟ ΑΓ.Ι.ΡΕΝΤΗΣ ΥΔΡΑ 60 50 40 30 20 10 0 54,5 9,09 2015 3,03 3,03 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ 9,09 15,1 6,06 2015 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 41,02 17,9 2016 10,2 7,9 5,1 5,1 5,1 2,6 2,6 2,6 2016
01/2015 ΕΩΣ ΚΑΙ 12/2016 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΝΤΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
ΟΡΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2006), η παιδική κακοποίηση αναφέρεται στη σωματική,συναισθηματική,σεξουαλική κακοποίηση,στην παραμέληση των παιδιών, καθώς και στην εμπορική ή άλλη εκμετάλλευση τους. Ειδικότερα ως παιδική κακοποίηση ή παραμέληση καθορίζεται:οποιαδήποτε πράξη ή αμέλεια γονέα ή κηδεμόνα (υπεύθυνου για τη φύλαξη παιδιού), η οποία δημιουργεί βλάβη, τραύμα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθημα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής, έχει αρνητική επίδραση στο άτομο που τη δέχεται και μπορεί να καταλήξει σε θάνατο, σε σοβαρή φυσική ή συναισθηματική βλάβη, σεξουαλική κακοποίηση ή εκμετάλλευση ή οποιαδήποτε πράξη ή αμέλεια η οποία αποτελεί επικείμενο κίνδυνο σοβαρής βλάβης.
Όσον αφορά τις μορφές της παιδικής κακοποίησης διακρίνουμε τις ακόλουθες: Η σωματική κακοποίηση Η σεξουαλική κακοποίηση Η συναισθηματική κακοποίηση Η παραμέληση και η έκθεση σε κίνδυνο Η Εκμετάλλευση.
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΤΗΡΙΧΘΕΙ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ: ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΧΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ Η ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ. ΣΤΗΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΙΤΙΩΔΟΥΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ-ΓΟΝΕΑ.
2015 2016 ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΑΓΟΡΙΑ 75 ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΑΓΟΡΙΑ 85,7 60 58,5 40 41,6 25 14,2 0-10 ΕΤΩΝ 10-20 ΕΤΩΝ 0-10 ΕΤΩΝ 10-20 ΕΤΩΝ
ΣΥΝΟΔΕΥΟΜΕΝΑ ΑΠΌ 70 60 50 40 30 20 10 0 20 60 25 25 20 12,5 12,5 25 ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ
ΣΥΝΟΔΕΥΟΜΕΝΑ ΑΠΌ 40 35 30 25 20 15 10 5 0 34,6 23,07 7,7 7,7 3,8 11,5 15,3
2015 ΑΠΌ ΠΑΤΕΡΑ 55,5 ΑΠΌ ΜΗΤΕΡΑ 44,4 0 10 20 30 40 50 60
2016 ΜΗΤΕΡΑ 19,2 ΠΑΤΕΡΑ 15,3 ΚΑΙ ΑΠΌ ΤΟΥΣ 2 ΓΟΝΕΙΣ 11,5 0 5 10 15 20 25
ΑΠΌ ΞΑΔΕΡΦΙΑ ΑΠΌ ΠΑΤΡΙΟ ΑΠΌ ΠΑΤΕΡΑ 25% 50% 25%
Sales ΑΠΌ ΠΑΤΡΙΟ 43% ΑΠΌ ΠΑΤΕΡΑ4 50% ΑΠΌ ΠΑΠΠΟΥ 7%
80 70 60 50 40 30 20 10 0 75 25 ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΒΙΑ
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 21,4 78,6 ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΒΙΑ
70 60 50 40 30 20 10 0 60 40 ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΒΙΑ
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 8,3 83,3 8,3 ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ
Απο το 25% των περιστατικων σεξουαλικής βίας στα κορίτσια τα δεδομένα έχουν ως εξής:στα κορίτσια έχουμε την εξέταση 2 περιστατικών. Στην μία περίπτωση διαπιστώθηκε οτι υπήρχε μόνο κολπική συνουσία ενω στην δεύτερη οτι συνυπήρχε και πρωκτική.
ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ 14,3 14,3 50 ΔΕΝ ΔΙΑΠΙΣΤΩΘΗΚΕ ΣΥΝΟΥΣΙΑ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ
Στα αγόρια τα περιστατικά εξέτασης για σεξουαλική κακοποίηση ήταν και σε αυτά 2(ποσοστό 40%) με την διαφορά οτι εδώ δεν έχουμε κάποια διαπίστωση απο την κλινική εξέταση για πρωκτικη συνουσία παρα μόνο στις μια απο τις 2 περιπτώσεις είχαμε πρωκτικό τραυματισμό. Για το έτος 2016 έχουμε 2 περιπτώσεις καταγραφής σεξουαλικής βίας,συγκεκριμένα ένα περιστατικό είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και ένα είχε πέσει θύμα και των δύο μορφών κακοποίησης.ειδικότερα στο ένα απο τα δύο περιστατικά που εξετάστηκαν δεν διαπιστώθηκε κάποια συνουσία αλλά ούτε και κάποιος τραυματισμός στην πρωκτική περιοχή,ενώ στο άλλο διαπιστώθηκε τραυματισμός και όχι συνουσία.
Για το έτος 2015 η σωματική βία στα κορίτσια αγγίζει το 75%.Απο τα 8 περιστατικά κοριτσιών στα 6 έγινε καταγγελία για άσκηση σωματικής βίας ενώ μόνο στα 3 απο αυτά διαπιστώθηκε κακοποίηση οι αλλές 3 περιπτώσεις δεν έφεραν εμφανή τραύματα κακοποίησης. Για το έτος 2016 τα περιστατικά που υπέστησαν σωματική βία απο το 21,4%,στο 7,1% δεν διαπιστώθηκαν εμφανή τραύματα ενω το 14,3% έφερε εμφανή σημάδια κακοποίησης.
Για το έτος 2015 η σωματική κακοποίηση στα αγόρια φτάνει το 60% των περιπτώσεων και διαπιστώθηκαν σε όλα εμφανή τραύματα κακοποίησης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΟΡΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2016 Για το έτος 2016 συγκεκριμένα η σωματική κακοποίηση η οποία έχει και το μεγαλύτερο ποσοστό στα αγόρια (83,3%) απο τα περιστατικά που εξετάστηκαν μόνο το 30% δεν έφερε εμφανή τραύματα κακοποίησης στο σώμα του.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΝΤΥΠΩΜΑΤΑ ΟΔΟΝΤΩΝ ΕΚΧΥΜΩΣΕΙΣ ΜΟΝΟ ΕΚΧΥΜΩΣΕΙΣ - ΜΩΛΩΠΕΣ ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΘΩΡΑΚΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΡΑΧΗΛΟΣ - ΑΥΧΕΝΑΣ ΚΕΦΑΛΙ - ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΤΩ ΑΚΡΑ ΑΝΩ ΑΚΡΑ 7,6 7,6 15,3 15,3 15,3 23,07 30,7 38,4 38,4 0 10 20 30 40 50
60 50 40 30 20 10 8,3 7,1 0 41,6 0 8,3 7,1 50 33,3 0 0 0 14,2 16,6 0 0 0 ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ
ΠΕΡΙΟΧΕΣ 23,07 15,3 7,69 53,8 ΠΕΡΑΜΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΝΙΚΑΙΑ 11,5 1,38 3,8 7,7 7,7 3,8 38 ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 15,3 7,7 ΠΕΡΑΜΑ 34,6 ΣΤΕΓΗ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
Απο την έρευνα συμπεραίνουμε και οτι ποσοστά των ανδρών που άσκησαν βία στο οικογενειακό τους περιβάλλον για τα τα 3 έτη παρουσιάζονται υψηλά.συγκεκριμένα το 2013-2014 έχουμε ποσοστό καταγραφής για τους άνδρες 87% έναντι των γυναικών που είναι μόλις 13%. Αντιστοιχα για το έτος 2015 βρίσκεται στο 89,1% σε αντίθεση με εκείνο των γυναικών που φτάνει μόλις το 13.04% ενώ για τος 2016 έχουμε ποσοστό 89,06% σε αντίθεση με εκείνο των γυναικών που φτάνει μόλις το 15,6%,φυσικά στα παραπάνω ποσοστά συνυπολογίστηκαν και τα περιστατικά των ανήλικων θυμάτων. Η πλειοψηφία των γυναικών που κακοποιήθηκαν ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 30 έως και 50 ετών και τα 3 έτη που μελετήσαμε. Όσον αφορά την σχέση δράστη και θύματος παρατηρείται οτι ένα σημαντικό ποσοστό το οποίο παρουσιάζει μια μικρή αύξηση για το έτος 2016 η βία ασκείται μέσα στον έγγαμο βίο ενω ενα ποσοστό καθόλου μικρό παρουσιάζεται και στις περιπτώσεις συντροφικής βίας.
Όσον αφορά την βαρύτητα των κακώσεων στην πλειοψηφία τους αφορούσαν απλές κακώσεις.σε μικρά ποσοστά 27% περίπου οι κακώσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν επικίνδυνες με βάση το άρθρο 309 του Ποινικού Κώδικα για το έτος 2014 ενώ για το 2015 3,03% και για το 2016 το ποσοστό είναι 21,5%. Στην πλειονότητα των περιστατικών και τις 3 χρονιές ο δράστης χρησιμοποιεί τα χέρια του ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός οτι υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός στις συλλήψεις τραχήλου. Ένα άκομα στοιχείο που διερευνήθηκε αφορά την εκδήλωση των περιστατικών βίας μέσα στην οικογένεια και το χρονικό διάστημα το οποίο φαίνεται να εκδηλωνόνται.συγκεκριμένα όσον αφορά την εποχή παρατηρείται μια αύξηση ιδίως τους θερινούς μήνες καθώς επίσης και τις μέρες των εορτών τις οποίες η οικογένεια περνά περισσότερο χρόνο μαζί λόγω άδειας απο την εργασία. Συγκεκριμένα απο την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ιατροδικαστική Αθηνών τα αποτελέσματα έδειξαν οτι το μεγαλύτερο ποσοστό καταγραφής το έχει η ανατολική Αττική και η περιοχή της Παλλήνης. Ενώ για την περιοχή του Πειραιά για τα δύο έτη έδειξαν οτι το κέντρο συγκέντρωσε τα περισσοτερα περιστατικά με ποσοστό 54,5% για το έτος 2015 ενώ για το 2015 τα ποσοστά εξακολουθούν να είναι υψηλά αφού φτάνουν σε ποσοστό 42,1%.
ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Όσον αφορά την παιδική κακοποίηση απο την έρευνα διαπιστώθηκε οτι σε ποσοστό 75% για τα κορίτσια και 60% για τα αγόρια η κακοποίηση που υφίστανται τα παιδιά είναι σωματική. Τα παιδιά στο μεγαλύτερο ποσοστό τους συνοδεύονταν απο την μητέρα 34,6% και τον πατέρα με ποσοστό 23,07%. Όσον αφορά την ηλικία το μεγαλύτερο ποσοστό για τα κορίτσια παρουσιάζεται στις ηλικίες μεταξύ 10-20 ετών, ενώ για τα αγόρια βρίσκεται μεταξύ των ηλικιών έως 10 ετών. Τα ποσοστά για τα έτη 2015 και 2016 παρουσιάζονται αντριστρόφως ανάλογα αφου στο πρώτο έτος παρουσιάζεται αύξηση στα κορίτσια πολυ μέγαλη όσον αφορά την σωματική κακοποίηση ενώ στο επόμενο έτος υπάρχει αντιστροφή καθώς τα ποσοστά είναι υψηλά στην σεξουαλικήκακοποίηση. Όσον αφορά την σεξουαλική κακοποίηση σε ποσοστό 63,6% απο τα περιστατικά που καταγγέλθηκαν και εξετάστηκαν απο την υπηρεσία δεν διαπιστώθηκε διακόρευση,αυτό οφειλέται και στο γεγονός οτι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των περιστατικών θύματα σεξουαλικής βίας καθυστερεί χρονικά να κάνει την καταγγελία με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ληφθεί υλικό απο την γεννητική περιοχή προς διαπίστωση της καταγγελίας για σεξουαλική βία.το ίδιο διαπιστώνεται και στην περίπτωση σωματικής βίας οπου δεν έχουν διαπιστωθεί εμφανή τραύματα. Λαμβάνοντας υπόψη και τα περιστατικά που υπέστησαν σωματική βία από το 21,4%,στο 7,1%δεν διαπιστώθηκαν εμφανή τραύματα.
Επίπλέον ένα ποσοστό που αφορά θωπείες δεν μπορεί να εξακριβώσει αν το θύμα έχει δεχτεί σεξουαλική βια ή οποία όμως δεν είχε σκοπό την διακόρευση του θύματος. Η πλειοψηφία των περιστατικών δέχτηκε βία απο τον ίδιο του τον πατέρα ένω σε ποσοστάακολουθεί ο πατριός. Υψηλό ποσοστό καταγραφής έχουμε για τα κορίτσια και τα αγόρια στα άνω και κάτω άκρα με παρόμοια ποσοστα αντίστοιχα δηλαδή 38,40% και για το κεφάλι 30,7%,ενώ για το έτος 2016 τα αγόρια τα οποία έχουν και το μεγαλύτερο ποσοστό σωματικής κακοποίησης φαίνεται να έχουν κακοποιηθεί περισσότερο στα άνω άκρα και στο κεφάλι ή το πρόσωπο με ποσοστό 50% για τα άνω άκρα και 41,6% Τέλος όσον αφορά τις περιοχές καταγραφής περιοχές που παρουσιάζουν αύξηση τα δύο έτη της παιδικής κακοποίησης,σύμφωνα λοιπόν με τα περιστατικά εξέτασης μας το 2015 η περιοχή του περάματος κατέχει τα πρωτεία,ενώ το κέντρο του πειραιά κατέχει ποσοστό 23,7%.Το έτος 2016 η μεγάλη αύξηση παρατηρείται στο κέντρο του Πειραιά με ποσοστό 34,6%